Akademia Serbe e Shkencave dhe Arteve

Akademia Serbe e Shkencave dhe Arteve (Latinisht: Academia Scientiarum et Artium Serbica, Serbisht: Srpska akademija nauka i umetnosti, SANU) është një akademi kombëtare dhe institucioni akademik më i shquar në Serbi, i themeluar në 1841 si Shoqëria e Letrave Serbe (Drušskevo slovesnosti, DSS).

Anëtarësimi i Akademisë ka përfshirë laureatët e Nobelit Ivo Andrić, Leopold Ružička, Vladimir Prelog, Glenn T. Seaborg, Mikhail Sholokhov, Aleksandr Solzhenitsyn dhe Peter Handke si dhe Josif Pančić, Jovan Cvijić, Branislav Petronijević, Vlaho Bukovac, Nikola Tesla, Milutin Milanković, Mihailo Petrović-Alas, Mehmed Mesha Selimovic, Danilo Kiš, Dmitri Mendeleev, Victor Hugo, Leo Tolstoy, Jacob Grimm, Antonín Dvořák, Henry Moore dhe shumë shkencëtarë të tjerë, studiues dhe artistë të huaj me origjinë serbe dhe të huaj.^[1]

Historia

Paraardhësit

Akademia Mbretërore Serbe e Shkencave (serbisht: Srpska kraljevska akademija, SKA) ishte pasardhëse e Shoqërisë së Mësuar Serbe (serbisht: Srpsko učeno društvo) me të cilën, ajo u bashkua në 1892 dhe pranoi anëtarët e saj si anëtarë të rregullt ose të nderuar, detyrat dhe vendin e saj në jetën shkencore dhe kulturore. E njëjta gjë kishte ndodhur disa dekada më herët kur Shoqëria e Mësuarit Serb më 29 korrik 1864 mori vendin dhe funksionet e Shoqatës së Bursave Serbe (Serbisht: Društvo srpske slovesnosti pari, DSS). në Principatën e Serbisë, e themeluar më 7 nëntor 1841. Akademia Mbretërore Serbe e Shkencave drejtohej nga anëtarë, si Jovan Cvijić.

Themelimi i Akademisë Mbretërore Serbe

Që kur Akademia Serbe e Shkencave dhe Arteve u themelua me ligj (si Akademia Mbretërore Serbe) më 1 nëntor 1886, ajo ka qenë institucioni më i lartë akademik në Serbi.^[2] Sipas Aktit të Themelimit të Akademisë Mbretërore, Mbreti Milan do të emëronte akademikun e parë, i cili më pas do të zgjidhte anëtarët e tjerë të akademisë. Emrat e akademikëve të parë u shpallën nga Mbreti Milan më 5 prill 1887. Në atë kohë, në akademi ekzistonin katër seksione, të cilat atëherë quheshin "akademitë e specializuara". Katër akademikë u emëruan në secilin seksion:

Akademia e Shkencave të Natyrës

Josif Pançiq
Dimitrije Neshiq
Jovan Zhujovic
Ljubomir Kleriq

Akademia e Filozofisë

Stojan Novakoviq
Milan Kujundžić Aberdar
Svetisllav Vuloviq
Svetomir Nikolajeviq

Akademia e Shkencave Sociale

Çedomil Mijatoviq
Milan Đ. Miliçeviq
Ljubomir Kovaçeviq
Panta Sreçkoviq

Akademia e Arteve

Ljubomir Nenadoviq
Matija Ban
Mihailo Valtroviq
Davorin Jenko

Departamentet

Departamenti i Matematikës, Fizikës dhe GjeoShkencave
Departamenti i Shkencave Kimike dhe Biologjike
Departamenti i Shkencave Teknike
Departamenti i Shkencave Mjekësore
Departamenti i Gjuhëve dhe Letërsisë
Departamenti i Shkencave Sociale
Departamenti i Shkencave Historike
Departamenti i Arteve

Institutet

Instituti për Studime Serbe
Instituti i Studimeve Bizantine
Instituti Gjeografik "Jovan Cvijiq"
Instituti Etnografik
Instituti për Gjuhën Serbe
Instituti i Shkencave Teknike
Instituti Matematik
Instituti i Muzikologjisë

Shiko edhe

Qeveria e Serbisë

Referime

^ "Members". Serbian Academy of Sciences and Arts. Marrë më 14 shtator 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Siniša Paunović (1971). Živan Milisavac (red.). Jugoslovenski književni leksikon [Yugoslav Literary Lexicon] (në serbo-kroatisht). Novi Sad (SAP Vojvodina, SR Serbia): Matica srpska. fq. 500.

[1] "Members". Serbian Academy of Sciences and Arts. Marrë më 14 shtator 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Jugoslovenski_književni_leksikon-2] Siniša Paunović (1971). Živan Milisavac (red.). Jugoslovenski književni leksikon [Yugoslav Literary Lexicon] (në serbo-kroatisht). Novi Sad (SAP Vojvodina, SR Serbia): Matica srpska. fq. 500.

[1]

[2]