KÖNYVEK by Szilárd Tattay
in Menyhárd Attila és Gárdos-Orosz Fruzsina (szerk.): Személy és személyiség a jogban. Budapest: Wolters Kluwer, 2016
John Locke-nak az embert a „saját személye tulajdonosaként” leíró koncepciója
kiemelkedően fontos... more John Locke-nak az embert a „saját személye tulajdonosaként” leíró koncepciója
kiemelkedően fontos szerepet töltött be a modern politikai és alkotmányjogi gondolkodás formálásában, és a mai napig nagymértékben meghatározza a személy
autonómiájáról és jogairól folytatott elméleti diskurzust. Magán a locke-i elméleten
belül e felfogás jelentőségét az adja, hogy ez alapozza meg a XVII. századi
angol empirista filozófus természetes jogokról szóló tanát általában és a magántulajdonnal kapcsolatos nézeteit különösen.
Jelen tanulmány a self-ownership (önmagunk feletti tulajdon) ezen összetett fogalmát a
természetes jogok eszmetörténetének kontextusában, a dominium sui skolasztikus
koncepciójával való összehasonlításban vizsgálja. Kitűzött célja, hogy megvilágítsa e két terminológia, illetve az azok mögött meghúzódó elméleti elképzelések és előfeltevések közötti hasonlóságokat és különbözőségeket.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Állam- és Jogtudomány, 2016
A még meg nem született nemzedékek és az ő sajátos jogaik jogi szempontú elemzése továbbra is fon... more A még meg nem született nemzedékek és az ő sajátos jogaik jogi szempontú elemzése továbbra is fontos elméleti kérdéseket vet fel, sajátos kihívás elé állítva a jogtudományt általában, s azon belül különösen a jogfilozófiát. Még a jövő nemzedékek jogi helyzetét illető leglényegesebb és legalapvetőbb kérdések sem kellően tisztázottak. Lehetnek-e egyáltalán jogok alanyai a jövő nemzedékek? S ha igen, akkor hogyan ragadhatjuk meg fogalmilag a jogaikat? Alkalmazhatók-e erre a célra a sztenderd modern jogosultságelméletek: akár a jogosult ’hasznára’ vagy ’érdekére’, akár a ’döntésére’ vagy ’akaratára’ hivatkozó elméleti megközelítések? Mit jelent és mennyiben lehetséges a jövő nemzedékek jogainak vagy érdekeinek ’képviselete’? Jelen tanulmányban a szerző arra vállalkozik, hogy vázlatosan áttekintse a fenti elméleti kérdéseket, és megkíséreljen megfelelő fogalmi
keretet nyújtani az elemzés számára.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Különbség, 2020
Francisco Suárez’ theory of natural law has always been the object of radically divergent interpr... more Francisco Suárez’ theory of natural law has always been the object of radically divergent interpretations. As a general rule, those commentators who blame or praise Suárez for departing from Aquinas and adopting nominalist philosophical principles generally regard him as a voluntarist, while scholars seeing in him a creative innovator inside the Thomist camp are inclined to consider him as a kind of rationalist who clearly rejected the voluntarism of Ockham and Scotus. A third type of interpretation suggests that Suárez deviated from the Thomistic natural law tradition in the opposite direction, so that he prepared the way for modern rationalism and secularized natural law theory.
The starting point of this latter reading of Suárez is that he “concedes the essence” (Jean-François Courtine), or “comes close to conceding the substance” (Thomas Pink) of Gabriel Vázquez’ intellectualist position, or „is brought to the brink of” accepting it (John Finnis). Thus, “fundamentally, the divine will remains also in Suárez bound to the rational nature of things. […] To the self-existing good or evil God’s will only appends the special obligation of divine law” (Hans Welzel), which view is only one step from Grotius’ famous “etiamsi daremus” hypothesis.
This paper is mainly intended to refute this line of argumentation. I will argue that the voluntarist elements of the Suárezian synthesis absolutely preclude such an interpretation – not only his well-known general concept of law but also his often neglected notion of ‘lex aeterna’ to which I attribute a key role in this respect.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Gondolat Kiadó, 2015
A természetes jogok eszméjének természetjogi fogantatása olyan eszmetörténeti közhelynek számít, ... more A természetes jogok eszméjének természetjogi fogantatása olyan eszmetörténeti közhelynek számít, amelyet valószínűleg kevesen vonnának kétségbe. A természetjog és a természetes jogok viszonya ennek ellenére korántsem tekinthető magától értetődőnek. A szerző érvelésének kiindulópontját az a meggyőződés képezi, hogy e reláció megítélése más okok mellett azért osztja meg és állítja hamis kettősségek elé a jogfilozófusokat és az eszmetörténészeket, mert a legutóbbi időkig elhanyagolták a skolasztika virágkorának tekintett XIII. század és a modern természetjog nyitányát jelentő XVII. század, vagyis az Aquinói Szent Tamás és Hugo Grotius közötti „átmeneti” időszak részletes vizsgálatát. Márpedig e három és fél évszázad kiemelkedő fontosságú volt a természetes jogok eszméjének kialakulása szempontjából. E könyv ennek a mulasztásnak a pótlására tesz kísérletet.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
in Takács Péter (szerk.): Az állam szuverenitása. Eszmény és/vagy valóság. Interdiszciplináris megközelítések. Budapest - Győr: MTA JTI - Gondolat, 2015
Napjainkban érezhetően egyre növekvő kétely övezi a szuverenitás fogalmát. A jog-, az állam- és a... more Napjainkban érezhetően egyre növekvő kétely övezi a szuverenitás fogalmát. A jog-, az állam- és a politikatudomány művelői mind gyakrabban értekeznek a szuverenitás fogalmában rejlő feloldhatatlan többértelműségről, annak tartalmi kiüresedéséről, a szuverenitás fragmentálódásáról vagy „megcsonkításáról”, „káprázatáról” vagy „fikciójáról”, mi több, „alkonyáról”, „végéről”, „poszt-szuverén” államokról és így tovább.
Minden kétely és kritika dacára az alkotmányjog és a nemzetközi jog művelőinek túlnyomó többsége láthatóan mind a mai napig ragaszkodik a szuverenitáshoz mint az állam fogalmának konstitutív eleméhez s mint elméleti építményük fontos, nélkülözhetetlen vagy legalábbis jobb híján más elgondolással nem helyettesíthető építőkockájához. Így jelen pillanatban többnyire csak a fogalom átértelmezésének, átértékelésének szükségessége merül fel. A szuverenitás doktrínájával szemben megfogalmazott kritikák egyre inkább magát a modern államot – különösen annak egyik sajátos típusát, a nemzetállamot – is elérik. Egyre erősödnek azok a hangok, amelyek szerint a posztmodern korban nemcsak az államszuverenitás, hanem maga az állam is „elenyészőben” van. Nem csoda tehát, hogy mind élesebben vetődik fel – és nem csak akadémikus jelleggel – az állam és a szuverenitás fogalmi viszonyának kérdése. E kérdés már az államelmélet egyik legnagyobb klasszikusa, az általánosan elfogadott ún. formális államfogalmat kidolgozó Georg Jellinek munkásságában is felmerült a XIX–XX. század fordulóján. Jellinek koncepciója szerint a szuverenitás nem tartozik az állam lényegi jegyei közé; ebből következően a történelem folyamán léteztek – és a modern korban is léteznek – nem-szuverén államok. Az államtudósok többségi álláspontja szerint viszont a szuverenitás – bár megváltozott, szerényebb tartalommal és jelentéssel, de – továbbra is az állam meghatározó fogalmi eleme. Annak a két alapvető kérdésnek a megválaszolására, hogy a „szuverenitás” és az „állam” fogalmának összekapcsolása mennyiben megalapozott elméletileg, illetve mennyire javítja vagy éppenséggel rontja az ily módon felfogott állam fennmaradásának és hatékony érvényesülésének kilátásait, itt és most nem vállalkozom. Tanulmányomban így Hegel bölcs figyelmeztetését megfogadva – miszerint „Minerva baglya csak a beálló alkonnyal kezdi meg röptét” – tekintetemet a jövő helyett inkább a múlt felé fordítva azt vizsgálom, mennyire járultak hozzá a szuverenitás klasszikus teoretikusai e szoros konceptuális viszony és általában a modern államfogalom kialakulásához.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Teljes szöveg / Full text. Az állam szuverenitása. Eszmény és/vagy valóság. Interdiszciplináris m... more Teljes szöveg / Full text. Az állam szuverenitása. Eszmény és/vagy valóság. Interdiszciplináris megközelítések. Szerk.: Takács Péter. Szerzők: Bayer József, Bod Péter Ákos - etc. Budapest – Győr, Gondolat – MTA TK JTI – SZE DFK (Juris Dictio, ISSN 2416-1500), 2015. 562 p. ISBN 978 963 693 599 3
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Papers by Szilárd Tattay
The volume edited by Gábor Boros, Judit Szalai, and Olivér István Tóth comprises studies grown ou... more The volume edited by Gábor Boros, Judit Szalai, and Olivér István Tóth comprises studies grown out of papers presented at the 2nd and 3rd Budapest Seminars in Early Modern Philosophy (BSEMP 2-3).
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Publikacja recenzowana / Peer-reviewed publicatio
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
A természetes jogok eszméjének természetjogi fogantatása olyan eszmetörténeti közhelynek számít, ... more A természetes jogok eszméjének természetjogi fogantatása olyan eszmetörténeti közhelynek számít, amelyet valószínűleg kevesen vonnának kétségbe. A természetjog és a természetes jogok viszonya ennek ellenére korántsem tekinthető magától értetődőnek. A szerző érvelésének kiindulópontját az a meggyőződés képezi, hogy e reláció megítélése más okok mellett azért osztja meg és állítja hamis kettősségek elé a jogfilozófusokat és az eszmetörténészeket, mert a legutóbbi időkig elhanyagolták a skolasztika virágkorának tekintett XIII. század és a modern természetjog nyitányát jelentő XVII. század, vagyis az Aquinói Szent Tamás és Hugo Grotius közötti „átmeneti” időszak részletes vizsgálatát. Márpedig e három és fél évszázad kiemelkedő fontosságú volt a természetes jogok eszméjének kialakulása szempontjából. E könyv ennek a mulasztásnak a pótlására tesz kísérletet.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
The Rule of Law and the Challenges to Jurisprudence
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Pázmány Péter Katolikus Egyetem Jog- és Államtudományi Kar, 2018
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Cauriensia: revista anual de Ciencias Eclesiásticas, 2017
Bookmarks Related papers MentionsView impact
The volume edited by Gábor Boros, Judit Szalai, and Olivér István Tóth comprises studies grown ou... more The volume edited by Gábor Boros, Judit Szalai, and Olivér István Tóth comprises studies grown out of papers presented at the 2nd and 3rd Budapest Seminars in Early Modern Philosophy (BSEMP 2-3).
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Francisco Suarez termeszetjogtana mindig is radikalisan elterő interpretaciok targya volt. Főszab... more Francisco Suarez termeszetjogtana mindig is radikalisan elterő interpretaciok targya volt. Főszabalykent azt lehet mondani, hogy azok a neotomista es mas kommentatorok, akik azert karhoztatjak, vagy eppenseggel dicserik Suarezt, mert bizonyos kerdesekben eltert Aquinoi Szent Tamas allaspontjatol, es nominalista nezeteket fogadott el, tobbnyire voluntaristanak tartjak a doctor eximiust; mig elmeletenek azon elemzői, akik egy kreativ ujitot latnak benne a tomista taboron belul, hajlanak ra (bar nem minden fenntartas nelkul), hogy racionalistanak tekintsek, aki egyertelműen elutasitotta Ockham es Scotus voluntarizmusat. Letezik azonban Suarez termeszetjogtananak egy harmadik bevett, sőt egyre inkabb elterjedt olvasata is, amely szerint a jezsuita teologus az ellenkező iranyban tert el a tomista gondolkodasi hagyomanytol: a modern racionalizmus es a szekularizalt termeszetjogi felfogas utjat keszitette elő. Ez utobbi ertelmezes kiindulopontjat az az allaspont kepezi, mely szerint Suarez...
Bookmarks Related papers MentionsView impact
The legal conceptualization of unborn generations and their specific rights raises important theo... more The legal conceptualization of unborn generations and their specific rights raises important theoretical issues, and constitutes a special challenge to jurisprudence in general and legal philosophy in particular. Even the most fundamental and essential questions regarding the legal situation of upcoming generations are not settled yet. Are future generations capable of being holders of rights or not? And if they are, how can we conceptualize their rights? Can we use the conventional modern rights theories, either the ‘benefit’ or ‘interest’, or the ‘choice’ or ‘will’ theory of rights for that purpose? What does it mean and how is it possible to ‘represent’ the rights or interests of future generations? And so forth. In my paper I will endeavour to address some of these theoretical questions and make an attempt to offer an adequate conceptual framework for their analysis.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Optical Materials, 2012
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Resumen La teoria de la ley natural de Francisco Suarez ha sido objeto de interpretaciones radica... more Resumen La teoria de la ley natural de Francisco Suarez ha sido objeto de interpretaciones radicalmente divergentes. Como norma general, los comentaristas que acusan o alaban a Suarez por apartarse de Tomas de Aquino y por adoptar principios filosoficos nominalistas, generalmente lo consideran un voluntarista, mientras que los estudiosos que ven en el un innovador creativo dentro del ala tomista, se inclinan por considerarlo como una especie de racionalista que rechaza claramente el voluntarismo de Ockham y Escoto. Un tercer tipo de interpretacion sugiere que Suarez se aparto de la tradicion tomista de la ley natural en una direccion opuesta, de modo tal que preparo el camino para el racionalismo moderno y la teoria secularizada de la ley natural. El punto de partida de esta ultima lectura reside en que el "concede lo esencial" (Jean-Francois Courtine), o “esta cerca de conceder la substancia” (Thomas Pink) de la posicion intelectualista de Gabriel Vazquez, o "es llev...
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Uploads
KÖNYVEK by Szilárd Tattay
kiemelkedően fontos szerepet töltött be a modern politikai és alkotmányjogi gondolkodás formálásában, és a mai napig nagymértékben meghatározza a személy
autonómiájáról és jogairól folytatott elméleti diskurzust. Magán a locke-i elméleten
belül e felfogás jelentőségét az adja, hogy ez alapozza meg a XVII. századi
angol empirista filozófus természetes jogokról szóló tanát általában és a magántulajdonnal kapcsolatos nézeteit különösen.
Jelen tanulmány a self-ownership (önmagunk feletti tulajdon) ezen összetett fogalmát a
természetes jogok eszmetörténetének kontextusában, a dominium sui skolasztikus
koncepciójával való összehasonlításban vizsgálja. Kitűzött célja, hogy megvilágítsa e két terminológia, illetve az azok mögött meghúzódó elméleti elképzelések és előfeltevések közötti hasonlóságokat és különbözőségeket.
keretet nyújtani az elemzés számára.
The starting point of this latter reading of Suárez is that he “concedes the essence” (Jean-François Courtine), or “comes close to conceding the substance” (Thomas Pink) of Gabriel Vázquez’ intellectualist position, or „is brought to the brink of” accepting it (John Finnis). Thus, “fundamentally, the divine will remains also in Suárez bound to the rational nature of things. […] To the self-existing good or evil God’s will only appends the special obligation of divine law” (Hans Welzel), which view is only one step from Grotius’ famous “etiamsi daremus” hypothesis.
This paper is mainly intended to refute this line of argumentation. I will argue that the voluntarist elements of the Suárezian synthesis absolutely preclude such an interpretation – not only his well-known general concept of law but also his often neglected notion of ‘lex aeterna’ to which I attribute a key role in this respect.
Minden kétely és kritika dacára az alkotmányjog és a nemzetközi jog művelőinek túlnyomó többsége láthatóan mind a mai napig ragaszkodik a szuverenitáshoz mint az állam fogalmának konstitutív eleméhez s mint elméleti építményük fontos, nélkülözhetetlen vagy legalábbis jobb híján más elgondolással nem helyettesíthető építőkockájához. Így jelen pillanatban többnyire csak a fogalom átértelmezésének, átértékelésének szükségessége merül fel. A szuverenitás doktrínájával szemben megfogalmazott kritikák egyre inkább magát a modern államot – különösen annak egyik sajátos típusát, a nemzetállamot – is elérik. Egyre erősödnek azok a hangok, amelyek szerint a posztmodern korban nemcsak az államszuverenitás, hanem maga az állam is „elenyészőben” van. Nem csoda tehát, hogy mind élesebben vetődik fel – és nem csak akadémikus jelleggel – az állam és a szuverenitás fogalmi viszonyának kérdése. E kérdés már az államelmélet egyik legnagyobb klasszikusa, az általánosan elfogadott ún. formális államfogalmat kidolgozó Georg Jellinek munkásságában is felmerült a XIX–XX. század fordulóján. Jellinek koncepciója szerint a szuverenitás nem tartozik az állam lényegi jegyei közé; ebből következően a történelem folyamán léteztek – és a modern korban is léteznek – nem-szuverén államok. Az államtudósok többségi álláspontja szerint viszont a szuverenitás – bár megváltozott, szerényebb tartalommal és jelentéssel, de – továbbra is az állam meghatározó fogalmi eleme. Annak a két alapvető kérdésnek a megválaszolására, hogy a „szuverenitás” és az „állam” fogalmának összekapcsolása mennyiben megalapozott elméletileg, illetve mennyire javítja vagy éppenséggel rontja az ily módon felfogott állam fennmaradásának és hatékony érvényesülésének kilátásait, itt és most nem vállalkozom. Tanulmányomban így Hegel bölcs figyelmeztetését megfogadva – miszerint „Minerva baglya csak a beálló alkonnyal kezdi meg röptét” – tekintetemet a jövő helyett inkább a múlt felé fordítva azt vizsgálom, mennyire járultak hozzá a szuverenitás klasszikus teoretikusai e szoros konceptuális viszony és általában a modern államfogalom kialakulásához.
Papers by Szilárd Tattay
kiemelkedően fontos szerepet töltött be a modern politikai és alkotmányjogi gondolkodás formálásában, és a mai napig nagymértékben meghatározza a személy
autonómiájáról és jogairól folytatott elméleti diskurzust. Magán a locke-i elméleten
belül e felfogás jelentőségét az adja, hogy ez alapozza meg a XVII. századi
angol empirista filozófus természetes jogokról szóló tanát általában és a magántulajdonnal kapcsolatos nézeteit különösen.
Jelen tanulmány a self-ownership (önmagunk feletti tulajdon) ezen összetett fogalmát a
természetes jogok eszmetörténetének kontextusában, a dominium sui skolasztikus
koncepciójával való összehasonlításban vizsgálja. Kitűzött célja, hogy megvilágítsa e két terminológia, illetve az azok mögött meghúzódó elméleti elképzelések és előfeltevések közötti hasonlóságokat és különbözőségeket.
keretet nyújtani az elemzés számára.
The starting point of this latter reading of Suárez is that he “concedes the essence” (Jean-François Courtine), or “comes close to conceding the substance” (Thomas Pink) of Gabriel Vázquez’ intellectualist position, or „is brought to the brink of” accepting it (John Finnis). Thus, “fundamentally, the divine will remains also in Suárez bound to the rational nature of things. […] To the self-existing good or evil God’s will only appends the special obligation of divine law” (Hans Welzel), which view is only one step from Grotius’ famous “etiamsi daremus” hypothesis.
This paper is mainly intended to refute this line of argumentation. I will argue that the voluntarist elements of the Suárezian synthesis absolutely preclude such an interpretation – not only his well-known general concept of law but also his often neglected notion of ‘lex aeterna’ to which I attribute a key role in this respect.
Minden kétely és kritika dacára az alkotmányjog és a nemzetközi jog művelőinek túlnyomó többsége láthatóan mind a mai napig ragaszkodik a szuverenitáshoz mint az állam fogalmának konstitutív eleméhez s mint elméleti építményük fontos, nélkülözhetetlen vagy legalábbis jobb híján más elgondolással nem helyettesíthető építőkockájához. Így jelen pillanatban többnyire csak a fogalom átértelmezésének, átértékelésének szükségessége merül fel. A szuverenitás doktrínájával szemben megfogalmazott kritikák egyre inkább magát a modern államot – különösen annak egyik sajátos típusát, a nemzetállamot – is elérik. Egyre erősödnek azok a hangok, amelyek szerint a posztmodern korban nemcsak az államszuverenitás, hanem maga az állam is „elenyészőben” van. Nem csoda tehát, hogy mind élesebben vetődik fel – és nem csak akadémikus jelleggel – az állam és a szuverenitás fogalmi viszonyának kérdése. E kérdés már az államelmélet egyik legnagyobb klasszikusa, az általánosan elfogadott ún. formális államfogalmat kidolgozó Georg Jellinek munkásságában is felmerült a XIX–XX. század fordulóján. Jellinek koncepciója szerint a szuverenitás nem tartozik az állam lényegi jegyei közé; ebből következően a történelem folyamán léteztek – és a modern korban is léteznek – nem-szuverén államok. Az államtudósok többségi álláspontja szerint viszont a szuverenitás – bár megváltozott, szerényebb tartalommal és jelentéssel, de – továbbra is az állam meghatározó fogalmi eleme. Annak a két alapvető kérdésnek a megválaszolására, hogy a „szuverenitás” és az „állam” fogalmának összekapcsolása mennyiben megalapozott elméletileg, illetve mennyire javítja vagy éppenséggel rontja az ily módon felfogott állam fennmaradásának és hatékony érvényesülésének kilátásait, itt és most nem vállalkozom. Tanulmányomban így Hegel bölcs figyelmeztetését megfogadva – miszerint „Minerva baglya csak a beálló alkonnyal kezdi meg röptét” – tekintetemet a jövő helyett inkább a múlt felé fordítva azt vizsgálom, mennyire járultak hozzá a szuverenitás klasszikus teoretikusai e szoros konceptuális viszony és általában a modern államfogalom kialakulásához.
In my paper, I will examine whether or not Aquinas complemented his theory of natural law with a conception of natural rights. First I shall present a kind of ‘conceptual algebra’, describing Aquinas’s different usages of the term ius, and then I will turn to the very question of my investigation.