[go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

Promet

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Promet
neodym ← promet → samar
Widmo emisyjne prometu
Widmo emisyjne prometu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.

promet, Pm, 61
(łac. promethium)

Grupa, okres, blok

–, 6, f

Stopień utlenienia

II, III

Właściwości metaliczne

lantanowiec

Właściwości tlenków

średnio zasadowe

Masa atomowa

[145][a][2]

Stan skupienia

stały

Gęstość

7264 kg/m³

Temperatura topnienia

1042 °C[1]

Temperatura wrzenia

3000 °C[1]

Numer CAS

7440-12-2

PubChem

23944

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)

Promet (Pm, łac. promethium) – pierwiastek chemiczny z grupy lantanowców w układzie okresowym. Został wytworzony sztucznie, nie ma żadnych stabilnych izotopów – wszystkie są radioaktywne. Jego śladowe ilości mogą powstawać w przyrodzie w wyniku naturalnych procesów rozpadu jądrowego. Nazwa pochodzi od postaci z mitologii greckiejPrometeusza.

Pierwiastek ten został otrzymany w 1945 r. przez J.A. Marinsky’ego, C.D. Coryella i L.E. Glendenina z produktów rozszczepienia uranu w reaktorze jądrowym.

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Ze względu na krótki czas rozpadu żadna ilość pierwotnego prometu nie występuje na Ziemi. Mimo to śladowe ilości tego pierwiastka (4 części na trylion pod względem masy) zostały stwierdzone w rudach uranu pochodzących z Konga, gdzie powstały jako produkt samorzutnych reakcji rozszczepienia jąder uranu[3]. Promet może powstawać także w wyniku bardzo rzadkiego procesu rozpadu alfa naturalnego izotopu europu151Eu[4].

Linie widmowe prometu zaobserwowano w widmie gwiazdy HR 465 w gwiazdozbiorze Andromedy oraz prawdopodobnie Gwiazdy Przybylskiego i HD 965[5]. Wskazuje to, że pierwiastek ten musi być na bieżąco produkowany w tych gwiazdach.

  1. Wartość w nawiasach klamrowych jest liczbą masową najtrwalszego izotopu tego pierwiastka, z uwagi na to, że nie posiada on trwałych izotopów, a tym samym niemożliwe jest wyznaczenie dla niego standardowej względnej masy atomowej. Bezwzględna masa atomowa tego izotopu wynosi: 144,91276 u (145
    Pm
    ). Zob. Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-28, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
  2. Thomas Prohaska i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
  3. Moses Attrep jr., P.K. Kuroda, Promethium in pitchblende, „Journal of Inorganic and Nuclear Chemistry”, 30 (3), 1968, s. 699–703, DOI10.1016/0022-1902(68)80427-0.
  4. P. Belli i inni, Search for α decay of natural Europium, „Nuclear Physics A”, 789 (1–4), 2007, s. 15–29, DOI10.1016/j.nuclphysa.2007.03.001.
  5. C. R. Cowley, W. P. Bidelman, S. Hubrig, G. Mathys, D. J. Bord. On the possible presence of promethium in the spectra of HD 101065 (Przybylski’s star) and HD 965. „Astronomy & Astrophysics”. 419, s. 1087–1093, 2004. DOI: 10.1051/0004-6361:20035726.