1917 Ekim Devrimi

Sosyalizmi hedefleyen bağımsız devrimci hareketlerin kitleselleşmesi Marksizmi Sovyet tekelinden kurtardı. Halkçı, bürokratik olmayan, yerel ve demokratik niteliklere sahip bir Marksizm kıtada kendini üretme koşulu buldu. Bu anlamda Allende iktidarı olağanüstü bir sıçramaydı. Fidel'in dinamik liderliği Latin Amerika'daki devrimci hareketler arasında hiç görülmemiş bir dayanışma, koordinasyon kurdu.

Aşağıda; V.İ. Lenin’in 1917 Nisan’ında İsviçre’den Rusya’ya dönerken kullandığı “Mühürlü Tren”de birlikte yolculuk ettiği Karl Radek’in, bu yolculuğun önde gelen komünist yazarlar tarafından anlatıldığı Fritz Platten tarafından hazırlanan “Die Reise Lenins durch Deutschland im plombierten Wagen” kitabındaki yazısının çevirisi bulunmaktadır. Yazı, Ian Birchall tarafından ilk kez İngilizceye çevrilmiş ve https://www.marxists.org/archive/radek/1924/xx/train.htm adresinde yayınlanmıştır. Türkçeye Ian Birchall’ın izniyle ilk kez çevrilmektedir. Kendisine teşekkür ederim.

Ekim Devrimi insanlık tarihinin en büyük olaylarından biridir. 1917 başında henüz bir Romanovlar monarşisi olan Rusya, yalnızca sekiz ay sonra Bolşevik Parti liderliğindeki emekçi sınıfl arın dümeni ele geçirdikleri bir başka âlemin ilk vatanı olmuştur. Ekim Devrimi her şeyi altüst etmiştir. Konuşanları susturmuş, susanları konuşturmaya başlamıştır. Yönetenleri yönetilene, yönetilenleri yönetene çevirmiştir. En geridekini ileriye sıçratırken, en ileridekini en geriye düşürmüştür. Toplum hayatının tepesindekileri alaşağı etmiş, en aşağıdakileri doruklara taşımıştır. Emekçi kitleler ile siyasal alan arasındaki bütün duvarları yıkıp geçmiştir. Esaretin, savaşın, baskının, eziyetin, buyurganlığın, ayrımcılığın, hiyerarşinin, inkârın, sömürünün, dayatmanın ve bağımlılığın zincirlerini kırmış; hürriyetin, yaratıcılığın, dayanışmanın, barışın, ortaklaşmanın ve eşitliğin kapılarını ardına kadar açmıştır. 1917'de bir sevinç ve şenlik toplumu olan sosyalizme doğru o çok kararlı ilk adım atılalı tam 100 yıl olmuştur. Dünya proletaryasının savaşa, düşmanlığa, her türlü tahakküme, nefrete, kine, çıkarcılığa, bencilliğe ve kötülüğe karşı ilk haykırışlarının üzerinden tam 100 yıl geçmiştir. Buram buram hayat, devrim, aşk, iyilik, güzellik, özgürlük, ümit ve neşe kokan ilk sosyalist atılımlar, kazanımları ve dersleriyle koca bir asırı geride bırakmıştır. Çaresizlikler, güçlükler, açlıklar, yokluklar, hastalıklar, ıstıraplar, gerilikler, yalnızlıklar, saldırılar ve çullanışlara karşı direne direne ileri sıçrayışlar yapma azmi ve kararlılığıyla başlayan büyük yürüyüş, tam 100 yıldır sürmektedir. Bu kitap, Ekim Devrimine 100 yıl aradan sonra ve değişik açılardan bakan 19 yazarın ortak emeğinin ürünüdür. Ekim Devriminin ruhuna uygun olarak kolektif ve enternasyonalist bir karakter taşımaktadır.

Aşağıda; V.İ. Lenin’in İsviçre'den Almanya üzerinden Rusya’ya dönüşünün ertesi günü, kendisiyle birlikte yolculuk yapan göçmenler adına Petrograd İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyeti Yürütme Kurulu'na sunduğu rapor bulunmaktadır. Rapor, 5 (18) Nisan 1917 tarihinde Pravda No:24 ve İzvestiya No:32’de yayınlanmıştır.  V.İ. Lenin Bütün Eserler, Cilt 24, 2. Baskı, İngilizce, Moskova, 1974, s. 27-29’dan çevrilmiştir.

1917 Şubat Devrimi; işçileri, köylüleri ve ezilen halkları baskı altında tutan Çarlık Yönetiminin devrilmesi ile sonuçlandı. Yığınlar kendi öz örgütlenmeleri olan sovyetleri (konseyler) yarattılar. Sovyetler ve Duma'nın Geçici Komitesi tarafından kurulan Geçici Hükumet arasında çekişmeye dayanan "ikili iktidar" doğdu. Yığınların, yükselen toprak, barış ve ekmek isteklerinin tüm Geçici Hükumetler tarafından karşılanmaması sonucunda, Bolşevikler, yığınlar tarafından isteklerinin karşılanması  modeli olarak gözüken ve  "Bütün İktidar Sovyetlere" sloganı ile özetlenen iktidarın ele alınması adımını attılar. Geçici Hükumeti devirdiler. 7 Kasım 1917 tarihinde toplanan II. Tüm Rusya İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyeti Kongresi, “Halk Komiserleri Konseyi” (Bakanlar Kurulu) oluşturarak yeni düzenin kurulmasına başladı.

Bu çalışmada 20.yüzyılın başında başta Kırım olmak üzere tüm Türk Dünyasında yaygınlaşmış Ceditçilik (veya Cedidizm) hareketi üzerine fikir yürüteceğiz. Türkistan’da hareket biraz daha geç başlamış ise de kısa sürede tam anlamıyla siyasi partilerin ortaya çıkmasında esas kaynak olarak hizmet etti. Buhara Ceditçileri liderlerinden ve aynı zamanda döneminin en tanınmış aydınlarından biri olan Abdurrauf Fıtrat’ın hareket içerisindeki yeri ve bu yöndeki çalışmalarını inceleyeceğiz.

İngiliz tarihçi Edward Hallett Carr, 1944-1977 yılları arasında “a History of Soviet Russia” (Sovyet Rusya Tarihi) serisini ondört cilt olarak yazarak yayımlamıştır. İncelediğimiz kitap onun bu kapsamlı çalışmasının yoğun bir özetidir. Carr bu kitapta devrimin ilk yıllarını objektif bir yaklaşımla incelemiş ve bu yıllardaki bazı karanlık noktalara ışık tutmaya çalışmıştır. Kitap okuyucunun zihninde bu yıllara ait şüpheleri dağıtmaya çalışırken, yeni soru işaretleri oluşturması açısından okunmayı hak ediyor.

Türkistan yüzyıllardan beri Rusya Çarlığı’nın despot rejimi altında yaşarken 1917 yılı bu coğrafya için büyük bir değişimi haber vermekteydi. Vladamir İlyiç Lenin liderliğindeki Bolşevik güruh 1917 Şubatında yüzyıllardır süren monarşi rejimi, Kasım ayında ise geçici cumhuriyet rejimi ilga edilmiştir.

Çeviren: Murat Erşen

Petrograd’dan Şanghay’a
20. Yüzyılın İki Devrimi
Petrograd, Shanghai: Les Deux Revolutions du 20. Siecle
Alain Badiou

Vakıfbank Kültür Yayınları

Günümüzün önde gelen filozoflarından Alain Badiou 2018’de kaleme aldığı bu kitapta, yüzüncü yıldönümü idrak edilen Rus Devrimi ile ellinci yıldönümü geride kalan Çin Kültür Devrimi üzerine düşüncelerini dile getiriyor ve 20. yüzyılın, komünizm ideasıyla imtihanını yeniden yorumluyor. Lenin’in önderliğinde Petersburg’da (Petrograd) ve Mao’nun liderliğinde Şanghay’da patlak veren iki büyük halk hareketinin tarihine odaklanan Badiou, Bolşevik Devriminin insanlığın uzun tarihinde Neolitik Devrimin nihai aşamasına denk geldiğini ve Batı kapitalizmine karşı kendine özgü bir toplum düzenini teklif ettiğini vurguluyor. Badiou, Maoist Kültür Devriminin de en kritik sekansını öne çıkararak Çin’in hikâyesini Rusya’daki devrimin ardı sıra masaya yatırıyor ve yaptığı karşılaştırmalı değerlendirmeyle 20. yüzyıl siyasi tarihinin bu iki büyük devrimine ışık tutuyor.

Özellikler

Cilt Durumu : Ciltsiz
Basım Tarihi : Ekim 2020
Basım Yeri : Türkiye / İstanbul
Boyutlar : 12,50 x 19,50 cm
Basım Dili : Türkçe
Orijinal Dil : Fransızca
Kağıt Tipi : 1. Hamur
Sayfa Sayısı : 100
Barkod : 9786057947758
Kategoriler

Felsefe / Diğer
Katkıda Bulunanlar

Çevirmen
Murat Erşen

Kapak Tasarım
Faruk Özcan

“Gelecek 1917: Tarih, Devrim, Kültür”, yalnızca Ekim Devrimi’ni 100'üncü yılında yad etmeyi değil; hem önemli gördüğü birkaç başlığı ele almayı hem de günümüz koşullarında bir hesaplaşmayı hedefliyor. Yazarlar Y. Doğan Çetinkaya ile Foti Benlisoy, “bütün kötülüklerin müsebbibi” olarak “komünizmin suçlarının” çetelesini tutmaya soyunanların, kapitalizmin yapısal ya da sistematik şiddeti karşısındaki bilinçli sessizliklerini sorgularken, 1917 Devrimleri’ne dair hâkim tarihyazımının dezenformasyon içeren iddialarına yanıt veriyorlar.

Grigori Zinovyev 'Lenin'in Rusya'ya Gelişi' (1924) Aşağıda; V.İ. Lenin'in 1917 Nisan'ında İsviçre'den Rusya'ya dönerken kullandığı "Mühürlü Tren"de birlikte yolculuk ettiği Grigori Zinovyev'in, bu yolculuğun önde gelen komünist yazarlar tarafından anlatıldığı Fritz Platten tarafından hazırlanan "Die Reise Lenins durch Deutschland im plombierten Wagen" kitabındaki yazısının çevirisi bulunmaktadır. Yazı, yolculuğun yüzüncü yıldönümü nedeniyle Ben Lewis tarafından İngilizceye çevrilmiş ve Weekly Worker dergisinin 6 Nisan 2017 tarihli 1149. sayısında yayınlanmıştır. Çevirmen yazının bilindiği kadarıyla ilk kez İngilizce olarak yayınlandığını belirtmektedir. Türkçe'ye Weekly Worker'ın izniyle ilk kez çevrilmektedir. Peter Manson ve Ben Lewis'e teşekkür ederim. Yazı iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde çevirmen Ben Lewis'in sunuş yazısı ikinci bölümde Grigori Zinovyev'in yazısı yer almaktadır.

Rusya, Batı'da meydana gelen değişim ve dönüşüm süreci olan moderniteyi kendi dinamikleri dâhilinde değil de elitler elinden yürütülen bir proje olarak yaşamıştır. Avrupa'nın dışında kalmış ve bu modernleş(tir)me çabasını Avrupalılaşma veya Batılılaşma olarak kavramsallaştırmıştır. Avrupa ile olan ayrışmanın yanı sıra içeride yönetici elitler ve toplumun önemli kesimini oluşturan köylüler (mujik) arasında da büyük bir uçurum göze çarpmaktadır. Bu durum ise modernleşme projesi ile birlikte daha derinleşmektedir. Çalışmada, modernleşme projesi süresince Rus yurttaşları olan köylülerin toplumsal durumunu ortaya koyup, zaman içerisinde özgürlüğe daha yakın konumlarının serfliğe doğru kaymasıyla birlikte toplumun buna verdiği tepkilere değinilecektir. Bu inceleme esnasında modernleşme öncesi ve sonrasında Rus yurttaşlarının toplumsal konumlarına ve isyanlara değinilecektir. Sonuç olarak da; Rus modernleşme projesinin Ekim Devriminin önemli bir mihenk taşı olduğu, tek başına devrime neden olduğu söyleminde kaçınarak bunun yerine nedenlerden önemli bir tanesi olduğu vurgusu dâhilinde, devrime giden yolu açtığı kanısına varılmıştır.

Kapitalizmin zihinlerdeki sultasına saldırmak , örgütlü mücadelenin daha kapitalizmin bağrındayken başlatılması zorunlu, öncelikli işidir. Bu iş şimdiden kültürleşmeyi bir program disipliniyle benimsemeyi, sınıfın yönetme yetisini ona şimdiden mücadele içinde kazandırma perspektifiyle bütün olanakları seferber etmeyi, çıkan her fırsatı bu gözle değerlendirmeyi gerektirir. Zor ve kelimenin tam anlamıyla bir “iğneyle kuyu kazma” işidir. Devrimci siyasetin erk ele alınmadan önce kurucu bir pratikle kültürleşmesi, sosyalist kuruculuğun çağımızın yaşanmış deneyimlerince kanıtlanmış olmazsa olmazıdır. Kültürleşme işçi sınıfının kurtuluşçu misyonunun bugünden toplumun gözünde ete kemiğe bürünmesi, bu bağlamda “İşçi sınıfının kurtuluşu kendi eseri olacaktır” sözünün hakkının gerçekten teslim edilmesidir.

Bu kitabın yayımlandığı günlerde, Büyük Ekim Devrimi’nin üzerinden bir asır geçmiş olacak. Kitabımız bu vesileyle yazılıyor, bu vesileyle derleniyor ama onu yâd etmek için yazılmıyor. Bu kitaba emeği geçen insanların tümü Sovyetler Birliği deneyimini insanlığın geleceğine ışık tutan büyük bir deneyim olarak görüyor, bu bağlamda onu geçmişe doğru değil, geleceğe doğru bir yönelimle ele alıyorlar.

Bunun salt bir tercih değil, günümüz koşullarında Ekim’e tek doğru bakış olduğunu düşünüyoruz. Eğer nostaljiyle uğraşmayacaksak ya da yazdıklarımız tarihe kayıt düşmekten ibaret kalmayacaksa; dünyanın ve insanlığın bugün içinde olduğumuz karanlıktan çıkışının yeni Ekim’lerde, sosyalizmde olduğunu düşünüyorsak, Sovyetler Birliği’nde yaşanmış olan sosyalizm deneyimi bizim için benimsenerek aşılacak bir miras olmalıdır. Eleştirisi de övgüsü de ancak bunun için yapıldığında doğru ve anlamlıdır.