Original Article
International Journal of Social Sciences
Received/Accepted Dates
13.02.2023/11.06.2023
DOI 10.52096/usbd.7.29.20
Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi
www.sobider.net
ISSN: 2548-0685
Öğretmen Görüşüne Göre İlköğretim
Yabancı Dil Olarak Türkçe Dersinde
Öğrencilerin İsteklendirilmesinde
Öğretmenlerin Oyun Tercihi
Nahiye BAŞER
Master Student, International Burch University
Sarajevo / Bosnia and Herzegovina
ORCID: 0009-0001-5857-9524
nahiye.baser@stu.ibu.edu.ba
Prof. Dr. Mustafa ARSLAN
International Black Sea University, Tbilisi / Georgia,
ORCID: 0000-0002-2273-3251
marslan@ibsu.edu.ge
Özet
Türkçe derslerinde oyun temelli öğrenme kapsamında öğrenci motivasyonunun sağlanmasında etkili olan
oyunların önem derecelerinin belirlenmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Oyunlar, öğrencilerin
derse daha aktif katılmalarını sağlamakta ve öğrenmeyi daha eğlenceli hale getirmektedir. Oyunlar
öğrencilerin özgüvenlerinin artmasında da olumlu etki göstermektedir. Öğrencilerin isteklendirilmesine
etkili olan oyunları, öğretmenlerin derslerde sıklıkla tercih ettikleri bilinmektedir. Türkiye dışında
ilköğretim seviyesinde yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenler, A1-A2 temel seviyesinde bulunan
ilköğretim grubu öğrencilerine yönelik oyunla öğrencilerin derse olan motivasyonlarının arttırılması için
334
Öğretmen Görüşüne Göre İlköğretim Yabancı Dil Olarak Türkçe Dersinde Öğrencilerin İsteklendirilmesinde Öğretmenlerin Oyun Tercihi
öğretici çalışmalar yapmaktadırlar. Bu bağlamda öğretmenlerin derslerde kullandıkları oyun tercihlerini
belirlemek için nitel veri toplama yöntemlerinden çevrimiçi ve yüz yüze görüşme yoluyla 37 öğretmenin
konu hakkındaki düşünceleri araştırmacı tarafından soru olarak katılımcılara sorulmuş ve yanıtları
kaydedilerek veriler toplanmıştır. Elde edilen verler içerik ve betimsel olarak analiz edildikten sonra
yorumlanmıştır. Araştırmada ulaşılan bulgulara göre sırasıyla kelime üretme, kelime kartı oyunları, bahçe
oyunları, kukla-minyatür oyunları, balon-top oyunları, yap-boz oyunları, kulaktan kulağa oyunları ve hafıza
oyunları öğretmenlerin motivasyounu sağlamada en çok tercih ettikleri oyunlar olarak saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Öğretmen görüşü, yabancı dil, ilköğretim Türkçe dersi, oyun tercihi, isteklendirme.
According to The Teacher's Opinion, Teachers' Game Preference to Motivate Students in Turkish
Lesson as A Foreign Language in Primary Schools
Abstract
The aim of this study is to determine the importance of games, which are effective in providing student
motivation within the scope of game-based learning in Turkish lessons. Games enable students to
participate more actively in the lesson and make learning more fun. Games also have a positive effect on
students' socialization and self-confidence. It is known that teachers often apply games that are effective in
encouraging students. Teachers who teach Turkish as a foreign language at primary education level outside
of Turkey, do instructive activities to increase students' motivation to the lesson through gamification for
primary school students at A1-A2 basic level. In this context, in order to determine the game preferences
of the teachers in the lessons, the opinions of 37 teachers about the subject were asked by the researcher as
a question, through online and face-to-face interviews, one of the qualitative data collection methods, and
the data were collected by recording their answers. The obtained data were interpreted after being analyzed
as content and descriptive. According to the findings of the research, word generation, word card games,
garden games, puppet-miniature games, balloon-ball games, puzzle games, word-of-mouth games and
memory games were determined as the most preferred games in providing motivation for teachers.
Keywords: Teacher's view, foreign language, primary school Turkish lesson, game preference, motivation.
335
IJSS, 2023, Volume 7, Issue 28, p. 334-355.
1. Giriş
Oyun, çocukları hayal dünyasında bir yolculuğa çıkarır ve onların yalnızlıklarını giderip
becerilerini geliştiren en iyi faaliyetlerden biridir. Aynı anda bir çok duyguyu çocuklar oyun içinde
yaşarlar. Çocuklar, öğretmen tarafından yönlendirilen oyunlar yoluyla enerjisini doğru kullanma
fırsatı elde eder. Oyun sayesinde çocuk heyecanını kaybetmez ve oynayınca hem kendini hem de
çevresindekileri mutlu eder.
İlköğretim çağındaki çocuklar, karşılaştıkları sorunlarda soru sormaya çekindikleri zaman ve
anlamakta zorlandıkları yerleri oyun oynarken oyunun verdiği rahatlama hissi ile daha iyi
kavrarlar. Duman (2010)’ın tespitlerine göre oyunlar çocuklarda sorunları çözmeye, odaklanmaya,
farklı teknikler geliştirmeye olanak sağlar. Özellikle ilöğretim çağında olan çocuklara her derste
oyunları kullandırmak çocukların isteklendirilmesine ve konuyu daha iyi kavramalarını
sağlayacaktır.
Kara ve Erdil (2018)’e göre oyunlar, dil öğrenenlerin derse katılımlarını ve yaparak-yaşayarak
öğrenmelerini sağlar. Ayrıca özgüven, sosyalleşme ve dikkat becerilerini geliştirmektedir. Ancak
oyun tercihinde dikkatli olunması gerektiği ve oyunların kolay uygulanabilir, yeterli uzunlukta,
rekabet ve ödül içermekle birlikte ceza gerektirmeyen hem bireysel hem de grupla oynamaya
elverişli nitelikte olmasına özen gösterilmelidir. Oyunla ilgili araştırmalar gösteriyor ki oyun
çocuğun tüm gelişim becerilerini olumlu anlamda etkilemekle birlikte eğitimde oyun yönteminin
kullanılması çocuklarda başarma duygusunu olumlu yönde geliştirmektedir.
İlköğretim seviyesinde bulunan öğrenciler için yabancı dil öğrenme süreci biraz zor bir süreçtir.
Çünkü bu dönem çocuklarının zihinleri etraftaki uyaranların yoğunluğundan dolayı dağılmaya çok
uygundur. Öğrenmeyi eğlenceli kılan ve kolaylaştıran oyunların bu amaçla kullanımı, büyük önem
taşımaktadır. Gürdal ve Arslan (2011)’ın tespitlerine göre öğrencilerde kalıcı öğrenme duyu
organların çeşitliliğine bağlı bir süreçtir. Sınıf ortamında öğrencilerin kendilerini rahat, huzurlu ve
en iyi şekilde ifade edebilmeleri onlar için iyi hazırlanmış çok uyaranlı oyun ortamlarıyla
gerçekleşmektedir.
336
Öğretmen Görüşüne Göre İlköğretim Yabancı Dil Olarak Türkçe Dersinde Öğrencilerin İsteklendirilmesinde Öğretmenlerin Oyun Tercihi
Oyunda yönlendirici olan, oyunları ve çocukları seven, onları umursayan, fikirlerine değer veren,
yaptığı yanlışı kızmadan sabırla, güzel bir üslupla ifade eden öğreticilere ihtiyaçları
bulunmaktadır. Öğrenmede en etkili ve unutulmayan zaman dilimi, ilköğretim dönemi olduğundan
ve kişinin yaşamında kalıcı izler bıraktığından dolayı öğretici rolünü en güzel ve etkili olarak
gerçekleştirmeli, rol model olmanın gereğini tüm yönleriyle yerine getirmelidir. Öğrencinin sınıf
ortamında aktif olması öğretmenin yöntemine, tutumuna ve üslubuna bağlıdır. Öğretmen
öğrencilerini çok iyi tanımalı, onların bilgilerini harekete geçirmeye çalışmalıdır. Böylelikle
öğrencilerin derse olan istekleri artacak ve üretkenlik becerileri gelişip, kendilerini daha iyi ifade
etme olanağı bulacaklardır.
Öğretmenin en önemli görevlerinden birisi de yol gösterici olmasıdır. Öğrencilerine iyi rehber olan
öğreticiler, eğitim hayatında başarıyı yakalarlar ve bu bağlamda öğrencinlerini geleceğe
hazırlamada ve onların doğru meslek terciklerinde etkili olmaktadırlar. Öğretmen sınıf içinde
sakin, güler yüzlü, sabırlı, hoşgörülü, yeri geldiğinde de insiyatif alabilmelidir. Öğretmen sevecen
olmalı ki öğrenciler derse aktif olarak katılabilsinler, korku ve endişelerinden kurtulsunlar.
Geleceğe sağlıklı ve mutlu birey yetiştirmenin ilk aşamasını aileden sonra iyi eğitimli öğretmenler
oluşturmaktadır.
Çocukların hayal dünyası çok geniştir, bunu fırsata dönüştürmenin yolu da öğrencilerin dikkatini
çekip onların meraklarını uyandırabilmektir. Bu sayede öğrencilerin derse olan ilgileri artıp derse
isteyerek ve aktif katılımları sağlanacaktır. Öğretme sürecinde bıktırmadan, usandırmadan,
hedeflenen kazanımları en keyifli bir şekilde sevdirerek, seviyelerine indirgeyerek öğrenciye
aktarabilmektir. Eğitici oyunlar, öğrenilenlerin pekiştirilmesini ve daha rahat bir ortamda tekrar
edilmesini sağlayan çalışmalardır. Eğitici oyunlar özellikle öğrenmeye yönelik olmalı ve bir
beceriyi geliştirmeye yönelik olarak sınıf içinde uygulanabilir olmalıdır (Hazar ve Altun, 2018).
“Eğitimde oyunlaştırma oyun kuralları ve oyun ögeleri kullanılarak oluşturulan yapının oyunla
ilgili olmayan içerik ve senaryoyla birlikte sınıf / ders ortamına aktarılmasıdır” (Taşkın, 2020:25).
Oyunların kullanımı, oynayanlar arasında iş birliği ve iletişimi teşvik eder. Grup veya takım
oyunları, öğrencilerin birlikte hareket etmelerine, arkadaşlık ilişkilerini geliştirmelerine yardımcı
olmaktadır. Oyunlaştırma ile çocukların derste motiveleri artırılabilir ve sıradanlaşmış ve sıkıcı
337
IJSS, 2023, Volume 7, Issue 28, p. 334-355.
görevleri isteyerek yapmaları sağlanır (Hanus ve Fox, 2015). Bu bağlamda öğretmenler tarafından,
öğrencilerin ilgi ve merakını çekecek oyunların tercih edilmesi önemlidir.
İlköğretim çağındaki çocukların diğer tüm derslerde olduğu gibi yabancı dil derslerinde de motive
edilmesi öğretmenler için zorlu bir süreçtir. Hedef dilin oyunlaştırılarak oyun içerisinde
öğretilmesi çocukların farkında olmadan hedef dili edinmelerini sağlar. Oyunlaştırılmış dil edinimi
çocukların hedef dile daha da isteklendirilmesini sağlar. İlköğretim çağındaki çocuklara ikinci dil
olarak Türkçe öğretenler, Türkçenin şekil yapısını da dikkate alarak çocuklara nasıl bir program
uygulayacaklarını iyi planlamalıdırlar.
2. Yöntem
2.1. Araştırmanın Modeli
Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın yöntemi
konusunda iyi bir kaynak taraması yapan araştırmacı araştırma modeli konusunda en doğru kararı
vermek zorundadır. Bu bağlamda araştırmacı desen konusunda karar verirken modele bağlı olarak
veri toplama yöntemine de karar vermelidir. Sosyal bilimlerde veri taoplama süreci standart
değildir ve bu yüzden araştırmacının rolü büyüktür. Araştırmacı doğru verileri toplayabileceği
soruları hazırlamalı ve yanıtları iyi analiz etmelidir. Araştırma sürecinde yanlı olmamalı, kendi
ülküsünü dışarıda bırakmalıdır. Bu bağlamda araştırma sürecinde karşılaştığı yeni durumları
tarafsız olarak inceleybilmelidir (Subaşı ve Okumuş, 2017:423).
2.2. Evren ve Örneklem
Araştırmanın evreni yabancı dil olarak yurt dışında görev yapan Türkçe öğretmenleri
oluşturmaktadır. “Evren (population, universe), soruları cevaplamak için ihtiyaç duyulan verilerin
elde edildiği canlı ya da cansız varlıklardan oluşan büyük gruptur” (Demirkazık, 2019:4).
Çalışmanın örneklemini ise yurt dışında yabancı dil olarak ilköğretim gruplarına Türkçe öğreten,
öğretmenler oluşturmaktadır (17 erkek, 20 bayan).
338
Öğretmen Görüşüne Göre İlköğretim Yabancı Dil Olarak Türkçe Dersinde Öğrencilerin İsteklendirilmesinde Öğretmenlerin Oyun Tercihi
2.3. Verilerin Toplanması ve Analizi
Nitel veri toplama yöntemlerinden görüşme yöntemi ile kullanılarak veriler toplanmıştır. Bu
bağlamda yurt dışında ilköğretim okullarnda yabancı dil olarak Türkçe öğretimi yapan 37
öğretmenle görüşme yapılarak bu konudaki görüşleri alınmıştır. “Görüşme, insanların bakış
açılarını, öznel deneyimlerini, duygularını, değerlerini ve algılarını ortaya koymada kullanılan
oldukça güçlü bir yöntemdir. Görüşme sürecinin, gözlem ve yazılı dokümanlardan elde edilen
verilerle desteklenmesi araştırmanın geçerliliğini ve güvenilirliğini arttırmaktadır” (Yıldırım ve
Şimşek, 2008: akt: Karataş, 2017:42). Görüşme yöntemi ile elde edilen veriler içerik ve betimsel
analiz ile yorumlanmıştır.
Verilerin toplanması aşamasında araştırmacı tarafından öğretmenlere yabancı dil olarak Türkçe
derslerinde en çok kullandıkları oyun ve nedenleri sorulmuş, katılımcı öğretmenlerin yanıtları not
edilmiştir. Öğretmenlerin her biriyle tek tek yüzyüze, telefonla görüşme, görüntülü/çevrimiçi
görüşmeler üzerinden yapılıp soruya cevaplar alınmıştır. Oluşturulan soru metni araştırmacı
tarafından 5 uzmana gönderilmiş ve görüşleri doğrultusunda tekrar yapılandırılmıştır. Uzman
görüşü sonrasında 5 öğretmenle ön uygulama yapılarak soru sınanmıştır. Sınama sonucunda ortaya
çıkan problemler düzeltilmiştir. Veriler toplanırken Ö (öğretmen), cinsiyeti E (erkek), B (bayan)
harfleri ile belirtilmiş ve katılımcı sırasını ifade eden bir kod numarası eklenmiştir (Örnek: ÖB1 =
Birinci sıradaki bayan öğretmen). Kodlanan veriler bulgu ve yorumlar bölümünde tablolaştırılarak
araştırmacı tarafından analiz edilmiş ve yorumlanmıştır.
3. Bulgu ve Yorumlar
Yabancı dil olarak ilköğretim Türkçe derslerinde öğretmen görüşüne göre öğrencilerin oynamayı
en çok tercih ettikleri oyunlar ve gerekçeleri aşağıda tablolarda gösterilerek yorumlanmıştır.
1. Kelime Üretme Oyunu
339
IJSS, 2023, Volume 7, Issue 28, p. 334-355.
Tablo 1: Kelime Üretme Oyunu hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö2B
Ö3B
Ö5B
Ö30B
Görüşü
Öğrencilerimizle en çok bir kelimenin son harfinden yeni bir kelime üretme
oyununu oynuyoruz, bu oyun onların düşünmelerini sağlıyor ve severek
oynadıklarını düşünüyorum.
Bazen tahtaya yazmış olduğum karışık olarak dizdiğim harflerden, öğrencilerim
anlamlı kelime oluşturmaya çalışıyorlar. Sınıfı iki gruba ayırıp oynatıyorum. Çok
çekişmeli, heyecanlı oynanıyor. Bu tür oyunların düşünme becerilerini geliştiriyor.
Genellikle sınıfımda konuları tekrar amaçlı, önceden öğretmiş olduğum kelimeleri
bir torbanın içine koyuyorum ve öğrencilerden torbanın içindeki kelimelerden
seçmelerini istiyorum. Çekmiş olduğu kelimeyi konuşmadan anlatmaya
çalışıyorlar. Böylelikle öğrencilerin cümle kurmaları da sağlanmış oluyor.
Öğrencilerin aktif ve hızlı düşünmelerini sağlıyor.
Önceden temin ettiğim yumuşak bir topla oyunu başlatıyoruz, bir öğrenci
seçiyorum ve topu öğrenciye atıyorum, bir kelime söylüyorum. Daha sonra
öğrencim o kelimenin son harfi ile başlayan yeni bir kelime bulmaya çalışıyor.
Kelimeyi söyledikten sonra topu diğer bir oyuncuya atıyor, oyun bu şekilde devam
ediyor ve gerçekten de düşünme becerilerinin geliştiğini, ilgilenin derse
çekildiğini, derse odaklandıklarını görüyorum.
Yukarıda tablo 1’deki öğretmen görüşlerine göre kelime üretme oyunlarının çocukların düşünce
becerilerini geliştirdikleri görülmektedir. İkinci dil olarak yeni öğrenilen bir dilde özellikle
ilköğretim öğrencilerinin yeni kelimeler üretmesi zordur. Ancak öğretmen rehberliğinde ve oyunla
birlikte bu tür aktiviteler yapıldığında öğrencinin ilgisini çekmektedir. Türkçenin şekil yapısı
matematiksel bir özellik taşıdığından öğretmen tarafından öğretilecek bir örnekle öğrenciler
binlerce yeni kelimeleri üretebilirler. Örneğin sıfat yapmak için –lı, -li, -lu, -lü eki ve olumsuzu –
sız, siz, suz, -süz ekleriyle sayısız sıfat türetebilirler (su+lu, su+suz, güneş+li, güneş+siz vb.).
2. Kelime Kartı Oyunları
Tablo 2: Kelime Kartı Oyunları hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö10E
Ö25E
Görüşü
Kelime kartlarıyla oynadığımız oyunlar gerçekten öğrenmelerinde etkili oluyor.
Öğretmiş olduğum kelime kartlarını masaya koyup, diziyorum, iki öğrenci seçip
kelime kartlarındaki bulunan kelimeleri soruyorum. Karta ilk dokunan öğrenci
oyunu kazanıyor. Böylece öğrencimin o kelimeleri ders sırasında öğrenip
öğrenmediğini tespit etmiş oluyorum.
Masaya koymuş olduğum kelime kartları ve resimler öğrenciler tarafından
eşleştiriliyor, öğrencilerime zaman tanıyorum, oyunun türüne göre zamanlama
340
Öğretmen Görüşüne Göre İlköğretim Yabancı Dil Olarak Türkçe Dersinde Öğrencilerin İsteklendirilmesinde Öğretmenlerin Oyun Tercihi
Ö36B
değişiyor, genelde bir dakika süre veriyorum kelimeleri kartlardaki görsellerle ilk
eşleştiren öğrenci oyunu kazanmış oluyor. Oyun oynamaktan büyük keyif alıyorlar,
oyun sonunda öğrenmiş oluyorlar tabi.
Öğrencilerin sevdikleri oyunlar arasında kart oyunları geliyor. Sözcük bilgileri
arttırılmış oluyor (Ö29E). Öğrencilerimin eğlenerek daha iyi öğrendiklerini
düşündüğüm için her dersimde farklı oyun aktiviteleri kullanmaya çalışıyorum.
Kartlara yazılmış kelimeler en çok oynadığımız oyunlar arasında yer alıyor.
Kelime kartı oyunları öğretmen görüşlerinden de anlaşılacağı üzere çocukların kelime dağarcığını
arttırmada, kelime üretiminde ve öğrenilen kelimelerin pekiştirilmesinde etkili olduğu
görülmektedir. Kelime kartları görsel materyaller olması nedeniyle öğrencilerin kelimeleri daha
kolay öğrenmesini ve kalıcılığını sağlar. Renklerin uyarıcı özellikleri, oyun çağında olan
ilköğretim çocuklarının yabancı dil Türkçe olarak derslerine isteklendirilmesinde önemli bir yer
tutmaktadır.
3. Bahçe Oyunları
Tablo 3: Bahçe Oyunları hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Görüşü
Ö11B
Çocuklar özellikle bahçe oyunlarına bayılıyor.
Ö15B
Öğrencilerimin oynamayı sevdiği en önemli oyunlar arasında fiziksel oyunlar yer
alıyor. Bu yüzden bahçe oyunlarını tercih ediyorum, rahatlamış oluyorlar. Negatif
enerjilerini de atmış oluyorlar.
Bahçe oyunlarını çok seviyorlar. Ancak bahçede kontrol sağlamak biraz güçleştiği
için, önden kuralları hatırlatmak faydalı oluyor.
Ö28B
Araştırmada elde edilen bulgulardan çocukların enerjilerini atabilmeleri ve derse odaklarının
sağlanması açısından bahçe oyunlarının çocuklarda fiziksel bir rahatlama oluşturduğu
saptanmıştır. Grup halinde oynanan bahçe oyunlarında tekrara dayalı kelimeler ve kelime grupları
oyunla öğretilmektedir. Anadili derslerinde oynanan kimi benzer bahçe oyunları yabancı dil olarak
Türkçe derslerine de uyarlanabilir. Kış mevsiminde kapalı alanlar bahçe ortamına benzetilerek
oyunla eğitime her zaman devam etmek öğrenci motivasyonunun sürdürülmesi adına önemlidir.
341
IJSS, 2023, Volume 7, Issue 28, p. 334-355.
4. Kuklalar ve Minyatür Oyuncaklar
Tablo 4: Kuklalar ve Minyatür Oyuncaklar hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö12E
Ö20B
Ö23B
Görüşü
Öğrencilerim kuklalarla oynamayı çok sevdikleri için, kuklalarla
diyalog kurduruyorum. Hatta öğrenciler, kuklaların karşısında, sanki gerçek biri
var gibi konuşuyorlar. Konuşma becerilerini geliştiriyor, çok eğleniyorlar.
Parmak ve el kuklaları sınıfım tarafından çok seviliyor.
Hayvanlar ünitesinde isimlerini öğrettiğim hayvanlarla ilgili oyuncaklar
getiriyorum ve bir poşete koyuyorum, daha sonra öğrencilerim gözleri kapalı bir
şekilde torbadan bir hayvan seçiyor ve dokunuyor, ardından hayvanın ismini
doğru bir şekilde söylemeye çalışıyorlar. Seçtiği hayvanın ismini doğru söyleyen
öğrencimiz oyunu kazanmış oluyor, arkadaşları tarafından alkışlanıyor, oyun bu
şekilde devam ediyor.
Kuklalar ve minyatür oyuncakların çocukların dinleme ve konuşma becerilerini geliştirdiği elde
edilen bulgulardan anlaşılmaktadır. Kukla ve minyatür oyuncaklar gerçeğe yakın nesneler olduğu
için çocukların dikkatlerini çekerler. Bu bağlamda ilköğretim çağındaki çocuklara yabancı dil
dersinde dinleme ve konuşma yaptırmak oldukça zordur ancak oyunla bunu başarmak
mümkündür. Bu yaştaki çocuklara özellikle yabancı dil derslerinde daha kısa dinleme ve
konuşmalar yaptırmak daha verimli olacaktır. Bu yaş grubunun uzun süre dikkati sürdürmeleri
kolay değildir ancak oyun etkinlikleriyle bu süre biraz daha uzatılabilir.
5. Balon ve Top Oyunları
Tablo 5: Balon ve Top Oyunları hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö25E
Ö31E
Görüşü
Sayı öğretiminde daha çok kullandığım materyal, topla oynanan oyunlar. Masaya
koymuş olduğum kelime kartları ve resimler öğrenciler tarafından eşleştiriliyor,
öğrencilerime zaman tanıyorum, oyunun türüne göre zamanlama değişiyor,
genelde bir dakika süre veriyorum, kelimeleri kartlardaki görsellerle ilk eşleştiren
ve balonu havaya atıp yere değdirmeyen öğrenci oyunu kazanmış oluyor. Oyunu
oynamaktan büyük keyif alıyorlar, oyun sonunda konuyu öğrenmiş oluyorlar tabi.
Balon ve top oyunlarını çocuklarım bayılıyorlar, balonların içerisine koymuş
olduğum kelimeler oluyor, şişirilmiş balonları öğrencilerim patlatmaya
çalışıyorlar ve içinden çıkan kelimeyi, masanın üzerine bulunan resimlerle
eşleştiriyorlar. Daha sonra öğrencilerle beraber, yarışmacı öğrencilerin
342
Öğretmen Görüşüne Göre İlköğretim Yabancı Dil Olarak Türkçe Dersinde Öğrencilerin İsteklendirilmesinde Öğretmenlerin Oyun Tercihi
Ö33E
eşleştirdikleri kelimelerin doğru olup olmadığını tespit ediyoruz, varsa yanlışlar
anında düzeltiliyor.
Ağızda tutulan balonlarla, plastik bardaklar tutulup yan tarafa konuluyor ve
ardından bardakların içinde bulunan kelimeler, anlamlarıyla birlikte söylenip,
anlamlı cümle kurmaları sağlanıyor. En çok kelime anlamı bulan ve bardaktaki
kelimelerle cümle kuran öğrenciler oyunu kazanıyor. Öğrencilerimin keyifle
oynadıklarını ve izlediklerini görüyorum ve oyun sonunda sözcükleri de öğrenmiş
oluyorlar.
Tablo 3’teki öğretmen görüşlerinden de anlaşılacağı üzere balon ve top oyunları yabancı dil olarak
ilköğretim Türkçe derslerinde çocukların yeni kelimeleri isteyerek öğrenmelerinde motive edici
bir aktivite olduğu görülmektedir. Çocukların renkli balon ve toplar, görsel ve dokunsal
özellikleriile her zaman dikkatlerini çekmektedir. Pedagojik anlamda kendini iyi geliştirmiş olan
eğitimciler özellikle ilköğretim çağındaki çocukları hangi tür oyun materyali ile motive
edeceklerini bilirler. Kelimelerin ilk olarak çocukların bilinçaltına yerleşmesi ve daha sonraki
tekrarlarda uzun süreli belleğe aktarılması açısından bu tür etkinlikler önemlidir.
6. Yap-Boz Oyunu
Tablo 6: Yap-Boz Oyunu hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö6B
Ö22E
Görüşü
Sınıfta en çok kullandığım oyunlardan birisi yap-boz oyunu. Öğrencileri gruplar
halinde oynatıyorum, parçaları birleştirmek onların çok hoşuna gidiyor, bütünü
ilk önce tamamlayan grup ödüllendiriliyor.
Parçaları birleştirme oyunlarını çok seviyorlar. Özellikle yap-boz tarzı oyunları.
Yap – boz oyununu araştırmaya katılan 2 öğretmen derslerinde en çok kullandıkları oyun olarak
belirtmiştir. Özellikle hangi dil becerilerini geliştirmeye yönelik bir fikir beyan etmemişlerdir.
Görsel olarak tasarlanan yap – boz oyunları çocukların zihinsel yetilerini de geliştirmektedir. Oyun
bağlamlı dil öğretiminde çocukların odaklanmasında grubun dil seviyesine göre oyun tercihi
yapılması daha uygundur.
343
IJSS, 2023, Volume 7, Issue 28, p. 334-355.
7. Kulaktan Kulağa
Tablo 7: Kulaktan - Kulağa Oyunu hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö7B
Ö21E
Görüşü
Kullandığım oyunlar her derste farklı olabiliyor, genellikle kulaktan kulağa oyunu
oynatıyoruz. Dinleme becerileri gelişiyor.
Oluşturulan her gruba kelime verilip kelimelerle anlamlı cümleler kurmalarını
istiyorum. Bu tür etkinlikler öğrencilerin cümle kurmalarında çok işe yarıyor
kulaktan kulağa oyununu da çok sık oynatıyorum.
Kulaktan Kulağa Oyunu, çocukların dinleme ve konuşma becerilerinin gelişiminde yardımcı
olduğunu söylemek mümkündür. Ancak ilköğretim çağındaki çocuklara bu oyun uygulanırken
daha çok bir cümleden ziyade kelimeler kullanılmaktadır. Yaparak yaşayarak öğrenme ve oyun
bağlamında çocukların kelimeleri duyması ve kendinden sonraki arkadaşına ses olarak aktarması
kelime becerilerinin geliştirilmesine yardımcı olduğu görülmektedir.
8. Hafıza Oyunları
Tablo 8: Hafıza Oyunları hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö13B
Ö26B
Görüşü
Öğrencilerim hafıza oyununu çok seviyorlar akıllı tahtadan öğrencilerime o gün
işlenilen kelimeleri açıyorum, daha sonra görselleri ile birlikte kelimelere
bakıyorlar, ardından kelimelere bakmadan öğrencilerim ekranda bulunan
kelimeleri saymaya çalışıyorlar. Oyunu biraz daha ilerletip zaman veriyorum en
kısa zamanda ekrandaki kelimeleri bakmadan söyleyebilen öğrencilerimi
alkışlatıyorum. Bu yöntemle çok kelime öğrettiğimi düşünüyorum.
Severek oynadıklarını düşündüğüm oyun, hafıza oyunu. Öğrenilen kelimelerin
akılda tutulması sağlanılmış oluyor.
Öğretmen görüşlerine göre Hafıza Oyunları daha çok yine kelime öğretiminde çok tercih edilen
bir etkinliktir. Özellikle akıllı tahtalar aracılığı ile oyunlaştırılmış kelime oyunları çocukların
ilgisini çekmektedir. Öğretmen, hedef dili öğretirken yabancı bir dilin öğretimini yaptığını da
unutmadan hafıza oyunlarının çocukları zorlamamasına dikkat etmelidir. Özellikle çocuk yaşta dil
fobisi oluşması durumunda hedef dili sevdirmek tekrar kolay olamamaktadır.
344
Öğretmen Görüşüne Göre İlköğretim Yabancı Dil Olarak Türkçe Dersinde Öğrencilerin İsteklendirilmesinde Öğretmenlerin Oyun Tercihi
9. Harf Blokları Oyunu
Tablo 9: Harf Blokları Oyunu hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö1B
Görüşü
Öğrencilerimin sınıf ortamında en çok oynamayı sevdiği oyunlar arasında karışık
olarak verilen harf bloklarından yeni kelimeler üretmek oyunu geliyor. Bu onlara
eğlenceli geliyor.
Ö1B’a göre Harf Blokları Oyunu ile öğrencilerin kelime hazineleri geliştirilmektedir. Bu oyun ile
ayrıca öğrenciler hedef dildeki alfabeyi pekiştirmiş olurlar. Karışık harflerden kelime üretirken
çocukların zihinsel becerileri de gelişmektedir.
10. Sessiz Sinema Oyunu
Tablo 10: Sessiz Sinema Oyunu hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö4B
Görüşü
Sessiz sinema oyununu dersimin sonunda o derste öğrenmiş oldukları kelimeleri
kullanarak oynatıyorum, böylece sessizlikte de sağlanmış oluyor.
Sessiz Sinema Oyununu, araştırmaya katılan öğretmen, sınıf disiplinini sağlamak için kullandığını
belirtmiştir. Sessiz Sinema Oyunu ilköğretim çağındaki çocukların seviyelerine uygun değildir
ancak basitleştirilerek oynatılabilir.
11.Şarkı Sözünü Tamamlama
Tablo 11: Şarkı Sözünü Tamamlama Oyunu hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö8B
Görüşü
Bazen şarkı öğrettiğim zamanlarda şarkının sözlerini kâğıda yazıyorum ve bazı
kelimelerini eksik bırakıyorum, ardından şarkıyı tekrar dinletip öğrencilerimden
eksik olan yerleri tamamlamalarını istiyorum. Dinleme ve anlama becerilerinin
geliştiğini düşünüyorum.
Araştırmaya katılan bir diğer öğretmen Şarkı Sözü tamamlatarak çocukların dinleme anlama
becerilerini geliştirdiğini belirtmiştir. Müziğin evrensellik özelliğinden her zaman ve her yaşta
345
IJSS, 2023, Volume 7, Issue 28, p. 334-355.
faydalanılabilir. Çocuk şarkılarının çocukların seviyelerine uygun olmasına özen gösterilmelidir.
Müzikle çocukların isteklendirilmesi ve dil zevkinin çocuk yaşta oluşturulması açısından benzer
oyunlara daha çok sık yer verilebilir.
12. Saklanan Objeyi Bulma
Tablo 12: Saklanan Objeyi Bulma Oyunu hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö9E
Görüşü
Sınıfımda örneğin yön konusunu işledikten sonra, herhangi bir objeyi saklayıp,
seçtiğimiz bir öğrenci sınıf arkadaşları tarafından aldığı komutları yerine
getirmeye çalışıyor. Saklanan objeyi bulmasına yardımcı oluyorlar. Bu şekilde
konuyu da pekiştirmiş oluyorlar.
Tablo 12’de Saklanan Objeyi Bulma oyunu ile yaparak yaşayarak öğrenme bağlamında öğretilen
konu oyunlaştırılarak kavratılır ve öğrencilerin motor becerileri de geliştirilebilir. Çocukların
hedef dildeki konuyla ilgili nesneleri tanımaları açısından faydalı bir etkinlik olduğu
anlaşılmaktadır.
13. Sırtına Kelime Yazma Oyunu
Tablo 12: Sırtına Kelime Yazma Oyunu hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö14E
Görüşü
Tahtaya öğrencileri kaldırıyorum, öğretmiş ve öğrenmiş oldukları kelimeleri diğer
bir öğrenci öğrencimin arkasına işaret parmağıyla o kelimeyi yazmaya çalışıyor.
Arkadaşının sırtına yazdığı kelimeyi tahmin etmeye çalışıyor, oyun bu şekilde
devam ediyor. Kelimeler pekiştirilmiş oluyor.
Öğrenilen kelimelerin pekiştirilmesi için planan Sırtına Kelime Yazma oyunu, öğrencilerin
üzerinde gerçekleştirildiği için her öğrenci onay vermeyebilir. Çocukların hedef dilde alfabe
öğrenme ve yazma becerilerinin gelişiminde de bu oyunun katkısı olabilir.
346
Öğretmen Görüşüne Göre İlköğretim Yabancı Dil Olarak Türkçe Dersinde Öğrencilerin İsteklendirilmesinde Öğretmenlerin Oyun Tercihi
14. Evet-Hayır / Sıcak-Soğuk Oyunları
Tablo 14: Evet-Hayır / Sıcak-Soğuk Oyunları hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö16E
Görüşü
Evet-hayır yarışması, sıcak-soğuk yarışması gibi oyunlar, kelime dağarcıklarını
arttırıyor.
Araştırmaya katılan Ö16E’ye göre Evet-Hayır / Sıcak-Soğuk Oyunları çocukların kelime
hazinesini geliştirmektedir.
15. Bom Oyunu
Tablo 15: Bom Oyunu hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö17E
Görüşü
Öğrencilerim sayılar konusunu çok seviyorlar hep birlikte bom oyunu oynuyoruz.
Örneğin 5 ve 5'in katlarında o sayıları söylememeleri gerekiyor. Önce küçük
gruplar halinde örnek olarak oynuyoruz, daha sonra bütün sınıfla beraber devam
ediyoruz, keyif alıyorlar bu oyunu oynamaktan.
Ö17E’ge göre sayıların öğretiminde Bom Oyununun etkili olduğu görülmektedir. Gruplar halinde
gerçekleştirilen oyun çocukların birlikte iş yapma becerilerini geliştirmektedir.
16. Mıknatıslı Oyunlar
Tablo 16: Mıknatıslı Oyunlar hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö18E
Görüşü
Mıknatıslı balık oltaları ile çok keyifli oyunlar oynuyoruz, o gün öğretmiş olduğum
kelimeleri bir kovanın içerisine koyuyoruz ve ardından öğrenciler arasında en çok
kelime yakalayan ve kelimenin anlamını doğru cevaplayan öğrenci oyunu
kazanıyor, kelime bilgisini arttırdığını düşünüyorum ve severek oynuyorlar.
Tablo 16’da Mıknatıslı Oyunlar aracılığı ile kelime öğretimi yapıldığı anlaşılmaktadır.
Öğrencilerin motor becerileriyle birlikte dil öğretimine yönelik aktiviteler onların daha çok tercih
ettikleri çalışmalardır.
347
IJSS, 2023, Volume 7, Issue 28, p. 334-355.
17. Çarkıfelek Oyunu
Tablo 17: Çarkıfelek Oyunu hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö19E
Görüşü
Sınıfımızda çarkıfelek oyunu var ahşap olarak. Her konu için kelimelerini
değiştirip kullanabiliyorum en çok kullandığım oyunlar arasında yer alıyor. Çok
seviliyor.
Yukarıdaki öğretmen görüşüne göre yine Çarkıfelek Oyunun da kelime öğretimi üzerine
çocukların isteklendirilmesinde kullanılan bir oyun olduğunu söylemek mümkündür.
18. Maket ve Maske Oyunları
Tablo 18: Maket Oyunu hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö24E
Görüşü
Genellikle her ünitede, her konu için farklı etkinlikler kullanmaya çalışıyorum. Bu
oyunda öğrencileri çok iyi derse yönlendiriyor. Örneğin evimizin bölümleri
ünitesinde bir ev maketi getiriyorum ve öğrenciler bu maketin üzerinde, evin
bölümlerini söylüyorlar. Böylece öğrenip öğrenmediklerini de gözlemleme
imkanım oluyor, doğru telaffuz edemedikleri kelimeler tekrar ediliyor.
Gerçeğe yakın nesnelerden oluşan Maket ve Maske Oyunu yabancı dil öğretiminde özellikle
çocukların oynayarak öğrendikleri ve daha çok motive oldukları etkinliklerden biridir. Maket ve
maskeler çocukların hedef dildeki teleffuzlarını ve cümle oluşturma becerilerini geliştirmektedir.
19. Çevrimiçi Oyunlar
Tablo 19: Çevrimiçi Oyunlar hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö33E
Görüşü
Çevrimiçi oyunları kullanıyoruz. Eğleniyorlar, ancak süre yeterli olmuyor bazen.
Öğrendiklerini pekiştiriyorlar.
348
Öğretmen Görüşüne Göre İlköğretim Yabancı Dil Olarak Türkçe Dersinde Öğrencilerin İsteklendirilmesinde Öğretmenlerin Oyun Tercihi
Çevrimiçi oyunlar çocukların okul dışında, evde daha çok kullanabilecekleri ativiteler olarak
düşünülmelidir. Sınıfta grup halinde ve öğretmen eşliğinde yapılacak oyunların gerçek olması
(sanal olmaması), çocukların sosyalleşmesi ve dili hedef dili pratik etmeleri açısından önemlidir.
Çevrimiçi oyunlar çocukların eğlenerek öğrenmelerine ve hedef dili pekiştirmelerine yardımcı
olmaktadır.
20. Çubuklu Oyunlar
Tablo 20: Çubuklu Oyunlar hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö34E
Görüşü
İki tane uzun çubuk getiriyorum, iki öğrenci belirliyoruz ve karşılıklı olarak
yerlerini alıyorlar, oyunun süresi başlatıldığında öğrencilerin hem bir kelime
söylemeleri, hem de çubuğu düşürmemeleri gerekiyor. Çubuğu yere düşüren
oyuncu oyunu kaybediyor. Böylece ne kadar çok kelime öğrendiklerini ölçmüş
oluyorum. Tabii dikkat çok önemli, aynı kelimeyi iki kez tekrarlamamaları
gerekiyor.
Oyun çağındaki çocuklara hedef yabancı dil öğretilirken kelime öğretimi önemli bir yer
tutmaktadır . Sonraki aşamada belli temel kelimeler öğretildikten sonra basit sözcüklerle çocuklara
günlük konuşmada kullanılan cümleler pratik ettirililir. Belli bir kelime hazinesi olmadan hedef
dilde ilerlemek zordur. Oyun çağında olan çocukların odaklanması ve kelimeleri öğrenmeleri daha
uzun bir süreç gerektirmektedir. Çubuklu Oyunlar aracılığı ile de daha çok kelimelerin öğretildiği
görülmektedir. Ayrıca söz konusu oyunla çocukların dikkat becerilerinin geliştirildiğini söylemek
mümkündür.
21.Tren Kaydırmaca Oyunu
Tablo 21: Tren Kaydırmaca Oyunu hakkında öğretmen görüşleri
Öğretmen
Ö37B
Görüşü
Hareketli oyunlar sınıfım tarafından çok seviliyor. Tahtaya içimden tuttuğum
kelimenin harf sayısı kadar çizgi çiziyorum öğrenciler kelimeyi bulabilmek için
harf söylemek zorundalar doğru harf bulduklarında eksik olan çizginin bulunduğu
alana yazıyoruz, yanlış harf söylediklerinde ise bir obje belirliyoruz, örneğin tren.
Trenin şekli tamamlanana kadar oyun devam ediyor, ancak oyun sırasında
söylenen harfi tekrar ettikleri takdirde trenin bir değil iki parçası çiziliyor. Tabii
349
IJSS, 2023, Volume 7, Issue 28, p. 334-355.
her bir öğrencinin aynı harfi tekrar etmemesi için dikkatli bir şekilde
arkadaşlarının verdiği harfleri gözden kaçırmamaları gerekiyor. Dersin son
dakikalarında oynadığımız ve öğrencilerin gerçekten hoşlandıkları, keyif aldıkları
bir oyun olduğunu düşünüyorum.
Tren Kaydırmaca oyunu öğrencilerin hedef dildeki harfleri daha iyi tanımaları ve kelime
hazinelerini geliştirmesi açısından etkili bir aktivite olduğu görülmektedir. Çocuklar hedef dildeki
harfleri pekiştirirken yazma becerilerini de geliştirirler. Ayrıca Tren Kaydırmaca oyunu ile
çocukların dikkat becerileri geliştirilmektedir.
Öğretmen görüşleri doğrultusunda en çok tercih edilen oyunlar ve nedenlerini sıramalamak
gerekirse aşağıdaki gibi bir tablo oluşturmak mümkündür. Kaç öğretmenin hangi oyunu, niçin
tercih ettiği, açıklayıcı bir şekilde tabloda görülmektedir.
Tablo 22: Öğrencilerin en çok tercih ettikleri oyunların sıralaması ve gerekçesi
Oynanan Oyunlar
Oynama Gerekçeleri
Öğretmenler
f
Kelime üretme
Düşünce becerilerini geliştiriyor
Ö2B, Ö3B, Ö5B, Ö30B
4
Kelime kartı oyunları
Öğrenme sağlanıyor
Ö10E, Ö25E, Ö29E, Ö36B
4
Bahçe oyunları
Dil gelişimi için-fiziksel rahatlama
Ö11B, Ö15B, Ö28B
3
Kuklalar-minyatür oyuncaklar
Konuşma-dinleme becerilerinde/sevdikleri için
Ö12E, Ö20B, Ö23B
3
Balon/Top oyunları
Kelime bilgisini ölçme
Ö25E, Ö31E, Ö33E
3
Yap-boz oyunu
Parçadan bütüne gitme
Ö6B, Ö22B
2
Kulaktan kulağa
Dinleme becerisini geliştiriyor
Ö7B, Ö21E
2
Hafıza oyunları
Kelime öğrenmelerinde etkili
Ö13B, Ö26B
2
Harf blokları
Eğlenceli olduğu için
Ö1B
1
Sessiz sinema
Sessizlik sağlanıyor, pekiştirmiş oluyorlar
Ö4B
1
Şarkı sözünü tamamlama
Dinleme ve anlama becerilerini geliştiriyor.
Ö8B
1
Saklanan objeyi bulma
Konuyu pekiştirme
Ö9E
1
Sırtına kelime yazma oyunu
Kelimeleri pekiştirmede etkili
Ö14E
1
Evet-hayır, sıcak-soğuk
Kelime dağarcıklarını arttırıyor
Ö16E
1
Bom oyunu
Sayı öğretiminde çok etkili
Ö17E
1
Mıknatıslı oyunlar
Kelime bilgisi ve sevdikleri için
Ö18E
1
Çarkıfelek
Her konu için uygun
Ö19E
1
Maketler
Telaffuzlarını geliştiriyor
Ö24E
1
Maskeler
Cümle kurma becerilerinin gelişimi
Ö27E
1
Çevrimiçi oyunlar
Eğleniyorlar, pekiştirmede etkili
Ö32E
1
Çubuklu oyunlar
Dikkat becerilerini geliştirme
Ö34E
1
Tren kaydırmaca
Dikkat becerilerini geliştirme
Ö37B
1
350
Öğretmen Görüşüne Göre İlköğretim Yabancı Dil Olarak Türkçe Dersinde Öğrencilerin İsteklendirilmesinde Öğretmenlerin Oyun Tercihi
Tablo 22’de görüldüğü üzere öğretmenlerin ilköğretim yabancı dil Türkçe derslerinde en çok
tercih ettikleri oyun sıralamasına bakıldığında Kelime Üretme, Kelime Kartı Oyunları, Bahçe
Oyunları, Kuklalar-Minyatür Oyuncaklar, Balon-Top Oyunları, Yap-Boz Oyunları, KulaktanKulağa ve Hafıza Oyunlarını daha çok tercih ettikleri görülmektedir.
4. Sonuç ve Öneriler
Öğrenciler oyun oynarken düşünme, konuşma, dinleme, takım çalışması gibi birçok becerileri
gelişmektedir. Oyunların dersleri monotonluktan çıkarıp eğlenceli öğrenme ortamı sağladığı
görülmektedir.
Öğretmenlerin belirttikleri oyunlar, öğrencilerin birçok farklı öğrenme hedefine hizmet etmekte
ve öğrenme deneyimlerini eğlenceli hale getirmektedirler. Şarkıyı tamamlama gibi müzikle ilgili
oyunlar dinleme ve anlama konusunda, saklanan nesneyi bulma gibi oyunlar ise konuların
pekiştirilmesi ve öğrenilen bölümlerin hatırlanmasına, hafıza oyunları da benzer şekilde
öğrenmenin pekiştirilmesine, bazı oyunlarda dil egzersizi ve fiziksel rahatlamaya yardımcı olduğu
analaşılmaktadır. Kulaktan kulağa gibi oyunlar dinleme becerisini, dikkat ve odaklanmayı
geliştirmektedir. Örneğin yap-boz oyunları gibi oyunlar ise problem çözme ve parçadan bütüne
gitme becerilerisi kazandırmaktadır.
İlköğretim döneminde Türkçe derslerinde oyunların kullanımı, öğrencilerin yeteneklerini yönelik
birçok fayda sağlayabilmektedir. Öğrenciler oyunlaştırılmış önemli materyaller sayesinde daha
fazla derse katılıp, daha fazla motivasyonla öğrenmeye karşı ilgileri arttırılmaktadır. Öğretmelere
sağlanılan imkanlar doğrultusunda çocuklar için hazırlanılan ve kendi emekleriyle oluşturulan
oyun materyalleri öğrencilerin teşvik edilmesinde, derse karşı ilgilerinin arttırılmasında,
beklentilerine ulaşmalarında oldukça etkili olduğu görülmektedir.
Oyunlaştırılmış dil öğrenme uygulamaları, önceki öğrendiklerini tekrar etme fırsatı vermekte ve
süreç boyunca ilerleme kaydetmelerine imkan tanımaktadır. Oyuna dönüştürülen öğrenme
materyalleriyle derse daha fazla ilgi duymaları, öğrenmenin daha eğlenceli ve heyecan verici hale
351
IJSS, 2023, Volume 7, Issue 28, p. 334-355.
gelmesi ile mümkündür. Örneğin günlük hayattan öğrencilerin sevdiği bir film ya da kitaptan
alıntılar yaparak öğrenme materyalini daha ilginç hale getirmek mümkündür. Ayrıca, öğrencilerin
yarışma ve ödüllerle güdülenmeleri de önemlidir. Yapılan hataların daha az önemli olduğu oyun
ortamında çocuklar kendilerini daha fazla güvende hissederler. Böylece çocukların daha sağlıklı
bir ortamda öğrenmeleri de sağlanmış olmakta ve öğrenme sürecinde daha fazla risk alarak hedef
dili pratik edebilmektedirler.
Öğretmenlerin görüşlerine göre, öğrencilerin oyunla isteklerinin değerlendirilmesi, öğrenme
sürecine olumlu sonuçlar vermektedir. Öğrenciler, oyunlar sayesinde ders materyallerine daha
kolay adapte olmakta, öğrenme sürecinde aktif bir rol üstlenerek daha etkili bir şekilde
öğrenmektedirler.
4.2. Öneriler
Öğretmenlerin Türkçe derslerinde oyunları etkili bir şekilde kullanmaları için bu konuda
yetiştirilmeleri ve rehberlik almaları önemlidir. Okul ortamları ve eğitim kurumları, öğretmene
oyun kullanma hedef, yöntem ve malzemeleri hakkında düzenli periyotlarda, profesyonel gelişim
sağlamalıdır. Böylelikle oyunları planlama, uygulama ve değerlendirme süreçlerinde ilerleme
sağlanacaktır.
Türkçe dersinde öğretmenler oyunları dersin girişinde; öğrencinin dikkatini çekmek, öğrenciyi
motive etmek, öğrencileri derse hazır hale getirmek için kullanmakta, dersin seviyesini artırmak
için dersin ortasında; öğrencilerin öğrendiği konuları pekiştirmesi ve öğrencilerin derse olan
katılım ve etkinliklerini sağlamak için, dersin son bölümünde ise; öğrencilerden geri dönüşüm
almak için kullanılabilir.
Öğretmenler, öğrencilerin oyunlar sırasında gösterdikleri performansı gözlemlemeli, geri bildirim
sağlamalı ve başarılarını değerlendirebilecek ortamlar oluşturmalıdır. Bunun yanı sıra onların
eksikliklerini belirleme ve ihtiyaçlarını da gidermelidirler.
352
Öğretmen Görüşüne Göre İlköğretim Yabancı Dil Olarak Türkçe Dersinde Öğrencilerin İsteklendirilmesinde Öğretmenlerin Oyun Tercihi
Oyunlar, çocuklar arasında iş birliği ve iletişimi teşvik edebilir. Öğretmenler, oyunlar sırasında
öğrenciler arasında etkileşimi artırmak için işbirliği yapmaya yönelik olanları tercih etmelidirler.
Grup oyunları, rol yapma oyunları ve tartışma temelli oyunlar gibi aktiviteler, öğrencilerin iletişim
kurmalarını, fikir alışverişinde bulunmalarını ve birlikte çalışmalarını sağlayabilir.
Her öğrencinin farklı ilgi alanları ve öğrenme alışkanlıklarını unutmamak ve göz önünde
bulundurmak gerekir. Farklı türde oyunları kullanarak öğrencilerin farklı özelliklerini ve ilgi
alanlarını keşfetmelerine olanak tanınmalıdır. Örneğin, kelime oyunları, drama oyunları, sanat ve
el becerisi gerektiren oyunlar gibi çeşitli oyunlar kullanılabilir.
Teknoloji, Türkçe derslerinde oyunlaştırma için değerli bir araç olabilir. Öğretmenler dijital
oyunlar, modern yazılımlar ve öğrenme uygulamaları gibi teknolojik araçları kullanarak
öğrencilerin oyunlaştırılmış öğrenme deneyimlerini zenginleştirebilir. Bu sayede öğrenciler,
teknolojiye olan ilgilerini kullanarak daha etkili bir şekilde öğrenmeye dahil olabilirler.
Öğretmenler, Türkçe derslerinde oyunların etkili bir şekilde kullanılması için sürekli olarak
profesyonel gelişimlerini sürdürmelidirler. Eğitim seminerleri, zümre çalışmaları veya
öğretmenler arası işbirliği gibi çözümler aracılığıyla öğretim, oyun temelli öğrenme yöntemleriyle
en istifadeli şekilde kullanılmalıdır. Ayrıca, öğretmenlerin deneyimlerini paylaşmaları ve başarılı
uygulamaları takip etmeleri de önemlidir.
Öğretmenin verici olabilmesi için çok iyi bir donanıma sahip olması gereklidir. Bunu oluşturmanın
yolu da öğretmenin kendini her alanda yetiştirmesine bağlıdır. Öğretmen her durumu fırsata
çevirmeyi iyi bilmeli, her öğrencinin seviyesine inmeye gayret etmeli ve yaşadığı zamana ayak
uydurabilmelidir. Öğrenme işi çocukta yalnızca ders başarısı olarak değil, çocuğun duygu ve
düşüncelerinin gelişip olgunlaştığı, karakterinin geliştiği bir süreç olarak algılanmalıdır.
353
IJSS, 2023, Volume 7, Issue 28, p. 334-355.
Kaynakça
Demirkazık, E. (2019). Görseller Eşliğinde Özlü Sözler Kullanmanın Arapça Öğretimine
Katkısının İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yabancı Diller Eğitimi Anabilim
Dalı Arap Dili Eğitimi Bilim Dalı.
Duman, G. (2010). Türkiye ve Amerika’da anasınıfına devam eden çocukların oyun
davranışlarının incelenmesi: Kültürler arası bir çalışma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara:
Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gürdal, A. ve Arslan, M. (2011). Oyun ve Bulmaca Etkinlikleriyle Yabancılara Türkçe Kelime
Öğretim Yöntemi, 1st International Conference on Foreign Language Teaching and Applied
Linguistics May 5-7 2011 Sarajevo.
Hazar, Z. ve Altun, M. (2018). Eğitsel Oyunlara Yönelik Öğretmen Görüşleri ve Yeterliliklerinin
İncelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13 (1), 52-72
Hanus, M. D. ve Fox, J. (2015). Assessing the effects of gamification in the classroom: A
longitudinal study on intrinsic motivation, social comparison, satisfaction, effort, and academic
performance. Computers & Education, 80, 152-161.
Kara, M. ve Erdil, M. (2018). Yabancı Öğrencilere Göre İngilizce Öğretiminde Öğreticilerin,
Öğrencilerin ve Çağdaş Medyanin Rolü, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(75), 604-622
Karataş, Z. (2017). Sosyal Bilim Araştırmalarında Paradigma Değişimi: Nitel Yaklaşımın
Yükselişi, Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 42
Taşkın, N. (2020). Oyunlaştırmanın Tersyüz Öğrenme Ortamında Öğrenim Gören Öğrencilerin
Motivasyonuna, Katılımına ve Akademik Başarısına Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
354
Öğretmen Görüşüne Göre İlköğretim Yabancı Dil Olarak Türkçe Dersinde Öğrencilerin İsteklendirilmesinde Öğretmenlerin Oyun Tercihi
Subaşı, M. ve Okumuş, K. (2017) Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması, Atatürk
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2): 423
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı).
Ankara: Seçkin Yayıncılık.
355