Tyralierzy

Rysunek Franca von Erlacha przedstawiające mocowanie bagnetu do powstańczej dubeltówki.

Tyralierzy – formacja strzelecka w powstaniu styczniowym, w której żołnierze uzbrojeni byli w broń palną gładkolufową^[1]. Tyralierzy pełnili rolę oddziałów „przeciwszturmowych”, powstrzymując natarcia Rosjan na bliskich odległościach^[2].

Wojna krymska wykazała wyższość broni gwintowanej nad gładkolufową i po tej wojnie wiele europejskich krajów dokonywało przezbrojenia, wyposażając się w nowe gwintowane karabiny. Stara wojskowa broń gładkolufowa była wyprzedawana i bardzo często trafiała w ręce powstańców styczniowych. Franz von Erlach w swojej książce wspominał, że u tyralierów w oddziałach Karola Krysińskiego i Józefa Ruckiego często widział stare gładkolufowe karabiny austriackie^[3]. Choć w innych oddziałach mogła być broń pochodząca z innych krajów. Do powstańców trafiała też stara gładkolufowa broń wojskowa z zamkami skałkowymi, którą przerabiano potem na zamki kapiszonowe^[4]. Często na wyposażeniu tyralierów była broń myśliwska, czyli dubeltówki i pojedynki. W przypadku broni myśliwskiej czasem domowymi sposobami dorabiano dla nich bagnety, które były mocowane na stałe^[4]^[5].

Zobacz też

Ptasznicy – formacja tyrelierów złożona z najmłodszych powstańców, uzbrojona w najlżejszą broń

Przypisy

↑ Franz vonF. Erlach Franz vonF., Partyzantka w Polsce w r. 1863 : w świetle własnych obserwacji, zebranych na teatrze walki od marca do sierpnia 1863 roku, 1919, s. 93 .
↑ MichałM. Mackiewicz MichałM., Sztućce, janczarki, belgijczyki – o uzbrojeniu strzeleckim w powstaniu styczniowym [online], s. 146 .
↑ Franz vonF. Erlach Franz vonF., Partyzantka w Polsce w r. 1863 : w świetle własnych obserwacji, zebranych na teatrze walki od marca do sierpnia 1863 roku, 1919, s. 94 .
↑ ^a ^b A.A. K. A.A., Z lasu, pola i kwatery, czyli urywki z pamiętników powstańca z roku 1863, 1896, s. 167 .
↑ Franz vonF. Erlach Franz vonF., Partyzantka w Polsce w r. 1863 : w świetle własnych obserwacji, zebranych na teatrze walki od marca do sierpnia 1863 roku, 1919, s. 95 .

[1] Franz vonF. Erlach Franz vonF., Partyzantka w Polsce w r. 1863 : w świetle własnych obserwacji, zebranych na teatrze walki od marca do sierpnia 1863 roku, 1919, s. 93 .

[2] MichałM. Mackiewicz MichałM., Sztućce, janczarki, belgijczyki – o uzbrojeniu strzeleckim w powstaniu styczniowym [online], s. 146 .

[3] Franz vonF. Erlach Franz vonF., Partyzantka w Polsce w r. 1863 : w świetle własnych obserwacji, zebranych na teatrze walki od marca do sierpnia 1863 roku, 1919, s. 94 .

[:0-4] A.A. K. A.A., Z lasu, pola i kwatery, czyli urywki z pamiętników powstańca z roku 1863, 1896, s. 167 .

[5] Franz vonF. Erlach Franz vonF., Partyzantka w Polsce w r. 1863 : w świetle własnych obserwacji, zebranych na teatrze walki od marca do sierpnia 1863 roku, 1919, s. 95 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Korpusy	I Lubelski II Krakowski III Augustowski (planowany) IV Mazowiecki (planowany) V Litewski (planowany)
Dywizje	Kaliska Krakowska Sandomierska
Pułki	Kielecki Miechowski Olkuski Opatowski Opoczyński Radomski Sandomierski Stopnicki Jazdy Wołyńskiej
Partie powstańcze	Borelowskiego „Lelewela” Brzóski Cichorskiego „Zameczka” K. Cieszkowskiego „Ćwieka” T. Cieszkowskiego Czachowskiego Dawidowicza Dąbrowskiego Dolickiego Emianowicza Figiettiego Fryczego Grekowicza Grylińskiego Heydenreicha „Kruka” Jeziorańskiego Kality „Rębajły” Klimaszewskiego Kononowicza Krysińskiego Kurowskiego Łopackiego Markowskiego Mystkowskiego „Ojca” Nowackiego „Junoszy” Oxińskiego Padlewskiego Ramotowskiego „Wawra” Rembowskiego Rudzkiego Sierakowskiego Stamirowskiego Szaniawskiego Taczanowskiego
Formacje powstańcze	Karabinierzy Tyralierzy Ptasznicy Żuawi śmierci Kosynierzy Pikinierzy Drągalierzy Pałkinierzy Siekiernicy Sztyletnicy Żandarmeria Narodowa Garibaldczycy Rakietnicy Oddział desantowy Komitety Niewiast
Broń opracowana dla powstańców 1863	Armata z Huty Bankowej Armata Zieleniewskiego z 1863 Drewniana armata Kosowóz Mierosławskiego Karabin mierosławka Karabin wielostrzałowy Działyńskiego