[go: up one dir, main page]

Jump to content

Irakenët

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Irakenët janë njerëzit me origjinë nga shteti i Irakut.

Arabët irakenë janë grupi etnik më i madh në Irak, të ndjekur nga kurdët irakenë, pastaj turkmenët irakenë si grupi i tretë etnik më i madh. Grupe të tjera etnike përfshijnë jezidët, asirianët, mandaeanët, armenët dhe arabët e kënetës.

Iraku përbëhet kryesisht nga pjesa më e madhe e Mesopotamisë së lashtë, vendlindja e qytetërimeve indigjene sumeriane, akadiane, asiriane dhe babilonase, e cila më pas u pushtua dhe u sundua nga të huajt për shekuj pas rënies së perandorive indigjene të Mesopotamisë. Si pasojë e drejtpërdrejtë e kësaj historie të gjatë, popullsia bashkëkohore irakene përfshin një numër të konsiderueshëm të etnive të ndryshme. Megjithatë, studimet e fundit tregojnë se grupet e ndryshme etno-fetare të Irakut (Mesopotamisë) ndajnë ngjashmëri të konsiderueshme në gjenetikë, me gjasë për shkak të asimilimit shekullor midis popullsive pushtuese dhe grupeve etnike vendase.

Gjuha e përditshme e shumicës së irakenëve është arabishtja mesopotamiane dhe ka qenë që nga pushtimi mysliman i Mesopotamisë dhe zëvendësimi i gjuhëve të ndryshme aramaike lindore, më së shumti gjatë kalifatit abasid gjatë të cilit Bagdadi u bë kryeqyteti i kalifatit dhe qendra e Epokës së Artë Islame. Megjithatë, arabishtja mesopotamiane konsiderohet të jetë dialekti i arabishtes më i ndikuar nga aramaishtja, për shkak se aramaishtja e ka origjinën në Mesopotami dhe u përhap në të gjithë Gjysmëhënën Pjellore gjatë periudhës Neo-Asiriane, duke u bërë përfundimisht lingua franca e të gjithë rajonit para pushtimeve islamike të Mesopotamisë. Përveç kësaj, kurdishtja, turqishtja (turkmenishtja), neo-aramsishtja dhe mandaikishtja janë gjuhë të tjera të folura nga irakenët dhe të njohura nga kushtetuta e Irakut.