Krupp
Krupp, Essen bölgesinde yerleşik 400 yıllık geçmişe sahip Alman aile. Aile, sanayici geçmişi, çelik, silah ve mühimmat üretimiyle ünlüdür. Aile şirketi olan Friedrich Krupp AG Hoesch-Krupp 20.yüzyılın önde gelen şirketlerinden olmuştur. 1999 yılında Thyssen AG ile birleşerek ThyssenKrupp AG adını almıştır.
Kuruluş
[değiştir | kaynağı değiştir]Krupp firması, 1811'de Friedrich Krupp (1787-1826) tarafından kuruldu. O zaman Krupp, küçük bir çelik döküm fabrikasıydı. Friedrich'in oğlu Alfred Krupp, (1812-1887) bunu genişletti ve dünyanın en büyük çelik döküm fabrikası haline getirdi. Ayrıca, silah imalatına başladı. Kömür ve demir madeninden başlayarak çelik üretimine kadar bütün işlemler tek elde yapılmaya başlandı. Demir cevherine Bessemer metodunun geniş ölçüde uygulanmasının öncülüğü de Alfred Krupp devrinde gerçekleşti.
I. Dünya Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Alfred'in oğlu Friedrich Alfred Krupp (1854-1902) zamanında ise harp gemileri inşası ve zırhlı levha imalatına başlandı. Krupplar'ın devlet kuruluşları içinde politik ağırlığı arttı. Friedrich Alfred öldüğünde oğlu olmadığı için, damadı Gustav von Bohlen und Halbach (1870-1950), Krupp ismi altında işin idaresini eline aldı. I. Dünya Savaşı'nda Krupp firmasında 100.000 işçi çalışıyordu. Versay Antlaşması, Almanya'yı silahsızlanmaya zorlayınca fabrika silah imali bakımından bir müddet durdu.
II. Dünya Savaşı ve sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Krupp, Hitler devrinde yeniden silah imalatına başladı. II. Dünya Savaşında dev Krupp fabrikalarında yabancı işçi çalıştırıldı.Gustav Krupp 1945'te savaş suçlusu olarak mahkemeye verildi. Fakat çok hasta olduğundan duruşmaya çıkamadı. Oğlu Alfred Krupp (1907-1967), 1948'de hapse mahkûm edildi. 1951'de serbest bırakıldı ve fabrikalarının bir kısmını sattı.Firma'nın bugüne kadar çıkmış birçok savaşta payı olduğu iddia edilmiş, ancak Krupp firması arşivlerini açmayı reddettiğinden[1] bugüne kadar bu iddialar kanıtlanamamıştır. Krupplar II. Dünya Savaşı'ndan sonra kan kaybetmelerine rağmen Alman sanayiinin önemli bir firması olarak kaldılar. Firma bu önemini günümüzde de korumaktadır.
Önemli tarihi olaylarda oynadığı rol
[değiştir | kaynağı değiştir]- Fransa-Prusya Savaşında Alman Ordusuna yaptığı kuyruktan dolma tüfek ile Fransızların ağızdan dolma tüfeğine karşı belirgin bir üstünlük sağlamıştır.
- 93 Harbi'nde Plevne Müdaafası sırasında Osmanlı ordusunun ellerinde bulunan Krupp topları Gazi Osman Paşa'ya çok büyük bir üstünlük kazandırmış ve savunmanın 145 gün gibi uzun bir süre olmasına önemli bir katkı yapmıştır.
- Çanakkale Savaşları sırasında boğazı korumak için Krupp topları kullanılmıştır.
- I. Dünya Savaşı sırasında Alman Ordusu için büyük toplar üretmiştir. Bunlardan en bilinenleri 420mm çapındaki Büyük Bertha, 380mm çapındaki Uzun Max adlı toplardır.
- II. Dünya Savaşı sırasında Alman Ordusuna çok sayıda silah üretilmiştir. Bunlar arasında Panzerkampfwagen I, Panzerkampfwagen IV, U-Bot ve Schwerer Gustav sayılabilir.
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ İlber Ortaylı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfuzu, Alkım Yayınevi, 9.Baskı Mart 2006, ISBN 975-992-045-X Sayf. 103
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Krupp resmî internet sitesi26 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 24 Haziran 2011 tarihinde erişilmiştir
- ThyssenKrupp ve Türkiye Sanayi Önemli Tarihi Olaylar - 1868-2013 Kronoloji (Türkçe)
