[go: up one dir, main page]
Jump to content

Vladimir Putin

Përpunoni lidhje
Checked
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Vladimir Vladimiroviç Putin
Presidenti i Rusisë
Në detyrë
7 maj 2012 – aktiv
Paraprirë ngaDmitri Medvedev
Në detyrë
7 maj 2000 – 7 maj 2008
Paraprirë ngaBoris Jellcin
Pasuar ngaDmitri Medvedev
Kryeministri i Rusisë
Në detyrë
8 gusht 1999 – 7 maj 2000
Paraprirë ngaSergej Stepashin
Pasuar ngaMihail Kasjanov
Në detyrë
7 maj 2008 – 7 maj 2012
Paraprirë ngaViktor Zubkov
Pasuar ngaDmitri Medvedev
Drejtor i Shërbimi Federal i Sigurimit
Në detyrë
25 korrik 1998 – 29 mars 1999
Paraprirë ngaNikolaj Kovalev
Pasuar ngaNikolaj Patrushev
Të dhëna vetjake
U lind më7 tetor 1952
Leningrad, RSFS Ruse, Bashkimi Sovjetik
NënshtetësiaRus
Partia politikeRusia e Bashkuar
PunësimiPolitikan

Vladimir Vladimiroviç Putini (rusisht: Владимир Владимирович Путин; lindi më 7 tetor 1952) është presidenti i Rusisë. Ka qenë kryeministër nga viti 1999 deri në vitin 2000. President nga 2000 deri më 2008 dhe përsëri kryeministër nga 2008 deri më 2012.

Jetëshkrimi

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Lindi në Leningrad (tani Shën Petersburgu), u diplomua në Universitetin Publik të Leningradit, në degën e Juridikës në vitin 1975. Nëna e tij ishte nënpunëse në një fabrikë, ndërsa i ati i tij ishte marins i një nëndetseje. Pas diplomimit filloi të punojë në Shërbimin Sekret të Bashkimit Sovjetik-KGB. Një kohë jetoi në Gjermani dhe pasi u kthye në Leningrad ishte anëtari i Administratës së Universitetit. Putin në vitet 1991-92 ishte ndihmëskryetari i Kryetarit tē Komunës, dhe po ashtu Kryetari i Komitetit për Mardhëniet Ndërkombëtare të Këshillit të Kuvendit. Gjatë viteve 1998-99 ishte kryetari i Shërbimeve Sekrete të Federatës Ruse - FSB, në të njejtën kohë ishte edhe Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit të Sigurimit të Rusisë.

Në 16 gusht 1999 filloi të punojë si Kryeministri i Rusisë. Me dorëheqjen e Boris Jellcinit më 31 dhjetor 1999, në bazë të Kushtetutës u bë Kryetari i vendit për tre muaj, deri tek zgjedhjet presidenciale. Në zgjedhjet presidenciale Putin fitoi më shumë se 50% të votave, dhe u zgjodh Kryetari i Rusisë. Më 7 maj 2008 vendin e mori Dimitri Medvediev.

Rinia dhe karriera ne KGB

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

I lindur në Leningrad, sipas biografisë së tij: Në vetën e parë, të shtypura për fushatën presidenciale të vitit 2000) fëmijëri të varfër, kaloi në një shtëpi të përbashkët. Gjyshi nga babai, Spiridon Putin, ka punuar si kuzhinier në një dacha në shërbim të Stalinit dhe Leninit. Nëna e tij, Maria Ivanovna Putina (1911-1998), ishte një punëtor dhe babai i tij, Vladimir Putin Spiridonoviç (1911-1999), vitet tridhjetë e hershme ishte në submariner marinës sovjetike. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, i ati i tij u hartua nga NKVD në një grup sabotazhi. Dy vëllezërit e vjetra kanë lindur në vitet tridhjetë, dhe një vdiq në muajt e parë të jetës, i dyti vdiq nga difteria gjatë rrethimit të Leningradit.

Putin ka një diplomë në të Drejtën Ndërkombëtare në Fakultetin Juridik të Universitetin Shtetëror të Leningradit në vitin 1975. Anëtar i Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik, ai është hartuar në fund të KGB në studimet. Gjatë karrierës së tij si anëtar dhe më pas udhëheqës të organizatës së fshehtë, e cila zgjati nga 1975 deri më 1991, ai kaloi pesë vjet në Dresden, Republika Demokratike Gjermane. Pas rënies së regjimit të Gjermanisë Lindore, Putin u thirr në Bashkimin Sovjetik dhe u kthye në Leningrad, ku, që nga qershori i vitit 1991, u hyjnë në Seksionin Çështjeve Ndërkombëtare të Universitetit të Shtetit, të dorëzuar në Molçanov Zëvendës Drejtori Juri. Në pozitën e tij të ri, rinsaldò Anatolj marrëdhëniet Sobçak me e kryetarit të atëhershëm të Leningradit me: Sobçak kishte punuar si Asistent Profesor gjatë viteve të Putinit universitare dhe ishte mbikqyrësi i tij. Presidenti i ardhshëm dha dorëheqjen nga shërbimet e sigurisë gusht 20, 1991 gjatë grushtit të shtetit të dështuar, i mbështetur nga KGB kundër Gorbaçovit.

Karriera politike

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

2008–2012: Mandati i dytë kyreministror

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Putin u ndalua nga një mandat i tretë radhazi nga Kushtetuta. Zëvendëskryeministri i parë Dmitri Medvedev u zgjodh pasardhës i tij. Në një operacion të ndërrimit të pushtetit më 8 maj 2008, vetëm një ditë pasi ia dorëzoi presidencën Medvedevit, Putin u emërua kryeministër i Rusisë, duke ruajtur dominimin e tij politik.[1]

Putin tha se tejkalimi i pasojave të krizës ekonomike botërore ishte një nga dy arritjet kryesore të mandatit të tij të dytë si kryeministër.[2] Tjetra ishte stabilizimi i madhësisë së popullsisë së Rusisë midis viteve 2008 dhe 2011 pas një periudhe të gjatë kolapsi demografik që filloi në vitet 1990.[2]

Në Kongresin e Rusisë së Bashkuar në Moskë më 24 shtator 2011, Medvedev propozoi zyrtarisht që Putin të kandidojë për presidencën në vitin 2012, një ofertë që Putin e pranoi. Duke pasur parasysh dominimin pothuajse të plotë të Rusisë së Bashkuar në politikën ruse, shumë vëzhgues besonin se Putinit i ishte siguruar një mandat i tretë. Lëvizja pritej të shihte Medvedevin të qëndronte në biletën e Rusisë së Bashkuar në zgjedhjet parlamentare në dhjetor, me synimin për t'u bërë kryeministër në fund të mandatit të tij presidencial.[3]

Pas zgjedhjeve parlamentare më 4 dhjetor 2011, dhjetëra mijëra rusë u përfshinë në protesta kundër mashtrimit të pretenduar zgjedhor; këto ishin protestat më të mëdha në kohën e Putinit. Protestuesit kritikuan Putinin dhe Rusinë e Bashkuar dhe kërkuan anulimin e rezultateve të zgjedhjeve.[4] Ato protesta ndezën frikën e një revolucioni me ngjyra në shoqëri.[5] Putin dyshohet se organizoi një numër grupesh paraushtarake besnike ndaj tij dhe partisë Rusia e Bashkuar në periudhën midis viteve 2005 dhe 2012.[6]

2012–2018: Mandati i tretë presidencial

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 24 shtator 2011, ndërsa fliste në kongresin e partisë Rusia e Bashkuar, Medvedev njoftoi se do të rekomandonte partinë të emëronte Putinin si kandidatin e saj presidencial.[7] Ai gjithashtu zbuloi se të dy politikanët e kishin kryer këtë marrëveshje për ta bërë Putinin kandidat për zgjedhjet presidenciale 2012 kohë më parë. Ky "zëvëndësim" u cilësua nga shumë në media si "Rokirovka", termi rus për lëvizjen e shahut "castling".[8]

Më 4 mars 2012, Putin fitoi Zgjedhjet presidenciale ruse 2012 në raundin e parë me 63.6% të votave, paravërisht akuzave të përhapura në të gjithë vendin se zgjedhjet ishin të shitura.[9][10][11] Grupet opozitare akuzuan Putinin dhe partinë Rusia e Bashkuar për mashtrim.[12][13] Ndërsa përpjekjet për t'i bërë zgjedhjet transparente u publikuan, duke përfshirë përdorimin e kamerave të internetit në qendrat e votimit, votimi u kritikua nga opozita ruse dhe nga vëzhguesit ndërkombëtarë nga Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë për parregullsi procedurale.[14]

Protestat kundër Putinit u zhvilluan gjatë dhe menjëherë pas fushatës presidenciale. Protesta më famëkeqe ishte performanca e Pussy Riot më 21 shkurt dhe gjyqi pasues.[15] Rreth 8,000–20,000 protestues u mblodhën në Moskë më 6 maj,[16][17] kur tetëdhjetë persona u plagosën në konfrontimet me policinë dhe 450 u arrestuan,[18] me 120 arrestime të tjera të nesërmen.[19] Një kundërprotestë e mbështetësve të Putinit ndodhi, e cila kulmoi me një mbledhje prej rreth 130,000 mbështetësve në stadiumin Luzhniki, stadiumi më i madh i Rusisë.[20] Disa nga të pranishmit deklaruan se ishin paguar për të ardhur, ishin detyruar të vinin nga punëdhënësit e tyre, ose u mashtruan duke besuar se do të merrnin pjesë në një festival folklorik.[21][22][23] Tubimi konsiderohet të jetë më i madhi në mbështetje të Putinit deri më sot.[24]

Presidenca e Putinit u inaugurua në Kremlin më 7 maj 2012.[25] Në ditën e tij të parë si president, Putini nxori 14 dekrete presidenciale, të cilat nga media quhen nganjëherë "Dekretet e majit", duke përfshirë një të gjatë që përcakton qëllime të gjera për ekonominë ruse. Dekrete të tjera kishin të bënin me arsimin, strehimin, trajnimin e fuqisë punëtore të kualifikuar, marrëdhëniet me Bashkimin Evropian, industrinë e mbrojtjes, marrëdhëniet ndëretnike dhe fusha të tjera politikash të trajtuara në artikujt e programit të Putinit të botuara gjatë fushatës presidenciale.[26]

Në vitet 2012 dhe 2013, Putin dhe partia Rusia e Bashkuar mbështetën legjislacion më të rreptë kundër komunitetit LGBT, në Shën Petersburg, Archangelsk dhe Novosibirsk; një ligj i quajtur ligji rus i propagandës së homoseksualëve, që është kundër "propagandës homoseksuale" (i cili ndalon simbole të tilla si flamuri i ylberit,[27][28] si dhe vepra të botuara që përmbajnë përmbajtje homoseksuale) u miratua nga Duma e Shtetit në qershor 2013.[29][30] Duke iu përgjigjur shqetësimeve ndërkombëtare në lidhje me legjislacionin e Rusisë, Putin u kërkoi kritikëve të vinin në dukje se ligji ishte një "ndalim i propagandës së pedofilisë dhe homoseksualitetit" dhe ai deklaroi se vizitorët homoseksualë në Lojërat Olimpike Dimërore 2014 duhet t'i "lënë fëmijët në paqe", por mohoi se kishte ndonjë "diskriminim profesional, karriere apo sociale" ndaj homoseksualëve në Rusi.[31]

Në qershor 2013, Putin mori pjesë në një tubim televiziv të Frontit Popullor Gjitho-Rus ku u zgjodh kreu i lëvizjes,[32] e cila u krijua në vitin 2011.[33] Sipas gazetarit Steve Rosenberg, lëvizja synon të "rilidhë Kremlinin me njerëzit e Rusisë" dhe një ditë, nëse është e nevojshme, të zëvendësojë partinë gjithnjë e më shumë jopopullore Rusia e Bashkuar që aktualisht mbështet Putinin.

2018–vazhdon: Mandati i kartët presidencial

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Putin fitoi zgjedhjet presidenciale të vitit 2018 me më shumë se 76% të votave.[34] Mandati i tij i katërt filloi më 7 maj 2018 dhe do të zgjasë deri në vitin 2024.[35][36] Në të njëjtën ditë, Putin ftoi Dmitri Medvedev për të formuar një qeveri të re.[37] Më 15 maj 2018, Putin mori pjesë në hapjen e lëvizjes përgjatë autostradës së urës së Krimesë. Tre ditë më pas, Putin nënshkroi dekrete për formimin e qeverisë së re.[38] Më 25 maj, Putin njoftoi se nuk do të kandidonte për president në vitin 2024, duke e justifikuar këtë vendim në përputhje me Kushtetutën ruse.[39]

Pandemia e COVID-19

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Artikulli kryesor: Pandemia e COVID-19 në Rusi

Më 15 mars 2020, Putin udhëzoi të formohej një grup pune nga Këshilli i Shtetit për të luftuar përhapjen e koronavirusit. Putin emëroi kryebashkiakun e Moskës Sergey Sobyanin si kreun e grupit.[40]

Më 22 mars 2020, pas një telefonate me kryeministrin italian Giuseppe Conte, Putin organizoi ushtrinë ruse që të dërgonte mjekë ushtarakë, automjete speciale dezinfektuese dhe pajisje të tjera mjekësore në Itali, e cila ishte vendi evropian më i goditur nga pandemia COVID-19.[41]

Më 24 mars 2020, Putin vizitoi një spital në Kommunarka të Moskës, ku mbahen pacientë me koronavirus, me të cilët foli ashtu si dhe me mjekët.[42] Ai filloi të punonte vetëm në zyrën e tij në Novo-Ogaryovo. Sipas Dmitri Peskov, Putin kryen teste ditore të koronavirusit, dhe se shëndeti i tij nuk ishte në rrezik.[43][44]

2021–2022: Kriza ruso-ukrainase dhe pushtimi

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Artikulli kryesor: Pushtimi rus i Ukrainës në 2022

Në shtator 2021, Ukraina zhvilloi stërvitje ushtarake me forcat e NATOs.[45] Kremlini paralajmroi NATOn se nëse do të zgjeronte infrastrukturën ushtarake në Ukrainë do të shkelte "vijën e kuqe" të Putinit.[46] Zëdhënësi i Putin, Dmitri Peskov, mohoi akuzat se Rusia po përgatitej për një pushtim të Ukrainës.[47]

Më 30 nëntor 2021, Putin deklaroi se një zgjerim i NATOS në Ukrainë, veçanërisht vendosja e çdo lloj rakete me rreze të gjerë, të aftë të godasin çdo qytet rus ose sistemet raketore mbrojtëse të vendit të ngjashme me ato të Polonisë dhe Rumanisë, do të ishte një "vijë e kuqe" për Kremlinin.[48][49][50] Putin i kërkoi presidentit Joe Biden garanci ligjore që NATO nuk do të zgjerohej drejt lindjes dhe se nuk do të vendoste "sisteme armësh që na kërcënojnë në afërsi të territorit rus".[51] Megjithatë, Shba-ja dhe NATO i refuzuan kërkesat e tij.[52][53]

Kremlini në mënyrë të vazhdueshme mohoi se kishte plane për të pushtuar Ukrainën.[54][55][56] Putini i hodhi poshtë frikërat e tilla si "alarmiste".[57]

Në dhjetor 2021, një sondazh i Levada Center zbuloi se 50% e rusëve besonin se ishte faji i Shba-së dhe NATOs për krizën ruso-ukrainase, 16% besonin se ishte faji i Ukrainës kurse vetëm 4% besonin se ishte faji i Rusisë.[58][59] Megjithatë, më 7 shkurt 2022, gjeneral-koloneli rus në pension Leonid Ivashov, i cili është aktiv në politikë si kryetar i Asamblesë së Oficerëve Rus, bëri thirrje publikisht që Putin të jepte dorëheqjen për kërcënimet për një pushtim "kriminal" të Ukrainës.[60][61]

Në shkurt 2022, Putin paralajmëroi se pranimi i Ukrainës në NATO mund ta inkurajojë Ukrainën të rimarrë kontrollin mbi Krimenë e aneksuar nga Rusia ose zonat e sunduara nga separatistët pro-rusë në Donbas, duke thënë: "Imagjinoni që Ukraina është një anëtare e NATO-s dhe një operacion ushtarak [për të rimarrë Krimenë".] fillon. Çfarë - do të luftojmë me NATO-n? A ka menduar dikush për këtë?"[62] Më 7 shkurt 2022, Putin tha në një konferencë të përbashkët shtypi me presidentin francez Emmanuel Macron se "Një numër idesh, propozimesh [të Macronit] ... janë të mundshme si bazë për hapat e mëtejshëm. Ne do të bëjmë gjithçka për të gjetur kompromise që i përshtaten të gjithëve."[63] Putin premtoi se Rusia nuk do të kryente ndërhyrje të reja ushtarake afër Ukrainës.[64]

Më 15 shkurt, dhoma e ulët e parlamentit rus, Duma e Shtetit, mbështeti një rezolutë që bën thirrje për njohjen diplomatike të dy republikave të vetëshpallura separatiste në Donbas.[65] Gjashtë ditë më pas, Putin firmosi një dekret duke i njohur zyrtarisht dy republikat e vetëshpallura në Donbas si shtete të pavarura.[66] Më 24 shkurt, Putin njoftoi drejtëpërdrejtë nga televizori nisjen e një "operacioni special ushtarak" në Ukrainë,[67] duke nisur një pushtim të plotë mbi Ukrainën.[68] Ai tha se qëllimi i "operacionit" ishte "të mbronte njerëzit" në rajonin kryesisht rusishtfolës të Donbasit, i cili, sipas Putinit, "për tetë vjet tani, po përballet me poshtërimin dhe gjenocidin e kryer nga regjimi i Kievit".[69] Putin gjithashtu shkoi se "e gjithë përgjegjësia për një gjakderdhje të mundshme do të jetë tërësisht në ndërgjegjen e regjimit që sundon në territorin e Ukrainës."[70]

Politikat e brëndshme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Politikat e brendshme të Putinit, veçanërisht në fillim të presidencës së tij të parë, synonin krijimin e një strukture pushteti vertikal. Më 13 maj 2000, ai nxori një dekret që organizonte 89 subjektet federale të Rusisë në shtatë rrethe administrative federale dhe emëroi një të dërguar presidencial përgjegjës për secilin prej këtyre rretheve (titulli zyrtar i të cilit është Përfaqësues Fuqiplotë).[71]

Sipas Stephen White, nën presidencën e Putinit, Rusia e bëri të qartë se nuk kishte ndërmend të krijonte një "edicion të dytë" të sistemit politik amerikan ose britanik, por një sistem që ishte më afër traditave dhe rrethanave të Rusisë.[72] Disa komentues e kanë përshkruar administratën e Putinit si një "demokraci sovrane".[73][74][75] Sipas përkrahësve të këtij përshkrimi (kryesisht Vladislav Surkov), veprimet dhe politikat e qeverisë duhet mbi të gjitha të gëzojnë mbështetje popullore brenda vetë Rusisë dhe të mos drejtohen ose ndikohen nga jashtë vendit.[76]

Politika e jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Leonid Bershidsk analizoi intervistën e Putin me revistën Financial Times dhe doli në përfundimin se "Putin është një imperialist i shkollës së vjetër sovjetike, sesa një nacionalist ose racist, pasi ai ka bashkëpunuar, ose është promovuar, nga njerëz të ditur që janë gej.[77]

Putin foli pozitivisht për inteligjencën artificiale në lidhje me politikën e jashtme, "Inteligjenca artificiale është e ardhmja, jo vetëm për Rusinë, por për të gjithë njerëzimin. Ajo vjen me mundësi kolosale, por edhe kërcënime që janë të vështira për t'u parashikuar. Kushdo që të bëhet lider i kësaj sfere do të bëhet sundimtari i botës”.[78]

Mikhail Khodorkovsky deklaroi, "[Putin] do të donte të ulej në një tavolinë me presidentin e Shba-së, dhe ndoshta dhe me presidentin e Kinës, dhe të tre ata të vendosnin për fatin e botës."[79]

Azia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vitin 2012, Putin shkroi një artikull në gazetën indiane The Hindu, dukë thënë: "Deklarata e Bashkpunimit Strategjik ndërmjet Indisë dhe Rusisë e firmosur në tetor 2000 u bë me të vërtetë një hap historik."[80][81] India vazhdon të jetë klienti më i madh i pajisjeve ushtarake ruse, dhe të dyja shtetet ndajnë marrëdhënje të forta diplomatike dhe strategjike.[82]

Nën drejtimin e Putin, Rusia ka mbajtur marrëdhënje pozitive me shtetet aziatike të OBSH-së dhe BRICS, të cilat përfshijnë Kinën, Indinë, Pakistanin si dhe ish shtetet sovjetike të Azisë Qëndrore.[83][84] Në shekullin e 21të, Kina dhe Rusia i kanë forcuar shumë marrëdhënjet dypalëshe dhe bashkpunimin ekonomik— Traktati i Miqësisë dhe ndërtimi i tubacionit të naftës ESPO dhe tubacionit të gazit Power of Siberia formuan një "marrëdhënie të veçantë" midis dy fuqive të mëdha.[85]

Putin takohet shpesh me kryeministrin e Japonisë Shinzo Abe për të diskutuar mosmarrëveshjet territoriale midis dy vendeve të tyre. Putin ka shprehur vullnetin e tij për ndërtimin e një ure hekurudhore ndëmjet dy shteteve.[86] Pavarësisht numrit të lartë të takimeve, asnjë marrëveshje nuk u arrit deri para dorëheqjes së Abe në vitin 2020.[87][88]

Shtetet e Bashkuara, Evropa Perëndimore dhe NATO

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Nën drejtimin e tij, marrëdhëniet e Rusisë me NATO-n dhe SHBA-në kanë kaluar nëpër disa faza. Kur u bë president për herë të parë, marrëdhëniet ishin të kujdesshme, por pas sulmeve të 11 shtatorit, Putini mbështeti SHBA-në në Luftën kundër Terrorizmit dhe u shfaq mundësia për partneritet.[89] Sipas Stephen F. Cohen, SHBA-ja "e shpërbleu me zgjerimin e mëtejshëm të NATO-s deri në kufijtë e Rusisë dhe nga tërheqja e njëanshme nga Traktati i Raketave Anti-Ballistik të vitit 1972",[89] por të tjerë vunë në dukje se aplikimet nga vendet e reja të gatshme për t'u bashkuar me NATO-n u nxitën kryesisht nga Sjellja e Rusisë në Çeçeni, Transnistri, Abkazi, rolin e saj në puçin e Yanayev, si dhe thirrjet nga disa politikanë të shquar rusë për të rivendosur BRSS në kufijtë e saj të mëparshëm.[90][91]

Nga viti 2003, kur Rusia kundërshtoi fuqimisht SHBA-në kur ajo filloi Luftën në Irak, Putini u largua gjithnjë e më shumë nga Perëndimi dhe marrëdhëniet u përkeqësuan në mënyrë të vazhdueshme. Sipas studiuesit të Rusisë, Stephen F. Cohen, narrativa e mediave kryesore amerikane, pas asaj të Shtëpisë së Bardhë, u bë anti-Putin.[89] Në një intervistë me Michael Stürmer, Putin tha se kishte tre pyetje që shqetësonin më shumë Rusinë dhe Evropën Lindore, të cilat ishin: statusi i Kosovës, Traktati për Forcat e Armatosura Konvencionale në Evropë dhe planet amerikane për të ndërtuar objekte të mbrojtjes raketore në Poloni dhe Republikën Çeke, dhe sugjeroi që të treja ishin të lidhura.[92] Pikëpamja e tij ishte se lëshimet nga Perëndimi për njërën nga çështjet mund të përballeshin me lëshime nga Rusia për një tjetër.[92]

Në një intervistë në janar 2007, Putin tha se Rusia mbështeste një bote demokratike shumëpolare dhe forcimim e sistemeve të së drejtës ndërkombëtare.[93]

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "Putin Is Approved as Prime Minister" [Putin miratohet si kryeministër] (në anglisht). The New York Times. 9 maj 2008. Marrë më 9 maj 2008.
  2. ^ a b Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura bbc-demography
  3. ^ "Russia's Putin set to return as president in 2012" [Putini gati të rikthehet si president në vitin 2012] (në anglisht). BBC News. 24 shtator 2011. Marrë më 24 shtator 2011.
  4. ^ "Russian election protests – follow live updates" [Protestat e zgjedhjeve ruse – ndiq përditësimet në kohë direkte] (në anglisht). The Guardian. Marrë më 10 dhjetor 2011.
  5. ^ "Как митинг на Поклонной собрал около 140 000 человек". politonline.ru (në rusisht). Marrë më 22 mars 2022.
  6. ^ David Frum (qershor 2014), "What Putin Wants" [Çfarë kërkon Putin], The Atlantic (në anglisht), 313 (5): 46–48
  7. ^ Andrew Osborn (24 shtator 2011). "Vladimir Putin on course to be Russia's next president as Dmitry Medvedev steps aside" [Vladimir Putin drejt rrugës për t'u bërë president, Dmitry Medvedev tërhiqet]. The Daily Telegraph (në anglisht). Marrë më 25 shtator 2011.
  8. ^ Simon Shuster (3 mars 2012). "Will Putin's Election Victory in Russia Be Greeted with Protests" [A do të pritet fitorja e Putinit në zgjedhje me protesta në Rusi] (në anglisht). Time. ISSN 0040-781X. Arkivuar nga origjinali më 24 shkurt 2022. Marrë më 15 dhjetor 2020.
  9. ^ "История президентских выборов в России" [Historia e zgjedhjeve presidenciale në Rusi]. RIA Novosti (në rusisht). 9 mars 2012. Marrë më 25 nëntor 2015.
  10. ^ "Putin won 'rigged elections'" [Putin fiton 'zgjedhjet e shitura'] (në anglisht). BBC News. 11 shtator 2000. Marrë më 6 mars 2022.
  11. ^ Выборы Президента Российской Федерации 2012. izbirkom.ru (në rusisht). Komisioni Qëndror i Zgjedhjeve i Federatës Ruse. Arkivuar nga origjinali më 9 mars 2015. Marrë më 10 qershor 2015.
  12. ^ "Putin Hails Vote Victory, Opponents Cry Foul" [Putin vlerëson fitoren e votave, kundërshtarët ankohen për mashtrim] (në anglisht). RIA Novosti. Arkivuar nga origjinali më 31 korrik 2013. Marrë më 22 qershor 2013.
  13. ^ James Ball. "Russian election: does the data suggest Putin won through fraud?" [Zgjedhjet ruse: a sygjerojnë të dhënat se Putin fitoi me mashtrim?] (në anglisht). The Guardian. Marrë më 9 prill 2016.
  14. ^ "Russia's presidential election marked by unequal campaign conditions, active citizens' engagement, international observers say" [Zgjedhjet preaidenciale të Rusisë shënonen nga fushatat e pabarabarta dhe angazhimi i qytetarëve aktiv, thonë vëzhguesit ndëkombëtar] (në anglisht). Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë. Marrë më 9 mars 2022.
  15. ^ Miriam Elder (17 gusht 2012). "Pussy Riot sentenced to two years in prison colony over anti-Putin protest" [Pussy Riot dënohet me dy vjet burg në koloni për protestën kundër Putinit] (në anglisht). Londër: The Guardian. Marrë më 17 gusht 2012.
  16. ^ "Провокация вместо марша". vz.ru (në rusisht). Marrë më 10 mars 2022.
  17. ^ "Russian police battle anti-Putin protesters" [Policia ruse lufton protestuesit anti-Putin] (në anglisht). Reuters. 6 maj 2012. Marrë më 7 maj 2012.
  18. ^ "СК пересчитал пострадавших полицейских во время "Марша миллионов"". lenta.ru (në rusisht). Marrë më 25 nëntor 2015.
  19. ^ Tom Parfitt (7 maj 2012). "Vladimir Putin inauguration shows how popularity has crumbled" [Përurimi i Vladimir Putin tregon se si popullari është shkatërruar] (në anglisht). Londër: The Daily Telegraph. Arkivuar nga origjinali më 10 janar 2022. Marrë më 7 maj 2012.
  20. ^ Cameron Ross (2016). Systemic and Non-Systemic Opposition in the Russian Federation: Civil Society Awakens? [Opozita sistematike dhe jo-sistematike në federatën ruse: Shoqata civile zgjohet?] (në anglisht). Routledge. fq. 46. ISBN 978-1-317-04723-0.
  21. ^ "Putin tells stadium rally 'battle' is on for Russia" [Putin tregon se 'beteja'e tubimit të stadiumit është gati për Rusinë] (në anglisht). BBC. 23 shkurt 2012. Marrë më 12 mars 2022.
  22. ^ "Resolute Putin Faces a Russia That's Changed" [Rezoluta Putin shfaqet me një Rusi që ka ndryshuar] (në anglisht). The New York Times. 23 shkurt 2012. Marrë më 12 mars 2022.
  23. ^ "Putin, Addressing Rally, Casts Himself as Unifier" [Putin, duke i folur tubimit, e quan veten bashkues] (në anglisht). The Wall Street Journal. 24 shkurt 2012. Marrë më 12 mars 2022.
  24. ^ "Pro-Putin rally draws tens of thousands" [Tubimi Pro-Putin tërheq qindra mijëra] (në anglisht). Al Jazeera. 23 shkurt 2012. Marrë më 12 mars 2022.
  25. ^ "Vladimir Putin inaugurated as Russian president amid Moscow protests" [Vladimir Putin përurohet si president rus mes protestave në Moskë] (në anglisht). The Guardian. 7 maj 2012. Marrë më 20 janar 2014.
  26. ^ "Putin decrees EU closeness policy" [Putin dekreton politikën e të qënit më afër me BE-në] (në anglisht). Zëri i Rusisë. 7 maj 2012. Arkivuar nga origjinali më 13 maj 2013. Marrë më 22 qershor 2013.
  27. ^ "Discrimination in Russia: Arrests for Violation of St. Petersburg Anti-Gay Law" [Diskriminimi në Rusi: Arrestime për shkeljen e ligjit Anti-Gej të Shën Petersburgut] (në anglisht). Der Spiegel. 6 prill 2012. Marrë më 14 mars 2022.
  28. ^ ""Russian parliament backs ban on "gay propaganda"" [Parlamenti rus mbështet ndalimin e "propagandës gej"] (në anglisht). Reuters. 25 janar 2013. Marrë më 14 mars 2022.
  29. ^ Госдума приняла закон о 'нетрадиционных отношениях' [Duma e Shtetit ka vendosur një ligj mbi 'marrëdhënjet jo-tradicionale'] (në rusisht). BBC Russia. 11 qershor 2013. Arkivuar nga origjinali më 1 mars 2014. Marrë më 11 qershor 2013.
  30. ^ "ГД приняла закон об усилении наказания за пропаганду гомосексуализма среди подростков" (në rusisht). RBC. 11 qershor 2013. Arkivuar nga origjinali më 3 tetor 2013. Marrë më 11 qershor 2013.
  31. ^ Tomas Jivanda (19 janar 2014). "Vladimir Putin: 'I know some people who are gay, we're on friendly terms'" [Vladimir Putin: 'Unë njoh disa njerëz që jan gej, ne jemi në një marrëdhënje miqësore] (në anglisht). Londër: The Independent. Marrë më 8 shkurt 2014.
  32. ^ "Putin becomes Popular Front for Russia leader" [Putin bëhet Fronti Popullor për liderin e Rusisë] (në anglisht). Interfax-Ukraine. 13 qershor 2013. Arkivuar nga origjinali më 15 shtator 2013.
  33. ^ "Echo of Soviet era in Putin's bid for votes" [Jehona e epokës sovjetike në përpjekjen e Putinit për vota] (në anglisht). The Australian. 17 qershor 2011. Marrë më 15 mars 2022.
  34. ^ "Muted Western reaction to Putin victory" [Reagimi pa zë i Perëndimit për fitoren e Putinit] (në anglisht). BBC News. 19 mars 2018. Marrë më 19 mars 2018.
  35. ^ "Когда будет инаугурация президента РФ". aif.ru (në rusisht). 19 mars 2018. Marrë më 20 mars 2018.
  36. ^ "Russia's Putin wins by big margin" [Putini i Rusisë fiton me diferencë të madhe] (në anglisht). BBC News. 18 mars 2018. Marrë më 18 mars 2018.
  37. ^ "Путин предложил кандидатуру Медведева на пост премьера". РИА Новости (në rusisht). 7 maj 2018. Marrë më 7 maj 2018.
  38. ^ Президент подписал указы о составе нового Правительства (në rusisht). Kremlin.ru. 18 maj 2018. Marrë më 18 maj 2018.
  39. ^ "Putin says will step down as president after term expires in 2024" [Putin thotë se do tërhiqet si president pasi ti mbaroj mandati në vitin 2024] (në anglisht). Reuters. 25 maj 2018. Marrë më 16 nëntor 2020.
  40. ^ "Кремль объяснил разницу в полномочиях Собянина и Мишустина по вирусу". РБК (në rusisht). Marrë më 21 mars 2020.
  41. ^ "Russian army to send coronavirus help to Italy after Putin phone call" [Ushtria ruse do të dërgojë ndihma koronavirusi për të ndihmuar Italinë pas telefonatës së Putin] (në anglisht). Reuters. 22 mars 2020. Marrë më 22 mars 2020.
  42. ^ ""Это космос": как Путин посетил больницу в Коммунарке" (në rusisht). Gazeta.ru. 27 mars 2020. Marrë më 24 mars 2020.
  43. ^ "Песков сообщил о регулярных тестах Путина на коронавирус" (në rusisht). Interfax. 3 prill 2020. Marrë më 31 mars 2020.
  44. ^ "Путин перешел на удаленку" (në rusisht). Росбалт. 3 prill 2020. Marrë më 1 prill 2020.
  45. ^ "NATO expansion in Ukraine a 'red line' for Putin, Kremlin says" [Zgjerimi i NATOS në Ukrainë është një 'vijë e kuqe' për Putinin, thotë Kremlini] (në anglisht). The Hill. 27 shtator 2021. Marrë më 27 shtator 2021.
  46. ^ "Russia-Ukraine border: Why Moscow is stoking tensions" [Kufiri Ruso-Ukrainas: Pse Moska po nxit tensione] (në anglisht). BBC News. 27 nëntor 2021. Marrë më 27 dhjetor 2021.
  47. ^ "U.S. 'Escalating' Russia-Ukraine Tensions by Arming Kiev – Kremlin" [Shba 'rrit' tensionet Rusi-Ukrainë duke armatosur Kievin - Kremlini] (në anglisht). The Moscow Times. 23 nëntor 2021. Marrë më 1 janar 2022.
  48. ^ "Russia will act if Nato countries cross Ukraine 'red lines', Putin says" [Putin thotë se Rusia do të veprojë nëse shtetet e Natos shkelin 'vizat e kuqe' të Ukrainës] (në anglisht). The Guardian. 30 nëntor 2021. Marrë më 30 nëntor 2021.
  49. ^ "NATO Pushes Back Against Russian President Putin's 'Red Lines' Over Ukraine" [NATO kundërpërgjigjet ndaj 'vizave të kuqe' të presidentit rus Putin mbi Ukrainën] (në anglisht). The Drive. 1 dhjetor 2021. Arkivuar nga origjinali më 14 dhjetor 2021. Marrë më 1 dhjetor 2021.
  50. ^ "Putin warns Russia will act if NATO crosses its red lines in Ukraine" [Putin paralajmëron se Rusia do të veprojë nëse NATO shkel vijat e kuqe në Ukrainë] (në anglisht). Reuters. 30 nëntor 2021. Marrë më 1 mars 2022.
  51. ^ "Putin Demands NATO Guarantees Not to Expand Eastward" [Putin i kërkon NATOs siguri se nuk do të zgjerohen në jug] (në anglisht). U.S. News & World Report. 1 dhjetor 2021. Marrë më 1 dhjetor 2021.
  52. ^ "US will help to end Ukraine conflict with Russia, Biden tells Kyiv" [Biden i thotë Kievit se Shba-ja do të ndihmojë në mbylljen e konfliktit në Ukrainë] (në anglisht). Euronews. 10 dhjetor 2021. Marrë më 10 dhjetor 2021.
  53. ^ "Is Russia preparing to invade Ukraine? And other questions" [A po përgatitet Rusia të pushtojë Ukrainën? Dhe pyetje të tjera] (në anglisht). BBC News. 10 dhjetor 2021. Marrë më 10 dhjetor 2021.
  54. ^ "Russia spy chief says Ukraine invasion plan 'malicious' U.S. propaganda" [Shefi i spiunazhit rus thotë se plani i pushtimit të Ukrainës është propagandë 'dashakeqe' e Shba-së] (në anglisht). Reuters. 27 nëntor 2021. Marrë më 27 nëntor 2021.
  55. ^ "West voices its concern over Russia's military build-up on Ukrainian border ahead of Biden call with Putin" [Perëndimi shpreh shqetësimin e saj mbi vendosjen e ushtrisë ruse në kufirin ukrainas para telefonatës së Biden me Putin] (në anglisht). Sky News. 7 dhjetor 2021. Marrë më 7 dhjetor 2021.
  56. ^ "Russia denies looking for pretext to invade Ukraine" [Rusia mohon se po kërkon justifikim për të pushtuar Ukrainën] (në anglisht). Associated Press. 17 janar 2022. Marrë më 17 janar 2022.
  57. ^ "The world is worried Putin is about to invade Ukraine" [Bota është e shqetësuar se Putin është gati të pushtojë Ukrainën] (në anglisht). CNBC. 17 nëntor 2021. Marrë më 17 nëntor 2021.
  58. ^ "Ukraine crisis: Russians hope for peace as the world talks of war" [Kriza në Ukrainë: Rusët shpresojnë për paqe kurse bota flet pë luftë] (në anglisht). Al Jazeera. 27 janar 2022. Marrë më 27 janar 2022.
  59. ^ "Russian public doesn't want war, but is anyone listening?" [Publiku rus nuk do luftë, por a po e degjon njeri?] (në anglisht). The Monitor. 4 shkurt 2022. Marrë më 4 shkurt 2022.
  60. ^ "Former top Russian general warns Putin against 'criminal' Ukraine invasion" [Ish gjenerali i lartë rus paralajmëron Putinin për pushtimin 'kriminal' të Ukrainës]. New York Post (në anglisht). 7 shkurt 2022. Marrë më 11 shkurt 2022.
  61. ^ Paul Roderick Gregory (11 shkurt 2022). "A retired Russian general's criticism may signal a larger problem for Putin" [Një kritikë e gjeneralit të pensionuar rus mund të sinjalizoj një problem më të madh për Putinin]. TheHill (në anglisht). Marrë më 11 shkurt 2022.
  62. ^ "Ukraine tensions: US trying to draw Russia into war, Putin says" [Tensionet në Ukrainë: Putin thotë se Shba po përpiqet të sjellë Rusinë në luftë] (në anglisht). BBC News. 2 shkurt 2022. Marrë më 2 shkurt 2022.
  63. ^ "Putin Says Ready for Compromise After Talks With Macron on Ukraine" [Putin thotë gati për kompromis pas bisedimeve me Macronin mbi Ukrainën] (në anglisht). The Moscow Times. 8 shkurt 2022. Marrë më 8 shkurt 2022.
  64. ^ "France says Putin promised no 'new military initiatives' near Ukraine in talks with Macron" [Franca thotë sr Putin premtoi se nuk do të kishte 'iniciativa të reja ushtarake' aftër Ukrainës në bisedimet me Macronin] (në anglisht). ABC News. 8 shkurt 2022. Marrë më 8 shkurt 2022.
  65. ^ "Russian Parliament Backs Plan to Recognize Breakaway Ukrainian Regions" [Parlamenti rus mbështet planin për të njohur rajonet e shkëputura të Ukrainës] (në anglisht). The Moscow Times. 15 shkurt 2022. Marrë më 15 shkurt 2022.
  66. ^ "Extracts from Putin's speech on Ukraine" [Ekstrakte nga fjalimi i Putinit mbi Ukrainës] (në anglisht). Reuters. 21 shkurt 2022. Marrë më 21 shkurt 2022.
  67. ^ "Russian President Vladimir Putin announces military assault against Ukraine in surprise speech" [Presidenti rus Vladimir Putin njfton sulmin ushtarak kundër Ukrainës në në fjalimin surpriz] (në anglisht). Msn.com. 19 prill 2017. Marrë më 25 shkurt 2022.
  68. ^ "Russia launches massive invasion of Ukraine — live update" [Rusia nis një pushtim masiv ndaj Ukrainës — përditësimet live] (në anglisht). Deutsche Welle. 24 shkurt 2022. Marrë më 24 shkurt 2022.
  69. ^ "Putin's claims that Ukraine is committing genocide are baseless, but not unprecedented" [Pretendimet e Putin se Ukraina po kryen gjenocid është pa bazë, por jo i paprecedentë] (në anglisht). The Conversation. 25 shkurt 2022. Marrë më 25 shkurt 2022.
  70. ^ "Full text: Putin's declaration of war on Ukraine" [Teksti i plotë: Deklarata e luftës së Putin ndaj Ukrainës] (në anglisht). The Spectator. 24 shkurt 2022. Marrë më 24 shkurt 2022.
  71. ^ World Freedom Foundation (2015). Vladimir Putin – Direct Speech Without Cuts [Vladimir Putin – Fjalimi direkt pa ndërpjerje] (në anglisht). fq. 44. ISBN 978-1-329-39092-8.
  72. ^ Stephen White (2010). "Classifying Russia's Politics". Developments in Russian Politics 7 [Zhvillimet në Politikën Ruse 7] (në anglisht). New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-230-22449-0.
  73. ^ (Sakwa 2008, pp. 42–43)
  74. ^ Andrei Okara (korrik–shtator 2007). "Sovereign Democracy: A New Russian Idea Or a PR Project?" [Demokracia Sovrane: Është një ide e re ruse apo projekt pr?] (PDF). Russia in Global Affairs (në anglisht). 5 (3). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 10 prill 2016.
  75. ^ Nikolai Petrov (dhjetor 2005). "From Managed Democracy to Sovereign Democracy" [Nga demokracia e menaxhuar te demokracia sovrane] (PDF) (në anglisht). Center for Political-Geographic Research. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 11 tetor 2017. Marrë më 12 maj 2022.
  76. ^ Vladislav Surkov (7 shkurt 2006). "Sovereignty is a Political Synonym of Competitiveness" [Sovraniteti është një sinonim politik i mungesës së konkurencëa] (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 12 shkurt 2008. Marrë më 18 gusht 2016.
  77. ^ Leonid Bershidsky (28 qershor 2019). "Why Putin Sounds Alt-Right Though He Really Isn't" [Pse Putin tingëllon në rregull edhe pse në të vërtetë nuk është]. The Moscow Times (në anglisht). MoscowTimes LLC. Marrë më 25 gusht 2020.
  78. ^ Stephen Kotkin (3 tetor 2018). "Technology and Governance in Russia: Possibilities" [Teknologjia dhe Qeverisja në Rusi: Mundësitë]. Hoover Institution (në anglisht). Hoover Institution. Marrë më 25 gusht 2020.
  79. ^ Danny Leigh (5 dhjetor 2019). "Oligarch-turned-activist Mikhail Khodorkovsky on the film about his life Citizen K" [Oligarku i kthyer në aktivist Milhail Khodorkovsky flet për filimin rreth jetës së tij]. Financial Times (në anglisht). Nikkei, Inc. Marrë më 25 gusht 2020.
  80. ^ Vladimir Putin (24 dhjetor 2012). "For Russia, deepening friendship with India is a top foreign policy priority" [Për Rusinë, thellimi i miqësisë me Indinë është një përparësi politike e jashtme] (në Indian English). The Hindu. ISSN 0971-751X. Arkivuar nga origjinali më 26 shkurt 2022. Marrë më 26 shkurt 2022.
  81. ^ "India, Russia sign new defence deals" [India dhe Rusia firmosin marrëveshjet e reja të mbrojtjes] (në anglisht). BBC. 24 dhjetor 2012. Marrë më 22 qershor 2013.
  82. ^ Emily Tamkin (8 korrik 2020). "Why India and Russia Are Going to Stay Friends" [Pse India dhe Rusia do vazhdojnë të jenë shokë] (në anglisht). Foreign Policy. Marrë më 2 shkurt 2021.
  83. ^ "Russia's 'Pivot to Asia' and the SCO" [Rusia 'Strumbullar i Azisë' dhe SCO] (në anglisht). The Diplomat. 21 korrik 2015. Marrë më 2 janar 2020.
  84. ^ Sergey Kulik (7 korrik 2015). "Russia and the BRICS: Priorities of the Presidency" [Rusia dhe BRICS: Përparësitë e Presidencës] (në anglisht). Council of Councils. Marrë më 2 janar 2020.
  85. ^ Reid Standish (1 shtator 2020). "China, Russia Deepen Their Ties Amid Pandemic, Conflicts With The West" [Kina dhe Rusia thellojnë lidhjet e tyre mes pandemisë, konfliktohen me perëndimin] (në anglisht). Radio Free Europe/Radio Liberty. Marrë më 2 shkurt 2021.
  86. ^ Damien Sharkov (18 korrik 2018). "Russia wants to build a rail bridge to Japan, linking Tokyo to Europe" [Rusia do të ndërtojë një urë hekurudhore deri në Japoni, duke lidhur Tokion me Evropën]. Newsweek (në anglisht). Marrë më 4 mars 2022.
  87. ^ Taisuke Abiru. "Japan-Russia Relations in the Post-Abe Era" [Marrëdhënjet Japoni-Rusi pas epokës Abe]. Carnegie Moscow Center (në anglisht). Marrë më 4 mars 2022.
  88. ^ "Resetting Japan-Russia Relations" [Duke rivendosur marrëdhënjet Japoni-Rusi]. thediplomat.com (në anglisht). Marrë më 4 mars 2022.
  89. ^ a b c Stephen F. Cohen. "America's Failed (Bi-Partisan) Russia Policy" [Politika Ruse (Bi-Partizane) e dështuar e Amerikës] (në anglisht). HuffPost. Marrë më 12 prill 2022.
  90. ^ "EUROPE : Chechnya Summons Uneasy Memories in Former East Bloc : Ex-Soviet satellites look warily on the Russian offensive. Their fears create a new urgency for membership in NATO" [EVROPA: Çeçenia thërret kujtime të vështira në ish-Bllokun Lindor: Satelitët ish-sovjetikë shikojnë me kujdes ofensivën ruse. Frika e tyre krijon një urgjencë të re për anëtarësimin në NATO]. Los Angeles Times (në anglisht). 14 janar 1995. Marrë më 12 prill 2021.
  91. ^ "Irony Amid the Menace" [Ironi mes rrezikut] (në anglisht). CEPA. 26 maj 2020. Marrë më 12 prill 2021.
  92. ^ a b Michael Stürmer (2008). Putin and the Rise of Russia [Putin dhe rritja e Rusisë] (në anglisht). Londër: Weidenfeld & Nicolson. fq. 55, 57 & 192. ISBN 978-0-297-85510-1. Marrë më 11 qershor 2012.
  93. ^ "Interview for Indian Television Channel Doordarshan and Press Trust of India News Agency" (në anglisht). Kremlin.ru. 18 janar 2007. Arkivuar nga origjinali më 4 maj 2008. Marrë më 22 qershor 2013.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Vladimir_Putin&oldid=2670401"