Bibliyometrik Analiz

Teknoloji ve bilimin her geçen gün gelişmesiyle müzik temel alanı başlığında; müzik eğitimi, icra teknikleri, organolojik, metodolojik vs. çalışmaların da doğru orantılı olarak geliştiği söylenebilir. Eğitim kurumları tarafından bu gelişmeler öğrenim gören bireylere ulaştırılıyor olsa da tüm bireylerin faydalanabilmesi açısından bilimsel yayınlar büyük önem taşımaktadır. Bu yayınların yayın türleri, konuları, yayın yerleri, yayın yılları, atıf sayıları, verimliliği gibi durumlarının analizi hem bireyler hem de araştırmacılar için fayda sağlamaktadır.
Bu araştırmanın amacı, kabak kemane ile ilgili yapılmış yayınların konusu, yayın yılı, yayın türü vb. niteliklerini analiz etmek ve araştırmacıların faydalanabilmesi için literatüre katkı sağlamaktır. Araştırmanın evrenini kabak kemane ile ilgili akademik yayınlar oluşturmaktadır ve araştırmada tüm evrene ulaşılmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden genel tarama modeli uygulanmıştır. Belgesel tarama tekniğiyle toplanılan veriler SPSS 22.0 paket programıyla çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, yayın türünün çoğunlukla makale ve bildiri olduğu, yayın yerinin lisansüstü tez bazında çoğunlukla İstanbul Teknik Üniversitesi ve Sosyal Bilimler Enstitülerinde yayınlandığı, araştırma yöntemlerinin yoğunlukla nitel araştırma yöntemleri olduğu, çoğunlukla 2019 yılında yayınlandığı ve 2016 yılı itibariyle yayın sayısının arttığı, çoğunlukla organoloji ve çalgı eğitimi konularını içerdiği ve yoğun olarak doküman tarama ve görüşme tekniklerinin kullanıldığı sonuçları elde edilmiştir.

Arkeolojik miras, insanlık tarihindeki etkileşimlerin
belgeleri olarak görülmektedir. Bu belgelerin ortaya
çıkarılıp araştırılması, korunması ve doğru bir biçimde
yönetilmesi gerekmektedir. Sualtı kültür mirasının
korunması ve anlaşılması, iklim, deniz seviyesi ve
kültürel değişimlerin anlaşılmasını aynı zamanda
gelecek nesillere aktarılmasını sağlamaktadır. Bu
sebeple Sualtı Kültür Mirası alanında yapılan çalışmalar
önem arz etmektedir. Yapılan literatür taramaları
sonucunda Sualtı Kültür Mirası Araştırmaları
konusunda herhangi bir bibliyometrik analiz
çalışmasına rastlanılmamaktadır. Bu bakımdan bu
çalışma önem arz etmektedir. Bu araştırmada, Sualtı
Kültür Mirası Araştırmaları hakkında yayınlanmış olan
araştırmalar incelenmektedir. Veri tabanı olarak Taylor
and Francis, ScienceDirect, Web of Science, DergiPark,
Sobiad, Tr Dizin (Ulakbim) seçilmiştir. Tüm veri
tabanlarında yapılan taramalar sonucunda 1976-2020
yılları arasında çalışılmış olan 250 makale incelemeye
alınmıştır. Makaleler incelenirken nitel araştırma
yöntemlerinden bibliyometrik analiz tekniği
kullanılmıştır. Araştırma kapsamındaki makaleler
belirlenen kategorilerde sayısallaştırılıp grafiklere
dönüştürülerek yorumlanmıştır.

Bu çalışmanın amacı, akademik bilgi üretiminin önemli bir boyutunu oluşturan lisansüstü tezlerde çalışma ahlâkı ve etrafındaki kavramların bibliyometrik olarak analiz edilmesidir. Ahlâk kavramı, iyi ve kötüye, doğru ve yanlışa ait ilkeler olarak tanımlanırken; etik, davranışları dikkate alarak neyin iyi veya kötü; neyin doğru veya yanlış olduğunun ortaya konulmasıdır. Bu çalışmada, toplumda işe ve çalışmaya gösterilen tutumlar ve bu husustaki değerler anlamını taşıyan çalışma ahlâkı kavramı ele alınmıştır. Araştırmada, Yüksek Öğretim Kurulu web sayfasında yer alan Ulusal Tez Merkezi veri tabanı üzerinden “çalışma ahlâkı”, “çalışma etiği”, “iş ahlâkı”, “iş etiği”, “meslek ahlâkı” ve “meslek etiği” anahtar kelimeleri kullanılarak, yayınlanan lisansüstü tezler bibliyometrik analiz yapılarak değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda belirlenen, 1996–2019 yılları arasında yazılan 163 tez çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Tezlerin savunulduğu yıl, danışman unvanı, anabilim dalı, anahtar kelime, örneklem, araştırma metodu, kullanılan veri analiz tekniği gibi değişkenler ile değerlendirme yapılarak, Türkiye’de
çalışma ahlâkı ve etrafındaki kavramlarla ilgili yapılan lisansüstü tezlerin genel bir haritası çıkarılmıştır. Çalışmanın neticesinde, Türkiye’de ahlâk ve etik ile ilgili çalışmaların farklı akademik alana yayıldığı, yapılan çalışmaların 2016-2019 yıllarında artış gösterdiği tespit edilmiştir. Etik ve ahlâk kavramlarının tam olarak anlaşılmadığı ve birbirine karıştırıldığı ise araştırmanın bir başka sonucudur.

Yiyecek ve içecek işletmeciliği Turizm anabilim dalları Öz Yiyecek ve içecek alanında yazılan lisansüstü tezlerin son yıllarda önemli bir artış gösterdiği görülmektedir. Buradan hareketle, bu çalışmada 1990-2018 yılları arasında turizm ile ilgili altı anabilim dalında yazılan yiyecek ve içecek ile ilişkili lisansüstü tezlerin belirli parametreler çerçevesinde incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda YÖKTEZ'de erişime açık 1421 tez incelemeye alınmış, bunların 164'ü söz konusu konu ve/ya araştırma alanı ile ilgili bulunmuş ve analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular turizm ile ilgili anabilim dallarında yiyecek ve içecek ile ilişkili tezlerin 2007 yılından sonra önemli bir artış gösterdiğine, genellikle yüksek lisans tezi olduğuna, çoğunlukla turizm işletmeciliği ile turizm işletmeciliği ve otelcilik anabilim dallarında yazıldığına, neredeyse tamamında görgül araştırma yaklaşımının benimsendiğine, en çok nicel yöntemler kullanıldığına ve verilerinin daha çok turistler ile şeflerden toplandığına işaret etmektedir. Diğer taraftan yüksek lisans tezlerinde kullanılan Türkçe kaynak sayısının yabancı kaynak sayısına göre oldukça fazla olduğu ve doktora tezlerinde ise yabancı kaynakların Türkçe kaynaklara göre daha fazla kullanıldığı bulunmuştur. Son olarak, tezlerin özet bölümünde hangi hususlara ne düzeyde yer verildiği de incelenmiştir. Keywords Abstract Bibliometric analysis Food and beverage management Tourism departments It is evident that postgraduate thesis in the field of food and beverage have shown a significant increase in recent years. From this point of view, in this study, it was aimed to examine the postgraduate theses written in tourism-related departments about food and beverage between the years of 1990-2018 within the framework of certain parameters. In accordance with this purpose, 1421 postgraduate theses which are open access in the website of Council of Higher Education were examined, 164 of which were found to be relevant to the related research area, and analyzed. Findings indicate that food and beverage related theses written in tourism departments have shown a significant increase after 2007, which are mostly master's thesis and also mostly written in tourism management, tourism management and hotel management departments. Almost all studies have adopted empirical research approach, and quantitative methods and survey technique have been used predominantly. When the population which data was gathered and the research area were examined it was concluded that the data of the theses was mostly gathered from tourists and chefs and most from more than one city. Additionally, it is determined that the average number of the Turkish references is considerably higher than the number of foreign references used, while in the doctoral theses, foreign references were used more than Turkish references. Lastly, which issues were given place in the abstract section and to what extent were also examined.

Araştırmada covid-19 konusunda yazılmış olan makalelerin genel görünümü incelenmiş ve sonrasında bibliyometrik analiz yöntemlerinden birisi olan ortak kelime analizi yapılmıştır. Kullanılan veriler web of science (wos) veri tabanından elde edilmiştir. Orak kelime analizinde wosviewer programından faydalanılmıştır. Analiz sonuçlarında yayınlanan makalelerin alan, ülke, dil, üniversite, yazar ve yayınlandıkları dergilere göre dağılımları verilerek ortak kelime analizine geçilmiştir. Ortak kelime analizinde ise covid-19 alanında başlıca çalışılan konuların pandemi, halk sağlığı, mental sağlık, kaygı, eve kapanma, depresyon, sosyal mesafe, sosyal medya, Çin, stres, kriz ve dayanıklılık olduğu görülmüştür.

Araştırmada “İşletme Eğitimi” alanı kapsamında bir ortak kelime analizi yapılmıştır. Araştırma kapsamında kullanılan veri Web of Science (WoS) veri tabanından çekilerek toplam 1465 anahtar kelime üzerinden yapılmıştır. Analizlerin yapılmasında Wosviewer, PAJEK ve UCINET yazılımlarından faydalanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda “işletme eğitimi” alanının temel araştırma konularının “işletme okulları”, “yönetim eğitimi”, “sürdürülebilirlik” ve “etik” konuları olduğu görülmüştür. Bununla birlikte “akreditasyon”, “girişimcilik” ve “kültür” kavramlarının ise gelecekte alanın odak araştırma konuları olduğu düşünülmektedir. Bu araştırma, özellikle Türkiye’de işletme eğitimi alanında çalışan/çalışmak isteyen araştırmacılara bir projeksiyon tutmaktadır. İşletme eğitimi alanındaki araştırma yönelimlerini şekillendirmeye çalışan bu araştırma, araştırmacılara kendilerini daha iyi konumlandırmaları için yol göstermeyi hedeflemiştir.

Bu çalışmada İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi ve Organizasyon Bilim Dalında 2005 - 2014 yılları arasında tamamlanmış olan yüksek lisans ve doktora tezleri bibliyometrik analiz yöntemiyle detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu on yıllık dönemde gerçekleştirilen 59’ u yüksek lisans, 43’ ü doktora tezi olmak üzere toplam 102 tez, bu çalışmada ele alınmıştır.  Söz konusu tezler, sayfa sayısı,  konusu, araştırmasının yapıldığı sektör, araştırma türü, örneklem yöntemi, analiz birimi, veri toplama yöntemi, araştırma yöntemi ve araştırmada veri analizi için kullanılan istatistik yöntemler gibi kriterler açısından araştırılmıştır.