Abarkuh
Abarkuh ابرکوه | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
| 31°7′44″N 53°16′56″E / 31.12889°N 53.28222°E | |
| Mamlakat | Eron |
| Aholisi (2016 Census) |
27,524 |
| Vaqt mintaqasi | UTCIRST |
|
| |
Abarkuh (forscha: ابركوه, shuningdek, Abarkūh va Abar Kuh sifatida romanizatsiya qilingan; Abargʻu, Abarkū, Abar Qū va Abarqūh nomi bilan ham tanilgan)[1] — Yazd viloyatining Abarkuh okrugidagi shahar va uning markaz. 2016-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, uning aholisi 27,524 kishi, 5,880 oiladan iborat boʻlgan[2].
Abarkuh dengiz sadhidan 1510 metr (4954 fut) balandlikda joylashgan. Qadimgi sarv daraxti Sarvi Abarqu shu yerda joylashgan[3].
Abarkuhda Qajarlar sulolasi davridan qolgan 4 ta muz uylar bor. Muz uylari yil davomida muz va oziq-ovqat saqlash uchun ishlatiladigan qadimiy binolar boʻlib, odatda muzlatgich ixtiro qilinishidan oldin ishlatilgan[4].
Nomi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1340-yilda Hamdalloh Mustavfi tomonidan tilga olingan Abarquh ismining xalq etimologiyasi bar kūh soʻzidan boʻlib, „togʻda“ degan maʼnoni bildiradi. Mustavfining aytishicha, uning asl joyi tepalikda boʻlgan, lekin keyinchalik tekislikka koʻchirilgan[5].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Milodiy X asrda bu hudud Sheroz, Isfaxon va Yazd yoʻllari tutashadigan joy edi. Bu davrda yozuvchi Ibn Havqal Abarkuh Rudan nohiyasining poytaxti boʻlganini, avvallari Kerman viloyati tarkibiga kirganligini, lekin u yozayotgan paytda Istaxr tumaniga qarashli Forsning bir qismiga aylanganini qayd etgan. Ibn Havqal va uning zamondoshi al-Maqdisiyning rivoyatlarida Abarkuh qal’a bilan mustahkamlangan obod va gavjum shahar sifatida tasvirlangan. Tor koʻchalarning chalkashligi ixcham, oʻz-oʻzidan paydo boʻlgan tarmoqni tashkil etdi. Uylar xuddi Yazddagi kabi quyoshda quritib qurilgan. X asrda Abarkuhda katta jome masjidi mavjud. Atrofdagi hudud daraxtsiz va qurgʻoqchil boʻlgani sababli, qishloq xoʻjaligi mahsulotlari yetishmaydi. Shuning uchun Abarkuh boshqa joydan koʻp miqdorda oziq-ovqat import qiladi. U paxta matolarini eksport qiladi. Ibn Havqal tilga olgan diqqatga sazovor narsa bu „kul tepalik“ (ehtimol vulqon qoldigʻi) Namrud Ibrohimni yoqib oʻldirishga uringan olov qoldiqlari.
XI asrda Abarkuhni Kakuyidlar sulolasi boshqargan. Hijriy 435-yil (milodiy 1043-44) arafasida Buyidlar hukmdori Abu Kalijar Abarquhni kakuyid Abu Mansur Faramarzdan tortib oldi. 1051-yilda esa Abarquh yana Abu Mansur Faramarz qoʻliga oʻtadi. Oʻsha yili saljuqiylar hukmdori Tugʻril Bey Faramarzning poytaxti Isfahonni bosib oldi va tovon sifatida unga Abarkuh va Yazd shaharlarini berdi. Taxminan bu davrda Abarkuhning yana bir koʻzga koʻringan sulolasi Tabaristondagi Eshkavardan boʻlgan Firuzoniylar edi. Bugungi kunda Abarquhda saqlanib qolgan eng qadimgi inshoot Gonbadi Ali 448-hijriy (milodiy 1056-57) yilda Amididdin Shams ad-Davla Abu Ali Hazorasp Firuzoniy ismli sulola vakili uchun qurilgan. Yana bir yodgorlik saljuqiylar davridagi Pir Hamza Sabzpush qabridir.
Galereya
[tahrir | manbasini tahrirlash]-
Abarkuh muzxonasi -
Abarkuh Jome masjidi -
-
-
-
Abarkuh ibodat minorasi -
Sayid Ali Ogʻaning uyi -
Seyid Ali Ogʻaning uyi -
-
-
Ikki qavatli old oyna -
Abarkuh muzlatgichi -
Abarkuh muzlatgichi
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Abarkuh can be found at GEOnet Nom Serveri, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3051050" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database".
- ↑ „Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)“ (Excel). Eron statistika markazi. 2011-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ "Abarquh, " Encyclopaedia Iranica (online edition), accessed May 29, 2010.
- ↑ „Abarkooh Ice House Iran“ (inglizcha). untoldpersia.com. 2018-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21-yanvar 2018-yil.
- ↑ Bosworth. „ABARQUH i. History“. Encyclopaedia Iranica. Qaraldi: 5-avgust 2020-yil.