George H. W. Bush
George Herbert Walker Bush (d. 12 Haziran 1924, Milton - ö. 30 Kasım 2018, Houston), 1989-93 arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) 41. başkanı, 1981-89 arasında da ABD'nin 43. başkan yardımcısı. II. Dünya Savaşı gazisi son ABD başkanıdır. ABD'nin 43. başkanı George W. Bush'un babasıdır.
| George H. W. Bush | |
|---|---|
| |
| Resmî portre, 1989 | |
| 41. Amerika Birleşik Devletleri başkanı | |
| Görev süresi 20 Ocak 1989 - 20 Ocak 1993 | |
| Başkan Yardımcısı | J. Danforth Quayle |
| Yerine geldiği | Ronald Reagan |
| Yerine gelen | Bill Clinton |
| 43. Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı | |
| Görev süresi 20 Ocak 1981 - 20 Ocak 1989 | |
| Başkan | Ronald Reagan |
| Yerine geldiği | Walter Mondale |
| Yerine gelen | Dan Quayle |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | George Herbert Walker Bush 12 Haziran 1924 Milton, Massachusetts, Amerika Birleşik Devletleri |
| Ölüm | 30 Kasım 2018 (94 yaşında) Houston, Teksas, Amerika Birleşik Devletleri |
| Partisi | Cumhuriyetçi |
| Evlilik(ler) | Barbara Bush
(e. 1944; ö. 2018) |
| Çocuk(lar) | George Pauline Jeb Neil Marvin Dorothy |
| Bitirdiği okul | Yale Üniversitesi (BA) |
| İmzası | 
|
Yaşamı
değiştir1924 yılında Milton, Massachusetts'te dünyaya geldi. Connecticut eyaleti senatörlerinden banker Prescott Sheldon Bush (1895-1972) ile Dorothy (Walker) Bush (1901-1992) çiftinin oğludur. Doğumundan kısa süre sonra Bush ailesi Greenwich, Connecticut'a taşındı. Bush Greenwich'te büyüdü; orada ve Andover'da (Massachusetts) özel okullarda okudu. Andover'daki Phillips Akademisi'ni bitirdikten sonra Deniz Kuvvetleri Yedek Birlikleri'nde yedeksubay oldu. II. Dünya Savaşı sırasında (1942-44) Büyük Okyanus'taki uçak gemilerinde torpido bombardıman pilotu olarak görev yaptı. Üstün Uçuş Nişanı'nı kazandı.
1945'te Barbara Pierce ile evlendi ve çiftin altı çocuğu oldu: George Walker Bush (1946 doğumlu), Pauline Robinson "Robin" Bush (1949-1953, kan kanserinden öldü), John Ellis "Jeb" Bush (1953 doğumlu), Neil Mallon Bush (1955 doğumlu), Marvin Pierce Bush (1956 doğumlu) ve Dorothy Bush Koch (1959 doğumlu).
Greenwich'e döndükten sonra aile geleneğini izleyerek Yale Üniversitesine girdi ve 1948'de buradan mezun oldu. Babasının şirketinde görev almak istemedi. Ancak babasının iş bağlantıları sayesinde, taşındığı Teksas'ta petrol arama donanımı pazarlamaya başladı. Zapata Petroleum Corporation (1953) ile Zapata Off-Shore Company (1954) gibi petrol şirketlerinin kurucu ortağı oldu.
1959'dan itibaren Houston'da Cumhuriyetçi Parti'de etkin görev aldı. 1964'te Senato seçimlerinde, kendisini aşırı sağcı olmakla suçlayan Demokrat Partili rakibi Ralph Yarborough'ya karşı başarısız olduktan sonra 1966'da Cumhuriyetçi Parti'den Temsilciler Meclisine seçildi. 1970'te bu sandalyeyi bırakarak Senato seçimlerine katıldıysa da yine başarısız oldu. Başkan Richard Nixon, Bush'u ABD'nin Birleşmiş Milletler nezdindeki büyükelçiliğine atadı (1971-72). Bush 1973'te Watergate Skandalı alevlendiği sırada Cumhuriyetçi Parti Ulusal Komitesi'nin başkanı oldu. Uzun süre Başkan Nixon'ı desteklediyse de Ağustos 1974'te başkanı istifaya çağırmak zorunda kaldı. Aynı yılın sonuna doğru Başkan Gerald R. Ford tarafından Pekin'de ABD İrtibat Bürosu'nun başına getirildi. Merkezi Haberalma Örgütü (CIA) başkanlığına (1976-77) atanmasına değin bu görevde kaldı.
Bush 1980'de başkan adaylığı için bir kampanya başlattıysa da mayısta Ronald W. Reagan'ı desteklemek üzere kampanyasından vazgeçti ve Reagan'ın başkan yardımcısı adayı oldu. 1980'de Ronald Reagan'ın mevcut başkan Jimmy Carter'a karşı kazandığı seçim zaferiyle Bush da başkan yardımcısı oldu.
Başkan yardımcısı olarak anayasanın çizdiği görev sınırlarını kabullenip genellikle düşük bir profil sergiledi; hiçbir şekilde Reagan'ı eleştirmedi ve inisiyatif almayı reddetti. Başkan yardımcısı ve senato başkanı olarak Reagan'ın güvenini kazandı. 1984'te ikinci bir dönem için yeniden seçildi; bu seçimdeki rakibi Geraldine Ferraro ABD tarihinde büyük bir partiden başkan yardımcılığına aday gösterilen ilk kadındı. 13 Temmuz 1985'te Reagan'ın kalın bağırsağındaki urun alınması amacıyla ameliyat edilmesi nedeniyle ABD tarihinde başkanlık yetkilerini devralan ilk başkan yardımcısı oldu.
Reagan yönetimi 1986 yılında, yönetim görevlilerinin yasaları doğrudan çiğneyerek gizli bir operasyonla İran'a silah satarak elde ettikleri gelirle Nikaragua'daki Sandinista yönetimine karşı savaşan antikomünist Contra'lara yardım yaptıklarının ortaya çıkmasıyla sarsıldı. Bush kovuşturmadan kurtulmayı başardı. Olayların dışında kaldığını ve fiilî bir rolü olmadığını iddia etse de yayınlamak zorunda bırakılacağı günlüğüne skandal ortaya çıkmadan önceki bir tarihte "bütün ayrıntıları bilen birkaç kişiden biriyim" diye yazmıştı.[1]
1988 başkanlık seçimlerinde neredeyse rakipsiz biçimde partisinin adayı oldu. Demokrat Parti'nin adayı Yunan asıllı Massachusetts valisi Michael Dukakis karşısında halkın yüzde 54'ünün oyunu alarak seçimi kazandı, böylece 1836'dan beri yardımcılıktan başkanlığa geçebilen ilk kişi oldu.[2]
Başkanlığı
değiştir
Bush, Reagan'ın izlediği politikalarda önemli bir değişikliğe yönelmedi. Ama Reagan'ın Demokratların çoğunlukta bulunduğu Kongre'ye karşı cephe alan tutumundan uzak durdu. Aralık 1989'da, ABD'de uyuşturucu kaçakçılığıyla suçlanan Panama lideri General Manuel Antonio Noriega'yı devirmek amacıyla ABD kuvvetlerinin bu ülkeyi işgal etmesi emrini verdi (ABD'nin Panama'yı işgali). Öte yandan Nikaragua'nın demokratik seçimlere yönelmesi üzerine ABD'nin bu ülkedeki ayaklanmacılara yönelik yardımını kesti.
Doğu Avrupa'daki köklü siyasal dönüşümleri destekleyen Bush Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov'la birkaç kez buluşarak karşılıklı silahsızlanmada çok önemli adımlar atılmasını sağlayan antlaşmalara imza koydu.
Ağustos 1990'da Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesi üzerine Birleşmiş Milletler'in (BM) desteğiyle ABD önderliğinde geniş bir uluslararası ittifakın oluşmasını sağladı. Irak'ın BM ambargosuna karşın çekilmemesi üzerine Basra Körfezi'nde konuşlandırılmış ABD askerlerinin sayısını birkaç ay içinde yaklaşık 500 bine çıkardı. 16-17 Ocak 1991 gecesi ABD önderliğindeki hava saldırısıyla başlayan Körfez Savaşı şubat sonlarında Müttefiklerin zaferiyle sonuçlandı. Savaştan sonra 12 yıl süreyle Irak'a ambargo uygulanmış ve Irak'ın kuzey bölgesindeki hava sahanlığında Irak'a ait uçakların uçması yasaklanmıştır.
Sovyetler Birliği'ndeki reform sürecini destekleyecek bir yardım programını geciktirmekle eleştirilen Bush, Ağustos 1991'de Gorbaçov'a karşı girişilen darbe karşısında kesin tutum takındı. 1991 sonlarında SSCB'nin dağılmasıyla birlikte yaklaşık yarım yüzyıldır dünya ölçeğinde ABD'nin karşıt kutbunu oluşturan rakip ve hasım güç ortadan kalkmış oldu.
İç politikada Bush daha az girişken davrandı. Federal hükûmetin süregiden bütçe açıklarının hem vergileri artırarak hem de harcamaları kısarak kapatılmasına yönelik bir plan konusunda Kongre'yle anlaşmaya vardı. Ama başta işsizlik olmak üzere ekonomik durgunluğun öteki göstergelerinin belirginleşmesi kamuoyunda Bush'a yönelik desteğin sarsılmasına yol açtı. 1992'deki başkanlık seçimlerinde Demokratların adayı Bill Clinton karşısında yenilgiye uğradı. Seçimlerle birlikte siyasi yaşamına nokta koydu.
Sonraki yıllar
değiştir1993'te Kraliçe II. Elizabeth tarafından şövalyelik ile ödüllendirildi. Nisan 1993'te Kuveyt'e ziyarette bulundu. Kuveyt Güvenlik Örgütü, ziyaret sırasında Bush'u öldürmek ve sabotaj düzenlemek için ülkeye sızdığı iddia edilen 17 kişiyi tutukladı. Şüphelilerin ifadeleri ve bombanın devre parçalarında yapılan inceleme sonucunda Federal Soruşturma Bürosu (FBI) saldırının arkasında Irak İstihbarat Servisi'nin olduğunu saptadı. Bunun üzerine iki ay sonra Bill Clinton'ın emriyle başlatılan operasyonda Bağdat'ta bulunan Irak istihbarat Servisi merkezine 23 Cruise füzesi atıldı.[3]
En büyük oğlu George W. Bush 2000 ve 2004 yıllarında arka arkaya ABD Başkanı seçildi. Aralarındaki siyasi farklılıklara karşın halefi Bill Clinton'la Katrina Kasırgası ve 2004 Hint Okyanusu tsunamisi kurbanları için yapılan yardım kampanyalarına katıldı. Gerald Ford'un 2006'da ölmesinden sonra ''hayatta olan en yaşlı ABD Başkanı unvanını'' kazandı. Houston kentinde 30 Kasım 2018'de 94 yaşında öldü. Vefatından sonra hayatta olan en yaşlı ABD Başkanı unvanı Jimmy Carter'a geçti.
Kaynakça
değiştir- ^ "The Iran-Contra Affair 20 Years On". Gwu.edu. 19 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2012.
- ^ Eski ABD Başkanı George H.W. Bush yaşamını yitirdi 15 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC Türkçe
- ^ "ABD'nin gücü Saddam'a". Milliyet. 24 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2018.
Dış bağlantılar
değiştir- George Bush'un Körfez Savaşı sırasındaki fotoğrafları17 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
