Transporti detar
Trafiku detar ose lundrues nënkupton lëvizjen e njerëzve a mjeteve të ndryshme në rrugë detare dhe lumore.
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Hapësirat oqeanike dhe detare janë të lira për lundrim, kurse ujërat territoriale paraqesin vazhdimin e pronësisë së një vendi në një zonë bregdetare.
Transporti detar është shumë i vjetër. Anijet me vela përdoreshin nga popujt parahistorikë, për popujt e vjetër dhe antikë. Prej shekullit 14 filloi periudha e përsosjes së anijendërtimtarisë për nevojat tregtare dhe ushtarake, sidomos për t’u mbrojtur nga kusarët e detit, të cilët plaçkitnin anijet tregtare. Në shekullin 19 u shpik motorri me avull, i cili mundësoi transformimin rrënjësor të anijendërtimtarisë.
Anijet me avull
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në vitin 1807 fillon për herë të parë në histori të botës, të qarkullojnë anije me avull “Clermont” e Fultonit, në lumin Hadson, e cila lidhte Njujorkun me qytetin Albani. Anija “Savannah” prej 300BRT, e SHBA-ve, kalon, më 1819, Atlantikun e shtyrë nga makina me avull dhe me vela, kur kishte erëra që frynin ne drejtitë Evropës, kurse anija “Curaçao”, është anija e parë në botë që ka filluar, në vitin 1827, ta shfrytëzojë vetëm avullin.