Islamic Diplomacy

Diplomasi uluslararası ilişkilerin diyalog ve barış yoluyla yürütülmesidir. Diplomasi İlk Çağlarda Dünya’nın çeşitli bölgelerinde uygulama açısından farklılıklar gösterirken amacı genellikle haberin taşınması, evlilik akdinin yerine getirilmesi, antlaşmaların imzalanması veya savaşta ölülerin toplanması olmuştur. Ad hoc şeklinde uygulanan diplomasilerden biride Hz. Muhammed ve Dört Halife’nin uyguladığı 14 asırlık İslam kültürünün temellerini oluşturan İslam Diplomasisi’dir. Bu temeller Hz. Muhammed’in Mekke ve Medine Dönemi’nde yolladığı elçiler ve mektuplar ile atılmıştır. Arapların İslam öncesi dönemde sahip olduğu bazı diplomatik uygulamalar, Arap örf ve adetleri İslam Diplomasisi ile sentezlenerek farklı bir diplomasi ortaya çıkarılmıştır. Hz. Muhammed sonrasında İslam Diplomasisi Dört Halife Dönemi’nde pek fazla değişiklik göstermemiştir. Antlaşmalar ve karşılıklı diyalog ile temelleri Hz. Muhammed ile atılan İslam Diplomasisi bu süreçte de başarıyla sürdürülmüştür. Yukarıda k...

How Many International Events in Quran ?  *What is the targets of International Islamic Politics ?  * Isn't There a Realpolitik in Islamic IR?  *Islamic Peace Corps  *Relations With Non-Muslim Countries  *Muhammad's Multilateral Diplomacy  *Calm Foreign Policy

ÖN SÖZ
Her birisi bir yıldız niteliğinde olan ve Kur’an’ı Kerim’de “Muhâcirlerin ve Ensarın ilkleri ile onlara güzelce uyanlardan Allah hoşnut olmuştur, onlar da O’ndan razıdırlar. Onlara, sonsuza dek hep içinde kalmak üzere altından ırmaklar akan cennetler hazırlamıştır. Büyük bahtiyarlık işte budur” (Tevbe, 9/100) ayetiyle ifade edilen Hz. Peygamber’in arkadaşları olan sahabiler, kuşkusuz bütün Müslümanlar için örnek nesildir. Rasûlullah’ın kendi elleriyle şekillendirdiği bu kutlu nesil, kıyamete kadar gelecek olan bütün Müslümanlara rehberlik edecektir. Onların rehberliğini belirli bir alanda sınırlandırmamak, her zaman ve zeminde onların örnekliğine müracaat etmek gerekir. Bu durum sadece Hz. Peygamber’in uygulamaları için değil, aynı zamanda vahyin her bir anına şahitliklerinden dolayı bir zorunluluktur.
Sahabeyi tanımak Hz. Peygamber’in yaşantısını, mücadelesini, tebliğini ve sünnetini tanımak demek olmanın yanı sıra diplomatik anlayışını, gayrimüslimler ile olan ilişkilerini anlamak anlamına da gelmektedir. Zira Hz. Peygamber diplomatik temaslarını bu sahabile-rin vasıtasıyla gerçekleştirmiştir. Sahabilerin hayatını okumak sıradan bir biyografi okumaktan ziyade, Hz. Peygamber’in davasının hayata geçmiş hâlini okumaktır. Sahabiler, yine Kur’an’ı Kerim’in ifadesiyle “İnsanlık için ortaya çıkarılmış en hayırlı ümmet”tir (Âl-i İmrân 3/110).
Medine’ye hicretin akabinde Hz. Muhammed’in (sav) elçiler ve Ġs-lam’a davet mektupları vasıtasıyla sağlanan devlet düzeyindeki ilişkile-ri, daha sonraki dönemlere de örneklik teşkil etmesi bakımından ol-dukça önemlidir. Hz. Peygamber’in devlet yönetme geleneğini anla-yabilmek için diplomat olarak seçtiği kişilerin bu yönlerinin bilinmesi gerekmektedir.
Hz. Muhammed (sav), Ġslam dinini insanlara tebliğ görevini zor kullanma üzerine değil, ikna temeli üzerine oturtmuştur. Savaşı son seçenek olarak görmüştür. Bu noktada Hz. Peygamber diplomasinin yeterli olduğu ve diplomasi ile çözebileceği durumlarda hiçbir zaman askerî güç kullanmamıştır. Muhatap olduğu ya da olacağı kişi veya topluluklara önce elçiler ve mektuplar göndermiştir. Bu mektupların sayısı yüzler ile ifade edilecek kadar çoktur.
Rasûlullah (sav) zamanında, günümüzde olduğu gibi özel olarak yetiştirilmiş ve meslek olarak bunu icra eden elçiler yoktur. Dolayısıyla böyle bir meslek grubu da yoktur. Hz. Peygamber duruma ve şartlara göre en uygun kişiye bu görevi vermiştir. Ayrıca henüz Ġslamiyet’in Hicaz bölgesi dışına yeni çıkıyor olması ve bugünkü anlamda bir idari yapılanmanın mevcut olmaması nedeniyle Hz. Peygamber’in gönder-diği bu görevliler, birden fazla görevi de yerine getirmekteydiler. Bu görevler: Ġslam’ı tebliğ etmek ve yeni Müslüman olanlara Ġslam’ın kurallarını öğretmek, Müslümanların problemlerini çözecek fetva işleri (hukuki) ile uğraşmak, can ve mal güvenliği ile genel asayişi temin etmek gibi idari (valilik) görevlerdi. Hz. Peygamber’in sohbetine katı-lanlar anlamında bir terim olan sahabilerden mektupları götüren her bir görevli, aynı anda bir elçidir yani diplomattır. Bu sahabiler gelişi güzel seçilmemiş, her birisi bu göreve getirilirken farklı yönleriyle ön plana çıkmıştır. Özellikle hükümdarlara gönderilecek olan sahabilerin seçimi özel bir işti ve bu gönderilen elçiler, sahabilerin en seçkinlerin-den seçilmişti. Zira onların gittikleri yerlerde Ġslam’ı anlatmaları ve kendilerine sorulan sorulara hakkıyla cevap vermeleri gerekmekteydi. Rasûlullah (sav), ashabın arasından elçileri; yumuşak huylu, ikna ve hitabet kabiliyeti yüksek, kuvvetli deliller getirme özelliğine sahip, belagat (sözü açıkça söyleyebilme) ve fesahat (sözü kusursuz söyleye-bilme) sahibi, zeki ve mümkünse gönderilecek ülkenin dilini bilen kimselerden seçerdi. Ayrıca bu kişilerin çoğu fiziki özellikleri ve hitabet yetenekleri ile de ön plana çıkmaktaydılar. Yine gönderilecek bölgenin yöneticisini tanıyan, iyi ilişkiler kurmuş ve daha önce belirli bir hukuk-ları oluşmuş sahabiler varsa onlar öncelikli olarak görevlendirilirdi.
Çalışmamızda Hz. Peygamber’in diplomatik görevler verdiği saha-bilerden tespit edebildiklerimizi bu yönleri ile ele aldık. Çalışmanın hacmi ve kapsamı gereği ele aldığımız sahabilerin hayatlarını biyogra-fik bir şekilde anlatma yoluna gitmedik. Onlar hakkında tanıtıcı kısa bir bilgi verdikten sonra diplomatik faaliyetleri ile ilgili hususları, dönem kaynaklarını merkezli olarak ele aldık. Rivayetleri olduğu gibi aktarmak yerine kıyaslamalar yaparak sebep-sonuç ilişkisi içerisinde irdele-dik. Ayrıca Hz. Peygamber döneminde olmasa bile daha sonra elçilik vazifesi ile görevlendirilmiş bir sahabi varsa onu da konuya dâhil ettik.
Eserde yer verdiğimiz sahabiler hakkında birçok çalışma yapılmış, başta siyer kitapları ve tabakât eserleri olmak üzere pek çok yerde biyografileri verilmiştir. Bizi bu çalışmaya iten neden ise tematik yakla-şımla bir insanın tüm yönlerini ele almaktan ziyade, belirli bir konu üzerindeki ortak tavırlarını ortaya koyma düşüncesi olmuştur.
Yukarıda bahsedildiği üzere Rasûlullah (sav) tarafından yazdırıldığı aktarılan ve birçoğunun tam metni kaynaklarda verilen mektupların sayısı yüzlerle ifade edilecek kadar çoktur. Fakat bu mektupların me-tinlerine gösterilen ilgi, mektubu götürene gösterilmemiştir. Bundan dolayı çoğu mektubu götüren sahabi ya belli değildir ya da görüşme-nin ayrıntıları verilmemiştir. Dolayısıyla birçok görüşmenin ayrıntısına girilememiştir.
Çalışmanın giriş bölümünde Ġslamiyet öncesi Arap diplomasisi ve Arabistan Yarımadası’nın siyasî yapısı kısaca anlatıldıktan sonra Hz. Peygamber’in diplomatik anlayışı hakkında bilgilendirmeler yapılmış-tır. Birinci bölümde diplomatik görevler verilen sahabiler tespit edilip bunların her birisi ayrı başlık hâlinde kaynaklarda geçtiği kadarıyla tek tek ortaya konulmuştur. İkinci bölümde ise elde edilen veriler ışığında sahabilerin ve görüşmelerin ortak ve ayrışan özellikleri, seçimleri gibi konular üzerinde değerlendirmeler yapılmıştır.
Bu çalışmayı nasip eden Rabbime hamd, onun Rasûlü’ne, ehli-beytine ve tüm sahabesine salat olsun. Sahabe neslini anlamada kü-çük bir hayra vesile olması duasıyla...
Çalışma ve gayret bizden, tevfik ise yüce Rabbimizdendir.
Mehmet Ali KAPAR
Karaman 2020

Ninth century is conceived a period of important cultural changes in Byz- antium. At that time, written culture of the empire emerges from the “Dark Age” in which literary production was in decline. The most important participants of these changes are few larger-than-life and easy to pick out figures. Interestingly, all of the most important Byzantine 9th-century men of letters were sent as emissaries to the Abbasid capital: John the Grammarian, Photius, Constantine/st. Cyril, Leon Choirosphaktes. The only one who was not – Leon the mathematician, was actually said to have been invited avidly to Baghdad by the caliph. It cannot be just a coinci- dence. In my opinion it is connected with the growing consciousness in Byzantium of the cultural prowess of the Arabs. In 9th century the Byzantines were starting to consider the caliphate as not only a temporary phenomenon at its eastern bor- der, but as a permanent rival. This recognition was not only political. The Byzan- tines seemingly became aware of the cultural excellence of the caliphate, in which the impressive, large-scale Graeco-Arabic translation movement was taking place at that time. At the same point, the Byzantines constituted the main axis of ideo- logical rhetoric of the Abbasids of the Graeco-Arabic translation movement. They were presented in the sources of the period as not worthy the ancient Greek culture which they accidentally fell heirs to, and the Arabs as the true, worthy inheritors. The big embassies provided an opportunity to this kind of interaction. That being the case, they gained particular cultural character. They appear to have been re- garded by both parties as a way to get political affairs resolved, but furthermore as an occasion to display the supremacy over the rival empire. Consequently, the lead- ers of the embassies between Byzantium and the Abbasids seem to be on a centre stage of the supposedly conscious cultural rivalry

On Friday, 27 March 2015, Morocco’s ruler inaugurated the Mohammed VI Institute, an academy for the training of imams, morchidins and morchidates. The educational complex will train students from the Cherifian Monarchy as well as countries in the Sahel and sub-Saharan Africa who are looking for a moderate religious framework—that of a ’middle path’ Islam (al wasatiyya) that Morocco has chosen as the academy’s guiding principle. This article first examines official representations of this “moderate Islam” and the goals it may achieve in the current African political and religious context. The authors then give voice to individuals drawn to or enrolled in the academy.

Paru dans le journal bimensuel guinéen Sanakou (No 83, 21 Août 2017), ce billet traite des relations (commerciales) entre Royaume-Uni et Fouta Djalon.
Initiées au XVIIIe siècle, elles prennent un tour politique plus net à partir de 1808, année où Freetown devient capitale de la colonie de Sierra Leone. La diplomatie s’adapte et doit tenir compte de l’opinion publique de la confédération théocratique. Voici deux cent ans, l’accueil d’une mission suscita un large débat où religion, commerce et politique eurent leur part.