Ağıt

Folk songs carry traces of events that have been in the memory of
the people. These events can be individual as well as social. Death of a
person, natural disaster, illness, war, etc. situations are the subjects of
folk literature products. It is possible to see that these issues are also
discussed in folk literature products such as folk songs and their subgenres,
laments. Folk songs and laments have an important role in
seeing the reactions of the people to the events from the perspective of
the people, apart from the official historical sources. There are different
details from the official historical narratives in the laments sung after
the deceased, describing the situation of them and those they left
behind. It should be underlined that the products of folk culture can be
used as documents in social history studies, and the value of these
products should be seen by history researchers. To treat under the
umbrella of folklore both the folkloric and the historical dimensions of
the Lamentations, which are the subject of popular literature and music,
and to conduct interdisciplinary studies, brings a wealth of perspectives.
In this article, an attempt is made to determine the role of folk song
lyrics as a source of oral history. In this context, the place names and
the events described in the verses "Hey Onbeşli, On Altılı and On
Yedili" have been analyzed along with the historical reality. It was
found that the narratives in the texts and the information in the written
history sources overlap and that this information is less common in the
official historical sources. The study found that folk songs and their
sub-genres of laments can be used as oral history sources. It was found
that events in Anatolia during the First World War were reflected in the
texts studied and overlapped with historical reality.

Sözlü iletişimin tarihi, insanlığın tarihi ile eş zamanlıdır.  İnsanlık, var olduğu günden beri çevresindekilerle bir şekilde iletişim kurmaktadır. Söz konusu iletişim şekillerinden birisi de sözlü iletişimdir. Birbiriyle sözsüz iletişimin yanı sıra sözlü şekilde de iletişim kuran insan, bu şekilde sözlü kültürün aktarılmasına da yol açmaktadır. Yüzyıllardır sevincini, korkusunu, endişesini, üzüntüsünü sözcüklerle karşısındakine aktaran insan, aynı zamanda kültürel mirasın aktarılmasına da yardımcı olmaktadır. Bu anlamda sözlü iletişim, sözlü kültürün taşıyıcısı olma görevini üstlenmektedir.
Bu çalışmada dünden bugüne varlığı azalmakla birlikte, etkisi devam eden “ağıt” kavramının kişilerarası iletişimde nasıl konumlandığını göstermek amaçlanmıştır. Ağıt, insanların ölüm karşısında duydukları derin acıyı, melodi şekline dönüştürerek, konuşma yerine ezgisel biçimde söylemeleri sonucunda ortaya çıkan bir kavramdır. İnsanların ölüm acısını hafifletmek, ölen kişi hakkındaki düşünceleri dillendirmek vb. amaçlarla söyledikleri ağıt, sözlü kültürün uzantısı olarak dünle bugün arasında kurulan kültür köprüsünde miras taşıyıcısı olarak görev görmektedir. Bu düşüncelerden hareketle bu çalışmada ağıtın kişilerarası iletişimdeki yeri üzerine bilgilere ulaşmak amaçlanmış ve bu bilgileri gün yüzüne çıkarabilmek için de Gümüşhane yöresinde yaşayan kişilerle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Ek olarak da internet üzerinden Trabzon Maçka’da yaşanan terör saldırısı sonucu şehit olan bir annenin ağıtına ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlar göstermiştir ki, insanlar yaşadıkları ölüm acısını ağıt söyleyerek, karşısındakilere daha rahatlıkla iletebilmektedirler. Sonuç olarak ağıt, kişilerin diğer kişilerle iletişim kurmasını kolaylaştırmanın yanında, duyguları aktarma aracı olarak da görev görmektedir. Böylelikle ağıtın kişilerarası iletişimde kullanılan bir araç olduğunu söylemek mümkündür.