Galatlar

In this study, which examines the historical geography of Galatia and the
changes in its borders, Galatia, which is very important in terms of Anatolian history in Ancient and Late Antiquity, and the Galatia Region named after them are discussed. In terms of chronological order, Galatia has continued its existence for a long period of time as a region, kingdom and state name. The area is located in central Anatolia, where important commercial and military routes intersect. For that reason, It had been an important region for Hellenistic Kingdoms and Roman Empire both before the Galatians and during the Galatian Period. In addition to area called “Original Galatia”, Galatia Region expanded to a very large area, especially with the status of province during the Roman Empire Period. Regions having different geographical characteristics from the Mediterranean in the south to the Black Sea in
the north are ruled by Galatian governors. Lots of ancient period Anatolian regions like Paphlagonia, Pontos Galaticus, Pontos Polemoniacus, Armenia Minor, Pisidia, Pamphylia, Lykaonia, Phrygia are included in Galatia over time. Galatia which protected its existence from the Hellenistic Period to the Late Antiquity Period had been a region whose border changes frequently. Galats who named Galatia, emigrated from their homeland in Europe for various reasons. Galatians, who came to Anatolia and had an impact in the region for a long time, have been influential in the region for centuries by adding the characteristics of the peoples of Anatolia to their socio-cultural characteristics they brought from the Europe.

Küçük Asya’nın kuzey batısında yer alan Bithynia Bölgesi’nin adı Trakya menşeli Bithyn kavminden gelmektedir. Doğuda Paphlagonialılar, Mariandynler ve Epiktetonlar; batıda Propontis (Marmara); kuzeyde Pontos Eukseinos (Karadeniz); güneyde ise Mysia ve Phrygia Epiktetos arasında yer alan coğrafyaya konuşlanmış olan Bithynler, kendi kavimlerinden olan bir kral soyu tarafından yönetilmiştir. MÖ 326 yılında yönetimi seleflerinden devralan Zipoites MÖ 297 yılında krallığını ilan ettikten sonra Bithynia Krallığı’nın resmi kurucusu sayılmıştır. MÖ yak. 230 yılında krallığın başına geçen I. Prusias, atalarından devraldığı bu küçük krallığın sınırlarını genişletmek amacıyla yayılmacı bir politika izlemiştir. I. Prusias krallığının ilk yıllarında söz konusu politikasını hayata geçirebilmek amacıyla ittifaklar yapmış ve krallığının sınırlarını genişletmek amacıyla her fırsatı değerlendirmiştir. Bu amaç doğrultusunda komşu kentler ve krallıklara karşı savaşmıştır. Öncelikle Byzantionlulara karşı Rhodos ile birlikte daha sonra Birinci ve İkinci Makedonya Savaşı’nda Roma, Pergamon ve müttefiklerine karşı Makedonya kralı V. Philippos’un saflarında savaşa müdahil olmuştur. Roma tarafından vadedilen mevcut sınırlarının korunması şartıyla Magnesia Muharebesi’nde tarafsız kalmış olmasına rağmen Apameia Anlaşması nedeniyle çıkarlarının çakıştığı Pergamon Krallığı’na karşı savaşmıştır. Bu savaşta yenilmesi üzerine krallığın sınırlarını kuzeydoğu istikametinde genişletmeye çalışmıştır. Bu çalışmada I. Prusias’ın yayılmacı politikası, antik yazarların eserleri, arkeolojik materyaller, nümismatik buluntular ve epigrafik belgeler ışığında kronolojik olarak analiz edilmektedir.

Pergamon Krallığı, Mysia bölgesinin güneybatısındaki müstahkem
bir kent olan Pergamon ve etrafında kurulmuştur. İlk başlarda Seleukoslara
bağlı olduğu anlaşılan krallık, yetenekli krallar sayesinde
zamanla bağımsızlığını kazanmış ve güçlenmiştir. Bu krallardan biri
olan II. Eumenes’in Pergamon’da hüküm sürdüğü yıllarda, Küçük
Asya’nın siyasi konjonktürü oldukça karmaşıktır. Küçük Asya’daki
Hellenistik krallıkların yöneticileri kendi krallıklarının sınırlarını ve
diplomatik güçlerini artırmak için çaba göstermişlerdir. II. Eumenes
de kendi krallığını güçlendirebilmek amacıyla Roma ile yakın ilişkiler
kurmaya çabalamıştır. Romalıların Makedonlara, Sparta kralı Nabis’e
ve Seleukoslara karşı yürüttüğü savaşlarda en büyük destekçisi II.
Eumenes olmuştur. II. Eumenes Roma’nın dostu ve müttefiki olarak
III. Antiokhos’a karşı yürütülen savaşın kazanılmasında büyük pay
sahibi olmuştur. Savaşın sonunda imzalanan Apameia Antlaşması’yla
Romalılar sayesinde Pergamon Krallığı’nın sınırları yaklaşık on katı
genişlemiştir. Apameia Antlaşması’ndan sonra Küçük Asya’daki krallıklar
Pergamon’a saldırmaya ve sınırlarını genişletmeye çalışmışlardır
fakat II. Eumenes bazen savaşarak bazen de diplomasiyle tüm saldırıların
üstesinden gelmiştir. III. Makedonya Savaşı’ndan sonra Roma ile Pergamon ilişkileri bozulmuştur buna rağmen II. Eumenes Roma ile
diplomatik ilişkileri sürdürmüş ve Küçük Asya’da Pergamon’a karşı
yürütülen saldırıları bertaraf edebilmiştir. II. Eumenes Galatlara karşı
Küçük Asya’daki Hellen kentlerini koruyarak ve Hellas’taki kentlerle iyi
ilişkiler kurarak birçok onur payesine layık görülmüştür ve Pergamon
Krallığı’nı Hellenistik dönemin en önemli krallıklarından biri haline
getirmiştir. Bu çalışmada II. Eumenes’in askeri ve diplomatik faaliyetleri
antik yazarların eserleri ve epigrafik belgeler ışığında kronolojik olarak
analiz edilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Roma, Küçük Asya, Apameia Antlaşması, Hellas.
Abstract
Eumenes II on the Axis of War and Diplomacy
The Kingdom of Pergamon was founded in and around Pergamon, a
fortified city in the southwest of the Mysia region. The kingdom, initially
regarded as annexed to the Seleucids, gained its liberation and turned
into a power through time with the ingenious kings. During the reign of
one of these kings, Eumenes II, the political condition in Asia Minor was
highly in trouble. The heads of the Hellenistic kingdoms in Asia Minor
expended efforts to develop the diplomatic power of their kingdoms and
for expansion. Eumenes II also endeavoured to establish close relations
with Rome in a bid to strengthen his own kingdom. Eumenes II was
the leading ally of the Romans in the wars against the Macedonians,
the Spartan king Nabis and the Seleucids. As a friend and ally of Rome,
Eumenes II had a great role in the triumph against Antiochus III. With
the Treaty of Apameia signed at the end of the war, the borders of the
Kingdom of Pergamon expanded approximately ten folds thanks to
the Romans. After the Treaty of Apameia, the kingdoms in Asia Minor
struggled to attack Pergamon and expand their borders, but Eumenes II
overcame all attacks, either by fighting or by diplomacy. After the Third
Macedonian War, relations between Rome and Pergamon deteriorated,
however, Eumenes II maintained diplomatic relations with Rome and
achieved to thwart the attacks against Pergamon in Asia Minor. By
guarding the Hellenic cities in Asia Minor against the Galatians and
establishing good relations with the cities in Hellas, Eumenes II was
awarded many honors and turned the Kingdom of Pergamon into one of
the most crucial kingdoms in the Hellenistic Period. This study deals with
the military and diplomatic activities of Eumenes II chronologically by
employing the works of the ancient writers and epigraphic documents.
Keywords: Rome, Asia Minor, Treaty of Apameia, Hellas.

ÖZET
Batı Anadolu'da bir Helenistik krallık olan Pergamon Krallığı'nın İ.Ö.3.yüzyılda Orta Anadolu'da yaşayan Galatlar'a karşı kazandığı zaferin anısına yaptırdığı ve kent merkezine koyduğu anıtta bulunan, savaştıkları düşmanın cesaret ve savaşkanlığına duydukları hümanist saygıyı gösteren heykeller topluluğunun mermer kopyalarının bir kısmı şimdi İtalya'da Roma müzelerinde bulunuyor. Bu küçük kitapçık bu heykellerden ve o çağda Pergamon'da oluşan hümanist bakıştan söz ediyor.

ABSTRACT
In western Anatolia the Helenistic kingdom of Pergamon fought against Galatians who lived in central Anatolia. They admired  the courage and bravery of their enemy and made their statues as a monument and put them in the center of the city. A part of the marble copies of these humanistic stetues are now in the museums of Roma. This booklet mentions about these statues and the humanistic vision which is occured in Pergamon in 3tr centuray BC.

NOT
Yazarın, 1995 yılında kamuya hızla bilgi aktarmak amacıyla yazılmış ve yayınlanmış bu kitapçıktaki bazı bilgileri 2019’un bilgileriyle düzeltmek gerekiyor: Sayfa 10)  “İngilterede yaşayan” yerine “Britanya adalarında yaşayan” demek daha doğru; Sayfa 12) ""300 yıl yöneten" yerine ,“yaklaşık 200 yıl yöneten” ifadesi doğru; Sayfa 13) Bugünkü bilgilerimizle “atta” sözcüğünün Hititçe, “tata” sözcüğünü Luvice “baba” anlamına geldiği, “ili, ila” sonekinin ise genellikle Hitiçe, Luvice, Hatti dilinde kullanılan,Türkçe’de ilgililiği belirten “-li, -lı” son eki olduğu biliniyor;  Sayfa 34) “Bergama kralı III.Attalos bu ilaçları kullanarak” yerine “bazı Bergamalılar bu ilaçları kullanarak” demek doğru. Çünkü III.Attalos’un daha genç yaşlarda öldüğü biliniyor (Sefa Taşkın).