Rafał Grupiński

Rafał Grupiński

Data i miejsce urodzenia	26 września 1952 Wronki
Zawód, zajęcie	krytyk literacki, publicysta, wydawca, przedsiębiorca, nauczyciel akademicki
Stanowisko	poseł na Sejm V, VI, VII, VIII i IX kadencji (2005–2023), sekretarz stanu w KPRM (2007–2009), przewodniczący KP PO (2011–2015), senator XI kadencji (od 2023), wicemarszałek Senatu XI kadencji (od 2023)
Partia	Platforma Obywatelska
Odznaczenia

Rafał Szymon Grupiński (ur. 26 września 1952 we Wronkach) – polski polityk, historyk i animator kultury, krytyk literacki, publicysta, wydawca, przedsiębiorca, nauczyciel akademicki, poseł na Sejm V, VI, VII, VIII i IX kadencji, senator XI kadencji, przewodniczący klubu parlamentarnego Platformy Obywatelskiej w Sejmie VII kadencji, w latach 2007–2009 sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, od 2023 wicemarszałek Senatu XI kadencji.

Życiorys

W 1976 ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z zakresu historii literatury. W latach 1977–1981 pracował jako nauczyciel i bibliotekarz szkolny w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Od 1981 nauczyciel akademicki, wykładowca historii kultury i estetyki na Wydziale Edukacji Artystycznej Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu.

W 1980 brał udział w zakładaniu szkolnego koła NSZZ „Solidarność” w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Był współzałożycielem Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” Pracowników Oświaty i Wychowania w Wielkopolsce, założycielem i redaktorem czasopism drugiego obiegu, w tym od 1985 do 1999 niezależnego miesięcznika literackiego „Czas Kultury”, który w 1990 zaczął ukazywać się oficjalnie.

W latach 1991–1992 był redaktorem „Tygodnika Literackiego”, a w latach 1994–1995 redaktorem naczelnym tygodnika kulturalnego TVP Pegaz. Od 1995 do 1996 zajmował stanowisko dyrektora telewizji edukacyjnej w TVP1. W latach 1999–2001 pełnił funkcję prezesa zarządu Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych. Następnie pracował w wydawnictwie Prószyński i Spółka jako dyrektor książek (2002), wiceprezes (2003–2005) i prezes zarządu (2005).

Od 1990 do 1998 był członkiem zarządu spółki wydawniczej „Obserwator”, współtworzył (wspólnie z Krystyną i Ryszardem Krynickimi) serię wydawniczą A5, był pomysłodawcą serii wydawniczej Biblioteka Czasu Kultury. W latach 1995–1997 przewodniczył zespołowi doradczemu Ministerstwa Edukacji Narodowej i Telewizji Edukacyjnej ds. tworzenia i rozpowszechniania programów edukacyjnych dla szkół. W latach 1997–1998 współtworzył cykl dokumentalny pt. Dzieje kultury polskiej. W latach 1997–1998 zasiadał w radzie nadzorczej Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowego Agropol w Sokołowie.

Członek Senatu ASP w Poznaniu przez dwie kadencje, współtwórca reformy uczelni i jej nowego statutu na początku lat 80. Zasiadał także m.in. w radzie Fundacji Pogranicze, radzie programowej Radia Merkury Poznań i radzie Fundacji 750-lecia Lokacji Miasta Poznania. Jest autorem i współautorem publikacji z zakresu historii kultury i literatury polskiej, programów telewizyjnych oraz podręczników do nauczania języka polskiego.

W latach 1991–1994 należał do Kongresu Liberalno-Demokratycznego, później był członkiem Unii Wolności oraz Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego. Od 2001 związany z Platformą Obywatelską, pełnił funkcję doradcy jej klubu parlamentarnego.

W 2005 z listy PO został wybrany na posła V kadencji w okręgu kaliskim. W wyborach parlamentarnych w 2007 po raz drugi uzyskał mandat poselski, otrzymując 26 944 głosy. 16 listopada 2007 objął funkcję sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 7 października 2009 podał się do dymisji. Dwa tygodnie później został wiceprzewodniczącym klubu parlamentarnego PO. 26 października tego samego roku odszedł z rządu. 22 maja 2010 został wybrany na przewodniczącego PO w województwie wielkopolskim, pokonując Waldego Dzikowskiego. W 2011 kandydował w wyborach parlamentarnych z 1. miejsca na liście komitetu wyborczego PO w okręgu wyborczym nr 39 w Poznaniu i ponownie został wybrany na posła; oddano na niego 40 510 głosów. 8 listopada tego samego roku został przewodniczącym klubu parlamentarnego PO.

W 2015 był jednym z założycieli komitetu wyborczego Bronisława Komorowskiego w wyborach prezydenckich. W wyborach w tym samym roku z powodzeniem ubiegał się o poselską reelekcję (dostał 29 122 głosy). W Sejmie VIII kadencji został przewodniczącym Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz członkiem Komisji do Spraw Unii Europejskiej. W listopadzie 2016 został powołany na funkcję ministra kultury i dziedzictwa narodowego w gabinecie cieni utworzonym przez Platformę Obywatelską. W latach 2013–2018 wchodził w skład Rady Muzeum przy Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie.

W 2019 został wybrany z listy Koalicji Obywatelskiej na posła IX kadencji Sejmu, otrzymując 17 933 głosy. W 2023 był kandydatem KO do Senatu w okręgu nr 91. Został wybrany do wyższej izby polskiego parlamentu, zdobywając 255 036 głosów. 13 listopada tegoż roku wybrano go na stanowisko wicemarszałka Senatu.

Życie prywatne

Syn Feliksa i Ireny. Jest mężem Ewy Malinowskiej-Grupińskiej. Jego pierwszą żoną była Anka Grupińska.

Publikacje

• W ziemi cieniach, Solidarność Walcząca, Poznań 1985.
• Ponieważ nie dochodzą stamtąd żadne wieści, Universitas, Oficyna Wydawnicza NZS Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1988.
• Dziedziniec strusich samic. Kilka uwag o życiu umysłowym w Polsce, Obserwator, Poznań 1992, ISBN 83-900292-2-7.
• Niebawem spadnie błoto, czyli kilka uwag o literaturze nieprzyjemnej (wraz z Izoldą Kiec), Obserwator, Poznań 1997, ISBN 83-87235-00-8.
• Bieg w ciemność, Obserwator, Poznań 1998.
• Uspokojenie, Wydawnictwo MG, Warszawa 2009, ISBN 978-83-61297-97-0.
• Polityka i kultura (rozm. Łukasz Perzyna), Prószyński S-ka, Warszawa 2019, ISBN 978-83-8169-159-8.
• Bogini Jezus, WBPiCAK, Poznań 2021, ISBN 978-83-66453-57-9.

Odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi – 2003

Wyniki wyborcze

Wybory	Komitet wyborczy		Organ	Okręg	Wynik
2005		Platforma Obywatelska	Sejm V kadencji	nr 36	8168 (2,90%)
2007			Sejm VI kadencji		26 944 (6,98%)
2011			Sejm VII kadencji	nr 39	40 510 (10,13%)
2015			Sejm VIII kadencji		29 122 (7,10%)
2019		Koalicja Obywatelska	Sejm IX kadencji		17 933 (3,49%)
2023			Senat XI kadencji	nr 91	255 036 (77,64%)

Bibliografia

• Strona sejmowa posła VIII kadencji. [dostęp 2018-07-28].