[go: up one dir, main page]

Academia.eduAcademia.edu
Sevgili kardeşlerim; Sosyalist devrimlerin tarihini okurken karşılaştığım ve geleceğin komünist dünya modeli olacağını düşündüğüm Kibbutizm’i sizinle paylaşmak istedim. Aşağıda bizzat benim tarafımdan Wikipedia’ya eklenmiş bilgileri bulacaksınız. Ondan önce ufak notlar vermek isterim. Benim gelecek için öngörüm komünal bir dünya oluşturulmaya çalışıldığıdır. Tüm devletlerin yıkıldığı, millet kavramlarının yok edildiği, ailenin çökertildiği gönüllü kölelerin oluşturduğu komünist bir dünya! Çok fazla dikkat çekmemesi, gündeme taşınmaması ve gözlerden uzak sevimli gösterilmesi ön görülerimi sanıyorum doğrular niteliktedir. İçinizde Komünizm’i deneyimlemiş bir ve başarısız olunmuş bir sistem de bu bir daha nasıl mümkün olur diyenler vardır. Aşağıda da görüleceği gibi Kibbutzlar tam 1909 yılında ilk defa kuruluyor yani 100 yıldır başarıyla yürütülüyor. Hem de kapitalist bir rejimin içinde varlığını sürdürüyor. Kibbutzlara şuan da isteyen kişiler başvurabiliyor ki Türkiye’den de gidenler var. 2 ile 6 ay arası kalabiliyorsunuz. Sizlere hep farklı milletlerden dostlar kazandığınız, günde birkaç saat çalışarak ömrünüzü idame ettirdiğiniz, gönüllü olarak milliyetsiz, kimliksiz ve ailesizliğe alışmanız için ellerinden geleni yapıyorlar! Kibbutz da doğan çocuk Kibbutz’a aittir ve aile hiçbir sorumluluk üstlenmez. Çocuk anne ve baba yüzü görmez, bizzat Kibbutz onu yetiştirir ve gönüllü köleleri üretir. Dünyada böyle bir modele geçildiğinde kabul edersiniz ki ilk doğacak nesil olmasa bile bir ardındaki tamamen istedikleri tipte biri olacaktır. Aile kavramı, milliyet kavramı, özgürlük kavramı o çocuk için anlamını yitirecek ve Kibbutz gönüllüsü olacaktır. Dileyenler ile bu konuları uzun uzun tartışabiliriz. Şimdi Kibbut konusunda ki bilgilerimize geçelim. Dileyenler Wikipedia’dan da okuyabilirler (http://tr.wikipedia.org/wiki/Kibbutz ); Kibbutz (İbranice: קיבוץ; "topluluk" veya "birlikte") İsrail'de ortaklaşa kullanılan yerleşim bölgesi. İsrail devletinin kuruluşunda önemli etkileri olmuştur. Sosyalizm ve Siyonizm’i pratik bir şekilde bir araya getiren Kibbutizm İsrail'e özgün bir deneydir ve tarihte gelmiş geçmiş en büyük ortaklaşa toplum hareketlerinden biridir. Kibbutz, 19. yüzyılın Saint Simon, Proudhon ve R. Owen gibi filozofları ile Martin Buber gibi düşünürlerin kuvvetli etkisi altında gelişmiştir. Kibbutizm, Yahudiliğin tarihi bunalımı, baskı ve zulüm ile bağımsızlık ve yabancılaşma kadar, Filistin'de hayatını idame ettirmesi gibi iktisadi zaruretler aksettirir. İlk Kibbuta 1909 yılında kurulmuştur. Bugün 100.000 nüfuslu 250 kadar Kibbutz vardır. Bu da İsrail nüfusunun %3'ünü teşkil eder. Kibbutizm nüfusu 100 - 2000 arası değişik iskân alanlarına sahiptir. Buna karşılık, Kibbutizm’in çoğu 300 'den 700'e kadar değişir. Başlangıçta Kibbutizm sadece tarım tabanlıydı. Bugün ise çoğunlukla sınai fabrikaları ve sınai üretimi tarım ile eşit önem kazanıyor. Filistin, esasında Kibbutizm’in tesisinde düşmanca bir çevre meydana getirmekle beraber, yeni sosyal yapıların ortaya çıkması içinde bir takım yeni imkânlar tanımıştır. Çünkü yerleşenler kurulu norm ve sosyal düzenlemeler ile karşılaşmışlardır. Bu değer, üretim araçlarının özel mülkiyetlerine karşı eşitlik ve doğrudan demokrasiyi vurguluyor; ve bir bütün olarak İsrail toplumuna hizmet arzusunu taşıyordu. Kibbutz’un esası, tüm üyelerin genel birleşmesinden oluşur. Haftada bir kez toplanır ve Kibbutz hayatının esas konularında karar verirler. Sekreteri, diğer resmi görevlileri ve fabrika yöneticilerini seçerler. Ayrıca ekonomik komite, mali, kültürel, iskân, sağlık gibi çeşitli komitelerin üyelerinin oylarıyla genel meclis karar verir. Komitler, işlerinde büro memurlarını desteklemek görevine sahiptirler. Aynı şekilde Kibbutz’un alt yapısı da şekillendirilir. Fabrikada bütün insanlar umumi yöneticilikten başka liderlik görevlerini tamamlamak için işçiler tarafından seçilirler. Fabrikanın bütün işçileri, işçi meclisi teşkil ederler ve meclis yoluyla veya fabrika kararlarıyla seçilen komitelere katılırlar. Ayrıca, bir yönetim kadrosu vardır. Bunlar fabrikanın en üst yöneticileriyle işçi temsilcileri ve bir bütün olarak seçilen Kibbutz temsilcilerinden oluşur. Üretimde Kibbutizm "herkes kabiliyetine göre yardım etmelidir" ilkesine göre hareket eder. Tüketimde ise bu ilke herkesin ihtiyacına göredir. Temel ihtiyaçlar merkezileşmiş yapılar yoluyla hazırlanan hizmetler tarzında yerine getirilir. Üyeler ev, elbise, yiyecek, ihtiyarlık ve hastalık anında gereken bakımı eşit esasta paylaşırlar. Ayrıca üyelerin özel ihtiyaçlarına yönelik imkânlar da vardır. Bu miktar Kibbutz’un refah seviyesine ve kişisel bütçelerin çeşidine bağlı olarak değişmektedir. Ailenin ekonomik sorumlulukları yoktur. Çocuklarla ilgili anne ve baba farklı bir ilgi ve sorumluluk yüklenmezler. Kibbutz, ilke olarak çocukların yetiştirilmesini ve eğitilmesini ortaklaşa yapar. Kibbutz çocuklarının çoğu eğitilmiş bakıcıların nezaretinde çocuk yuvalarında yaşarlar. Yaşı ilerledikçe gelişen gruplar içerisinde büyür ve demokratik ilkelere göre kendilerini teşkilatlandırırlar. İlkokul eğitimi her Kibbutz’da sağlanır. Orta dereceli okul için ise bir kaç Kibbutz’un bir araya gelerek oluşturduğu okullarca verilir. Çocuklar 18 yaşına kadar 12 yıllık kesintisiz eğitime tabi tutulurlar. K. Bartölke göre Kibbutizmin tesbit edilen bazı özellikleri şunlardır; Kibbutzlar çoğunlukla birincil (ana) ve ikincil (tali) sektörleri birleştirirler ve açıkça bir sürtüşmeye girmeksizin üretimin farklı tarzlarına uyum sağlarlar. Ekonomik araçlar üyelerin ihtiyaçlarına; eğitim, kültür ve sosyal konumuna göre kollektif tarzda tespit edilir. Her üyesi için herhangi bir iktisadi teşvik olmaksızın görev yapar. Sosyal farklılaşmanın açıkça görüldüğü yerlerde bile çevreye bağlı olmalarına rağmen üyeleri arasındaki maddi eşitliği korumaya çalışırlar. Topluluk içinde yüksek dayanışma sosyal güvenliği tamamlamayı gerçekleştirir. Üyelik, kişilerin kendi iradesine dayanır ve istediğinde de topluluğu terk edebilir. Üyelerin katılmasıyla sosyal ve ekonomik planlamayı birleştiren hiyerarşik yapılar olmaksızın karar vermeyi ve yönetmeyi denetlerler. Kuruluşunun üzerinden 70 yıl gibi bir zaman geçtikten sonra, değişen bir toplumda kalite ve kantite de değişimini sürdürmekteydi. Bu yüzden bazı temel ilkeleri de zamanla terk edilmiştir. Bunu aşağıdaki tabloda görebilirsiniz; Kibbutz İlkeleri O zaman Şimdi Sosyalist İnanç + + Siyonizme Bağlılık + + Siyasi Birlik + - Üyelerin Serbestliği + + Üyelerin aynileşmesi ve iş gücü +  ? Kiralanan işin tahsis edilememesi + İstenilir İş için mükafatlandırmanın bulunmaması + Kısmen Eşitlik (Herkes ihtiyaçlarına göre, başarısına göre değil!) + + Özel olmayan, eşit olmayan tüketim +  ? İbadet hayatı + - Beraber yemek yeme + + Kısmen Ortak duş alma + - Görülüyor ki, Kibbutz kuruluşlarında temel siyasi düşünce Sosyalizm ve Siyonizm'in birleşmesi tüm siyasi değişmeleri, bunalımları ve tehlikeleri devamlı kılmaktadır. Az nispette birlik ve daha fazla, partiler arası hoşgörü Kibbutz hayatında hali hazır siyasi ortamın sürdürülmesinde etkin gibi görünmektedir. Kısacası Kibbutz, küçük ayrımlar bir yana, bütün değerlerin toplu mülkiyet altında bulunduğu, çalışmanın toplu olarak örgütlendiği ve çocukların bakımında beraber olmak üzere yaşam şartlarının büyük bir bölümünün toplu olarak düzenlendiği zirai bir köydür. Kibbutizm, İsrail toplumunda gelecek için iyiye yönelik geniş çapta bir devamlılık ve esneklik gösterebilir. Ancak, İsrail toplumu veya halkı için bir model olarak hizmet edebilir mi? Bergmann'a göre; Eğer model kavramı tekrar ve aynen taklidi ifade ediyorsa, cevap 'hayır'dır. Fakat model; yararlanılan, tutarlı dersleri gösteriyorsa cevap 'evet'tir. Bilindiği üzere, İsrail toplumunun gelişim süreci ve şartları oldukça özeldir. Kibbutz üyeleri yüksek ölçüde siyasi ve sosyal motivasyona sahiptir. Kibbutzun İsrail Toplumu Kurumlarına hâkim olacağı pek umulamaz. Bir toplum, bu tümüyle radikal ve ihtilalci değişime dayalı kooperatif örgüt yoluyla maddileştirilemez. Kibbutz gibi başka yerde kitlevi bir yerleşme bilinmiyor! Kibbutz tecrübeleri kararlı mıdır? Süreli ve taklit edilebilinir mi? Eğer taklit edilemezse bu kısmi başarısızlığın gerçek sebepleri nelerdir? Kibbutz bir kapitalist makro yapıda (makro kozmos), sosyalist bir küçük yapı (mikro kozmos) olarak nitelendirilebilir. Kibbutz ne kapitalizme yenilmiştir ne de onu kapitalist çevresi değiştirmiştir. Fakat dostları ve düşmanları onun esasında yeni bir toplumun embriyosu olduğunu söylemektedirler! Ulu Kök Tengri Türk’ünü Korusun Ferhat SARIKAYA