Jimmy Carter
James Earl "Jimmy" Carter Jr. (d. 1 Ekim 1924), Amerikan siyasetçi ve Amerika Birleşik Devletleri'nin 39. başkanı. 1977-1981 yılları arasında başkanlık yapmıştır. Carter Center'daki çalışmalarından dolayı 2002 yılında Nobel Barış Ödülü'nü kazanmıştır. George H. W. Bush'un 30 Kasım 2018'de ölmesinden sonra hayatta olan en yaşlı ABD Başkanı unvanını kazandı.
| Jimmy Carter | |
|---|---|
| |
| Resmî portre, 1978 | |
| 39. Amerika Birleşik Devletleri başkanı | |
| Görev süresi 20 Ocak 1977 - 20 Ocak 1981 | |
| Başkan Yardımcısı | Walter Mondale |
| Yerine geldiği | Gerald Ford |
| Yerine gelen | Ronald Reagan |
| 76. Georgia Valisi | |
| Görev süresi 12 Ocak 1971 - 14 Ocak 1975 | |
| Yerine geldiği | Lester Maddox |
| Yerine gelen | George Busbee |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | James Earl Carter, Jr. 1 Ekim 1924 Plains, Georgia |
| Partisi | Demokrat |
| Evlilik(ler) | Rosalynn Smith
(e. 1946; ö. 2023) |
| Çocuk(lar) | 4 |
| Bitirdiği okul | Amerika Birleşik Devletleri Deniz Harp Okulu (BS, 1946) |
| Mesleği | Asker, çiftçi, yazar |
| Dini | Baptist[1] |
| Ödülleri |     
|
| İmzası | 
|
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  ABD
|
| Branşı |  Amerika Birleşik Devletleri Donanması
|
| Hizmet yılları | 1943-53 (Donanma) 1953-61 (Donanma Rezerv) |
| Rütbesi |  Teğmen
|
| Çatışma/savaşları | II. Dünya Savaşı |
Yaşamı
değiştirCarter çocukluğunda ABD Deniz Harp Okulu'na katılmayı hayal etmişti. 1941'de Amerika'nın yakınlarındaki Georgia Southwestern College'da mühendislik alanında lisans eğitimine başladı. Ertesi yıl Atlanta'daki Georgia Teknoloji Enstitüsü'ne geçti ve 1943'te Deniz Harp Okulu'na kabul edildi. İyi bir öğrenciydi ancak akademinin birinci sınıf öğrencilerinin agresif taciz kültürünün aksine, onlardan ayrılmış ve sessiz bir insan olarak görüldü. Akademide, Carter kız kardeşi Ruth'un arkadaşı Rosalynn Smith'e âşık oldu. İkili, 1946'daki mezuniyetinden kısa bir süre sonra evlendi.
1924 yılında doğdu. ABD'nin Georgia eyaletinde fıstık tarımıyla uğraşan bir ailenin çocuğudur. 1970 yılında Georgia eyaletine vali seçildi. 1976 yılında o zamanki başkan Gerald Ford'a karşı Demokratik Parti'den adaylığını koydu ve seçimi küçük bir farkla kazanarak başkan oldu.
Başkanlığı sırasında petrol krizi yaşandı. Enflasyon oranı tarihin en yüksek değerlerinden birine ulaştı. Sovyetler Birliği Afganistan'ı işgal etti. İran'daki Şah Muhammed Rıza Pehlevi yönetimi yıkılarak İran İslam Cumhuriyeti kuruldu. ABD'nin Tahran'daki elçiliği hükûmetten cesaret alan bir grup öğrenci tarafından işgal edildi ve elçilik çalışanları 444 günlük bir süreyle rehin alındı. Bu durum başkanlığının son günlerine kadar sürdü ve rehinelerin serbest bırakılması konusunda başarısızlığı 1980 yılındaki başkanlık seçimlerini Ronald Reagan'a kaybetmesinde büyük rol oynadı.
Başkanlığından sonraki dönemde dünya çapındaki birçok krizde ara buluculuk görevini üstlendi. Bu konudaki katkılarından dolayı 2002 yılında Nobel Barış Ödülü aldı.
1982'de Carter, insan haklarını geliştirmek ve genişletmek için The Carter Center'ı kurdu. Barış müzakerelerini yürütmek, seçimleri izlemek ve gelişmekte olan ülkelerde hastalıkların önlenmesi ve ortadan kaldırılmasını ilerletmek için yoğun seyahatler yaptı. Carter, Habitat for Humanity yardım kuruluşunda önemli bir figür olarak kabul ediliyor. İsrail-Filistin çatışması gibi devam eden Amerikan ve küresel meseleler hakkında aktif olarak yorum yapmaya devam ederken, siyasi hatıralardan şiire kadar 30'dan fazla kitap yazdı.
George H. W. Bush'un ölümünden sonra ''hayatta olan en yaşlı ABD Başkanı'' unvanı Jimmy Carter'a geçti.
99 Yaşına girmeye hazırlanırken 18 Şubat 2023'te Carter Center, Başkan Carter'ın ileri bir tedavi görmek yerine Plains, Georgia'daki evinde palyatif bakım alacağını ve kalan zamanını evde ailesiyle geçireceğini açıkladı. 19 Şubat 2023'te ailesi ve dostları Carter'ın 62 yıllık evinde toplandı. Aynı zamanda açıklamanın ardından dünyanın dört bir yanından destek mesajları yayımlandı.[2]
2024 yılı itibarıyla 100 yaşında ve 43 yıllık emekliliğiyle hem yaşayan en yaşlı başkan hem de başkanlık sonrası en uzun süre kalan ABD başkanıdır. Aynı zamanda yaşayan üçüncü en yaşlı eski dünya lideridir.[3]
Kaynakça
değiştir- ^ Warner, Greg. "Jimmy Carter says he can 'no longer be associated' with the SBC". Baptist Standard. 29 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2009.
He said he will remain a deacon and Sunday school teacher at Maranatha Baptist Church in Plains and support the church's recent decision to send half of its missions contributions to the Cooperative Baptist Fellowship.
- ^ Klein, Aaron Pellish,Shawna Mizelle,Betsy (18 Şubat 2023). "Jimmy Carter to begin receiving home hospice care | CNN Politics". CNN (İngilizce). 18 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023.
- ^ "Jimmy Carter Sets New Record for Longest-Living President as He Turns 98 Years Old". Peoplemag (İngilizce). 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023.
