Journal Articles by Mustafa Altuğ Yayla
Nesir: Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2024
Diyâr-ı Rûm'da 16. yüzyıl dolaylarında görünürlükleri artan âşık, meddah ve hâyalî gibi icracılar... more Diyâr-ı Rûm'da 16. yüzyıl dolaylarında görünürlükleri artan âşık, meddah ve hâyalî gibi icracıların anlatı mekânı olarak kahvehaneleri mesken tuttukları ve bu mekânlarda icralarda bulundukları bilinmektedir. Bu makalede hikâye anlatıcıları olarak kategorize edilmiş icracıların, Osmanlı döneminde kolektif bir anlatı zemini inşa ettikleri ve performanslarını muhataplarının beklentilerine göre şekillendirerek bir tahkiye ekonomisi oluşturdukları öne sürülmüştür. Kahvehanelerin müdahilliği ile şekillenen bu ekonomiyi popüler kültür bağlamında incelemiş olan makalede, anlatıcıların kendi içinde bir çeşit piyasa oluşturarak Osmanlı'da patronaj temelli metin üretim pratiklerinden farklı bir bağlamın içinde icralarını şekillendirdikleri ve popüler kültürde tutunmak adına muhtelif taktikler geliştirdikleri iddia edilmiştir.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Kebikeç: İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi 51, 2021
Osmanlı elyazmalarındaki unsurlardan biri olan minhular/minhuvât (dipnotlar) hakkında bugüne kad... more Osmanlı elyazmalarındaki unsurlardan biri olan minhular/minhuvât (dipnotlar) hakkında bugüne kadar az da olsa çalışma yapıldı. Bu makale görece az araştırmanın olduğu bu unsurlar hakkında belli bir örneğe yani Lâmiî Çelebi’nin Câmî’den çevirdiği evliyâ tabakâtı olan Fütûhu’l-Mücâhidîn li-Tervîhi Kulûbü’l-Müşâhidîn’deki minhulara odaklanacaktır. Makale ilk olarak bu kitabın ortaya çıktığı bağlamı tespit etmeye çalışacaktır. Bu çerçevede, Diyâr-ı Rûm’da özellikle 1500’lerden itibaren İslami bir okur kitlesinin ortaya çıktığını iddia edecek ve bu okur kitlesindeki temel unsurlarından birinin adına esnâf-ı askeriyye denilebilecek kesim olduğunu öne sürecektir. Makale, Lâmiî’nin temelde eserler kaleme alırken bu kesimi hedeflediğinin altını çizdikten sonra bu makalenin asıl odağı olan evliyâ tabakâtına ve ondaki minhulara odaklanacaktır. Makale ilk olarak bu unsurların bizzat Lâmiî tarafından eklendiğini iddia edecek ve sonra da bu unsurları Lâmiî’nin tercümesine neden eklediği sorusuna geçecektir. Sonuçta makale Lâmiî’nin tercümesini hedef okuyucu kitlesi olan esnâf-ı askeriyyeye hazırlamak için eklediğini ve minhuların (İslami) Osmanlı elyazmalarındaki “okuyucu-dostu” unsurlar olarak düşünülebileceğini iddia edecektir.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Karadeniz İncelemeleri Dergisi 29, 2020
16. yüzyıldan itibaren Osmanlı dünyasında mecmuaların kullanımının arttığı bilinmektedir. Fakat m... more 16. yüzyıldan itibaren Osmanlı dünyasında mecmuaların kullanımının arttığı bilinmektedir. Fakat mecmua ve benzeri nüshalar üzerine yapılan çalışmaların, edisyonlar da dahil olmak üzere, bir hayli kısıtlı olduğu malumdur. Halbuki bu tarz nüshalar yardımıyla Osmanlı dünyasında yaşamış kişilerin ilgi alanlarına, dünya algılarına ve hayat hikayelerine ilişkin bulgular toplayıp onların yaşamları hakkında değerlendirmelerde bulunulabilir. İşte bu makale Samsun İl Halk Kütüphanesi'nde 925 numarasıyla kayıtlı olan ve içerisinde çok sayıda risale ve kişisel not barındıran bir nüshadan yola çıkarak 19. yüzyıl başlarında Sinop'ta yaşamış Yeniçeri Süleyman'ın yaşamını anlamada ilk adımı atacaktır. Makale ilk olarak nüshanın fiziksel özelliklerinin genel bir değerlendirmesini sunacak ve onun nasıl sınıflandırılabileceği konusunda bazı iddialarda bulunacaktır. Sonra ise nüshanın Süleyman'ın yaşamı anlamadaki potansiyelini göstermek için eldeki verilerden yola çıkarak önce onun hayat hikâyesi hakkındaki verileri değerlendirecek ve takiben de onun ilgi dünyası hakkında elimizde olan malumatı genel hatlarıyla ortaya koyacaktır.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Book Chapters by Mustafa Altuğ Yayla
Sebeb-i Telif: Osmanlı Literatüründe Açık ve Örtük Yazma Nedenleri, 2024
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Tarihsel Bir İnceleme Alanı Olarak Edeb, 2024
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Usulden Yönteme: Mehmed Fuad Köprülü'nün Edebiyat Tarihçiliği, 2023
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Manuscript Review by Mustafa Altuğ Yayla
Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2022
İslami yazma eserlerde günümüz matbu eserlerinin içindekiler kısmına benzer bir işleve sahip fihr... more İslami yazma eserlerde günümüz matbu eserlerinin içindekiler kısmına benzer bir işleve sahip fihrist adı verilen unsurlar bulunmaktaydı. Okurların nüshalarda ulaşmak istedikleri bilgiye erişiminde rolü olan bu unsurlar, nüshalara eklenerek dönemin okuma pratiklerinin şekillenmesinde rol oynamıştır. Bu makalede, tekil bir örnek olarak, 16. yüzyıl Osmanlı sahasının önde gelen mutasavvıf-şairlerinden Lâmiî Çelebi’nin (ö. 938/1532) Molla Câmî’den (ö. 898/1492) tercüme ederek Fütûhu’l-Mücâhidîn li-Tervîhi Kulûbü’l-Müşâhidîn adını verdiği evliyâ tabakâtının en eski tarihli (953/1546) Topkapı A. 1422 nüshasındaki fihrist kullanımına odaklanılacaktır. Makalede ilk olarak İslami yazma eserlerde fihrist kullanımı üzerine genel bir değerlendirme yapılacaktır. Bu değerlendirmelerden sonra Osmanlı sahasında fihristlerin yerine değinilerek Lâmiî’nin tercüme eserinin Topkapı A. 1422 nüshası ana hatlarıyla tanıtılacak ve nüshadaki fihrist bölümü örnek tabakat maddeleriyle birlikte incelenecektir. Nihayetinde makalede Topkapı A. 1422’da yer alan fihristin okurlar için Maaike van Berkel’in kullandığı tabir ile kullanıcı-dostu (user-friendly) bir unsur olduğu iddia edilecektir.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Book Reviews by Mustafa Altuğ Yayla
Zemin: Edebiyat Dil ve Kültür Araştırmaları, 2021
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Published Presentations by Mustafa Altuğ Yayla
Osmanlı hanedanın menşei ve kimliği hususunda pek çok tartışma yapılmıştır. Fakat onların yaşadık... more Osmanlı hanedanın menşei ve kimliği hususunda pek çok tartışma yapılmıştır. Fakat onların yaşadıkları coğrafyaya bizzat dönemin kaynaklarında ne dedikleri sorusuyla görece olarak daha az ilgilenilmiştir. İşte bu çalışmada, 16. yüzyıl şuara tezkirelerinde Osmanlıların nasıl bir bölge ve kimlik tasavvuruna sahip oldukları kısmen de olsa ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu çerçevede tartışılacak bölge ve kimlik tasavvurları olan Rum'un ve Rumilik'in, dönemin farklı katmanları tarafından üretilen " edebi " metinlerdeki kullanımına kısa da olsa değinilecektir.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
IV. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi, Bildiriler Kitabı - III (Edebiyat - Tarih), 2015
Bu çalışmada ilk olarak Rum’da Türkçe edebiyatın oluşum dönemlerinden beri üretilmiş olan Maktel ... more Bu çalışmada ilk olarak Rum’da Türkçe edebiyatın oluşum dönemlerinden beri üretilmiş olan Maktel metinlerinin 16. yüzyıl Rum dünyasında yarattığı “kriz” tartışılacaktır. Bu çerçevede ilk olarak 16. yüzyılda Rum’da Maktel üretimine karşı çıkan Molla Arab hakkında bilgi verilecek, daha sonra ise Molla Arab’ın bu karşı çıkışına karşı çıkan Lamiî Çelebi hakkında bilgi verilecektir. Daha sonra ise kendi deyişiyle I. Süleyman’ın defterdarı Sinan Bey’in desteğiyle ve “ashab-ı Semerkand”ın etkisiyle kaleme aldığı maktel metni yakın bir okumaya tâbî tutulacaktır. En nihayetinde vurgulanmak istenen husus, Lamiî Çelebi’nin Rum’da mevcut olan Maktel geleneği ile “ashab-ı Semerkand”ın maktel geleneğini bağdaştırmak derdinde olduğudur. Bu çerçevede onun Molla Arab’ın maktel karşıtı tasavvuruna karşı yeni bir metin üretme projesine giriştiği öne sürülecektir.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Translation by Mustafa Altuğ Yayla
Nesir: Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2022
Bu eser "Gregor Schoeler, “Writing for a Reading Public: The Case of al-Jahiz.” A Muslim Humanist... more Bu eser "Gregor Schoeler, “Writing for a Reading Public: The Case of al-Jahiz.” A Muslim Humanist for Our Time, ed. Arnim Heinemann, John L. Meloy, Tarif Khalid ve Manfred Kropp (Würzburg: Ergon-Verlag, 2009), 51-66" künyeli makalenin tercümesidir.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Unpublished Presentations by Mustafa Altuğ Yayla
Osmanlı-Türkiye Tarihi Çalışmalarında Tarih-Sosyoloji İlişkisi: Yöntem, Pratik (ve Öneriler), 2023
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Osmanlı ve Cumhuriyet Türkiyesi’nde Bağlamsal Düşüncenin Doğuşu (1850-1960): Disiplinler, Yazarlar, Metinler, 2022
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Sebeb-i Telif: Osmanlı Müelliflerinin Açık ve Örtük Yazma Nedenleri, Haziran 2022, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, 2022
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Usulden Yönteme: M. Fuad Köprülü’nün Edebiyat Tarihçiliği, December 2020, Samsun, Turkey., 2020
Mehmet Fuat Köprülü'nün (ö. 1966) “Türk Edebiyatında Usûl” (1913) ve “Türk Edebiyatında Âşık Tarz... more Mehmet Fuat Köprülü'nün (ö. 1966) “Türk Edebiyatında Usûl” (1913) ve “Türk Edebiyatında Âşık Tarzı'nın Menşe’ ve Tekamülü” (1915) adlı makalelerinde Diyâr-ı Rûm'daki İslami edebi kültürün “menşe’”, “tekamülü” ve “yapısı” ile ilgili görüşlerini genel hatlarıyla ortaya koyduğu görülmektedir. Diğer taraftan Köprülü’nün bu makalelerinde ifade ettiği görüşlerden biri de Diyâr-ı Rûm’un İslami edebi kültüründeki "yabancı tesirler” tespitidir. Zira Köprülü’ye göre bu edebi kültürü icra eden, adına “havas” ya da “elit” denilebilecek kesim bu “yabancı tesirler”den biri olan İranî kültürün etkisiyle "halk"ına "yabancılaşmış” ve neticede toplumun geri kalanından daha “farklı” bir dünya tasavvuru geliştirmiştir. Bu sunumun temel amacı Köprülü'nün bu ve benzeri tespitlerini sorunsallaştırmaktır. Bu çerçevede böylesi yaklaşımların bizleri Osmanlı merkezliliğe ve/veya taklit edebiyatı söylemleri gibi cevabının verilmesi belki de hiçbir zaman mümkün olmayacak tartışmalara götürdüğünü öne sürülecektir. Nihayetinde bu sunum Sheldon Pollock'un “kozmopolit” ve “yerel” (cosmopolitan/vernacular) edebi kültürler yaklaşımının yukarıda altı çizilen tartışmalara bir alternatif sunabileceği iddiasında olacaktır.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
İLEM Tarihsel Bir İnceleme Alanı Olarak Edeb/Adab, August 2019, Istanbul, Turkey.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Turkologentag 2018 (September), Bamberg, Germany.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Beyond Truth. Fiction and (Dis)information in the Early Modern World, September 2018, Oxford, UK., 2018
Bookmarks Related papers MentionsView impact
OII & CSMC Winter Academy: Manuscript Cultures in Past and Present, March 2018, Istanbul, Turkey., 2018
Lamii Çelebi (d. 1532) translated the famous polymath Jami’s (d. 1492) Nafahat al-Uns, a Sufi bio... more Lamii Çelebi (d. 1532) translated the famous polymath Jami’s (d. 1492) Nafahat al-Uns, a Sufi biographical dictionary, from Persian into Ottoman Turkish in 1521, in the age of Sultan Süleyman. Considering the number of manuscripts preserved (about 80), it was a quite popular book in the Ottoman realm. While translating the book, Lamii Çelebi “modified” and adapted it to the Ottoman context. For instance, he added annotations, extended the introduction to the dictionary, and gave extra information on certain Sufis in the main part. Thus, this paper will try to explore such “modifications” by taking into account all kinds of paratextual elements in the manuscripts of Lamii Çelebi’s Nafahat al-Uns and shed light on the story of this book in the early modern Ottoman realm.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Society for the Medieval Mediterranean, July 2017, Ghent, Belgium.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Uploads
Journal Articles by Mustafa Altuğ Yayla
Book Chapters by Mustafa Altuğ Yayla
Manuscript Review by Mustafa Altuğ Yayla
Book Reviews by Mustafa Altuğ Yayla
Published Presentations by Mustafa Altuğ Yayla
Translation by Mustafa Altuğ Yayla
Unpublished Presentations by Mustafa Altuğ Yayla