Snooker
 Tavolinë Snooker, fotografia është marrë gjatë German Master 2011 | |
| Organi më i lartë qeverisës | WPBSA IBSF |
|---|---|
| Luajtur së pari | 1875 në Indi |
| Karakteristika | |
| Kontakt | Jo |
| Lloji | Cue sport |
| Pajisje | [Tavolinë snooker]], topat snooker, snooker cue, trekëndësh, shkumës, rests, tabelë e rezultateve |
| Prezenca | |
| Olimpike | Njohja e IOC |
| Lojëra botërore | 2001–tani |
Snooker (shqiptohet UK /ˈsnuːkə/, US /ˈsnʊkər/)[1][2] është një sport bilardo që ka origjinën midis oficerëve të ushtrisë britanike të vendosur në Indi në gjysmën e dytë të shekullit të 19-të. Luhet në një tryezë drejtkëndëshe të mbuluar me një leckë të gjelbër, me vrima në secilën nga katër qoshet dhe në mes të secilës anë. Duke përdorur një shkop bilardo dhe 21 topa me ngjyra, lojtarët duhet të godasin topin e bardhë për të goditur topat tjerë në vrimë, duke grumbulluar pikë për secilën vrimë. Një lojë individuale, fitohet nga lojtari që shënon më shumë pikë. Një ndeshje fitohet kur një lojtar fiton një numër të paracaktuar kornizash.
Fjala snooker ishte një term ushtarak i përdorur për një kohë të gjatë për personel të papërvojë ose të vitit të parë. Loja u rrit në popullaritet në Mbretërinë e Bashkuar.
Kampionati Botëror i Snooker ka ndodhur që nga viti 1927. Joe Davis, një figurë kryesore në rritjen e hershme të sportit, fitoi kampionatin 15 herë drejtpërdrejt midis 1927 dhe 1946. "Epoka moderne" filloi në vitin 1969 pasi transmetuesi i BBC-së porositi shfaqjen televizive Pot Black dhe më vonë filluan të transmetonin Kampionatin Botëror në vitin 1978. Figurat kryesore në lojë ishin Ray Reardon në vitet 1970, Steve Davis në vitet 1980 dhe Stephen Hendry në vitet 1990, secili duke fituar gjashtë ose më shumë kampionate botërore. Që nga viti 2000, Ronnie O'Sullivan ka fituar më shumë tituj të botës, me pesë. Lojtarët më të mirë profesionistë tani garojnë rregullisht në të gjithë botën dhe fitojnë miliona paund në World Snooker Tour, i cili paraqet lojtar nga e gjithë bota.
Tryeza
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Snooker luhet në një tryezë drejtkëndëshe me gjashtë vrima, një në çdo vrimë dhe një në mes të secilës anë. Tryeza zakonisht ka një bazë të rreshpe, e mbuluar me leckë jeshile. Gjysmërrethi i rrezeve 11 1⁄2 (29 cm) ndryshe quhet D. Madhësia e plotë e tryezës është 3.7 m × 1.8 m, për shkak të madhësisë së madhe të këtyre tryezave, tryezat më të vogla janë të zakonshme në shtëpi, pijetore dhe vendet e tjera ku hapësira është e kufizuar. Këto shpesh janë në gjatësi rreth 1,8 m, me të gjitha dimensionet dhe shenjat e zvogëluara në përputhje me rrethanat. Topat e përdorura ndonjëherë zvogëlohen, dhe / ose zvogëlohen në numër (në rastin e të kuqve) duke lënë radhën më të gjatë të topave në trekëndësh.
Rregullat e lojës
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në fillim të lojës, topat vendosen nga gjyqtari. Një lojtar më pas merr një break shot, duke vendosur topin e bardhë kudo brenda gjysmërrethit dhe duke u përpjekur të godasë një ose më shumë topa të kuq. Është e zakonshme që lojtarët të fillojnë duke vendosur topin në vijë, midis topit kafe dhe topit jeshil ose të verdhë. Ndarja ndërron midis lojtarëve në korniza të njëpasnjëshme.
Rradha dhe pushimi i një lojtari përfundon kur ai ose ajo nuk arrin të vendos një top ose të bëjë diçka kundër rregullave të lojës (faull), ose kur një kornizë ka përfunduar.
Së pari lojtari duhet të godas një top të kuq me topin e bardhë, nëse arrin ta fut në vrimë, pastaj lojtari duhet ta vendos një top me ngjyra dhe kështu bëhet derisa të përfundoj loja. Nëse dështon ta godas topin e kuq, rradha e tij përfundon ose nëse godet topin e gabuar i vie rradha kundërshtarit dhe merr pikë.
| Ngjyra | Pikët | |
|---|---|---|
| E kuqe | 1 pikë | |
| E verdhë | 2 pikë | |
| Jeshil | 3 pikë | |
| Kafe | 4 pikë | |
| E kaltërt | 5 pikë | |
| Rozë | 6 pikë | |
| E zezë | 7 pikë | |
Sulmuesi nuk shënon pikë për topat e vendosura në vrimë si rezultat i një faulli. Në varësi të situatës, këto topa ose do të qëndrojnë jashtë tryezës; të kthehen në pikat e tyre origjinale; ose të zëvendësohen në pozicionet që ata okupuan para gjuajtjes së faullit, së bashku me çdo top tjetër që u zhvendos gjatë gjuajtjes.
Lojtari merr pikë duke futur së pari topat e kuq pastaj duke futur një top me ngjyrë (e verdhë, jeshile, kafe, blu, rozë, e zezë). Rregullat e lojës tregojnë se lojtari duhet të tregojë ngjyrën e dëshiruar te gjyqtari, megjithëse zakonisht është e qartë se cilën top lojtari po përpiqet të fus, duke e bërë të panevojshëm një emërim zyrtar.
Pasi e fut lojtari një top me ngjyrë, gjyqtari e merr topin nga vrima dhe e rivendos në vendin e caktuar (ku ka qenë në fillim të lojës). Nëse ajo vend mbulohet nga një top tjetër, topi vendoset në vendin më të lartë në dispozicion. Nëse të gjitha pikat janë zënë, ajo vendoset sa më afër pikës së vet të jetë e mundur në një vijë të drejtpërdrejtë midis asaj vendi dhe top cushion, pa prekur një top tjetër. Nëse nuk ka vend në këtë anë të vendndodhjes, ajo do të vendoset sa më afër vendit të jetë e mundur në një vijë të drejtë drejt jastëkut fundor, pa prekur një top tjetër. Lojtari pastaj rifillon të luajë, me topat e kuq duke futur përsëri.
Nëse një lojtar nuk arrin të fus topin, qoftë një ngjyrë e kuqe ose e emëruar, lojtari tjetër do të dalë në tryezë.
Alternimi midis topave të kuq dhe ngjyrave përfundon kur të gjitha të kuqtë janë futur dhe një ngjyrë futet pas kuqes së fundit, ose bëhet një përpjekje e dështuar për ta bërë këtë. Të gjashtë ngjyrat duhet të vazhdohen në rend ngjitje të vlerës së tyre (të verdhë, jeshile, kafe, blu, rozë, të zezë). Secili top futet me rend. Gjatë kësaj faze, ngjyrat nuk zëvendësohen në tryezë pasi të jenë në futur në mënyrë të ligjshme; megjithatë, çdo ngjyrë që futet si rezultat i një faulli rivendoset.
Pasi të gjashtë ngjyrat janë futur, lojtari me rezultatin më të lartë fiton kornizën.
Faull
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Një faull është një goditje ose veprim nga sulmuesi i cili është kundër rregullave të lojës. Kur bëhet një faull gjatë një goditje, radha e lojtarit përfundon dhe nuk jepen pikë për asnjë top të futur në atë goditje.[3][4]
Kur një lojtar bën një faull dhe topi i bardhë mbetet në tryezë, kundërshtari mund të luajë nga pozicioni që rezulton ose, nëse ai / ajo e konsideron si të pafavorshëm, të kërkojë që shkelësi të luajë përsëri. Nëse topi i bardhë futet në vrimë ose fut ndonjë top tjetër gabim, kundërshtari e merr topin dhe më pas mund ta vendosë diku brenda "D" për gjuajtjen tjetër.
Futja e dy topave të kuq me një goditje është e lejuar, por futja e një topit të kuq me një tjetër top me ngjyra ose futja e dy topave me ngjyra është e paligjshme.
Në çdo faull i jep kundërshtarit pikë, katër ose shtatë pikë. Dënimi për një faull nuk është më i ulët se katër pikë dhe jo më i lartë se shtatë.
Mos goditja e topit së pari është faulli më i zakonshëm. Një taktikë e zakonshme mbrojtëse është të luaj një goditje që e lë kundërshtarin të mos jetë në gjendje të godasë direkt një "top".
Maximum break
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Artikulli kryesor: Maximum break
Pushimi më i lartë që mund të bëhet në rrethana normale është 147. Për ta arritur atë, lojtari duhet të fus në të gjitha 15 të kuqtë, me të zezën pas çdo të kuqe, pastaj duke futur ngjyrat e mbetur.
Maximum break më i shpejt që është luajtur ndonjëherë ishte ajo e bërë nga Roonie O'Sullivan kundër Mick Price më 1997 për 5 minuta dhe 8 sekonda.[5]
Nëse një kundërshtar dështon para se të futet ndonjë top, dhe i lë lojtarit një top të lirë, lojtari atëherë mund të emërojë një ngjyrë dhe ta luajë atë si të kuqe për një pikë, atëherë të emërojë një ngjyrë dhe ta fus për vlerën e saj normale. Kështu është e mundur të shënosh për 16 të kuqtë dhe të zezat (16 * 8), plus vlerat e të gjitha ngjyrave (27), duke rezultuar në një pushim prej 155. Në kushtet e turneut, Jamie Burnett arriti 148 pikë.[6]
Nota më e lartë e mundshme, siç dallohet nga pushimi më i lartë i mundshëm, është i pakufizuar dhe varet nga vlera e pikëve të shënuara nga goditjet e gabuara të kundërshtarit kur shtohen në pikët e shënuara vetë të lojtarit (që mund të mos kërkojnë pushim më të lartë). Sidoqoftë, rezultati më i lartë i mundshëm nga një lojë e vetme është 162 (faulli në të zezë, i ndjekur nga një top i lirë i trajtuar si i kuq, si më lart).
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Pronunciation of snooker". Macmillan Dictionary (në anglisht). London, UK: Macmillan Publishers. Arkivuar nga origjinali më 15 prill 2012. Marrë më 31 dhjetor 2019.
- ^ "American pronunciation of snooker". Macmillan Dictionary (në anglisht). op. cit. Arkivuar nga origjinali më 12 maj 2013. Marrë më 31 dhjetor 2019.
- ^ "Snooker Rules" (në anglisht). Billiard Congress of America. Marrë më 10 maj 2015.
- ^ "Official Rules of the Games of Snooker and English Billiards (2019)" (PDF). wpbsa,com (në anglisht). World Professional Billiards and Snooker Association. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 16 gusht 2019. Marrë më 20 gusht 2019.
- ^ "Fastest 147 break in snooker" (në anglisht). Rekordet Botërore të Guinesë. Marrë më 10 maj 2015.
- ^ Everton, Clive (17 tetor 2004). "Burnett's break goes one better" (në anglisht). The Guardian. Marrë më 10 maj 2015.
Under ordinary circumstances the maximum break is 147 (15 reds, 15 blacks followed by the colours in sequence) and the professional circuit has seen 49 of these. However, an "extra" red is very infrequently created by a foul which leaves a free ball with all the reds remaining on the table.