Ørskog

Berggrunnen er gneis som tilhøyrer Kaledonidane. Lokalt er gneisen gjennomsett av djuperuptiv ved vasskilet mellom Tresfjord i Vestnes og Vaksvika ved Storfjorden, og gabbro rundt Vassvika. Ein ilmenittførekomst finst nord for Sjøholt.

Langs fjorden er det slake lier og lågland medan landskapet stig og blir berglendt i dei indre delane. Høgaste toppen er Lauparen (1434 moh.) på grensa mot Vestnes og Stordal i søraust. Vasskilet på E136 over Ørskogfjellet ligg på 338 moh.

Busetnaden ligg langs Storfjorden med ein særleg konsentrasjon i det tidlegare administrasjonssenteret Sjøholt. Det er også ein viss busetnad i Solnørdalen på grensa til Skodje, nord for Sjøholt i nordvest og i Hatlen ved Vaksvikelva i søraust. I 2019 budde 65 prosent av befolkninga i Sjøholt, kommunens einaste tettstad.

Med unntak av 1960-talet har folketalet sidan krigen vore jamt aukande; likevel med ein litt meir moderat vekst enn Sunnmøre elles.

Ved samanslåinga var rundt fem prosent av arbeidsplassane i Ørskog i primærnæringane. Jordbruket er dominert av husdyrhald, særleg mjølkeproduksjon. Det blir drive noko fiskeoppdrett. Pelsdyroppdrett var tidlegare ei stor næring. Industrien omfattar nokre mindre verksemder i verkstads-, trevare- og plastindustri. På Ørskogfjellet er det ein del vinterturisme og eit alpinanlegg.

I 2014 hadde 50 prosent av dei yrkesaktive i Ørskog arbeid utanfor kommunen, av dette 22 prosent i Ålesund, i alt 12 prosent i dei fire grannekommunane Sykkylven, Skodje, Vestnes og Stordal og fem prosent i Haram. Av innpendlinga til Ørskog kjem flest frå Skodje og Ålesund.

Gjennom Ørskog går E136, hovudvegsambandet fra Ålesund til Romsdal og Dombås, likeins E39 (Kristiansand–Trondheim). Frå Sjøholt går veg langs fjorden innover til Stordal og Stranda (fylkesveg 650).

Ørskog kyrkje på Sjøholt er ei langkyrkje i tre frå 1873. I staden for altertavle har kyrkja Kristusfigur på alteret, ein kopi av den danske bilethoggaren Bertel Thorvaldsens berømte Kristusfigur. Krusifikset i korbogen er truleg frå ei av dei eldre kyrkjene i Ørskog. Døypefonten har eit messingfat frå 1686.

Kommunevåpenet (godkjent i 1983) var teikna av Jarle Skuseth og hadde ein gull pæl mot ein hermelin bakgrunn. Det symboliserte pelsdyravl, svarte røyskatthalar på kvitt røyskattskinn. Den gule søyla i midten viser skogsdrift og det at Ørskog tidlegare var utskipingshamn for tømmer.

• Ålesund
• Møre og Romsdal

• Ålesund kommune

• Kjølås, G. m.fl.: Ørskog gjennom tidene, 1964–90, 3 bind. Les bøkene på nb.no: Band 1 Band 2 Band 3