Lemology

Już sam tytuł "Racjonalizm i religia okiem i w duszy Stanisława Lema" zwiastuje, że to nie może być poważna rozprawa naukowa. Po prostu Okołowski wierzy w duchy, a więc to jest tylko wyznanie jego irracjonalnej wiary, a nie poważna rozprawa naukowa.

In 1970, there were in Poland so-called December events (series of strikes caused by inflation and shortage of consumer goods), and as a result, on 20th December that year, Edward Gierek became the First Secretary of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party, replacing Władysław Gomułka, who was removed from power. In the same year, Stanisław Lem receives from the Minister of Foreign Affairs of the Polish People’s Republic an award of popularizing Polish culture abroad. This year he published Fantastyka i futurologia (Science Fiction and Futurology) - his quite valuable dissertation on science-fiction literature.

After finishing his utopian The Magellan Nebula in 1953, Stanisław Lem was no longer an orthodox socrealistic optimist. Although his first dystopian novel Eden was written in the summer of 1958, the first five basically dystopian voyages of Ijon Tichy (Twenty-second, Twenty-third, Twenty-fourth, Twenty-fifth and even Twenty-sixth) were published as early as in 1954. The major reasons of this radical change were twofold: 1 Szczepański had his home there, where he rested and met his friends. The house in Kasinka was bought by his from the founders of the YMCA camp. The building burned down in the 1930s, but the owners managed to rebuild it.

Niestety, ale niemalże cała ta książka jest w zasadzie tylko plagiatem, gdyż zawiera one głównie teksty Lema z mało profesjonalnym komentarzem Orlińskiego. Jest ona także jednym wielkim zakłamaniem, gdyż próbuje ona ukryć fakt, że Stanisław Lem był bardzo długo pupilkiem komunistycznego, PRL-owskiego reżimu. Podobno o zmarłych powinno się mówić dobrze albo wcale, ale co wtedy moglibyśmy powiedzieć o Hitlerze, Stalinie, obu Napoleonach (I i III) czy też np. o Dżyngis Chanie? Niestety, ale znalezienie jądra prawdy o Lemie, jest obecnie dość trudne, jako iż wciąż nie ma ogólnie dostępnego muzeum Lema z odpowiednią biblioteką a dostęp do archiwów Lema jest wciąż zastrzeżony w praktyce tylko dla grona „krewnych i znajomych” syna Stanisława Lema oraz byłego sekretarza osobistego Pisarza, czyli dla zakłamanych karierowiczów typu Orlińskiego. Ale to nie usprawiedliwia przecież Orlińskiego, który miał takowy dostęp, ale wykorzystał go głównie dla zakłamania prawdy o Pisarzu.

Professor Agnieszka Gajewska omitted in her book "Holocaust and stars. The Past in the Prose of Stanisław Lem"1 a very important fact, namely that Stanisław Lem’s father, i.e. doctor Samuel Le(h)m MD, PhD was from 1st October 1945 until his death, i.e. 5th January 1954, full-time officer of the Stalinist State Security Office (UB).

Visions of the Future in the Writings of Stanisław Lem (Wizje przyszłości w twórczości ‎Stanisława Lema) Saarbrücken: Lap Lambert Academic Publishing, 2010 - Vol.  I Visions of the Future in the Writings of Stanisław Lem (Wizje przyszłości w ‎twórczości Stanisława Lema)‎

This publication is, in my opinion, the first serious attempt to compile a comprehensive  biography of Stanisław Lem in English. In this study, I will try to write the truth about Lem - as objective as possible in practice. After all, Lem himself wrote in his autobiography "Mein Leben"  that "a man can write a series of autobiographies that differ significantly from each other, depending on the adopted point of view and selection criteria." I do not mean any attempt to "debunk" Lem, but to find the nucleus of the truth about him, which is, however, currently quite difficult, as there is still no publicly available Lem museum with an appropriate library and access to Lem's archives is still restricted in practice only for the group of "relatives and friends" of Stanisław Lem's son and the writer's former personal secretary.

• Visions of the Future in the Writings of Stanisław Lem (Wizje przyszłości w twórczości ‎Stanisława Lema) Saarbrücken: Lap Lambert Academic Publishing, 2010 - Vol. II Annotated and Cross-Referenced Primary and Secondary Bibliography of ‎Stanisław Lem (Opatrzona komentarzami i odsyłaczami pierwotna i wtórna bibliografia ‎Stanisława Lema)‎

Niestety, ale nie jest to rzetelna biografia Stanisława Lema. Zacznijmy może od tytułu, który jest ‎wręcz kłamliwy, gdyż Stanisław Lem nie został wypędzony ze Lwowa ‎, a tylko wyjechał z niego ‎dobrowolnie, wraz ze swoim mieniem, w ramach zorganizowanej repatriacji, gdyż wolał ‎zamieszkać w Polsce a nie na radzieckiej wówczas Ukrainie. W odróżnieniu od Niemców, ‎którzy byli rzeczywiście wypędzeni przez zwycięskich Aliantów ze Śląska, Pomorza, Mazur i ‎Warmii, Stanisław Lem i jego rodzice mieli możliwość legalnego pozostania we Lwowie, gdzie ‎zresztą pisarz studiował medycynę, a jego ojciec pracował jako lekarz, poprzez przyjęcie ‎obywatelstwa ZSRR. Tak zrobiło zresztą wówczas wielu Polaków, a niektórzy z nich wracali do ‎Polski, zresztą znów na 100% legalnie, np. za wczesnego Gomułki czy też po roku 1989. ‎Przecież wielu Polaków wciąż mieszka na Litwie, Ukrainie i Białorusi a nawet w Kazachstanie i ‎w innych republikach byłego Związku Radzieckiego. Natomiast tylko nieliczni autochtoni ‎pochodzenia słowiańskiego ze Śląska, Pomorza, Mazur i Warmii, mieli możliwość uniknięcia ‎deportacji poprzez wystąpienie o przyznanie im polskiego obywatelstwa.‎
Pomijam tu też cały rozdział „Historia rodzina”, jako iż on właściwie nic nie wnosi do biografii pisarza, poza potwierdzeniem oczywistego przecież faktu, że był on Żydem, ale to graniczy u Gajewskiej wręcz z rasizmem i antysemityzmem, gdyż podkreśla ona na niemalże każdej stronie tego rozdziału (i nie tylko tego) żydowskość Lema, której się on przecież praktycznie przez całe swoje dorosłe życie wypierał, a wcześniej nie zdawał sobie z niej w pełni sprawy.

Także stwierdzenie żony syna pisarza o tym, że ojciec jej męża, czyli Samuel Le(h)m był niemalże siłą wcielony do UB, czyli Urzędu Bezpieczeństwa - zbrodniczej organizacji - stalinowskiej policji politycznej, czyli polskiego odpowiednika Czeka, NKWD i Gestapo, i że nic on tam złego nie uczynił , jest mniej warte tylko od podobnego stwierdzenia jego żony czy matki. Szkoda, więc, że matka Samuela Le(h)ma nie dożyła XXI wieku, gdyż wtedy też pewnie oświadczyła by ona, że owszem, jej ukochany syn był w UB, ale tylko w orkiestrze, sekretariacie czy kuchni. Ale tak, to się tłumaczyli SS-mani z załogi niemieckich obozów zagłady w Auschwitz Birkenau, Treblince czy też w Majdanku (Lublinie), a więc trudno jest wziąć takie wytłumaczenie na serio. Zresztą bez sekretariatu czy kuchni to taki obóz nie mógłby działać, podobnie jak i bez lekarzy a nawet jeśli była tam też i orkiestra, to jeśli tam była, to znaczy, że uznana była ona jako niezbędna do funkcjonowania takiego obozu, np. w celach propagandowych, albo zagłuszania jęków torturowanych czy też mordowanych więźniów. Podobnie było też z lekarzami-bez lekarzy, to UB działać przecież nie mogło, gdyż lekarze byli tam potrzebni nie tylko do leczenia funkcjonariuszy UB, ale także np. wystawiania świadectw zgonu ich ofiarom i doprowadzania przesłuchiwanych przez UB do stanu zdolności do składania zeznań, a specjalistą w tej dziedzinie był przecież nikt inny, jak dr Gangel - protektor Samuela Lema w służbie zdrowia UB. Poza tym, to nie jest prawdą, że Samuel Lem mógł znaleźć pracę tylko w UB, jaki iż po wojnie to w Polsce brakowało, i to wręcz desperacko lekarzy, a więc pracy dla niego było wówczas aż nadto, a wybrał on UB, gdyż po prostu UB zaoferowało mu wówczas najlepsze warunki pracy, w tym materialne.
Pomijam tu też cały rozdział „Historia rodzina”, jako iż on właściwie nic nie wnosi do biografii pisarza, poza potwierdzeniem oczywistego przecież faktu, że był on Żydem, ale to graniczy u Gajewskiej wręcz z rasizmem i antysemityzmem, gdyż podkreśla ona na niemalże każdej stronie tego rozdziału (i nie tylko tego) żydowskość Lema, której się on przecież praktycznie przez całe swoje dorosłe życie wypierał, a wcześniej nie zdawał sobie z niej w pełni sprawy.

Jest to referat niedopuszczony do wygłoszenia na Międzynarodowej Konferencji Naukowej „O Lemie i Po Lemie” - Gdańsk 19-21 Listopada 2021 roku, Zakład Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej, Instytut Filologii Polskiej, Wydział Filologiczny Uniwersytetu Gdańskiego.
Tematem tego referatu jest próba analizy porównawczej powieści Cixina Liu Problem trzech ciał 1 oraz Stanisława Lema Fiasko 2. Omawiana tu powieść Lema jest nie tylko jego ostatnią powieścią, ale także jego ostatnim z naprawdę udanych dzieł. Można także śmiało zaryzykować stwierdzenie, że Stanisław Lem był w swoim najlepszym okresie twórczości, czyli mniej więcej przez 30 lat-od pierwszego wydania Dzienników gwiazdowych w roku 1957 aż do pierwszego polskiego wydania Fiaska, czyli aż do roku 1987, najwybitniejszym pisarzem piszącym po polsku w całej dotychczasowej historii polskiej literatury, jako iż spotkał się on zarówno z pozytywną a często też nawet wręcz entuzjastyczną opinią zawodowych krytyków, i to praktycznie na całym świecie: od Portugalii i Ameryki Północnej na Zachodzie po Japonię i Chiny na Wschodzie i od Skandynawii na Północy po Italię i Grecję a nawet Amerykę Łacińską na Południu, zaś jego wpływ na światową literaturę, i to nie tylko fantastycznonaukową, akademiccy krytycy przyrównują często do wpływu Juliusza Verne'a, H.G. Wellsa i Olafa Stapledona. Dochodzi tu też ogromna popularność fantastycznonaukowych utworów Lema wśród czytelników, szczególnie zaś w byłym Związku Radzieckim, ale także i w Polsce oraz w krajach słowiańskich i niemieckojęzycznych 3 .

In this place, I wold like to put forward a hypothesis that Snerg was seriously mentally ill for most of his adult life, and that this disease resulted in both his spectacular and short artistic success, as well as his later delusions against the background of reforms of physics and science in general (in understanding not only exact sciences - see his theory of super-beings43), and which found their clearest formulation in his “Unified Theory of Space-Time” discussed in this paper44. Unfortunately, in Polish culture, which for over a thousand years has been dominated by beliefs derived from the Christian religion in its Roman Catholic form, mental illnesses were and to a large extent are still something of a taboo, “visitation by Satan”, and something not to mentioned in case of the deceased, and thus in the case of Snerg. Thus, it was the religious and cultural taboo of mental illness that made it impossible to fully understand the Snerg phenomenon - an artistically gifted individual, who, however, due to his mental illness not only did not fulfil the hopes that arose after the publication of his opus magnum Robot, but which also led him astray into the pseudoscience and eventually led to his tragic, suicidal death.
As to Lem - he has well hidden his real thoughts on the “universe as a game” theory, presenting it as SF. But knowing him, I think that he has taken it very seriously, and presented it as yet another fantastic idea, because he wanted to avoid ridiculing this pet idea of him by the scientific world.

Jest to prezentacja niedopuszczona do wygłoszenia na Międzynarodowej Konferencji Naukowej „O Lemie i Po Lemie” - Gdańsk 19-21 Listopada 2021 roku, Zakład Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej, Instytut Filologii Polskiej, Wydział Filologiczny Uniwersytetu Gdańskiego. Tematem tej prezentacji jest próba analizy porównawczej powieści Cixina Liu Problem trzech ciał 1 oraz Stanisława Lema Fiasko 2 .

In 1979 comes another oil crisis lasting more or less until 1982 and resulting from the support of the West (mainly the USA) for the regime of Shah Mohammad Reza Pahlavi and the Iranian revolution caused mainly by brutal rule of the Shah, which revolution led to the transformation of Iran from corrupted monarchy, completely dependent on the West into an independent Islamic republic. This resulted in the deepening of the global economic crisis, which basically continues to this day (2021) and which caused also economic collapse in Poland - country that at that time was strongly dependent on economic cooperation with the West.
In a letter to SF Commentary, Stanisław Lem wrote that he no longer reads SF. Lem was considered this year as one of the Polish candidates for the Nobel Prize in Literature, but ultimately it was awarded to Czesław Miłosz for mainly political reasons. It was then considered on the so-called West, that Lem was too little opposed to the authorities of the People’s Republic of Poland to deserve this, in reality very much political prize.

Working for Germans in Lvov, especially in a company working directly for the Wehrmacht or the Luftwaffe, was obviously a kind of collaboration, for which it is difficult to condemn Lem. However, to work in such a company as a formally free man (if anyone in these times and in this place he could say that he was a free man), he must have had 100% certain Aryan papers. How it could be possible? Well, most likely thanks to his father, Samuel Le(h)m, who was an Austrian officer, military doctor during World War I, decorated with the Golden Cross of Merit on a Medal for Bravery (das Goldenes Verdienstkreuz am Bande der Tapferkeitsmedaille). The fact is that thousands of Jews fought in the armed forces of the Third Reich. Although most of them just to survive, some of them even admitted that had it not been for Hitler’s anti-Semitism, they would have become zealous Nazis. For example, the American historian Dr. Bryan Mark Rigg wrote about it, according to whom at least 150,000 Jews and Germans with Jewish roots served in the Wehrmacht and the Waffen SS. i.e. the military branch of the German Nazi Party‘s SS organisation.

In 1944, Lvov was liberated from the German occupation by the Soviet Army. The Lem family moved then from Zielona Street to Sykstuska Street, as the apartment on Brajerowska Street was then taken by someone else. Stanisław Lem resumed then his interrupted studies at the Lvov Medical Institute, where he was admitted for the second year of studies. He worked scientifically as a junior assistant (volunteer) at the Chair of Normal Physiology of the Lvov Medical Institute under the supervision of Professor Anatol Markovitch Vorobiov, former assistant of the Nobel Prize winner Ivan Pavlov. At that time, he was working on the issue of infrared radiation as an indicator of the functioning of the central nervous system, and he also began experimental research on the topic “Possibilities of creating a galvanic conditioned reflex in a frog” . He also received from the Soviet authorities a scholarship of 150 roubles per month for his excellent results in study and research.

Although socialist realism (in short socrealism) was not born in Poland 1949 in Szczecin, during the Polish Writers ‎Association’s 4th Congress, of but in 1934 in Moscow at the 1st Congress of Soviet Writers, where it was fully ‎expressed in the papers of Maxim Gorky and Andrei Zhdanov, the process of transplanting it into Polish soil took a ‎long time, as the elements of socialist realism had already appeared in the works of the revolutionary current and in ‎the prose of social realism before the war ‎. In the years of World War II, socrealism more boldly came to light in the ‎pages of Polish Soviet magazines, such as Almanach Literacki (Literary Almanach) and Nowe Widnokręgi (New ‎Horizons). After the war it was implemented gradually, which is documented by party-controlled literary discussions ‎and numerous works written before 1949, documenting the process of writers “sailing to the wind of great change”. ‎Lem’s socrealistic Hospital of the Transfiguration was thus not built in a vacuum. Its immediate historical and literary ‎context is a group of novels written between 1946 and 1948, often referred to as “settling of accounts by the ‎intelligentsia”. The protagonist of the Hospital of the Transfiguration and the whole trilogy is Stefan Trzyniecki, an ‎anaemic and lonely doctor from a land gentry family, who by working in a hospital tries to overcome the tendency to ‎isolationism, and in the following volumes of Time not Lost paves his way to socialism. It is an attempt to analyse the ‎attitude of the Polish intelligentsia when faced with new historical or social phenomena that overwhelm them. Polish ‎critics unanimously emphasized that the prose of this trend is characterized by a kind of ambivalence: its heroes do ‎not want and are unable to break out of the intelligentsia world of concepts and values, but their stubbornness and ‎faithfulness to the existing ideals leads them to failure, disgrace or non-compliance. They fail when faced with reality, ‎which proves the weakness of their characters or their inability to reconcile their own ideals with the rapidly changing ‎world.‎
Until the end of Stalinism in the People’s Republic of Poland, i.e. up to almost year 1956, socrealism was an official ‎cultural policy of the country. Writers and poets such as Nobel Prize winner Wisława Szymborska created works ‎glorifying Joseph Stalin, the Communist doctrine, and the Polish United Workers’ Party. However, following Stalin’s ‎death, there were some critical opinions expressed about such literature, but Socialist realism was still being practised ‎until the 1956 Polish October, when the policy was finally abandoned ‎. Stanislaw Lm was no exception to this trend, ‎so it is worth to get acquainted his literary output from this period, also because this rather “exotic” literature, ‎especially from the Western point of view, appeared in Poland during the Cold War, which according to some ‎symptoms and experts, could be returning in the third decade of the 21st century. Therefore, I present here ‎characteristic quotations from this period of Lem’s work.‎

Contrary to conventional opinion, Lem's uniqueness and greatness did not in any way result from the accuracy of his forecasts for the future. It is the truth that the so-called SF fans, especially those organized in Poland around the monthly magazines Fantastyka and Nowa Fantastyka tried to judge him in this way, and that this "disease" did not spare the environment of Cracow's Wydawnictwo Literackie, which organized in 2016 the pseudo-scientific conference "Czy Lem był ostatnim futurologiem?" ("Was Lem the last futurologist?"), attended, among others, by Jerzy Jarzębski and Jacek Dukaj. It was led by Wojciech Orliński, who earlier stated in Gazeta Wyborcza (6 August 2013) that "Anyway 22, that is, Lem predicted everything" ("Tak czy owak 22, czyli Lem wszystko przewidział"), including that "... in the 21 st century we will be afraid of methods of combating terrorism no less than of terrorism itself." The last statement was, of course, true, but, unfortunately, the vast majority of lemologists still confuse the genre of SF literature, with futurology, i.e. according to Wikipedia "science dealing with predicting and forecasting the future, including in the field of technology, natural growth, economy, geopolitics, culture or the natural environment" 1. The reason is that the belles-lettres 2 do not create real worlds, but only virtual worlds. In the worlds created by fictional literature, people often speak in verse, although in the real world they usually speak in prose, as it was found a long time ago, in 1670, by Molière or Jean-Baptiste Poquelin in his famous comedy Le Bourgeois gentilhomme (The Bourgeois Gentleman or The Middle-Class Aristocrat or The Would-Be Noble). The protagonist of this play is surprised and delighted when he learns that he has been speaking in prose all his life: "Par ma foi! Il y a plus de quarante ans que je dis de la prose sans que j'en susse rien" ("Good heavens! For more than forty years I have been speaking prose without knowing it").

Niestety, ale niemalże cała ta książka jest w zasadzie tylko plagiatem, gdyż zawiera one głównie teksty Lema z mało profesjonalnym komentarzem Orlińskiego. Jest ona także jednym wielkim zakłamaniem, gdyż próbuje ona ukryć fakt, że Stanisław Lem był bardzo długo pupilkiem komunistycznego, PRL-owskiego reżimu. Podobno o zmarłych powinno się mówić dobrze albo wcale, ale co wtedy moglibyśmy powiedzieć o Hitlerze, Stalinie, obu Napoleonach (I i III) czy też np. o Dżyngis Chanie? Niestety, ale znalezienie jądra prawdy o Lemie, jest obecnie dość trudne, jako iż wciąż nie ma ogólnie dostępnego muzeum Lema z odpowiednią biblioteką a dostęp do archiwów Lema jest wciąż zastrzeżony w praktyce tylko dla grona "krewnych i znajomych" syna Stanisława Lema oraz byłego sekretarza osobistego Pisarza, czyli dla zakłamanych karierowiczów typu Orlińskiego. Ale to nie usprawiedliwia przecież Orlińskiego, który miał takowy dostęp, ale wykorzystał go głównie dla zakłamania prawdy o Pisarzu.