Rijeka
45°19′N 14°25′E/45,316667 14,416667
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Żupania | |||||
| Miasto | |||||
| Burmistrz | |||||
| Powierzchnia |
44 km² | ||||
| Wysokość |
0 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
051 | ||||
| Kod pocztowy |
51 000 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
RI | ||||
| Podział miasta |
7 dzielnic | ||||
Położenie na mapie żupanii primorsko-gorskiej  | |||||
Położenie na mapie Chorwacji  | |||||
| 45°19′N 14°25′E/45,316667 14,416667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Rijeka (wł. Fiume, niem. St. Veit am Flaum, także Pflaum) – miasto w północno-zachodniej Chorwacji, stolica żupanii primorsko-gorskiej, siedziba miasta Rijeka. Leży nad Zatoką Rijecką Morza Adriatyckiego, na wzgórzach u podnóża masywu Risnjak. W 2021 roku liczyło 108 622 mieszkańców[1].
Ośrodek przemysłowy kraju i największy chorwacki port handlowy (m.in. dowóz ropy naftowej), rybacki i tranzytowy. Rozwinięty przemysł stoczniowy, maszynowy, chemiczny, papierniczy, materiałów budowlanych, włókienniczy oraz spożywczy[2]. Znajduje się tu rafineria ropy naftowej z rurociągiem naftowym do rafinerii w Sisaku oraz port lotniczy.
Ośrodek naukowy – szkoły wyższe (m.in. Uniwersytet w Rijece) i instytuty naukowo-badawcze oraz kulturalny – ośrodki turystyczne, muzea.
W 2020 roku Rijeka była Europejską Stolicą Kultury[3][4].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]
Historia
[edytuj | edytuj kod]Największe znaczenie i świetność miasto przeżywało w średniowieczu – dogodne położenie sprzyjało bogaceniu się na handlu, wysokie mury chroniły przed najeźdźcami. Rijeka należała początkowo do Chorwacji, następnie przeszła we władanie węgierskie, a w XV wieku pod rządy Habsburgów. W 1723 proklamowana „wolnym portem”. W XIX wieku rozwój gospodarczy; od 1870 jednostka administracyjna (podlegająca bezpośrednio pod jurysdykcje Budapesztu) wchodząca w skład Krajów Korony Świętego Stefana – węgierskiej części dualistycznych Austro-Węgier.
Początkowo po I wojnie światowej miasto stało się przedmiotem sporów pomiędzy Włochami a nowo powstałym Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców. W czasie negocjacji dotyczących przyszłości Rijeki miasto zajął włoski awanturnik Gabriele d’Annunzio (1919) i proklamował objęcie władzy na tym obszarze (Regencja Carnaro).
W 1920 Włochy oraz Królestwo SHS porozumiały się i powstało Wolne Miasto Fiume, jednak w 1924 uległo ono podziałowi – większość terytorium i samo miasto zostało przyłączone do Królestwa Włoch. Granica pomiędzy Rijeką a miejscowością Sušak biegła jak dawna granica pomiędzy terytorium Rijeki i Królestwem Chorwacji (autonomicznym regionem w węgierskiej części Austro-Węgier).
Po II wojnie światowej w 1947 miasto zostało przyłączone do Jugosławii.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- średniowieczny kościół NMP (przebudowany w stylu barokowym)
- klasztor Augustianów z barokowym kościołem Św. Hieronima
- ratusz (XV wiek, XIX wiek)
- katedra Św. Wita (XVII wiek, XVIII wiek)
- cerkiew św. Mikołaja (XVIII wiek)
- wieża miejska (XV wiek, XVIII wiek)
- liczne budowle użyteczności publicznej z XIX wieku i początku XX wieku
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]Ludzie związani z Rijeką
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ City of Rijeka, [w:] urbact.eu [online] [dostęp 2023-07-29] (ang.).
- ↑ Rijeka, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-08].
- ↑ Rijeka će biti Europska prijestolnica kulture 2020.. hrt.hr, 2016-03-29. [dostęp 2016-08-02]. (chorw.).
- ↑ Rijeka to be European Capital of Culture in Croatia in 2020. ec.europa.eu, 2016-03-29. [dostęp 2016-08-02]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona internetowa miasta jako Europejskiej Stolicy Kultury (chorw. • ang.)
