Dil Öğretimi

It is called aktionsart (manner of action) that the actions are indicated in the verb root or verb stem whether emphasise on certain points or not, while it is being realized. Actualization style of act in verb stem identifies the type of aktionsart. However, especially in the western languages there are two types of aktionsart (telic-atelic), Turkish verbs have three aktionsart types. They are classified as " no limit highlighting verbs " , " highlighting the last limit verbs " and " highlighting the anterior limit verbs ". It is not witnessed to " highlighting the anterior limit verbs " in other languages except Turkish. For instance in the verb " otur-" there are two different movement, first one starts the motion and it is dynamic, second one shows the process of the motion and it is stable (sitting position). In Turkish " highlighting the anterior limit verbs " like this, contain two different movements but it is stated with one verb. But same movements are stated with two verbs in other languages. Aktionsart of Turkish otur-which starts the movement and is dynamic in Turkish is expressed with to sit down, secondly the verb is showed the process and stability is expressed with to sit in English. Differences in aktionsart influence the verbs in language which are equivalencies of the movements in real life. This situation emerges the problem especially in Teaching Turkish to foreigners and translation. In this study it is explained that types of aktionsart and its place on language education and relations between languages. ÖZET Kılınış (aktionsart) fiil kök ya da gövdesinde belirtilen hareketin gerçek dünyada gerçekleşme esnasında belli noktalara ya da sürece vurgu yapıp yapmamasıdır. Fiil tabanındaki belirtilen hareketin gerçekleşme tarzı fiillerin kılınış türlerini belirler. Özellikle batı dillerinde fiillerde iki farklı kılınış türü (sonlu-sonsuz " telic-atelic ") görülürken Türkçe fiillerde üç tür kılınış bulunmaktadır. Türkçede bunlar " sınır vurgulamayan fiiller " , " son sınırı vurgulayan fiiller " ve " ön sınırı vurgulayan fiiller " olmak üzere sınıflandırılabilir. Bu kılınış türlerinden " ön sınırı vurgulayanlar " diğer dillerde pek rastlanmayan niteliğe sahiptir. Örneğin otur-fiilinin içerisinde birisi hareketi başlatan ve dinamik, diğeri ise hareketin devamını gösteren (oturma hali) ve durağan olmak üzere iki farklı durum söz konusudur. Bu gibi ön sınırı vurgulayan ve aslında iki hareketi ifade eden fiiller Türkçede tek bir fiil ile karşılanmaktadır; ancak gerçek dünyadaki aynı hareket diğer dillerde birden fazla fiil ile ifade edilmektedir. Türkçe otur-fiilinin kılınışında yer alan hareketi başlatan ve dinamik olan fiil İngilizcede to sit down ile ikinci olarak hareketin devamını ve durağanlığını gösteren fiil ise to sit ile ifade edilmektedir. Kılınış türlerindeki bu farklılıklar gerçek hayattaki hareketlerin dildeki karşılıkları olan fiilleri de etkilemektedir. Bu durum başta çeviride ve yabancılara Türkçe öğretimi konusunda sorunlar ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışmada kılınış türlerinden hareketle bunun diller arasındaki ilişkisine ve dil öğretimindeki yerine değinilecektir.

İkinci dil edinimi (İDE) insanların anadillerine ek olarak herhangi bir dili edindikleri ve / veya öğrendikleri süreçtir. Ayrıca bu süreci inceleyen akademik alanın adıdır. Bazı İDE araştırmacıları ‘edinim’ terimini maruz kalma ve kullanma sonucunda ölçüsüz, bilinçsiz bir dil kazanma süreci olarak tanımlarken ‘öğrenme’ terimini ise kullanabilmek için dilin ölçülü, bilinçli olarak çalışılması olarak tanımlamaktadır. Alanda bu süreçlerden hangisinin bir öğreniciye bir dili etkili bir biçimde kullanma yeteneğini geliştirmesine daha çok yardımcı olacağı konusunda çok sayıda anlaşmazlık vardır ama birçok araştırmacı öğrenmenin yetersiz olduğu ve en azından edinimle desteklenmesi gerektiği konusunda hemfikir görünmektedir. Bu konunun tartışıldığı alanyazın gelecek bölümlerde ele alınmıştır; materyal geliştirmeyle olan bağlantısı ise birçok araştırmacının ticari ders kitaplarında öğrenme etkinliklerinin devam eden baskınlığını çoğalarak eleştirmeye başlamasından dolayı ön plana çıkarılmıştır (bknz. Tomlinson vd., 2001; Masuhara vd., 2008). Bazı araştırmacılar ‘edinim’ ve ‘gelişim’ arasında da ayrım yapmaktadır. Örneğin, Tomlinson (2007a, s. 2) ‘edinim’in ‘dildeki temel iletişimsel edincin kazanılmasının ilk aşaması olduğunu’ söylerken ‘gelişim’in ise ‘çok çeşitli amaçlar için çok sayıda araç ve türde dili başarılı olarak kullanma yeteneğinin kazanılmasından oluşan bir sonraki aşama’ olduğunu söylemektedir. Bu bölümde İDE alanyazınından araştırma bulgularını, bunların materyal geliştirmede uygulanmasını göz önünde bulundurarak aktaracağım. Ayrıca dil edinimi hakkında henüz bilmediklerimizi ön plana çıkaracağım ve hiçbir kuramsal ya da araştırma temelli değerlendirmesi olmayan birçok basmakalıp ders kitabı prosedürlerinin (Lightbown, 1990) etkililiğini sorgulayacağım.