Gripsholm
Gripsholms slott | |
|---|---|
 | |
| Mjesto | Mariefred |
| Država |  Švedska
|
| Vrijeme gradnje | od 1537. |
| Obnova | 19. vijek |
| Tip građevine | dvorac |
| Arhitektonski stil | renesansa |
| Arhitekti i izvođači radova | |
| Arhitekt | Henrik von Cöllen Fredrik Nussdorffer |
| Koordinate: 59°15′N 17°13′E / 59.250°N 17.217°E | |
  Gripsholm | |
Gripsholm (švedski: Gripsholms slott) je kasnorenesansni dvorac u Mariefredu, na Jezeru Mälaren u Švedskoj, udaljen oko 65 km zapadno od Stockholma.[1]
Historija Gripsholma počela je u drugoj polovici 14. vijeka, kad je tadašnji moćni feudalac Bo Jonsson Grip na tom mjestu izgradio svoj dvorac, po njemu je i nazvan Gripsholm[1] (Gripov dom). Krajem srednjeg vijeka dvorac je darovan kartuzijanskom samostanu Pacis Mariae (Marijin mir) po kojem je i Mariefred dobio ime.[1] Samostan je za švedske reformacije u ime države konfiscirao kralj Gustav I Vasa, i na njegovom mjestu počeo graditi 1537. dvorac, po nacrtima Henrika von Köllena.[1] Tokom 16. vijeka kad je Gripsholm bio rezidencija švedskih monarha izgrađen je trakt vojvode Karla, danas je on jedan od najbolje očuvanih enterijera u Švedskoj.
Tokom 17. vijeka (koji je poznat u Švedskoj kao Period velike moći), Gripsholm je služio kao rezidencija kraljevskih udovica, tu je svoje posljednje dane odživila Maria Eleonora (udovica Gustava II Adolfa) i Hedviga Eleonora (udovica Karla X).[1] Hedviga Eleonora napravila je značajne izmjene i dogradnje na dvorcu, najznačajnija je bila izgradnja Kraljičinog krila. Vladavina Gustava III krajem 18. vijeka obilježila je novo sjajno razdoblje u historiji dvorca. Tad je izgrađen teatar u jednoj od okruglih renesansnih kula, on je i danas jedan od najbolje očuvanih teatara iz 18. vijeka.[1] U istom razdoblju je Gustav III dao izgraditi Ovalni slikarski salon, kao kontrapunkt starijem Državnom salonu, podignutom za Gustava Vase. U njemu je izvjesio svoje i portrete svih svojih predhodnika na vladarskom tronu.[1]
Za 19. vijeka Gripsholm je proglašen nacionalnim spomenikom, krajem vijeka izvršena je i velika restauracija, koja je izazvala velike polemike, njeni kritičari su je opisali kao pokušaj da dvorac pretvori u stariji nego što je ikad bio. Gripsholm je danas izložbeni salon švedskog luksuznog namještaja i opremanja enterijera od 16. vijek do kraja 19. vijeka, jedinstvena kolekcija namještaja i dekorativnih predmeta od 400 godina.[1] Dvorac je danas međunarodno poznat po izvanrednoj kolekciji portreta, u kojoj su zastupljeni brojni ugledni Šveđani, od Gustava Vase i njegovih suvremenika, do današnjih monarha i uglednih građana. Ta kolekcija se dopunjuje novim slikama, koje jednom godišnje odabire Komisija Gripsholma za počasne portrete iz kruga eminentnih Šveđana.[1]
- Stranice o Dvorcu Gripsholm Arhivirano 2015-05-09 na Wayback Machine-u (en)
