Fatih KAYA
Dr. Fatih Kaya works at İnönü University Faculty of Education, Department of Social Studies Education, I have a PhD in values education. I also produce publications in the fields of Social Studies Education, Kutadgu Bilig, Community Centers, Leadership, Pinterest, Democracy, etc.
less
InterestsView All (7)
Uploads
Papers/Makale
düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmada; nicel yöntemli ilişkisel (korelasyonel) ve
nedensel karşılaştırmalı araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini Malatya ili
Yeşilyurt ve Battalgazi Merkez ilçelerinde bulunan okullarda 2022-2023 öğretim yılında çalışmakta
olan toplam 11000 öğrenci oluştururken, örneklemini ise basit seçkisiz yöntemle belirlenen 240
öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi belirlenirken basit seçkisiz örnekleme yöntemi
esas alınmıştır. Yeşilyurt ve Battalgazi merkez ilçelerinde olmak üzere biri ilkokul ikisi ortaokul ikisi
lise toplamda beş adet okul araştırma kapsamına alınmışlardır. Özel ortaöğretim kurumları ise
araştırma kapsamına alınmamışlardır. Araştırmada kullanılan ölçme aracının birinci bölümü
katılımcıların demografik bilgilerinden oluşmaktadır. İkinci bölümde ise Kauffman, Yılmaz Soylu ve
Duke (2011) tarafından geliştirilen, Güzel Candan ve Evin Gencel (2015) tarafından Türkçe’ye
uyarlanan iki boyut ve 12 maddeden oluşan “Öğretme Motivasyonu Ölçeği” (Motivation to Teach
Scale) ile Kozikoğlu ve Senemoğlu (2018) tarafından geliştirilen, üç boyut ve 20 maddeden oluşan
“Öğretmenlik Mesleğine Adanmışlık Ölçeği” (Teacher Professional Engagement Scale)
kullanılmıştır. Araştırmada ulaşılan verilerin normallik dağılımına bakılıp, hatalı veya eksik
doldurulan ölçekler ayıklanmış olup 252 ölçekten geriye kalan 240 ölçek üzerinden analizler
yapılmıştır. Elde edilen veriler, bağımsız gruplar T, Tek Yönlü ANOVA ve Pearson Moment Çarpım
Korelasyon testlerine tabi tutulmuştur. Araştırma kapsamında toplanan verilerin analizleri SPSS
26.0 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda; öğretmenlerin öğretme
motivasyon düzeyleri ile mesleğe adanmışlık düzeyleri arasında olumlu yönde anlamlı bir ilişkinin
olduğu tespit edilmiştir.
Eğitimde hedeflenen davranış, yetenek, bilgilerin ölçüm ve
değerlendirmesi sınavlar yoluyla yapılmaktadır. Öğrenme öğretme
sürecinde ölçme aracı olarak betimlenen sınavların sahip temel amacı,
öğrencinin kazanımlara ulaşma düzeyini belirlemektir. Öğrencinin
kazanımlara ulaşma düzeyi belirlenirken, öğrenciye uygulanacak olan
sınavın öğrencilerin gelişim seviyelerine uygun olarak hazırlanması
oldukça önemlidir. Öğrencilerin gelişim seviyesi dikkate alınarak
hazırlanan bir sınav, öğrencinin kazanımlara ilişkin öğrenme düzeyini
belirlemede öğretmen açısından daha güvenilir sonuçlara ulaşmada
oldukça önemli bir yere sahiptir. Öğrencilerin seviyelerini ölçmek için
gerçekleştirilen bu sınavlar, öğrencinin yaşamında önemli bir aşamadır.
Çünkü sınavların sonuçları, öğrenme öğretme sürecinin etkili devamlılığı
açısından önemlidir. Sınavlar, aynı zamanda öğrenciyi ders çalışmaya
güdülemede etkili olmaktadır. Sınav; öğretmen ve öğrenci için dönüt
sağlamakla birlikte eksik ve yanlış öğrenmeleri ortaya çıkartır. Bu
araştırmanın temel amacı da, devlet okulu ve özel okula devam etmekte
olan ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin “sınav” kavramına ilişkin sahip
oldukları zihinsel imgeleri metaforlar aracılığı ile ortaya koymaktır.
Araştırmanın çalışma grubu Ankara, İzmir, Malatya, Şanlıurfa, Adana,
Trabzon ve Bursa illerinde 2016-2017 eğitim-öğretim yılı güz döneminde
150’si kadın ve 140’ı erkek öğrenci olmak üzere toplam 290 öğrenciden
oluşmaktadır. Araştırmanın verileri, araştırma kapsamında görüşlerine
başvurulan ortaokul 8.sınıf öğrencilerinin “Sınav …………. benzer, çünkü
………….” cümlesini tamamlamasıyla elde edilmiştir. Yapılan araştırma
sonucunda öğrencilerin ürettikleri zihinsel imgelerle onların sınav
kaygısı da ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: Çağrışım, farkındalık, çağrışım, sınav
Yaklaşık beş bin yıllık bir mazisi olan ve dünyanın dört bir yanına
dağılarak, farklı adlarla birçok devlet kuran Türk milleti, zengin ve köklü
bir kültüre sahiptir. Kutadgu Bilig de bu zengin ve köklü kültürün
mihenk taşlarından birini oluşturmaktadır. "Millet; ortak kültür, geçmiş,
tarih ve yaşanmışlıkların tezahürüdür" sözünden hareketle, asırlardır
birçok alanda Türk kültürüne rehberlik etmiş olan ve Yusuf Has Hacib
tarafından kaleme alınan Kutadgu Bilig'i, Türk yemek adabı ve kültürü
açısından incelemeyi gerekli bulduk. Çünkü Türkistan'dan Anadolu'ya ve
birçok coğrafyaya yayılan Türkler, uzun tarihsel geçmişleri ve birikimleri
nedeniyle zengin bir yemek kültürü oluşturmuşlardır. Söz konusu bu
değerlerin gelecek nesillere aktarılmasında ise Kutadgu Bilig başucu
kitap niteliği taşımaktadır. Fakat birçok dile tercüme edilmesine rağmen
hala el değmemiş bir hazine gibi karşımızda durmaktadır. Kutadgu Bilig’i
Türkçeye ilk tercüme eden ve derleyip günümüze ulaşmasını sağlayan
Reşit Rahmeti Arat eser için, “Türk gençliği bu kitabı anladığı zaman,
Türkiye kurtulacaktır” demiştir.
Bu araştırmanın amacı, Türk kültür tarihinin başyapıtlarından
birisi olan Kutadgu Bilig’i Türk yemek adabı ve kültürü bağlamında
değerlendirmektir. Bu kapsamda Türk yemek adabı ve kültürü ile ilgili
Kutadgu Bilig’de var olan beyitler belirlenmiş ve bu beyitler konumuza
kaynaklık edecek şekilde değerlendirilmiştir. Çalışma; tarama modelinde
olup, doküman incelemesi yöntemine dayalı olarak yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib, Yemek adabı,
TURKISH EATING MORALS AND CULTURE IN KUTADGU
BILIG
ABSTRACT
Turkish Nation, which has nearly 5 thousand years’ history, has
spread throughout the world, established many states under various
names, and has had a rich and long-established culture. Kutadgu Bilig
constitutes one of the milestones of this rich and long-established
culture. Based on the definition suggesting that the “nation is the
appearance of the experiences of a common culture and past history”, we
found it necessary to investigate the Kutadgu Bilig, which was written by
Yusuf Has Hacib, who himself guided the Turkish Culture in many fields
for centuries, in terms of eating morals and culture, because Turks, who
spread to many geographical areas from Turkistan to Anatolia, formed a
rich eating culture thanks to their long historical background and
accumulated knowledge. In transferring these values to future
generations, Kutadgu Bilig is a bedside book. However, although it has
been translated into many languages, it still has the quality of being a
hidden treasure. Reşit Rahmeti Arat, who first compiled and translated
Kutadgu Bilig into Turkish, said “When the Turkish youth understands
this book, Turkey will be saved”.
The purpose o f this study is to make a compilation on Kutadgu
Bilig, which is one of the masterpieces of the Turkish Cultural history, in
terms of Turkish eating morals and culture. In this context, the couplets
on Turkish eating morals and culture in Kutadgu Bilig were determined,
and these couplets were evaluated in a manner that would constitute the
resource for our study. The study is in the review model, and has been
conducted with document review method.
birçok devlet kurmuştur. İlkçağlardan bu yana Türklerin kurduğu devlet
sayısına baktığımızda da bunu somut olarak görmekteyiz. Öyle ki Türk
Milleti'nin tarihi süreç içerisinde kurduğu devlet sayısına baktığımızda,
neredeyse diğer bütün milletlerin kurduğu toplam devlet sayısına eşit
olduğunu söyleyebiliriz. Bu tarihi geçmiş bize zengin ve köklü bir kültür
armağan etmiştir. Kutadgu Bilig de bu zengin ve köklü kültürün mihenk
taşlarından birini oluşturmaktadır. Yusuf Has Hacib tarafından kaleme
alınan ve “Devlet Yönetme Bilgisi” anlamına gelen Kutadgu Bilig’in Türk
yönetim biliminin oluşum ve gelişiminde büyük katkısı olmuştur.
Bununla birlikte eser, Türk devlet yönetim geleneklerini meydana
getiren, ilk Siyasetname türü eserimiz olması bakımından da önemlidir.
Bu yönüyle kendisinden sonra gelen hükümdarlara başucu kitabı
olmuştur. Fakat birçok dile tercüme edilmesine rağmen hala el değmemiş
bir hazinedir. Kutadgu Bilig’i Türkiye Türkçesine kazandıran ve derleyip
günümüze ulaşmasını sağlayan Reşit Rahmeti Arat eser için, “Türk
gençliği bu kitabı anladığı zaman, Türkiye kurtulacaktır” demiştir.
Bu araştırmada, Türk kültür tarihinin başyapıtlarından birisi olan
Kutadgu Bilig, liderlik temel vasıfları açısından değerlendirilmiştir. Bu
kapsamda liderlikle doğrudan ilintili olan beyitler, Kutadgu Bilig’de
bulunduğu şekliyle tespit edilmiş ve bu beyitler konumuza kaynaklık
edecek şekilde ele alınmıştır. Daha sonra bu beyitler temel liderlik
özellikleri açısından yedi başlık altında sınıflandırılmıştır. Sınıflandırılan
beyitler; günümüz liderlik anlayışı açısından, ayrı ayrı değerlendirilmiş
ve araştırma sonucunda, Kutadgu Bilig’in yazıldığı dönem liderlik
anlayışı ile günümüz liderlik anlayışı arasında birçok alanda benzerlik
olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca araştırma sonucunda elde edilen verilere
bağlı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Çalışma; tarama
modelinde olup, doküman incelemesi tekniğine dayalı olarak yapılmıştır.
Bu çalışma milli hafızaya duyarlı bireyler yetişmesinin yanı sıra
daha güvenilir yöneticiler, liderler, eğitimciler yetiştirilmesi açısından da
son derece önemlidir. Ayrıca bu çalışma, bundan sonraki bilimsel
çalışmalarda, konuyla ilgilenenlere bilimsel veri oluşturması, vizyon
kazandırması, öneriler ve yol göstermesi açısından da dikkate değerdir
düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmada; nicel yöntemli ilişkisel (korelasyonel) ve
nedensel karşılaştırmalı araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini Malatya ili
Yeşilyurt ve Battalgazi Merkez ilçelerinde bulunan okullarda 2022-2023 öğretim yılında çalışmakta
olan toplam 11000 öğrenci oluştururken, örneklemini ise basit seçkisiz yöntemle belirlenen 240
öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi belirlenirken basit seçkisiz örnekleme yöntemi
esas alınmıştır. Yeşilyurt ve Battalgazi merkez ilçelerinde olmak üzere biri ilkokul ikisi ortaokul ikisi
lise toplamda beş adet okul araştırma kapsamına alınmışlardır. Özel ortaöğretim kurumları ise
araştırma kapsamına alınmamışlardır. Araştırmada kullanılan ölçme aracının birinci bölümü
katılımcıların demografik bilgilerinden oluşmaktadır. İkinci bölümde ise Kauffman, Yılmaz Soylu ve
Duke (2011) tarafından geliştirilen, Güzel Candan ve Evin Gencel (2015) tarafından Türkçe’ye
uyarlanan iki boyut ve 12 maddeden oluşan “Öğretme Motivasyonu Ölçeği” (Motivation to Teach
Scale) ile Kozikoğlu ve Senemoğlu (2018) tarafından geliştirilen, üç boyut ve 20 maddeden oluşan
“Öğretmenlik Mesleğine Adanmışlık Ölçeği” (Teacher Professional Engagement Scale)
kullanılmıştır. Araştırmada ulaşılan verilerin normallik dağılımına bakılıp, hatalı veya eksik
doldurulan ölçekler ayıklanmış olup 252 ölçekten geriye kalan 240 ölçek üzerinden analizler
yapılmıştır. Elde edilen veriler, bağımsız gruplar T, Tek Yönlü ANOVA ve Pearson Moment Çarpım
Korelasyon testlerine tabi tutulmuştur. Araştırma kapsamında toplanan verilerin analizleri SPSS
26.0 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda; öğretmenlerin öğretme
motivasyon düzeyleri ile mesleğe adanmışlık düzeyleri arasında olumlu yönde anlamlı bir ilişkinin
olduğu tespit edilmiştir.
Eğitimde hedeflenen davranış, yetenek, bilgilerin ölçüm ve
değerlendirmesi sınavlar yoluyla yapılmaktadır. Öğrenme öğretme
sürecinde ölçme aracı olarak betimlenen sınavların sahip temel amacı,
öğrencinin kazanımlara ulaşma düzeyini belirlemektir. Öğrencinin
kazanımlara ulaşma düzeyi belirlenirken, öğrenciye uygulanacak olan
sınavın öğrencilerin gelişim seviyelerine uygun olarak hazırlanması
oldukça önemlidir. Öğrencilerin gelişim seviyesi dikkate alınarak
hazırlanan bir sınav, öğrencinin kazanımlara ilişkin öğrenme düzeyini
belirlemede öğretmen açısından daha güvenilir sonuçlara ulaşmada
oldukça önemli bir yere sahiptir. Öğrencilerin seviyelerini ölçmek için
gerçekleştirilen bu sınavlar, öğrencinin yaşamında önemli bir aşamadır.
Çünkü sınavların sonuçları, öğrenme öğretme sürecinin etkili devamlılığı
açısından önemlidir. Sınavlar, aynı zamanda öğrenciyi ders çalışmaya
güdülemede etkili olmaktadır. Sınav; öğretmen ve öğrenci için dönüt
sağlamakla birlikte eksik ve yanlış öğrenmeleri ortaya çıkartır. Bu
araştırmanın temel amacı da, devlet okulu ve özel okula devam etmekte
olan ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin “sınav” kavramına ilişkin sahip
oldukları zihinsel imgeleri metaforlar aracılığı ile ortaya koymaktır.
Araştırmanın çalışma grubu Ankara, İzmir, Malatya, Şanlıurfa, Adana,
Trabzon ve Bursa illerinde 2016-2017 eğitim-öğretim yılı güz döneminde
150’si kadın ve 140’ı erkek öğrenci olmak üzere toplam 290 öğrenciden
oluşmaktadır. Araştırmanın verileri, araştırma kapsamında görüşlerine
başvurulan ortaokul 8.sınıf öğrencilerinin “Sınav …………. benzer, çünkü
………….” cümlesini tamamlamasıyla elde edilmiştir. Yapılan araştırma
sonucunda öğrencilerin ürettikleri zihinsel imgelerle onların sınav
kaygısı da ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: Çağrışım, farkındalık, çağrışım, sınav
Yaklaşık beş bin yıllık bir mazisi olan ve dünyanın dört bir yanına
dağılarak, farklı adlarla birçok devlet kuran Türk milleti, zengin ve köklü
bir kültüre sahiptir. Kutadgu Bilig de bu zengin ve köklü kültürün
mihenk taşlarından birini oluşturmaktadır. "Millet; ortak kültür, geçmiş,
tarih ve yaşanmışlıkların tezahürüdür" sözünden hareketle, asırlardır
birçok alanda Türk kültürüne rehberlik etmiş olan ve Yusuf Has Hacib
tarafından kaleme alınan Kutadgu Bilig'i, Türk yemek adabı ve kültürü
açısından incelemeyi gerekli bulduk. Çünkü Türkistan'dan Anadolu'ya ve
birçok coğrafyaya yayılan Türkler, uzun tarihsel geçmişleri ve birikimleri
nedeniyle zengin bir yemek kültürü oluşturmuşlardır. Söz konusu bu
değerlerin gelecek nesillere aktarılmasında ise Kutadgu Bilig başucu
kitap niteliği taşımaktadır. Fakat birçok dile tercüme edilmesine rağmen
hala el değmemiş bir hazine gibi karşımızda durmaktadır. Kutadgu Bilig’i
Türkçeye ilk tercüme eden ve derleyip günümüze ulaşmasını sağlayan
Reşit Rahmeti Arat eser için, “Türk gençliği bu kitabı anladığı zaman,
Türkiye kurtulacaktır” demiştir.
Bu araştırmanın amacı, Türk kültür tarihinin başyapıtlarından
birisi olan Kutadgu Bilig’i Türk yemek adabı ve kültürü bağlamında
değerlendirmektir. Bu kapsamda Türk yemek adabı ve kültürü ile ilgili
Kutadgu Bilig’de var olan beyitler belirlenmiş ve bu beyitler konumuza
kaynaklık edecek şekilde değerlendirilmiştir. Çalışma; tarama modelinde
olup, doküman incelemesi yöntemine dayalı olarak yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacib, Yemek adabı,
TURKISH EATING MORALS AND CULTURE IN KUTADGU
BILIG
ABSTRACT
Turkish Nation, which has nearly 5 thousand years’ history, has
spread throughout the world, established many states under various
names, and has had a rich and long-established culture. Kutadgu Bilig
constitutes one of the milestones of this rich and long-established
culture. Based on the definition suggesting that the “nation is the
appearance of the experiences of a common culture and past history”, we
found it necessary to investigate the Kutadgu Bilig, which was written by
Yusuf Has Hacib, who himself guided the Turkish Culture in many fields
for centuries, in terms of eating morals and culture, because Turks, who
spread to many geographical areas from Turkistan to Anatolia, formed a
rich eating culture thanks to their long historical background and
accumulated knowledge. In transferring these values to future
generations, Kutadgu Bilig is a bedside book. However, although it has
been translated into many languages, it still has the quality of being a
hidden treasure. Reşit Rahmeti Arat, who first compiled and translated
Kutadgu Bilig into Turkish, said “When the Turkish youth understands
this book, Turkey will be saved”.
The purpose o f this study is to make a compilation on Kutadgu
Bilig, which is one of the masterpieces of the Turkish Cultural history, in
terms of Turkish eating morals and culture. In this context, the couplets
on Turkish eating morals and culture in Kutadgu Bilig were determined,
and these couplets were evaluated in a manner that would constitute the
resource for our study. The study is in the review model, and has been
conducted with document review method.
birçok devlet kurmuştur. İlkçağlardan bu yana Türklerin kurduğu devlet
sayısına baktığımızda da bunu somut olarak görmekteyiz. Öyle ki Türk
Milleti'nin tarihi süreç içerisinde kurduğu devlet sayısına baktığımızda,
neredeyse diğer bütün milletlerin kurduğu toplam devlet sayısına eşit
olduğunu söyleyebiliriz. Bu tarihi geçmiş bize zengin ve köklü bir kültür
armağan etmiştir. Kutadgu Bilig de bu zengin ve köklü kültürün mihenk
taşlarından birini oluşturmaktadır. Yusuf Has Hacib tarafından kaleme
alınan ve “Devlet Yönetme Bilgisi” anlamına gelen Kutadgu Bilig’in Türk
yönetim biliminin oluşum ve gelişiminde büyük katkısı olmuştur.
Bununla birlikte eser, Türk devlet yönetim geleneklerini meydana
getiren, ilk Siyasetname türü eserimiz olması bakımından da önemlidir.
Bu yönüyle kendisinden sonra gelen hükümdarlara başucu kitabı
olmuştur. Fakat birçok dile tercüme edilmesine rağmen hala el değmemiş
bir hazinedir. Kutadgu Bilig’i Türkiye Türkçesine kazandıran ve derleyip
günümüze ulaşmasını sağlayan Reşit Rahmeti Arat eser için, “Türk
gençliği bu kitabı anladığı zaman, Türkiye kurtulacaktır” demiştir.
Bu araştırmada, Türk kültür tarihinin başyapıtlarından birisi olan
Kutadgu Bilig, liderlik temel vasıfları açısından değerlendirilmiştir. Bu
kapsamda liderlikle doğrudan ilintili olan beyitler, Kutadgu Bilig’de
bulunduğu şekliyle tespit edilmiş ve bu beyitler konumuza kaynaklık
edecek şekilde ele alınmıştır. Daha sonra bu beyitler temel liderlik
özellikleri açısından yedi başlık altında sınıflandırılmıştır. Sınıflandırılan
beyitler; günümüz liderlik anlayışı açısından, ayrı ayrı değerlendirilmiş
ve araştırma sonucunda, Kutadgu Bilig’in yazıldığı dönem liderlik
anlayışı ile günümüz liderlik anlayışı arasında birçok alanda benzerlik
olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca araştırma sonucunda elde edilen verilere
bağlı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Çalışma; tarama
modelinde olup, doküman incelemesi tekniğine dayalı olarak yapılmıştır.
Bu çalışma milli hafızaya duyarlı bireyler yetişmesinin yanı sıra
daha güvenilir yöneticiler, liderler, eğitimciler yetiştirilmesi açısından da
son derece önemlidir. Ayrıca bu çalışma, bundan sonraki bilimsel
çalışmalarda, konuyla ilgilenenlere bilimsel veri oluşturması, vizyon
kazandırması, öneriler ve yol göstermesi açısından da dikkate değerdir
Fatih KAYA
ÖZET
Bu araştırma, esas itibariyle Sosyal Bilgiler alanında yapılmış bir değerler eğitimi çalışmasıdır. Çalışmada ilköğretim öğrencilerinin Sosyal Bilgiler ile İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi derslerinin ortak değerlerine ilişkin tutumları incelenmiştir. Sosyal Bilgiler Öğretim Programında 18, İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Öğretim Programında ise 14 değere yer verilmiş olup, toplam 32 değerin 8’i kesişmektedir. Şüphesiz bu kesişme, söz konusu değerleri Türk eğitim sisteminin genel hedefleri açısından çok daha önemli hale getirmektedir. Her iki dersin ortak değerleri; adalet, eşitlik, duyarlılık, özgürlük, sorumluluk, saygı, sevgi ve aile birliğine önem vermedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, öğrencilerin bu 8 kritik değere yönelik tutumlarını tespit ve analiz etmek suretiyle, hem Sosyal Bilgiler, hem de İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi derslerinin işleyişine katkı sağlamaktır. Söz konusu değerler bu çerçevede pek çok değişken açısından ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir.
Araştırmada bir karma yöntem tasarımı olan açıklayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Bu desende araştırmaya nicel yöntemle başlanılmakta, nitel yöntemle devam edilmektedir. Bu kapsamda araştırmanın çalışma grubu nicel ve nitel süreçler için ayrı ayrı belirlenmiştir. Araştırmanın nicel evrenini, 2019-2020 eğitim-öğretim yılı I. Yarıyılında Malatya il merkezindeki ilköğretim okullarında öğrenim gören öğrenciler oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi basit seçkisiz örnekleme tekniği ile belirlenmiştir. Ölçek geliştirme aşamasında açımlayıcı faktör analizi için 342, doğrulayıcı faktör analizi için 325 ve araştırmanın nihai verilerini toplamak için 1249 öğrenciye ulaşılmıştır. Araştırmanın nitel verilerinin derlenmesinde ise amaçlı örnekleme tekniklerinden biri olan maksimum çeşitlilik kullanılmıştır. Bu çerçevede toplamda 24 öğrenci ile çalışılmıştır.
Araştırmada veri toplama süreci iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada araştırmacı tarafından geliştirilen Sosyal Bilgiler ile İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Ortak Değerler Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Adı geçen ölçek ile araştırmanın nicel verileri elde edilmiştir. İkinci aşamada ise araştırmacı tarafından geliştirilen Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu ile araştırmanın nitel verileri toplanmıştır. Nicel verilerin analizinde betimsel ve çıkarımsal istatistik yöntemleri, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre, değerleri edinme düzeyinin kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğu; sınıf düzeyleri arasında özgürlük alt boyutu dışında anlamlı bir farklılığın görülmediği; akademik başarı, kitap okuma, anne ve baba eğitim düzeyinin artmasına bağlı olarak bir artışın olduğu; anne ve baba meslek durumuna göre anlamlı bir farklılığın bulunduğu; kardeş sayısı değişkenine göre kardeş sayısı az olan öğrencilerin nispeten daha yüksek olduğu; okulların sosyoekonomik düzeyi bakımından daha iyi okullarda öğrenim gören öğrencilerin daha yüksek tutuma sahip olduğu görülmüştür. İlköğretim öğrencilerin Sosyal Bilgiler ile İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi dersi değerlerine ilişkin tutumlarının düzeyi ise genel olarak yüksektir.
Anahtar Kelimeler: Değerler Eğitimi, Sosyal Bilgiler, Yurttaşlık Eğitimi, Tutum.