Cezmi

Osmanli Imparatorlugu modernlesme cabalari kapsaminda Bati’ya yonelince devlet isleri kadar bireysel ve toplumsal konular da bu durumdan etkilenir. Ozellikle egitim politikasindaki yenilikler, cocuklarin ve genclerin yetistirilmesiyle ilgili farkli yontemleri beraberinde getirir. Bu asamada ihtiyac duyulan kurumlar, arac-gerecler ve uzman kadrolarin eksikligi hissedilir. Varlikli aileler cocuklarini yurt disina gonderirler, bulunduklari cevrede egitim ehli olarak gordukleri gayrimuslimlerden yardim alirlar. Kimi sair ve yazarlarin yasadigi olumsuz tecrubeler, Turk edebiyatina yansimasina ragmen meseleyi bu acidan ele alan bir calisma yoktur. Hâlbuki Tevfik Fikret ve Fatma Aliye Hanim’in cocuklari din degistirir. Ali Ekrem Bolayir’in kizi Selma, Turk vatandasligindan cikarak Amerika’ya yerlesir. Oglu Cezmi’yi yurt icinde ve yurt disinda yabanci okullarda okutur, ozel hocalardan dersler aldirir. Namik Kemal’in torunu sifatiyla gelecegin umudu oldugu fikrini asilar, ancak Cezmi, 21 yasinda intihar eder. Sonuc olarak diger cocuklarin secimleriyle birlikte Cezmi’nin olumu, bir neslin kaybini temsil ettigi icin bu calismada, Cezmi’nin kisa hayati ozelinde aile, toplumsal yapi ve yeniliklerle sekillenen egitim surecinin XX. yuzyil baslarinda yetisen bir genc uzerindeki etkilerinin genis bir perspektiften degerlendirilmesi amaclanmistir.

ÖZET
Türk edebiyatında tarihi romanın ilk örneklerini Tanzimat’tan sonra görmeye başlarız. Namık Kemal’in Cezmi’si, (1883), Ahmet Midhat Efendi’nin bazı romanları türün ilk örnekleridir. Konuyla ilgili bilimsel çalışmalar ise Cezmi’nin yayımlanmasının üzerinden uzun bir zaman geçtikten sonra ortaya çıkar. Türk edebiyatında tarihi roman konusunda ilk doktora tezi 1990’da Hülya Argunşah tarafından yapılır. İkinci doktora tezi Zeki Taştan tarafından hazırlanmıştır. Taştan, bu çalışmada, 1871-1950 yılları arasında yayımlanmış 81 tarihi romanın özetini verdikten sonra romanları, zaman, kişiler, mekân ve bakış açısı noktalarından inceler. Bu konuda daha sonra yaklaşık 25 yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. Bu tezlerden bazısı konuyla ilgili müstakil çalışmalar bazısı da tarihi roman yazarları hakkında yapılan spesifik çalışmalardır. Ancak Türk edebiyatında pek çok tarihi romancı ve yüzlerce tarihi roman olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda bu çalışmaların tatmin edici olmadığını söyleyebiliriz.

Anahtar Kelimeler: Tarihi Roman, Namık Kemal, Ahmet Midhat Efendi, Kemal Tahir, Cezmi.

Abstract
The first samples of the historical novel in Turkish literature were produced after the Turkish Renaissance as exemplified by Namık Kemal’s Cezmi (1883) and some of the novels of Ahmet Midhat Efendi. The scientific dissertations on the ‘historical novels’, on the other hand, appeared much later than the publication of Cezmi. The first dissertation on the historical novels in Turkish Literature was conducted by Hülya Argunşah in 1990. This was followed by the work of Zeki Taştan, who analyzed these novels with respect to time, setting, characterization, and point of view in addition to providing the summary of eighty-one historical novels published between 1871 and 1950. Since then, an approximate number of twenty-five MA theses have been conducted. While some of these works are specific studies focusing on the writers of the historical novels, some others are separate ones related to the field. However, when the existence of many historical novelists and hundreds of historical novels is taken into consideration, the distance taken in the field appears insufficient.
Keywords: The Historical Novel, Namık Kemal, Ahmet Midhat Efendi, Kemal Tahir, Cezmi.