اکهارت

مفهوم «نیستی» یا «عدم» از مفاهیم مشترک موجود در فلسفه‌ی نیشیدا کیتارو، فیلسوف قرن بیستمی مکتب کیوتو ژاپن و نیز مایستر اکهارت، فیلسوف، عارف و الهیدان بزرگ قرن سیزدهم در آلمان می‌باشد. مایستر اکهارت از جمله فیلسوفانی است که الهیات سلبی را در بحث از خدا پیش گرفت و مفهوم «نیستی الهی» را مطرح نمود. در نظر مایستر اکهارت خدا ذاتی الهی نیست که در مکانی دیگر و برتر وجود داشته باشد، بلکه تشکیل دهنده‌‌ی‌ نوعی تهیّت بی قید و شرط است که کلیه چیزها یا اشیاء در آن نمود پیدا می‌کنند. بحث از «نیستی» در کانون فکری نیشیدا کیتارو قرار دارد. تفکرات کیتارو در باب «نیستی» یا «عدم» از یک سو پا در سنّت ذن بودیسم ژاپنی دارد و از دیگر سو وامدار فلسفه‌ غربی است. مفهوم نیستی از مهم‌ترین مفاهیم مطرح شده در ذن بودیسم بوده و در این شیوه‌ی تفکر ذات و بنیان همه چیز می‌باشد. تمامی دیگر مفاهیم مطرح شده در فلسفه‌ی نیشیدا کیتارو در گرد و در ادامه‌ی بحث از نیستی رخ می‌نمایند. مفهوم عدم در نزد هر دوی این فیلسوفان دارای جایگاهی خاص و یکی از اساسی‌ترین مفاهیم فلسفه‌ی ایشان است، اما با وجود شباهت‌هایی چند، این دو مفهوم به علت رشد در زمینه‌های فکری و فرهنگی و فلسفی، عمیقاً با یکدیگر تفاوت دارند؛ اما با این وجود نمی‌توان هم‌سویی فکری، و امکان تطبیقی اندیشه‌ی این متفکّر در باب این مفهوم را از دایره‌ی پژوهش تطبیقی، با خیالی آسوده و مطمعن کنار گذاشت.