Kapitał Społeczny

Konieczna wydaje się zmiana paradygmatu edukacji, odejście od postrzegania placówek oświatowych przez pryzmat miejsc wyposażających wyłącznie w określony zasób wiedzy na rzecz myślenia o szkole jako instytucji budującej lokalny kapitał społeczny. Aktywną rolę w tym procesie powinny odgrywać
władze lokalne. Świadoma lokalna polityka oświatowa nie jest jednak możliwa bez redefi nicji koncepcji szkoły.

Artykuł poświecony jest tematyce planowania strategicznego w gminach i powiatach. Autor prezentuje w nim wzorzec procedury budowy strategii rozwoju jednostki samorządu lokalnego, którego jest autorem. Został on skonstruowany w oparciu o doświadczenia samorządowe, literaturę przedmiotu i prace badawczo-wdrożeniowe prowadzone przez autora. Część główną artykułu tworzy opis dziewiętnastu etapów budowy strategii rozwoju jednostki samorządu lokalnego. Obejmuje on m. in. zagadnienia: decyzji o budowie strategii, wyboru jej wykonawcy, diagnoz, konsultacji społecznych, analizy strategicznej, misji, wizji, celów, zadań strategicznych, zgodności horyzontalnej i wertykalnej, finansowania, przyjmowania i wdrażania.

Complexity of the changes taking place in modern societies makes it is necessary to deepen the analysis of the impact of social inequality on the activity of old people. Dissemination of new technologies and organizational forms allows solving many social problems and improving the quality of human life. At the same time broadens the range of areas in which old people are losing their authority and differ in expertise required for the achievement of socially valued goods. Article aims to highlight the importance of inequality for the activity of the elderly and its relationship to social capital in conditions of shaping social dispersion space order. Study brings closer chosen results of empirical studies portraying the dimensions of internal diversity of seniors.
**
Złożoność przemian zachodzących we współczesnych społeczeństwach sprawia, iż niezbędne staje się pogłębienie analiz oddziaływania nierówności społecznych na aktywność ludzi starych. Upowszechnianie się nowych technologii i form organizacyjnych pozwala na rozwiązanie wielu problemów społecznych i podniesienie jakości życia ludzkiego. Jednocześnie poszerza się zakres dziedzin, w których ludzie starzy tracą swój autorytet oraz różnią się między sobą kompetencjami wymaganymi do osiągania społecznie cenionych dóbr. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na znaczenie nierówności dla aktywności ludzi starych oraz jej związków z kapitałem społecznym w warunkach kształtowania się w polskiej przestrzeni społecznej ładu rozproszonego. Opracowanie przybliża wybrane wyniki badań empirycznych, które ukazują wymiary zróżnicowania kategorii społecznej ludzi starych.

Do symptomatycznych cech dyskursu publicznego okresu pandemii COVID-19 – zarówno w Polsce, jak i w innych krajach – należy wielokrotnie powtarzane stwierdzenie, że aktualna sytuacja sprzyja szerzeniu się fałszywych informacji i teorii spiskowych. Fakt, że w przestrzeni publicznej dostrzega się takie zjawisko, stanowi impuls do podjęcia badań, które pozwoliłby precyzyjniej określić poziom popularności różnych przekonań o charakterze spiskowym w społeczeństwie polskim w sytuacji bezprecedensowego globalnego kryzysu. Biorąc to pod uwagę, w niniejszych badaniach postawiono dwa kluczowe pytania badawcze:
• Jak w okresie pandemii zmieniła się ogólna skłonność do akceptacji narracji spiskowych?
• W jakim stopniu akceptowane są w Polsce różne narracje spiskowe związane z pandemią COVID-19?

Dla przedstawicieli nauk społeczno-ekonomicznych placówki muzealne są szczególnym rodzajem przedsiębiorstw non profit. Działalność muzeów, prowadzona w kontekście szerokiej gamy uwarunkowań o charakterze ekonomicznym i pozaekonomicznym, jest wypadkową wielości funkcji i specyficznych celów kolekcjonerskich, konserwatorskich, naukowych, edukacyjnych, integracyjnych, tożsamościowych, wizerunkowych oraz w zakresie przyciągania publiczności i stymulowania ruchu turystycznego, stawianych przed nimi przez muzealników, organizatorów i społeczeństwo. Definiując obszary badawcze ekonomii muzeów, w książce pokazano, iż jest to już dość dobrze ugruntowane pole badań w ramach ekonomii kultury, łączące się ze spojrzeniem na tego typu instytucje w szerszym kontekście rozwoju cywilizacyjnego. Wkład ekonomistów w rozważania na temat muzeów nie dotyczy zatem, wbrew stereotypowym oczekiwaniom, oceny krótkoterminowej efektywności finansowej muzeów, lecz polega przede wszystkim na wskazywaniu potencjalnych uwarunkowań i implikacji podejmowania decyzji oraz wyborów związanych z działalnością muzeów i dążeniem przez nie do osiągnięcia złożonych celów.
Jest to pierwsza na polskim rynku wydawniczym publikacja łącząca refleksje teoretyczne z zakresu ekonomii muzeów ze szczegółowymi badaniami empirycznymi prowadzonymi na terenie Polski. Zgłębiając jedną z ważnych kwestii dotyczących muzeów, obecną w dyskursie z zakresu ekonomii kultury, posłużono się zarówno danymi zastanymi, jak i wynikami autorskich badań studiów przypadku (muzea w Małopolsce, muzea rezydencjonalne w Łańcucie i Pszczynie). W opracowaniu omówiono determinanty popytu prywatnego i społecznego na muzea. Szczegółowej analizie poddano problem interesariuszy muzeów oraz wartościowania muzeów przez ich szeroko rozumianą publiczność, w tym kwestie skł onności do wnoszenia opł at na rzecz muzeów w formie biletów za wstęp oraz podatków, a także sprawę wkładu muzeów w budowanie i wzmacnianie kapitał u społecznego w kontekście lokalnym i regionalnym.

Mówiąc o organizacjach pozarządowych próbujemy opisać złożone i wielowymiarowe zjawisko. Jednak przyczyn wieloznaczności i nieprecyzyjności pojęć odnoszących się do działalności społecznej można szukać nie tylko w samej istocie aktywności, której różnorodność, opartą na inwencji tysięcy obywateli, niełatwo jest zdefiniować.

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące poziomu indywidualnego kapitału społecznego bibliotekarzy z 20 krajów świata oraz ich aktywności społecznej, mających wpływ na integrację z lokalną społecznością oraz możliwość rozwijania usług bibliotecznych. Celem badań było ustalenie czy kadra kierownicza bibliotek w porównaniu do pracowników liniowych dysponuje bogatszą siecią społeczną, jest aktywniejsza społecznie i chętniej podejmuje współpracę, a zatem czy posiada cechy uznawane za istotne na stanowiskach kierowniczych. Na pytania zawarte w ankiecie elektronicznej uzyskano ogółem 6593 ważnych odpowiedzi, które następnie poddano analizie statystycznej. Obliczono statystyki analizy wariancji Anova jednoczynnikowa, zastosowano test chi-kwadrat niezależności oraz test różnic U Manna-Whitneya, które potwierdziły większą aktywność społeczną kadry kierowniczej bibliotek oraz wyższy poziom indywidualnego kapitału społecznego obliczany w oparciu o generator zasobów – Kwestionariusz do Pomiaru Indywidualnego Kapitału Społecznego.

At the beginning of the XXI century, human societies are entering a period of "late modernity" characterized by new forms of trust and risk, untransparent social situations and economic, political and cultural globalization. These processes are associated with the presence of abstract systems that surround people and which require support of people with expertise in the fields which include transport, telecommunications, finance, security, media, energy. At the same time, it is noted that the expertise cult is born and specialists not only meet the identified needs, but also produce new, thus contributing to the development of a culture of narcissism. Article aims to explain the characteristics of expert systems and cultural narcissism, experts role as a participant in social change, model types and kinds of experts with their arcane in to ontological and epistemological structures of the social world. I also highlight the problems associated with the suppression of restrictions in to the access of expertise knowledge.
**
Wraz z początkiem XXI wieku społeczeństwa ludzkie wchodzą w okres „późnej nowoczesności” cechujący się nowymi formami zaufania i ryzyka, nieprzejrzystością sytuacji społecznych oraz postępującą globalizacją ekonomiczną, polityczną i kulturową. Procesy te wiążą się z obecnością systemów abstrakcyjnych, które otaczają ludzi i do funkcjonowania wymagają wsparcia osób z wiedzą specjalistyczną z zakresu m.in. transportu, telekomunikacji, finansów, bezpieczeństwa, mediów, energetyki. Jednocześnie zauważa się, iż rodzi się kult ekspertyzy a specjaliści nie tylko zaspokajają rozpoznane potrzeby, ale też wytwarzają nowe, przyczyniając się tym samym do rozwoju kultury narcyzmu. Artykuł ma na celu przybliżenie specyfiki systemów eksperckich i narcyzmu kulturowego, roli eksperta jako uczestnika przemian społecznych, modelowych typów ekspertów i rodzajów ich wtajemniczeń w struktury ontologiczne i epistemologiczne świata społecznego oraz zwrócenie uwagi na problemy związane ze znoszeniem ograniczeń dostępu do wiedzy specjalistycznej.

W artykule przedstawiono zagadnienie czytelnictwa jako zjawiska wpisującego się w mechanizmy społeczno-kulturowe. Zwrócono uwagę zarówno na indywidualny kontakt z kulturą, jak i jej odbiór w powiązaniu z interakcjami społecznymi. Podkreślono rolę biblioteki w popularyzowaniu kultury, ale także jej zadania edukacyjne i społeczne. Podczas, gdy w tradycyjnym ujęciu biblioteka miała być skoncentrowana na świadczeniu usług informacyjnych oraz zapewnianiu dostępu do literatury, to najnowsze rozwiązania pokazują, że większe korzyści można osiągnąć dzięki poszerzeniu jej funkcji, zwłaszcza, gdy dostęp do źródeł w coraz większym stopniu zapewniają bazy elektroniczne. Dlatego wydaje się, że biblioteki powinny, poza tradycyjną działalnością, realizować programy nastawione na aktywizację kulturalną i integrację społeczną, wspierające rozwój kapitału kulturowego oraz społecznego.

Współczesne biblioteki naukowe stają przed nowymi wyzwaniami, które są wynikiem zmiany społeczeństwa – jego kształtu, struktury, zwyczajów, potrzeb i wreszcie oczekiwań. Zmiany te implikują innowacje biblioteczne, niezbędne dla sprawnego funkcjonowania tych instytucji. Biblioteki naukowe, do tej pory związane przede wszystkim z macierzystym środowiskiem naukowym i świadczące na jego rzecz usługi informacyjne, coraz częściej otwierają się na klientów zewnętrznych, tworząc zasoby kapitału społecznego. W artykule przedstawiono zagadnienie kapitału społecznego oraz rolę i znaczenie bibliotek akademickich w jego budowaniu.

W artykule zaprezentowano koncepcję kapitału społecznego w ujęciu bibliotekoznawczym. Skupiono się na zagadnieniu zasobów budujących kapitał społeczny. Przeprowadzono analizę klasycznych teorii kapitału społecznego w celu wskazania komponentów budujących ten konstrukt społeczny. Starano się wykazać, które z zasobów mogą mieć znaczenie w działalności instytucji bibliotecznych.

Badania kapitału społecznego prowadzone w ostatnich latach pokazują, że wpływ na jego rozwój i wzmacnianie sieci społecznych mogą mieć również różnego typu instytucje kulturalno-naukowe działające na rzecz lokalnych społeczności. Choć biblioteki pierwotnie zostały powołane w zupełnie innym celu to uwagę zwraca, że są to placówki, które cieszą się jako jedne z niewielu wysokim zaufaniem ze strony społeczeństwa, mogą zatem przyczyniać się do budowania lokalnych sieci społecznych oraz kapitału społecznego. Aby procesy te mogły zaistnieć niezbędne są z jednej strony warunki lokalowo-sprzętowe, którymi dysponują lokalne ośrodki, jak też odpowiedni personel, charakteryzujący się określonymi postawami, wiedzą, doświadczeniem i przygotowaniem do tego typu działań. W celu zilustrowania warunków występujących w instytucjach bibliotecznych w artykule przedstawiono wyniki badania postaw personelu bibliotecznego, przeprowadzonych wśród kadry bibliotek z 20 krajów świata. Badania potwierdziły występowanie w tej grupie postaw prospołecznych.

W artykule zaprezentowano zagadnienie nowych funkcji społecznych bibliotek. Dotychczasowa koncentracja na usługach informacyjnych tych instytucji ewoluuje bowiem w obliczu zwiększającej się dostępności informacji w formie zdalnej. Biblioteki, które powoli przestają być głównym źródłem wiedzy naukowej oraz celem poszukiwań użytkowników, przeobrażają się w miejsca spotkań, miejsca otwarte dla lokalnych społeczności oraz środowisk profesjonalnych, realizujące także cele społeczne i integracyjne. W związku z tym przedstawiono przykłady działań realizujących te cele oraz wskazano na istotną rolę personelu bibliotecznego w procesie aktywizacji społecznej bibliotek.

W artykule podjęto zagadnienie "zaufania", które uważane jest za warunek niezbędny do budowania kapitału społecznego. Kapitał społeczny oraz zaufanie odgrywają istotną rolę w działalności wielu instytucji i społeczności, także bibliotek. Wzmacniają relacje z otoczeniem, usprawniają współpracę z partnerami i współpracownikami, ograniczają lęk i konflikty, są również stymulantami rozwoju. W celu dokonania diagnozy tego zjawiska w środowisku bibliotek przeprowadzono badania, które objęły 20 krajów świata. Analiza zaprezentowana w artykule objęła zarówno ustalenie poziomu zaufania wśród grupy zawodowej bibliotekarzy, jak i skorelowanie z innymi czynnikami (zmienne niezależne, takie jak wiek, typ biblioteki, stanowisko itd.) oraz zmienne zależne. Ustalono, że bibliotekarze posiadają wysoki poziom zaufania do innych ludzi, natomiast respondenci, którzy zadeklarowali, że ufają innym, charakteryzują się również wyższym poziomem indywidualnego kapitału społecznego, mają większą sieć społeczną, bardziej angażują się w działania charytatywne i obywatelskie, są też bardziej nastawieni na życie rodzinne oraz kontakty przyjacielskie. Wydaje się, że takie postawy społeczne mogą być szczególnie pożądane na określonych stanowiskach bibliotecznych.

Książka podzielona jest na pięć rozdziałów. Układ treści został podporządkowany podejściu sieciowemu, zasobom niematerialnym oraz koncepcji audytu organizacyjnych zasobów niematerialnych. Pierwsze dwa rozdziały mają charakter teoretyczny. W rozdziale pierwszym omówiono teoretyczne ujęcia sieci w kontekście organizacyjnym, w tym założenia teorii sieci, teorii aktora-sieci oraz teorii działalności. Wybór tych teorii podyktowany był przedmiotem badań, którymi są zasoby niematerialne organizacji oraz proces audytowania tych zasobów. Stąd nawiązanie również do teoretycznych podejść opartych na zasobach. Zasoby niematerialne są analizowane w tej książce za pomocą analizy sieci organizacyjnej, która została tutaj szczególnie wyeksponowana. Omówiono również analizę sieci społecznej oraz dynamicznej. Rozdział drugi ma charakter koncepcyjny. Autorka podjęła próbę opracowania meta-modelu audytu organizacyjnych zasobów niematerialnych, powstałego na bazie już istniejących koncepcji audytu informacji, wiedzy i kapitału intelektualnego. Ważnym elementem wypracowanego meta-modelu są sieciowe mierniki wykorzystane w audycie zasobów niematerialnych. W metodycznej części badań własnych omówiono przedmiot, pytania i cele badawcze. Przedstawiono kompleksową metodykę badań ze szczególnym uwzględnieniem większej liczby przypadków do badań w przyszłości, które uprawniałyby badacza do empirycznej weryfikacji metodyki audytu zasobów niematerialnych. W ramach wybranego studium przypadku wskazano jedynie na możliwą egzemplifikację hipotez sformułowanych w oparciu o rozumowanie abdukcyjne, aby zobrazować podstawowe narzędzia badań sieciowych, jednak z uwzględnieniem celów i zakresu audytu zasobów niematerialnych badanej firmy. Hipotezy nie dotyczą weryfikacji metodyki audytu zasobów niematerialnych, odnoszą się do procesu badawczego o podłożu społecznym, którego przedmiotem są zasoby niematerialne i ich wykorzystanie. Metody badawcze podzielono na jakościowe, ilościowe oraz sieciowe. Te ostatnie wymagają nieco innego podejścia. Część empiryczna odnosi się do wyników oraz wniosków z audytu organizacyjnych zasobów niematerialnych. Wyniki podzielono ze względu na wielopoziomowe ujęcie sieci (cała sieć, diady, węzły). Zaakcentowano też zmiany pozycji aktorów w sieci informacji i wiedzy, co stanowi element symulacji sieci i jej dynamicznego ujęcia. Zaprezentowano też zmiany w wykorzystanych miernikach po usunięciu prominentnych węzłów (wiedzy, zadań i zasobów). Zaprezentowano wnioski odnoszące się do powstałej koncepcji metodyki audytu zasobów niematerialnych oraz jego egzemplifikacji w oparciu o wybrane studium przypadku. Autorka wyraża nadzieję, że opracowanie nowej metodyki audytu organizacyjnych zasobów niematerialnych, uporządkowanie teoretycznych aspektów dotyczących poszczególnych audytów, ich definicji, różnic czy podejść do identyfikowania i analizowania zasobów niematerialnych stanie się cennym wkładem poznawczym zarówno na polskim rynku wydawniczym, jak i anglojęzycznym.

The issue of the effect of qualifications and skills of an enterprise's personnel on entrepreneurship development in the micro and macroeconomic dimensions is an important topic from the management effectiveness perspective and nowadays it is a subject of interest for many teams of economists and management specialists, in particular from the field of human resources management. The objective of the statutory research of the Management Process Department at the Cracow University of Economics conducted i n 2005 by a team led by L. Kozioł was to present Instruments, Information management procedures, and knowledge in operational management, as well as to attempt to discern the impact of human capital on shaping behaviour conducive to the development of entrepreneurship. The report focuses on a presentation of how the research on the aforementioned topic was conducted, avoiding the presentation of theoretical issues by referring readers to a paper that summaries the team's work. (original abstract)

Istotnym aspektem rozpatrywanym w ramach przywództwa jest nabywanie zdolności przywódczych. Uzasadnionym wydaje się stwierdzenie, że wraz ze zmianą, która nastąpiła w rozumieniu i definiowaniu przywództwa, zmieniło się podejście do nabywania zdolności przywódczych.Celem referatu jest przedstawienie ewolucji jaka nastąpiła w podejściu do nabywania zdolności przywódczych w organizacji. W referacie dokonano rozróżnienia między rozwojem przywódców rozumianym jako rozwój kapitału ludzkiego a rozwojem przywództwa rozumianym jako rozwój kapitału społecznego.

The paper begins with a discussion of the notion of social capital which seems to gain increasing popularity in both academic and media discourse. The concept of social capital can be understood in several, often contradictory, ways which proves useful both for its positive interpretation and critical analysis. The second part of the paper is devoted to the issue of the relationship between the notion of social capital and modernization theories. The finał section of the text discusses three main ideological orientations of the contemporary Polish political discourse: the left (social-democratic) orientation, the right (conservative) orientation and the centre (liberal) orientation. These three discourses are linked to the ideal visions of Poland they imply. These visions in turn are presented both from the positive and critical standpoints. In all cases, it is shown how the notion of social capital can be used to support the arguments both for and against each of the orientations

[Cooperation] J. Sójka (ed.), Po co seniorom kultura? Badania kulturalnych aktywności osób starszych. Raport (Why seniors culture? Cultural study of active ageing. Report), Regionalne Obserwatorium Kultury Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Związek Miast Polskich, Poznań 2012, 196 p.

Książka "Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój województwa podkarpackiego" przedstawia bilans kapitału ludzkiego i społecznego w województwie podkarpackim. Odnosi się również do analiza związku pomiędzy kapitałami – ludzkim i społecznym a rozwojem regionalnym. Analiza ta pozwoliła wnioskować o istnieniu związku między poziomem rozwoju regionalnego i możliwością jego podnoszenia, a zasobami i jakością kapitału ludzkiego i społecznego, na które może on oddziaływać. Ważną częścią publikacji jest kompleksowa prezentacja stanu badań nad kapitałem ludzkim i społecznym oraz dylematów związanych z ich pomiarem. W publikacji znajdzie się również rozdział poświęcony teorią rozwoju regionalnego, z szczególnym uwzględnieniem teorii endogennych.

Kapitał ludzki jest jednym z ważniejszych czynników wyjaśniających współczesne procesy rozwoju gospodarek narodowych a także regionów. Jego zróżnicowane zasoby i jakość w istotny sposób determinują osiągnięty poziom rozwoju oraz możliwości wzrostu i gospodarczego. Stąd też, w artykule zdecydowano się poddać analizie poziom oraz przemiany w kapitale ludzkim województw w Polsce w latach 2000–2013. W tym celu wykorzystano syntetyczny wskaźnik rozwoju, oparty na metryce Mahalanobisa. Uzyskane wyniki wskazują na silne zróżnicowanie kapitału ludzkiego w regionach kraju oraz jego dynamiczne przemiany w badanym okresie. Dodatkowo, analizie poddano potencjalne czynniki determinujące powyższe zmiany.

A. Klimczuk, Historia Żydów na Podlasiu, czyli żyliśmy razem przez wieki: od zróżnicowania kulturowego do wielokulturowości. Oddolne techniki budowania kapitału społecznego (History of the Jews in the Podlasie region. We have lived together for centuries:from cultural diversity to multiculturalism. Bottom-up techniques of social capital building), [in:] I. Wrońska, M. Rusiłowicz, Wielokulturowe Podlasie w Unii Europejskiej, Prawo i Partnerstwo, Białystok 2012, p. 152-163.

The concepts of social capital are important in improving the quality of life. However, the effects of social capital accumulated in the economic, social and political spheres can be both positive and negative. Article brings the specificity of trust as a key variety of social capital and it's status among the Poles. Indicated are also differences between the suspicion, mistrust and functional substitutes for trust. The whole is complemented by breakdown of bottom-up methods of social capital building.
**
Koncepcje kapitału społecznego mają istotne znaczenie w podnoszeniu jakości życia. Niemniej skutki oddziaływania nagromadzonego kapitału społecznego w sferach ekonomicznej, społecznej i politycznej mogą być zarówno pozytywne, jak i negatywne. Artykuł przybliża specyfikę zaufania jako kluczowej odmiany kapitału społecznego i jego stan wśród Polaków. Wskazane zostają też różnice między nieufnością, brakiem zaufania i funkcjonalnymi substytutami zaufania. Całość uzupełnia zestawienie oddolnych metod budowania kapitału społecznego.

The presented study discusses problems related to local development strategy in terms of creative human capital development. The analysis and critical review of the subject literature, supported by experience in economic and local government practice, were used in the course of conducted research. The core of the study consists in tabular presentation of local development strategy exemplary components, in the areas where creative human capital is developed. The diagnosis of socio-economic situation, SWOT/TWOS analysis, sector struc-tural analysis, PEST analysis, the tree of municipal problems, the analysis of key trends occurring in the environment, mission and vision, development scenarios, the tree of strategic goals, the concept of municipality promotion, the measures for strategic goals implementation, as well as monitoring and evaluating processes, were discussed in the paper. Within the framework of the key conclusions it can be adopted that the strategy of local development constitutes both, a useful tool and an element of creative human capital strengthening and developing in a municipality.

Celem niniejszego artykułu jest omówienie, analiza i porównanie trzech najbardziej znanych definicji kapitału społecznego, tj. stworzonych przez R. Putnama, J.S. Colemana i P. Bourdieu oraz wskazanie wzajemnych oddziaływań między mobilnością przestrzenną i kapitałem społecznym. W tym celu przedstawione będą: wyniki badań R. Putnama nad wpływem zróżnicowania etnicznego, będącego jednym ze skutków migracji, na zaufanie i kapitał społeczny, koncepcja sieci migracyjnych D. Masseya oraz analiza ich funkcji zaproponowana przez D. T. Guraka i F. Casesa, wyniki badań dotyczących znaczenia kapitału społecznego dla wspólnot lokalnych, a także omówione zostanie zjawisko negatywnego kapitału społecznego.


The purpose of this article is to discuss, analyze and compare the three most well-known definition of social capital, i.e., created by R. Putnam, JS Coleman and P. Bourdieu and to describe the interaction between mobility and social capital. For this purpose, will be presented the results of R. Putnam’s studies on the effects of ethnic diversity, which is one of the consequences of migration, on trust and social capital, the D. Massey’s concept of migration networks and analyze their functions proposed by D.T. Gurak and F. Cases, as well will be discussed a negative social capital phenomenon.

Lubski kapitał społeczny Lubsko ze względu na swe położenie geograficzne, historię i obecną strukturę demograficzną jest miejscowością charakteryzującą się znacznym potencjałem. Jego wykorzystanie zwłaszcza na zasadzie aktywizowania międzypokoleniowej i międzykulturowej wspólnoty mieszkańców we wspólnej działalności edukacyjnej, może przyczynić się do ocalenia wyjątkowego dziedzictwa kulturowego miasta oraz wzbogacenia form jego popularyzacji zarówno w mieście, jak i poza nim. Celem niniejszej analizy jest wskazanie czynników wzmacniających ten potencjał, a także zaproponowanie możliwych działań edukacyjnych opartych na miejscowym kapitale społecznym.

Systematyczne pomiary różnych przejawów kapitału społecznego na obszarach wiejskich w Polsce pokazują pozytywne, choć, przy takich deficytach, niewystarczające, zmiany. Przy czym tempo zmian jest większe niż w przypadku miast. Ponadto polska wieś dysponuje większym poziomem kapitału niż wynikałoby to z oficjalnych statystyk, gdyż "wiejski" kapitał społeczny ma nieco inny charakter niż miejski. Jest skoncentrowany w relacjach bliskich sobie osób, sąsiadów i członków małej, bo lokalnej, społeczności. Aktywność wyraża się w uczestnictwie i rozwijaniu nieformalnych sieci, czego nie pokazują statystyki, które odzwierciedlają tylko sformalizowane związki i zależności. Budowanie kapitału społecznego musi zatem zmierzać w kierunku zachęcania do współpracy także formalnej, do której, jak się zdaje, czują awersję po okresie przymusowego kolektywizmu mieszkańcy wsi i rolnicy

Celem książki jest odpowiedź na pytania na ile celebryci są przedmiotem, a na ile podmiotem władzy (politycznej, symbolicznej i ekonomicznej); dlaczego i w jaki sposób celebryci stają się politykami, a politycy celebrytami; jak media tworzą, eksploatują i niszczą politycznych celebrytów; skąd narastająca tendencja do samoobnażania i obnażania celebrytów.  Odpowiadając na te inne związane z celebrytyzacją pytania wprowadzam pojęcie kapitału paraspołecznego czyli sumę skumulowanej widoczności medialnej celebrytów i zbiorowych inwestycji poznawczych i emocjonalnych w relacje z nimi. Opisuję jak rosnąca rola kapitału paraspołecznego w polu politycznym i medialnym prowadzi do celebrytyzacji polityki, dzięki której celebryci mogą skutecznie konkurować z elitami politycznymi i symbolicznymi o pozycje w systemie politycznym. Analizuję jak kapitał paraspołeczny gromadzony jest dzięki zapośredniczonej medialnie pracy afektywnej celebrytów opartej na budowaniu zdalnych a jednocześnie intymnych więzi. Pokazuję jak sposób wytwarzania kapitału paraspołęcznego i dominująca rola mediów  w tym procesie sprawiają, że celebrycka widoczność jest jednocześnie atutem i pułapką, a sami celebryci obiektem eksploatacji i nadzoru. Przyglądam się wreszcie strukturalnemu problemowi nieautenyczności medialnych interakcji i różnym próbom radzenia sobie z nim podejmowanym przez celebrytów politycznych.

Analizy zawarte w pracy opierają się na bogatym materiale empirycznym, do którego należą m.in.: telewizyjne audycje 144 komitetów wyborczych z lat 1993–2019; 3247 wpisy na Facebooku kandydatów w wyborach prezydenckich 2015 rok; zbiór „Pantheon 1.0” obejmujący 11341 zakodowanych biografii znanych osób z Wikipedii, dane na temat relatywnej widoczności 8853  na celebrytów na najstarszym polskim serwisie plotkarskim „Pudelek”, 391 artykułów internetowych serwisów plotkarskich opisujących osoby kandydujące w wyborach prezydenckich w 2015 roku, a także trzy programy talk–show „Kuba Wojewódzki” z udziałem kandydatów na prezydenta z wyborów 2015 roku.

Teoretyczne inspiracje dla koncepcji zawartych w monografii stanowią idee Mertona, Goffmana, Millsa, Bourdieu, Hardta i Negriego, Lamont i wielu innych.

Książka składa się  z ośmiu rozdziałów. Pierwszy jest krytyczną analizą podejścia do rozumienia i badania celebrytów we współczesnych celebrity studies. Pokazuję w nim luki i ograniczenia dominującej perspektywy i wyjaśniam jak celebryci znaleźli się na marginesie socjologii a ona sama na peryferiach badań nad celebrytami.
W rozdziale drugim definiuję celebrytów za pomocą pojęcia kapitału paraspołecznego – sumy więzi społecznych wytworzonych przez jednostkę w relacjach zapośredniczonych medialnie i nagromadzonych dzięki medialności afektów, uwagi, widoczności i znaczeń.
Rozdział trzeci traktuje o produkcji, konsumpcji i dystrybucji uwagi i widoczności. Analizuję w nim ekonomię uwagi mediów celebryckich i rozkład uwagi i widoczności zasobu w wybranych zbiorowościach celebrytów.
W rozdziale czwartym opisuję jak celebryci gromadzą kapitał paraspołeczny wykonując pracę afektywną – wytwarzając emocje i więzi na skalę przemysłową. 
Rozdział piąty poświęcony jest celebrytyzacji polityki. Przyglądam się w nim przebiegowi i wynikom gier o pozycje w systemie politycznym i przemyśle rozrywkowo-informacyjnym  między elitami symbolicznymi i politycznymi a celebrytami i dwukierunkowym migracjom między systemem politycznym a showbiznesem.
Szósty rozdział opisuje transformacje  indywidualnych postaci publicznych w celebrytów. Analizuję w nim sposoby nasycania wizerunku znaczeniami politycznymi i celebryckim. Siódmy rozdział podejmuje kwestie eksploatacji i uprzedmiotowienia i nadzorowania celebrytów przez system medialny. Pokazuję w nim nadzorcze działanie mediów celebryckich przez pryzmat języka ich personelu, ale także jego tekstowych i wizualnych produktów.
Rozdział ósmy omawia problem autentyczności medialnie zapośredniczonych interakcji i jego związkom z cynizmem politycznym. Charakteryzuję w nim także rolę mediów celebryckich w w poświadczaniu autentyczności postaci publicznych.

Badania podjete w ramach pracy byly finansowane ze środkow na nauke w latach 2009–2010 jako projekt badawczy promotorski nr N N116 206836 pt. „Kapital ludzki i kapital spoleczny a rozwoj wojewodztwa podkarpackiego” (Umowa nr 2068/B/H03/2009/36).

Wprowadzenie Współczesne uwarunkowania funkcjonowania miejsc, wśród nich także gospodarka oparta na wiedzy, prowadzą do narastającej konkurencji między nimi. Gminy, związki gmin, powiaty, regiony funkcjonalne i administracyjne rywalizują nie tylko na płaszczyźnie krajo-wej, ale również międzynarodowej. Głównym przedmiotem rywalizacji są inwestycje, które w coraz mniejszym stopniu zależą od warunków i zasobów naturalnych jednostek terytorial-nych, a w coraz większym od ich (jednostek) umiejętności w pozyskiwaniu, przetwarzaniu i wykorzystywaniu wiedzy i informacji. Wiedza i informacja stają się zasobami strategicznymi, decydującymi o możliwości osiągnięcia przez jednostki terytorialne pożądanej pozycji konku-rencyjnej. Pociąga to za sobą zmiany nie tylko w odniesieniu do gospodarowania zasobami gmin, powiatów, regionów, ale wpływa także na ewolucję w sprawowaniu władzy i zarządza-nia usługami publicznymi w kierunku innowacyjnego, przedsiębiorczego, opartego na part-nerstwie władz lokalnych z sektorem społecznym i biznesem. Hierarchiczne układy charakte-rystyczne dla relacji władz lokalnych/regionalnych z pozostałymi podmiotami lokalny-mi/regionalnymi coraz częściej ustępują miejsca strukturom sieciowym. Władze przyjmują rolę inspiratora i koordynatora przepływów informacji oraz mediatora w komunikacji we-wnętrznej i zewnętrznej jednostek terytorialnych. Kluczową rolę zaczynają odgrywać spraw-ne systemy i procesy komunikacji w gminach i regionach. W niniejszym referacie przedstawione zostaną wyniki badań nad wybranymi aspektami komunikacji gmin województwa śląskiego w kontekście współczesnych uwarunkowań kon-kurencyjności jednostek terytorialnych, ze szczególnym uwzględnieniem czynników wyni-kających z rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Założenia gospodarki opartej na wiedzy w odniesieniu do jednostek terytorialnych Carl J. Dahlman i Jean Eric wyróżnili cztery elementy, będące podstawą gospodarki opartej na wiedzy (Gospodarka oparta na wiedzy, Polski Portal Rozwoju: www.pldg.pl, 2007): • system gospodarczy i instytucjonalny motywujący do skutecznego wykorzystania posiadanej i tworzenia nowej wiedzy, • wykształceni i utalentowanie ludzie tworzący i wykorzystujący wiedzę, • dynamiczna infrastruktura informacyjna, ułatwiająca skuteczną komunikację, roz-przestrzenianie i przetwarzanie informacji, • skuteczny system innowacyjny obejmujący sieć firm, centrów badawczych, uniwer-sytetów, konsultantów innych organizacji, które potrafią sięgnąć do rosnących zaso-bów światowej wiedzy, zasymilować ją i przystosować do lokalnych potrzeb oraz stworzyć nową wiedzę i nowe technologie. Odnosząc te elementy do perspektywy regionów i gmin za najcenniejsze zasoby, które decydują o rozwoju gospodarki regionu czy gminy można uznać wiedzę i produkty, których

Wykonywanie pracy zarobkowej przez osoby starsze jest zagadnieniem kontrowersyjnym. Wprowadzenie zabezpieczenia starości w formie rent i emerytur sprawiło, że w społeczeństwach nowoczesnych ukształtowała się jakościowo nowa kategoria społeczna składająca się z osób w wieku poprodukcyjnym. Wzrost długości życia ludzkiego przy jednoczesnym braku zasadniczych zmian progów wieku emerytalnego sprawia, że ilość osób korzystających ze świadczeń rośnie. Zwiększające się koszty utrzymania seniorów prowadzą do szeregu przemian w strukturach społeczno-ekonomicznych oraz wymuszają podejmowanie działań, które pozwolą na wzrost ich uczestnictwa społecznego, w tym na wydłużanie ich aktywności zawodowej. Wydaje się, że zachodzące współcześnie procesy dematerializacji pracy łączone z kształtowaniem się gospodarki opartej na wiedzy oraz ruch uniwersytetów trzeciego wieku w znacznej mierze umożliwiają realizację tych celów. Artykuł ma na celu przybliżenie wybranych wyników jakościowych analiz aktywności ekonomicznej ludzi starych w Białymstoku prowadzonych w kontekście badań nad kapitałem społecznym. Określone zostały podstawowe czynniki ograniczające możliwości wykonywania pracy przez ludzi starych, jak również ich ukryte zasoby i potencjalne miejsca pracy.
**
Work of elderly is a controversial problem. The introduction of protection of old age in form of pensions and retirement caused shaping in modern societies qualitatively new social category of persons in post-working age. Growth of human life-span with simultaneous lack of the principle changes of pensionable age inflicts grow in quantity of persons' using welfare benefits. Growing costs of seniors livelihood lead to transformations in socio-economical structures as well as forcing them to engage in activities that will help increase their social participation, including the lengthening of their professional activity. It seems that the nowadays processes of dematerialization of work combined with the shaping of knowledge-based economy and the movement of third-age universities largely enable the achievement of these objectives. Article aims to approximate the results of qualitative analysis of elderly economic activity in Bialystok conducted in the context of social capital research. Study describes main factors that restrict work opportunities for older people, as well as their hidden resources and potential workplaces.

Wprowadzone w 1999 r. gimnazja miały służyć wyrównywaniu szans edukacyjnych dzieci z terenów wiejskich. Jednym z założeń reformy było stworzenie dużych, samodzielnych i dobrze wyposażonych gimnazjów, w których wspólnie uczyliby się absolwenci wszystkich szkół podstawowych z terenu gminy. Po kilkunastu latach funkcjonowania gimnazja pod względem organizacyjnym bardzo się zróżnicowały – w niektórych gminach, zgodnie z założeniami reformatorów, ciągle funkcjonują duże i samodzielne gimnazja, jednak w części gmin bardzo małe gimnazja działają w zespole ze szkołą podstawową, gdzie uczniowie przez dzie-więć lat nie zmieniają kolegów, nauczycieli i środowiska. Na podstawie ośmiu studiów przypadku gmin wiejskich pokazano w artykule proces kształtowania sieci gimnazjów w pierwszych latach reformy systemu szkolnego. Próbowano zrozumieć, jakie czynniki zadecydowały o wytworzeniu się tych dwóch modeli gim-nazjum. Przedstawione studia przypadku pokazują, że sieć szkolna jest nie tyle wynikiem realizacji planów tworzenia sieci szkolnej przez władze lokalne, ile raczej wynikiem gry pomiędzy lokalnymi władzami a lokal-nymi społecznościami.

Słowa kluczowe: gimnazjum, sieć szkół, lokalna polityka oświatowa, wspólnota lokalna, kapitał społeczny.

W ostatnim czasie kapitał społeczny staje się głównym przedmiotem dyskursu politycznego i naukowego w wyjaśnianiu generatorów rozwoju społeczno-gospodarczego. Jako kategoria słabo poznana i zbadana wymaga ciągłych analiz, a z uwagi na promień jej oddziaływania empiria powinna odbywać się na poziomie lokalnym. Ciągłe braki badawcze powodują pewien niedosyt analityczny. Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia wybranych wyznaczników kapitału społecznego w województwie zachodniopomorskim na tle pozostałych województw. Podjęta próba wykazała relatywnie niski poziom kapitału społecznego województwa zachodniopomorskiego pod względem wybranych komponentów. Prowadzi to do konkluzji, iż aby zabezpieczyć wzrost gospodarczy w przyszłości należy rozwijać kapitał społeczny już dziś, gdyż jego tworzenie i pomnażanie ma charakter długookresowy.