Abdulhay Tojiyev

Abdulhay Tojiyev
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	1899-yil Toshkent
Vafoti	1938-yil Moskva
Fuqaroligi	SSSR
Millati	oʻzbek
Kasbi	jurnalist

Abdulhay Tojiyev (1899-yilda tugʻilgan) – oʻzbekistonlik jamoat arbobi va jurnalist.

Hayoti va mehnat faoliyati

Abdulhay Tojiyev 1899-yil dekabr oyida oʻqituvchi oilasida tavallud topgan. 1907-yil otasi Toji Xoʻjayev vafotidan soʻng mahalla masjidi qoshidagi 3 yillik rus-tuzem maktabida, soʻngra Munavvarqori Abdurashidxonovning jadid maktabida tahsil olgan.

1914—1917-yillar mobaynida turli korxonalar va qurilishlarda oddiy ishchi vazifasida ishlagan. 1919-yilda Vatan maktabi qoshidagi „Izchilar“ teatr truppasi aʼzosi boʻlgan. 1923—1925-yillar davomida Moskvadagi Sverdlov nomidagi komuniversitetni oʻqib tamomlagan. 1920—1921-yillarda Toshkent Eski shahar firqa boʻlimi tashviqot va targʻibot boʻlimi mudiri, 1921—1922-yillardav Sirdaryo muzofot firqa kotibi boʻlib faoliyat yuritgan.

1923-yilning iyun-iyul oylarida „Darxon“ gazetasining mas’ul muxarriri, 1923—1924-yillarda esa „Turkiston“ gazetasi mas’ul muharriri boʻlib ishlagan. 1925—1926-yillarda Toshkent muzofot firqa qoʻmitasi mas’ul kotibi, 1927—1928-yillar oraligʻida esa Oʻzbekiston K(b)P Markazqoʻm instruktori, tashviqot va targʻibot boʻlimi mudiri sifatida faoliyat yuritgan. 1929-yilda Oʻzbekiston davlat nashriyoti pravleniyasi aʼzosi va „Qizil Oʻzbekiston“ gazetasi muharriri, 1929-yildan 1935-yilgacha Butunittifoq Sovetlari MIQ Millatlar Soveti kotibi hamda 1937-yilgacha Toshkent shahar Soveti raisi va Oʻzbekiston MIQ raisi oʻrinbosari vazifasida faoliyat yuritgan.

Ayblov

Abdulhay Tojiyev 1937-yil 3-avgustda "Milliy ittihod* tashkilotiga faol aʼzolikda ayblanib qamoqqa olingan va 1938-yil 27-aprelda oliy jazo, otuvga hukm qilingan va jazo shu kunning oʻzidayoq ijro etilgan.

Ilmiy-adabiy meʼrosi

Abdulhay Tojiyev firqa va davlat arbobi sifatida Turkiston va Oʻzbekistonning iqtisodiy-madaniy rivojlanishiga, siyosiy mustaqilligiga eʼtibor qaratgan. Matbuotda publisistika sohasida qalam yuritib, oʻtkir va dolzarb mavzularda ijod qilgan. Mamlakat va dunyo miqyosidagi sodir boʻlayotgan voqealarga xushyor munosabat bildirib kelgan. Ayniqsa, shoʻrolar hukumatining Turkiston va Oʻzbekistonda olib borilayotgan ikki yuzlama siyosatidan norozi boʻlgan.

Oʻzining amaliy va jurnalistik faoliyatida Oʻzbekiston va oʻzbek xalqi ijtimoiy-iqtisodiy-siyosiy manfaatini yuksak qoʻygan. 1918—1919-yillarda Fargʻona vodiysida „hunar koʻrsatgan“ jazo ekspeditsiyasi faoliyatini salbiy baholagan. Maskov yosh respeblika oldiga qatorlashtirgan muammolarni, bu muammolarning oʻzbek xalqi taraqqiyoti uchun xizmat qilmasligini dadil koʻrsatgan. Abdulhay Tojiyev „Ishtirokiyun“, „Qizil bayroq“, „Darxon“, „Turkiston“, „Qizil Oʻzbekiston“ gazetalarida 40 ga yaqin maqolalarni chop ettirgan.