Filistin, İsrail, ABD

İsrail-Filistin çatışması modern dünyada 20nci ve 21nci yüzyıllara uzanan I. Dünya Savaşı, II. Dünya Savaşı, Soğuk Savaş ve Terörizm Karşı Savaş (the War on Terrorism) dönemlerini içine almaktadır. İki etnik grup arasındaki sorun, ulusalcı ideolojiler ile dinsel ve etnik kimliklerin gücünü göstermektedir. II. Dünya Savaşı sonrasında dünyada Ortadoğu bölgesinin özellikle İsrail-Filistin/Arap çatışmasının haberlerde olmadığı pek az gün sayılabilir. Çatışmanın sonuçları çatışan taraflar, Ortadoğu bölgesi ve dünya için yıkıcı ve istikrarsızlık olmuştur. Soğuk Savaş yıllarında Amerika ve Sovyetler Birliği’nin karşı karşıya gelerek vekalet savaşlarına, dünya politik ekonomi tarihinde iki kez 1973 ve 1979 Petrol Krizlerinin olmasına ve bireysel düzeyde barış için çabalayan politikacıların suikasta kurban gitmesi İsrail-Filistin çatışmasının sonuçlarından bazıları olarak sıralanmıştır.
Çatışma haritalaması, çatışmalara barışçıl çözüm yolları bulunması ve üçüncü taraf müdahalesinin başarılı olması için gerekli bir analitik araçtır. İlk önce yapılması gereken çatışmanın başlangıç nedenleri ile çatışma süreçleri boyunca çatışma durumu, çatışma davranışları ve çatışma tutumlarında yaşanan değişimlerin iyi anlaşılması gereklidir. Çatışma haritalaması ile çatışmadaki dinamik olguların zaman içinde belirlenmesi ve derinlemesine yapılacak çatışma analizi sonucu yeterli ve etkili çatışma müdahale stratejisinin belirlenmesine katkı sağlanır. Burada çalışmada çatışma haritalaması yöntemi olarak “Çatışma Akış Şeması (ÇAŞ)” kullanılacaktır: (1) Çatışma Tarihi ve Çatışma Anlatısı (Narrative); (2) Çatışma Konuları; (3) Çatışma Tarafları; (4) Çatışma Nedenleri ve Koşulları; (5) Çatışma Dinamiği ve Çatışma Stilleri;(6) Çatışma Bağlamı (Context) ve Çatışma Psikolojisi;(7) Çatışma Sonucu ve Müdahale Yöntemleri.
İsrail-Arap/Filistin çatışmanın basite indirgemeci yaklaşımla analizi sadece kamuoyunda değil bilim insanları, politikacılar, medya mensupları ve düşünce kuruluşlarında da yaygındır. Bilimsel analizden çok duyguların yoğun olduğu Ortadoğu deninde dünyada ilk akla gelen sorun, İsrail-Filistin çatışmasıdır. Aslında bu çatışma, temelleri tarih öncesi dönemlere dayanan, karmaşık ve kaotik yapıya sahip ve çok-katmanlı, çok-analiz düzeyli ve çok-aktörlü çatışmalar yumağıdır. Bu çalışmada İsrail-Filistin çatışmasını, barış ve çatışma bilimleri çerçevesinde yukarıda belirtilen Çatışma Akış Şeması (ÇAŞ) çerçevesinde analiz edilecektir. Ayrıca bu çatışmada Türkiye’nin rolü de ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler: İsrail, Filistin, Çatışma Analizi, Barış Bilimi

Filmler, yalnızca görsellikten veyahut kurgulardan ibaret değildir. Filmler içerisinde toplumsal
gerçekliği, sosyolojik unsurları barındırır. Platon’un Devlet kitabında yer alan Mağara Alegorisine
benzetebileceğimiz filmlerin gerçekliğin birer yansıması olduğunu söyleyebiliriz. Filmlerin ardında var olan
gerçekliğe ise sosyolojik bir analiz neticesinde ulaşabiliriz.
Sınır, kısaca “komşu devletlerin topraklarını birbirinden ayıran varsayımsal çizgi” manasına
gelmektedir. Ancak tanımını aşan bir gerçeklik olarak “sınır” içerisinde birçok hayat, hikâye, kültür ve
sosyoloji barındırmaktadır. Devlet sınırlarını sosyolojik açıdan inceleyen sosyoloji biliminin bir alt dalı olarak
“Sınır Sosyolojisi” henüz yeni bir alandır. Sınır Sosyolojisi, sınırın ardında yatan sosyolojik gerçekliğin
peşindedir. Toprak üzerine çizilen sınırların günümüz de insan zihninde yaratmış olduğu etki ve toplumsal
ilişkilere verdiği biçim sosyolojik olarak ele alınması gereken önemli bir husustur. Bu çalışmada
yönetmenliğini Eran Riklis’in üstlendiği, olayların İsrail ile Filistin sınırında geçtiği 2008 yapımı “Limon Ağacı”
filmi sınır olgusu perspektifinden ele alınmıştır. Çalışmamızda sırasıyla Sınır sosyolojisi, İsrail-Filistin Sorunu
ele alınmış ve Limon Ağacı filmi sosyolojik açıdan incelemeye tabi tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Sınır, Sınır Sosyolojisi, Sınır Algısı, Filistin Sorunu, Limon Ağacı.

Bu çalışmada, Latin Amerika ülkelerinin Filistin politikası ele alınacaktır. Genel olarak, Soğuk Savaş dönemi için, Latin Amerika ve Ortadoğu bölgelerinin karşılaştırmalı analizi  yapılacak ve daha sonra iki bölgenin benzer ve farklı yönleri sıralanacaktır. İkinci olarak, Arap-İsrail ve Filistin-İsrail çatışması, Latin Amerika bağlamında incelenecektir. Bu bölümde genel Latin Amerika bölgesi yanında, Küba ve Brezilya gibi ülkelerin Filistin-İsrail çatışmasına yaklaşımı mercek altına alınacaktır. Üçüncü bölümde Filistin ve Latin Amerika ilişkileri incelendikten sonra, diğer bölümde İsrail-Latin Amerika ilişkileri, hem genel anlamda, hem İsrail-Filistin çatışması bağlamında araştırılmıştır. Sonuç bölümünde ise İsrail-Filistin çatışmasının Latin Amerika’ya yansımaları, Soğuk Savaş sonrası dönem bazında, günümüzde özellikle Trump dönemi çerçevesinde analiz edilecektir.

Özçelik, Sezai. “İsrail-Filistin ve İsrail-Arap Çatışması”, Sertif Demir ve Oktay Bingöl (ed.), Yeni Ortadoğu: Aktörler, Dinamikler ve Denge Arayışları, Ankara: Barış Kitap, Ocak 2017. ss. 117-163. ISBN: 978-605-4728
Burada ortaya konulan çatışma haritalamasını “Çatışma Akış Şeması (ÇAŞ)” olarak tanımlamaktayız. Bu akış şeması şunlardan oluşmaktadır:
1- Çatışma Tarihi ve Çatışma Anlatısı (Narrative);
2- Çatışma Konuları
3- Çatışma Tarafları;
4- Çatışma Nedenleri ve Koşulları;
5- Çatışma Dinamiği ve Çatışma Stilleri;
6- Çatışma Bağlamı (Context) ve Çatışma Psikolojisi;
7- Çatışma Sonucu ve Müdahale Yöntemleri.
İsrail-Arap/Filistin çatışması aslında Türkiye’de ve Ortadoğu’da herkes tarafından nedeni ve çözümü belli basit bir sorundur. Bu çatışmanın basite indirgemeci yaklaşımla analizi sadece kamuoyunda değil bilim insanları, politikacılar, medya mensupları ve düşünce kuruluşlarında da yaygındır. Bilimsel analizden çok duyguların yoğun olduğu Ortadoğu deninde dünyada ilk akla gelen sorun, İsrail-Filistin ve İsrail-Arap çatışmasıdır. Aslında bu çatışmalar, temelleri tarih öncesi dönemlere dayanan, karmaşık ve kaotik yapıya sahip ve çok-katmanlı, çok-analiz düzeyli ve çok-aktörlü çatışmalar yumağıdır. Kitabın bu bölümünde, günümüzdeki adıyla İsrail-Filistin çatışmasını, barış ve çatışma bilimleri çerçevesinde yukarıda belirtilen Çatışma Akış Şeması (ÇAŞ) çerçevesinde analiz edilecektir.

Ağırlıklı olarak ABD ve İsrail'de yerleşik olan ve Yahudilerce (Eylül 2018'den geriye doğru) geçen (bir) yıl içinde en etkili olduğu kabul edilen elli isim, İsrail'de yayınlanan The Jerusalem Post gazetesinde 9 Eylül 2018 günü yayınlandı. Bunların iş ve meslekleri de şöyle: