Προσχολική Αγωγή

Περίληψη. Η παρούσα μελέτη επιδίωξε να εξετάσει τις απόψεις εκπαιδευτικών Προσχολικής Αγωγής για την αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στη διδακτική πράξη, εστιάζοντας σε τέσσερις άξονες: α) στη χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία, β) στους λόγους που φαίνεται να εμποδίζουν τη χρήση των ΤΠΕ, γ) στις στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι στη χρήση των ΤΠΕ και δ) στην ανάγκη για μελλοντική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στις ΤΠΕ. Συμμετείχαν συνολικά 51 νηπιαγωγοί. Τα αποτελέσματα της έρευνας κατέδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί προσχολικής αγωγής αξιοποιούν με πολλούς τρόπους τις ΤΠΕ στη διδασκαλία τους. Παράλληλα, ως σημαντικοί ανασταλτικοί παράγοντες που φαίνεται να δυσχεραίνουν την ευρύτερη εφαρμογή τους στην τάξη, αναδείχθηκαν ο ελλιπής υλικοτεχνικός εξοπλισμός, η ανεπαρκής τεχνική υποστήριξη και η έλλειψη διαθέσιμων εκπαιδευτικών λογισμικών. Η στάση των εκπαιδευτικών απέναντι στη χρήση των ΤΠΕ φάνηκε επίσης ιδιαιτέρως θετική, ενώ παράλληλα επισημάνθηκε η ανάγκη για περαιτέρω επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στις ΤΠΕ. Λέξεις κλειδιά: Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας, απόψεις εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής, διδακτική αξιοποίηση των ΤΠΕ. Εισαγωγή Ένας σημαντικός αριθμός ερευνών των τελευταίων ετών καταδεικνύει την πολυσήμαντη θετική επίδραση της αξιοποίησης των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση. Όπως επισημαίνουν οι Jimoyiannis και Komis (2007), η χρήση των Νέων Τεχνολογιών στη διδακτική πράξη δύναται να ενεργοποιήσει το ενδιαφέρον των μαθητών, να προωθήσει την ενεργό, συνεργατική και δια βίου μάθηση και πρωτίστως να τους παρέχει ευκολότερη πρόσβαση στην πληροφορία, βοηθώντας τους παράλληλα να σκέφτονται και να επικοινωνούν με δημιουργικό τρόπο. Παρόμοια είναι και η άποψη που διατυπώνει ο Noor-Ul-Amin (χ.χ.), σύμφωνα με τον οποίο τα κεντρικά πλεονεκτήματα της εφαρμογής των ΤΠΕ στην εκπαίδευση αναφέρονται στη δυνατότητα που δίνουν στους μαθητές αφενός να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους και να διευρύνουν τις δεξιότητές τους και αφετέρου να εμπλακούν δυναμικά στη μαθησιακή διαδικασία, διευκολύνοντας τη μετάβαση από το σχολείο στην επαγγελματική ζωή. Στο πλαίσιο αυτό, η αξιοποίηση των ΤΠΕ ως εκπαιδευτικών εργαλείων λειτουργεί υποστηρικτικά σε ένα σύνολο από έμπρακτα μαθητοκεντρικές παιδαγωγικές πρακτικές και το περιεχόμενο του ψηφιακού εγγραμματισμού των μαθητών δεν περιορίζεται πλέον μόνο στην απόκτηση πραγματολογικών γνώσεων, πληροφοριών και δεξιοτήτων, αλλά πρωτίστως εστιάζει στη γνώση των κανόνων, ηθικών αξιών και τάσεων που θα καθορίσουν μελλοντικά τη συμπεριφορά των μαθητών (Ντρενογιάννη, 2010).

Μέλος Παιδαγωγικής Ομάδας ΚΠΕ Ioanna_kakalou@sch.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η τοπική γνώση και παράδοση μπορεί να συμβάλει στη διαχείρηση του οικοσυστήματος και τη βιώσιμη διαχείρηση των πόρων. Η αξιοποίηση της τοπικής γνώσης αποτελεί και σήμερα βασική προϋπόθεση αειφορικής ανάπτυξης. Η ολιστική προσέγγιση στην περιβαλλοντική εκπαίδευση μελετά τη φύση, τον πολιτισμό, την ιστορία και δίνει έμφαση στα τοπικά ζητήματα, ενώ κάθε τοπική κοινότητα καλείται να προσδιορίσει την αειφορία μέσα από τις ανάγκες και ιδιαιτερότητες της και αναπτύξει μεθόδους επίτευξης της. Στα πλαίσια αυτά η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση συνδράμει την τοπική κοινωνία προκειμένου να διατηρήσει και αξιοποιήσει την τοπική γνώση για την αειφορική ανάπτυξη και να προκύψει ενισχυμένη ως προς την ευπάθεια. Στο πλαίσιο διεθνών διασκέψεων υπό την αιγίδα της UNESCO και του OHE, εδραιώθηκε η άποψη ότι η επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων είναι υπόθεση όλων των πολιτών και όχι μόνο των ειδικών και επομένως, η εκπαίδευση μπορεί να παίξει ένα καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία υπεύθυνων και ενεργών πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης τα παιδιά της προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας γίνονται κομμάτι της τοπικής κοινωνίας και επίλυσης των προβλημάτων της. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Αειφορία, Τοπική Γνώση, Αυτάρκεια Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση επικεντρώνεται στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που υφίστανται οι κοινωνίες, στις αιτίες και στις συνέπειες, καθώς και στους πιθανούς τρόπους περιορισμού τους και γενικότερα σε θέματα που αφορούν στη φύση και την προστασία της, ενώ από την άλλη η Εκπαίδευση για την Αειφορική Ανάπτυξη εστιάζει στη χρήση φυσικών πόρων και στη σημασία της ανανέωσης και βιωσιμότητας τους(UNESCO 2005). Η Βιωσιμότητα είναι ένα πρότυπο παραγωγής το οποίο στοχεύει στο καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα τόσο για τον Άνθρωπο όσο και για το φυσικό περιβάλλον, τόσο στο παρόν όσο και στο αόριστο μέλλον. Η βιωσιμότητα υπονοεί ότι οι φυσικοί πόροι υφίστανται εκμετάλλευση με ρυθμό μικρότερο από αυτόν με τον οποίον ανανεώνονται, διαφορετικά λαμβάνει χώρα περιβαλλοντική υποβάθμιση. Η Αειφορία είναι μια διευρυμένη έννοια, που περιλαμβάνει, εκτός από το φυσικό περιβάλλον και τα θεμελιώδη ζητήματα της φτώχειας, της υγείας, της εξασφάλισης τροφής, της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ειρήνης. Οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις θεωρούνται συνέπεια της μη αειφορικής χρήσης των φυσικών πόρων και τονίζεται ότι το «υγιές» περιβάλλον

Σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι η παρουσίαση θεωρητικών πτυχών της σχολικής ηγεσίας, καθώς και πρακτικών εφαρμογών, που αφορούν το ρόλο της/του προϊσταμένης/νου κατά τη διαδικασία της εισαγωγής και της διαχείρισης εκπαιδευτικών αλλαγών στο πλαίσιο του ελληνικού ολοήμερου νηπιαγωγείου. Τα θέματα που εξετάζονται αφορούν ειδικότερα τις αντιστάσεις και τις συγκρούσεις, που συνδέονται με κάθε προσπάθεια αλλαγής. Δίνεται έμφαση στις πρακτικές που δύναται να εφαρμόσει η/ο προϊσταμένη/νος του νηπιαγωγείου, προκειμένου να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του ηγετικού ρόλου της/του, κάμπτοντας τις αντιστάσεις και αντιμετωπίζοντας τις συγκρούσεις των εκπαιδευτικών, ώστε το νηπιαγωγείο, ως εκπαιδευτικός οργανισμός, να διατηρεί την αποτελεσματικότητά του. Όπως προκύπτει από την εξέταση των ανωτέρω θεμάτων, ο ρόλος της/του προϊσταμένης/νου είναι καθοριστικός για την επιτυχή εφαρμογή των αλλαγών. Η σημασία της παρούσας εισήγησης έγκειται στην εστίασή της, δηλαδή στη θεωρητική και πρακτική εξέταση θεμάτων ηγεσίας και αλλαγής στην εκπαιδευτική βαθμίδα του νηπιαγωγείου. Με αυτό τον τρόπο εμπλουτίζονται τα δεδομένα που βρίσκονται στη διάθεση των προϊσταμένων των νηπιαγωγείων, ενώ δίνεται έναυσμα για περαιτέρω ποσοτική και ποιοτική διερεύνηση των ηγετικών πρακτικών που εφαρμόζονται στη συγκεκριμένη σχολική βαθμίδα στο ελληνικό εκπαιδευτικό πλαίσιο. Επίσης, προτείνεται η συμπερίληψη μαθημάτων που να αφορούν την ηγεσία και την εφαρμογή εκπαιδευτικών αλλαγών στα προπτυχιακά και επιμορφωτικά προγράμματα των νηπιαγωγών.

Σωτηροπούλου, Ε. (2021). Οπτικός γραμματισμός: η σημασία του στην προσχολική ηλικία. Στο Σ. Αντωνιάδης (Επιμ.), Βιβλίο Πρακτικών Πανελλήνιων Επιστημονικών Συνεδρίων Προσχολικής Αγωγής (2016-2020), 21-22 Νοεμβρίου 2020 (σελ. 284-290). Tόμος Β’. Αθήνα: ΕΛ.ΕΠ.Ε.Π.Α. ISBN: 978-618-84063-1-5.


Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες έρευνες επισημαίνουν τα οφέλη του οπτικού γραμματισμού για τα παιδιά, παρόλα αυτά λαμβάνει σχετικά μικρή ή και μηδαμινή προσοχή στα σημερινά προγράμματα σπουδών. Ο λόγος είναι ότι το σχολείο εστιάζει κυρίως στην παραδοσιακή μορφή γραμματισμού (ανάγνωση, γραφή και λεκτικές μορφές επικοινωνίας), χωρίς να δίνει έμφαση στη μορφή και την ποιότητα των οπτικών δεξιοτήτων ενός μαθητή.

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να αναδείξει τη σημασία των οπτικών μηνύματων στο σύγχρονο τρόπο ζωής και συνακόλουθα την ανάγκη για την καλλιέργεια του οπτικού γραμματισμού ακόμα και στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας που θα τα οδηγήσει να εξελιχθούν σε κριτικά σκεπτόμενους πολίτες.

Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη της οργανωσιακής κουλτούρας στο πλαίσιο της προσχολικής εκπαίδευσης, Εξετάζονται η έννοια και τα χαρακτηριστικά της οργανωσιακής κουλτούρας, παρουσιάζονται οι δυσλειτουργικές όψεις της και οι επιδράσεις που δύνανται να έχουν και αναλύεται η επαγγελματική κοινωνικοποίηση των εκπαιδευτικών ως στοιχείο της οργανωσιακής κουλτούρας στην προσχολική εκπαίδευση. Όπως προκύπτει, το νηπιαγωγείο ως οργανισμός διαμορφώνει την διακριτή του κουλτούρα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και λειτουργίες της, που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά, αλλά μπορεί και να αλλάξουν αν εσωτερικοί και εξωτερικοί παράγοντες τα καταστήσουν δυσλειτουργικά. Επιπλέον, φαίνεται η άμεση σύνδεση της επαγγελματικής κοινωνικοποίησης των εκπαιδευτικών με την κουλτούρα του οργανισμού, καθώς οι πρακτικές της επηρεάζονται από το χαρακτήρα του οργανισμού και εξυπηρετούν τη μετάδοση και διατήρηση της κουλτούρας του. Τα συμπεράσματα της παρούσας εργασίας είναι σημαντικά στο βαθμό που συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση της οργανωσιακής κουλτούρας και δύνανται να αποτελέσουν αφετηρία για περαιτέρω ποσοτική και ποιοτική διερεύνηση, εμβάθυνση και επιστημονική τεκμηρίωση των υπό μελέτη εννοιών στη συγκεκριμένη βαθμίδα εκπαίδευσης.

Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις του 2015 στο Παρίσι και την Κοπεγχάγη, οι Υπουργοί Παιδείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψαν τη Διακήρυξη του Παρισιού. Η Διακήρυξη αυτή, προβλέπει τη λήψη μέτρων σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο για την ενίσχυση της εκπαίδευσης (σε όλες τις βαθμίδες) στην ιδιότητα του πολίτη και την προώθηση των κοινών αξιών της ελευθερίας, της αλληλεγγύης και της ισότητας (European Commission, 2016). Φυσικά, η εκπαίδευση στην ιδιότητα του πολίτη δεν είναι πανάκεια ενάντια σε όλα τα κοινωνικά προβλήματα, ωστόσο, αναμένεται ότι μπορεί να συμβάλλει στην ευημερία της κοινωνίας και στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών. Ως εκ τούτου, τα παιδιά θα πρέπειαπό πολύ νωρίς να καλλιεργήσουν τις κοινωνικές, διαπροσωπικές και πολιτικές δεξιότητες, αλλά και να συνειδητοποιήσουν τον ρόλο των θεσμών στη σωστή λειτουργία της κοινωνίας (European Commission / Eurydice Brief, 2017). Επομένως, σκοπός της εκπαίδευσης του πολίτη είναι η καλλιέργεια βασικών, γνώσεων και στάσεων που θα βοηθήσουν τους/τις μαθητές/ήτριες μελλοντικά να γίνουν υπεύθυνοι και ενεργοί πολίτες που θα συμμετέχουν στα κοινά του τόπου και στις δημοκρατικές διαδικασίες. Ειδικά στην προσχολική ηλικία, η έμφαση δίνεται περισσότερο στις ικανότητες που σχετίζονται με την εποικοδομητική αλληλεπίδραση με τους άλλους και την προσωπική ανάπτυξη των παιδιών. Προς αυτήν την κατεύθυνση, φαίνεται πως το παιχνίδι -που αποτελεί πηγή χαράς και ευχαρίστησης για το παιδί- μπορεί να συνδράμει, ώστε η εκπαίδευση του πολίτη να επιτύχει τον σκοπό της και τα παιδιά να αναπτύξουν τις απαραίτητες δεξιότητες και στάσεις που θα οικοδομήσουν τον «πολιτικό εαυτό» τους.

Πετρογιάννης, Κ. (Επιμ.) (2013). Η αξιολόγηση και η έρευνα δράσης σημαντικά εργαλεία για την ποιότητα και την ανανέωση των παιδαγωγικών πρακτικών. Πρακτικά του 10ου Πανελλήνιου Μετεκπαιδευτικού Συνεδρίου Παιδαγωγών Προσχολικής Ηλικίας Τ.Ε.Ι., Θεσσαλονίκη 15-17 Ιανουαρίου. Αθήνα: ΠΑ.ΣΥ.ΒΝ.

Αντικείμενο της παρούσης μελέτης είναι μια σύντομη βιβλιογραφική επισκόπηση σχετικά με τον αντισταθμιστικό χαρακτήρα της προσχολικής εκπαίδευσης. Στόχος είναι να γίνει μια ιστορική αναδρομή γύρω από το πεδίο της αντισταθμιστικής αγωγής με αφετηρία τη θεωρία του «ανθρώπινου κεφαλαίου», να τεθεί το θεωρητικό υπόβαθρο με βάση το έργο των B. Bernstein και P. Bourdieu και να παρουσιαστούν συνοπτικά τα αποτελέσματα ερευνών, ενδεικτικών της ποικιλίας των αποχρώσεων των περιοχών προβληματισμού που συσσωρεύονται στη βιβλιογραφία, σχετικά με το υπό διερεύνηση θέμα. Μέσω της βιβλιογραφικής επισκόπησης, διαπιστώνεται μια ισχυρή συσχέτιση των μεταβλητών της σχολικής επίδοσης και της κοινωνικής προέλευσης, αν και η αποτελεσματικότητα των αντισταθμιστικών προγραμμάτων έχει δεχθεί ισχυρή κριτική. Κατά γενική ομολογία, τέτοιου είδους προγράμματα μπορούν να εξισορροπήσουν τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα που σχετίζονται με δεξιότητες ζωής και να εξαφανίσουν μεγάλο μέρος από τις ανισότητες στη σχολική επίδοση, αλλά δεν μπορούν να επηρεάσουν τα χαρακτηριστικά των μαθητών που έχουν άμεση σχέση με το κοινωνικο-οικονομικό τους υπόβαθρο.

Λέξεις-Κλειδιά: αντισταθμιστική αγωγή, προσχολική εκπαίδευση, ανθρώπινο κεφάλαιο, διαφοροποιημένη διδασκαλία

Σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι η παρουσίαση ενός προγράμματος που πραγματοποιήθηκε σε μονοθέσιο, κλασσικό νηπιαγωγείο της Κεφαλονιάς και είχε ως στόχο τη διαπολιτισμική αγωγή των νηπίων, καθώς και την ενίσχυση της συμμετοχής των αλλοδαπών γονέων. Τη θεωρητική αναφορά στη διαπολιτισμικότητα και στη γονεϊκή εμπλοκή ακολουθεί η περιγραφή της διαδικασίας υλοποίησης του προγράμματος. Οι δραστηριότητες σχεδιάστηκαν συνεργατικά με άξονα το βιβλίο «Διάφοροι διαφορετικοί φίλοι» και εντάχθηκαν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «Άνοιξη της Ευρώπης 2010 – Ενότητα στην πολυμορφία». Η παρουσίασή τους κρίνεται σημαντική στο βαθμό που συμβάλλει στη σχετική βιβλιογραφία με θεωρητικά και πρακτικά δεδομένα, που δύνανται να χρησιμοποιηθούν για τον εμπλουτισμό της εκπαιδευτικής πράξης στη συγκεκριμένη σχολική βαθμίδα.

The purpose of this paper is to present an early childhood educational programme which was carried out in a nursery school in Kefalonia. The programme aimed at the intercultural education of the children and the enhancement of the involvement of foreign parents. The theoretical reference to interculturalism and parent involvement is followed by the description of the programme implementation process. The activities, which were designed and developed collaboratively starting from and built around the book "Various different friends", were joined under the framework of the European Programme "Spring Day in Europe 2010-United in Diversity". The presentation of the programme is considered to be important in the sense that it contributes to the literature with theoretical and practical evidence, which can be used to enrich the educational practice in preschool education.

Η παρούσα έρευνα μελετά τις αντιλήψεις και τις κοινωνικές δεξιότητες των μαθητών/τριών της προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας στην πόλη της Φλώρινας, σε σχέση με την πρόσληψη της έννοιας της ιδιότητας του πολίτη. Συγκεκριμένα, η μελέτη επικεντρώνεται (α) στη δυνατότητα αναγνώρισης κοινωνικών-πολιτειακών αξιών σε οπτικό υλικό, (β) στη δυνατότητα αναγνώρισης πολιτικών αξιών, (γ) σε δεξιότητες ανάπτυξης/εκδήλωσης κοινωνικής-πολιτειακής δράσης, (δ) σε δεξιότητες ανάπτυξης/εκδήλωσης κοινής ομιλίας-δράσης, (ε) στη δυνατότητα  αναγνώρισης συγκεκριμένων πολιτικών ηγετών/πολιτικής ιδιότητας και (στ) στη συσχέτιση όλων των παραπάνω με τις μεταβλητές του φύλου, της ηλικίας, της τάξης φοίτησης και της εθνικότητας των μαθητών/τριών.

Σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι η περιγραφή των αλλαγών που επέφερε η εφαρμογή των αρχών της οικονομίας της αγοράς στο χώρο της εκπαίδευσης, η ανάλυση των επιπτώσεων αυτού του νέου συστήματος σχέσεων, καθώς και η παρουσίαση των κριτικών και των αντιρρήσεων που διατυπώθηκαν. Επιπλέον, επιχειρείται μία προσέγγιση της επιθυμητής σχέσης της εκπαίδευσης με την αγορά, στο πλαίσιο που ορίζεται από την παγκοσμιοποίηση και την επικράτηση του νεοφιλελεύθερου λόγου στην οικονομία και την πολιτική σε διεθνές επίπεδο. Κατόπιν, αναλύονται κάποιες από τις πτυχές των επιδράσεων της εφαρμογής των αρχών της αγοράς, όπως εκδηλώνονται τα τελευταία χρόνια στις πολιτικές και την εκπαιδευτική πραγματικότητα της δημόσιας προσχολικής αγωγής στην Ελλάδα. Στοχεύοντας σε μια πιο ορθολογική και δίκαιη εκπαίδευση και λαμβάνοντας υπόψη το σύγχρονο συγκείμενο που ορίζεται από τα πολλά, ποικίλα και συχνά ανταγωνιστικά συμφέροντα των εμπλεκομένων, γίνεται μια προσπάθεια ανάδειξης πιθανών λύσεων και προοπτικών ώστε να οικοδομηθεί ένα πιο δημοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα, προσαρμοσμένο στο παρόν και προσανατολισμένο στο μέλλον. Η παρούσα εισήγηση κρίνεται σημαντική στο βαθμό που συμβάλλει στον εμπλουτισμό της σχετικής βιβλιογραφίας με σύγχρονα δεδομένα από το χώρο της προσχολικής αγωγής, τα οποία δύνανται να αξιοποιηθούν στο σχεδιασμό εκπαιδευτικών πολιτικών για τη συγκεκριμένη βαθμίδα εκπαίδευσης.

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται έναν τρόπο επικοινωνίας των παιδιών προσχολικής
ηλικίας με το ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι, μέσα από μια σύγχρονη οπτική αξιοποιώντας την
Θεωρία του Gardner. Προηγείται η θεωρητική πλαισίωση και έπεται η ερευνητική πράξη που
προκύπτει με αφορμή τη σχετική εκπαιδευτική πρόταση. Διεξήχθη ποιοτική έρευνα με τη χρήση
εργαλείων από διαφορετικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Ως μέσα συλλογής δεδομένων
επιλέχθηκαν η συνέντευξη με την εκπαιδευτικό, οι προσωπικές σημειώσεις της ίδιας, καθώς και
έργα των παιδιών. Η εκπαιδευτική παρέμβαση έλαβε χώρα σε τάξη νηπιαγωγείου των βορείων
προαστίων της Αττικής με παιδιά ηλικίας 5-6 ετών από την εκπαιδευτικό του τμήματος, έπειτα
από σκόπιμη επιλογή του δείγματος. Είχε διάρκεια 30- 40 λεπτά σε διάστημα 5 ημερών την
τελευταία εβδομάδα λειτουργίας του σχολείου. Από την εφαρμογή της διδακτικής πρότασης
καταδεικνύεται η θετική επίδραση που ασκεί στην επαφή των νηπίων με το παραδοσιακό
τραγούδι, αφενός, η πρώιμη παρέμβαση και, αφετέρου, η ύπαρξη δραστηριοτήτων που
εμφορούνται από τις αρχές της Θεωρίας του Gardner και, κατ’ επέκταση, ενεργοποιούν τους
Πολλαπλούς Τύπους Νοημοσύνης (ΠΤΝ) των μαθητών.

Το παραδοσιακό μοντέλο σχολείου όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, δεν είναι πια βιώσιμο. Προς αυτή την κατεύθυνση δημιουργήθηκε η έννοια του Αειφόρου Σχολεί-ου. Η συγκεκριμένη εργασία έχει στόχο τη διερεύνηση των απόψεων Διευθυντών Δημοτικών Σχολείων των περιοχών Ιωαννίνων και Πρέβεζας σε θέματα σχετικά με την αειφορία και το οικολογικό (ενεργειακό) αποτύπωμα του σχολείου τους. Για τη συλλογή των στοιχείων της συγκεκριμένης έρευνας χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματο-λόγιο, με ερωτήσεις κλειστού τύπου και διχοτομημένες απαντήσεις. Από την ανάλυση των δεδομένων διαπιστώθηκε ότι οι Διευθυντές των συγκεκριμένων σχολείων δη-λώνουν να ενδιαφέρονται και να ανησυχούν για το περιβάλλον και τα προβλήματά του, με τους περισσότερους να προτίθενται να υλοποιήσουν σχετικό πρόγραμμα και να ενεργοποιήσουν τους μαθητές τους προς αυτή την κατεύθυνση.

Πετρογιάννης, Κ. (1998). Οι παιδικοί σταθμοί και τα κέντρα προσχολικής αγωγής: Ερευνητικές εμπειρίες για την ψυχολογική ανάπτυξη των παιδιών. Πρακτικά του Συνεδρίου “Τοπική αυτοδιοίκηση και Παιδικοί σταθμοί: Προβληματισμοί – Προοπτικές” (σελ. 107-119). Αθήνα: Δημ. Αθηναίων.

Mε τις κοινωνικές συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα καθώς και σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία χρόνια, η διαπολιτισμική εκπαίδευση είναι προϋπόθεση για τη δημιουργία καλού παιδαγωγικού κλίματος στην τάξη. Στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας διεξήχθη μία έρευνα δράσης διάρκειας τεσσάρων μηνών σε νηπιαγωγείο της κεντρικής Ελλάδας με στόχο την καλύτερη ενσωμάτωση των μαθητών στο σχολικό περιβάλλον. Η μουσική των πολιτισμών από όπου προέρχονται οι μαθητές της τάξης αποτέλεσε συνδετικό κρίκο των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Το πρόγραμμα αξιοποίησε στοιχεία των μουσικών πολιτισμών των μαθητών με έμφαση στα νανουρίσματα και ακολούθησε διαπολιτισμικές προσεγγίσεις της μουσικής παιδαγωγικής για την προσχολική ηλικία. Παράλληλα, μέσα από διάφορες καλλιτεχνικές εμπειρίες (μουσική, εικαστικά, γαστρονομία) οι μαθητές εξέλιξαν τις δυνατότητές τους για άμεση και ουσιαστική επικοινωνία. Η έρευνα αποδεικνύει ότι οι διαπολιτισμικές καλλιτεχνικές εμπειρίες βοηθούν σημαντικά τα παιδιά προσχολικής ηλικίας να εξελίξουν τις δυνατότητές τους για άμεση και ουσιαστική επικοινωνία ανάμεσα στους λαούς με εξωστρέφεια και αλληλοκατανόηση.

Η τέχνη βρίσκεται παντού γύρω μας, από τα αντικείμενα που δημιουργούμε και χρησιμοποιούμε, στα πολύπλοκα συστήματα στα οποία συμμετέχουμε ή στις ιδέες που φανταζόμαστε και κατασκευάζουμε. Σκοπός της συγκεκριμένης διδακτικής παρέμβασης είναι η ανάπτυξη του ενδιαφέροντος των νηπίων για την καλλιτεχνική δημιουργία, ο εντοπισμός της ομορφιάς στη φύση, στο περιβάλλον και στα έργα τέχνης με τα οποία έρχονται σε επαφή και η ανακάλυψη ότι η τέχνη είναι μέσο έκφρασης και επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Η παρέμβαση είναι συμβατή με τις βασικές αρχές που διέπουν το τρέχον Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών για το Νηπιαγωγείο, καθώς αναπτύσσονται δραστηριότητες που έχουν νόημα για τα παιδιά και αποσκοπούν στην καλλιέργεια δεξιοτήτων επικοινωνίας και συνεργασίας, στην ενεργό συμμετοχή και στη δημιουργική τους έκφραση. Όλα αυτά επιτυγχάνονται μέσα από την ενσωμάτωση της τεχνολογίας, ως ένα εργαλείο ανακάλυψης και δημιουργίας, καθώς τα ψηφιακά μέσα δημιουργούν ένα ελκυστικό περιβάλλον διδασκαλίας και μάθησης, η οποία ξεφεύγει από τις παραδοσιακές μεθόδους και θέτει τα νήπια στο επίκεντρο της παιδαγωγικής πράξης με έναν παιγνιώδη, διερευνητικό και αυθεντικό τρόπο.

Λέξεις-Κλειδιά: τέχνη, Τ.Π.Ε, προσχολική εκπαίδευση, διδακτική παρέμβαση

Ο Friedich Froebel, πριν τρεις αιώνες, έκανε μια δυναμική εισαγωγή στην προσχολική ζωή του παιδιού, με μεθόδους οι οποίες θεωρούνται, ακόμα και τώρα, οι πιο σύγχρονες, όπως το παιχνίδι, η αυτενέργεια αλλά και η σύνδεση του νηπίου με τον φυσικό κόσμο και η συνειδητοποίηση της οντότητας του μέσω ενός συστήματος ενεργοποίησης των αισθήσεων του. Έναν αιώνα αργότερα ιδρύεται η ακαδημία του Bauhaus και εισάγει τους σπουδαστές στο πρόγραμμα της σχολής με μια παρόμοια παιδαγωγική προσαρμοσμένη σε ενήλικες. Ο Johannes Itten στο προκαταρκτικό μάθημα του Bauhaus συστήνει τους σπουδαστές στα οπτικά και απτικά στοιχεία της τέχνης με παιγνιώδεις ασκήσεις, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στη πολυαισθητηριακή αντίληψη αλλά και στα γεωμετρικά στοιχεία της φύσης, στην ανάλυση του χρώματος και τη σύνθεση. Ο Itten, έχοντας υπάρξει μαθητής του Froebel φέρνει τις παιδαγωγικές ιδέες του και τις εφαρμόζει στην ακαδημία δημιουργώντας αναταραχή με τις καινοτόμες μεθόδους του στην εικαστική εκπαίδευση. Το Bauhaus, η πιο σύγχρονη και μεταρρυθμιστική σχολή απαρτίζεται από εικαστικούς και αρχιτέκτονες, καθηγητές και μαθητές, οι οποίοι θα σχηματίσουν τους πυλώνες της μοντέρνας αισθητικής. Τα βασικά χαρακτηριστικά και το περιεχόμενο της παιδαγωγικής του Froebel θα συναντηθούν με τις μεγάλες ιδέες της μοντέρνας τέχνης, όπως η γεωμετρία, η σύνθεση, η αφαίρεση, η απλοποίηση, η ανάλυση των στοιχείων, αλλά, επίσης, και με όρους, όπως αισθητική εμπειρία, συναίσθηση, ενσυναίσθηση και πολυαισθητηριακή αντίληψη.

The boundaries between bullying and a spectrum of other forms of intersubjective engagement (i.e. teasing, jocular mockery) are often hard to discern. As they grow up, children mostly exhibit social behaviors that are commonly accepted as an inherent part of their development. However, they may also engage in maladaptive behaviors that convey highly ambiguous or inappropriate connotations, and are often much harder to identify. Research suggests that the precursors of bullying appear during early childhood and need to be addressed soon thereafter. If left unattended, childhood aggressiveness is known to steadily escalate into life-persistent developmental trajectories of aggression in adolescence and adulthood. It is therefore important for parents, counsellors and educators to be able to determine whether the ways that a child engages socially are essential to his/her early development or whether they carry serious implications for his/her emotional well-being and that of their group of peers, in order to intervene accordingly. The present chapter explores the human capacity for intersubjectivity as a means of becoming aware of relational interactions that involve bullying in the making, and promotes preemptive educational roles in shaping prosocial contexts and events in early education.

Ένα βιβλίο απαραίτητο για κάθε εκπαιδευτικό, επαγγελματία ψυχικής υγείας και γονέα. Το Μεγαλώνοντας Πνευματικά Παιδιά αποκαλύπτει τα οφέλη της πνευματικότητας στην καθημερινότητα των παιδιών μας. Προτείνει ένα νέο Παιδαγωγικό Κίνημα για τον 21ο αιώνα, το οποίο αφυπνίζει την πιο προηγμένη διάσταση της ανθρώπινης εμπειρίας: τη συνείδηση.

Απαντά στα ερωτήματα:
- Πώς ενεργοποιείται η πνευματική ανάπτυξη;
- Είναι έμφυτη; Είναι εθελούσια; Μπορεί να παρακινηθεί;
- Τι διακρίνει την πνευματική από άλλες μορφές νοημοσύνης;
- «Διδάσκεται» η πνευματικότητα;
- Σε τι συνίσταται η διδασκαλία της;
- Πώς την κάνουμε «ορατή» στα πλαίσια του σχολείου;
- Τι είδους «γλώσσα» χρησιμοποιούμε;

Παραθέτοντας τα πιο σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, η Άννα Πολεμικού ιχνηλατεί τη μετεξέλιξη του ανθρώπου σε ένα νέο άλμα προσωπικής ισχύος. Παρέχει μια εργαλειοθήκη 25 «Πνευματικών Δραστηριοτήτων» που θρέφουν την ουσία της ύπαρξης κάθε Πνευματικού Παιδιού. Ταυτόχρονα, καθιστά κάθε αναγνώστη ικανό να καλλιεργήσει δεξιότητες μέγιστης απόδοσης και ευημερίας.

https://armosbooks.gr

Απόψεις εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για τα Νέα Σχολικά Εγχειρίδια του Δημοτικού. Μία ποιοτική, μικρής κλίμακας έρευνα (σελ. 559) & Παρακολούθηση και αξιολόγηση διδασκαλίας με τη χρήση εντύπων παρακολούθησης: κριτική τοποθέτηση σε σχέση με το περιεχόμενο μιας αξιολόγησης διδασκαλίας για διαμορφωτικούς σκοπούς (σελ. 754)

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αλλά πιο συγκεκριμένα, τα τελευταία δέκα χρόνια, υπάρχει μια αναπτυσσόμενη ομοφωνία για τη σημαντικότητα της φωνολογικής επίγνωσης για την επιτυχία της πρώτης ανάγνωσης και για το ρόλο της σε συγκεκριμένη αναγνωστική ανικανότητα ή δυσλεξία (Share, 1995, Stanovich, 1986).
Ενώ όμως στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία έχουν γίνει πολλές μελέτες για τη διερεύνηση της φωνολογικής επίγνωσης των νηπίων και το συσχετισμό της με τη μετέπειτα ανάπτυξη της αναγνωστικής τους ικανότητας, δεν συμβαίνει το ίδιο και στην ελληνική βιβλιογραφία. Σημαντική δε είναι και η έλλειψη μελετών που αναφέρονται στη διερεύνηση της φωνολογικής επίγνωσης των παιδιών στην ελληνική γλώσσα.
Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνηθεί κατά πόσον τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας έχουν αναπτυγμένη τη φωνολογική επίγνωση της ελληνικής γλώσσας και σε ποιο βαθμό. Ένας άλλος στόχος που επιχειρείται να επιτευχθεί είναι και η διερεύνηση των τρόπων με τους οποίους μπορεί να καλλιεργηθεί στα νήπια η φωνολογική επίγνωση, ώστε να γίνουν στο μέλλον σωστοί και συνειδητοποιημένοι αναγνώστες.
Για τη διεξαγωγή της παρούσας έρευνας δημιουργήθηκαν ασκήσεις  που λειτούργησαν τόσο διερευνητικά όσο και αξιολογικά και δόθηκαν σε ένα συγκεκριμένο δείγμα παιδιών.
Το δείγμα που χρησιμοποιήθηκε ήταν 25 παιδιά προσχολικής ηλικίας. Πιο συγκεκριμένα,  τα 11 από αυτά τα παιδιά φοιτούσαν και διέμεναν σε νηπιαγωγείο σε χωριό της Ρόδου, ενώ τα υπόλοιπα 14 φοιτούσαν και διέμεναν σε νηπιαγωγείο στην πόλη της Ρόδου. Η επιλογή αυτή  έγινε με σκοπό να διερευνηθεί αν η ανάπτυξη και ο βαθμός της φωνολογικής επίγνωσης εξαρτάται από τις εμπειρίες του περιβάλλοντος, με την ευρεία έννοια, όπου ζουν και φοιτούν τα παιδιά.
Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες που δόθηκαν στα νήπια χωρίζονται σε δύο ενότητες που αντιστοιχούν στο επιγλωσσικό και στο μεταγλωσσικό επίπεδο της φωνημικής επίγνωσης. Σε καθένα  από αυτά τα επίπεδα περιλαμβάνονται και οι αντίστοιχες κατηγορίες των ασκήσεων. Η κάθε κατηγορία ασκήσεων περιλαμβάνει (εκτός από την κατηγορία που αποβλέπει στην επισήμανση της ομοιοκαταληξίας) ασκήσεις που αποσκοπούν στην εξάσκηση, στην έρευνα της ύπαρξης και στην αξιολόγηση της συλλαβικής και της φωνημικής επίγνωσης. Οι ασκήσεις είναι έτσι δομημένες ώστε αρχικά να διερευνάται η συλλαβική επίγνωση και έπειτα η φωνημική, καθότι,  όπως έχει προκύψει από έρευνες, είναι πολύ πιο εύκολη για τα παιδιά και δη για τα νήπια.

The  purpose  of  the  present  research  was twofold:  (a) to  explore  preschool  and
kindergarten teachers’ beliefs and practices concerning the role of shared book reading in
promoting preschoolers’ emergent literacy skills and (b) to investigate which elaborative
behaviours and activities early years teachers consider important, in order to enrich shared
reading  and create  a  warm  and  supportive  shared-reading  climate. An  explanatory
sequential mixed methods research design was employed. It involved a quantitative phase
which used questionnaires as a research tool and a qualitative phase which consisted of
ten semi-structured  interviews  with  preschool  and  kindergarten  teachers. There  were
several  important themes  that  emerged  from  this  research  in  terms  of  shared-reading
contexts: participants seemed to belong to the performance-oriented, high-demand and
non-interrupting readers, expressed a positive stance towards language development skills,
a  rather sceptical  attitude  towards  discussion  about  book  conventions  and  print
conventions as well as their emphasis on inferential/decontextualised language.

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η εξέταση του τρόπου με τον οποίο θεωρητικές έννοιες όπως τα κοινωνικά συστήματα, οι τυπικές και άτυπες μορφές οργάνωσης, οι τακτικές πολιτικής σε σχέση με τη συναλλακτική και μετασχηματιστική ηγεσία, καθώς και τα στυλ ηγεσίας στο πλαίσιο ενός ολιστικού μοντέλου, μπορούν να συνδεθούν με το ελληνικό νηπιαγωγείο ως σχολικό οργανισμό και με τις ηγετικές πρακτικές των προϊσταμένων. Υιοθετώντας τη μεθοδολογία της βιβλιογραφικής επισκόπησης σε συνδυασμό με πρακτικά παραδείγματα, επιχειρείται η σύνδεση της θεωρίας με την εκπαιδευτική πραγματικότητα του σύγχρονου νηπιαγωγείου και τις ηγετικές πρακτικές που εφαρμόζουν ή θα μπορούσαν να εφαρμόζουν οι προϊστάμενες/οι. Η εργασία κρίνεται σημαντική στο βαθμό που δύναται να βοηθήσει τους ηγέτες των νηπιαγωγείων να αποκτήσουν βαθύτερη και εμπεριστατωμένη κατανόηση της λειτουργίας και της πολυπλοκότητας των συγκεκριμένων σχολικών οργανισμών και των δυνατοτήτων επίλυσης προβληματικών καταστάσεων με την εφαρμογή κατάλληλων πρακτικών και στυλ ηγεσίας, αλλά και να αποτελέσει έναυσμα για περαιτέρω διερεύνηση των εννοιών και πρακτικών της ηγεσίας στην ελληνική προσχολική εκπαίδευση.

Λέξεις κλειδιά: ηγεσία, τακτικές πολιτικής, προσχολική εκπαίδευση

The purpose of this article is to address issues relating to intercultural education and parent involvement through the presentation of an educational programme which was carried out in a pre-primary school in Kefalonia. The programme aimed at the intercultural education of the children and the enhancement of the involvement of foreign parents. The theoretical reference to interculturalism and parent involvement is followed by the description of the programme implementation process. The activities, which were designed and developed collaboratively starting from and built around the book "Various different friends", were joined under the framework of the European Programme "Spring Day in Europe 2010 - United in Diversity". The present article is considered to be important in the sense that it contributes to the literature with theoretical and practical evidence, which can be used to enrich the educational practice in preschool education. ------------------

Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι η διαπραγμάτευση θεμάτων που αφορούν τη διαπολιτισμική αγωγή και τη γονεϊκή εμπλοκή στο πλαίσιο της προσχολικής εκπαίδευσης, μέσω της παρουσίαση ενός προγράμματος που πραγματοποιήθηκε σε νηπιαγωγείο της Κεφαλονιάς και είχε ως στόχο τη διαπολιτισμική αγωγή των νηπίων, καθώς και την ενίσχυση της συμμετοχής των αλλοδαπών γονέων. Τη θεωρητική αναφορά στη διαπολιτισμικότητα και στη γονεϊκή εμπλοκή ακολουθεί η περιγραφή της διαδικασίας υλοποίησης του προγράμματος. Οι δραστηριότητες σχεδιάστηκαν συνεργατικά με άξονα το βιβλίο «Διάφοροι διαφορετικοί φίλοι» και εντάχθηκαν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «Άνοιξη της Ευρώπης 2010 – Ενότητα στην πολυμορφία». Το παρόν άρθρο κρίνεται σημαντικό στο βαθμό που συμβάλλει στη σχετική βιβλιογραφία με θεωρητικά και πρακτικά δεδομένα, που δύνανται να χρησιμοποιηθούν για τον εμπλουτισμό της εκπαιδευτικής πράξης στη συγκεκριμένη σχολική βαθμίδα.