Pogórze Rożnowskie
| |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion |
Pogórze Rożnowskie |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
|
Pogórze Rożnowskie (513.61) – mezoregion geograficzny w południowej Polsce.
Pogórze Rożnowskie leży bezpośrednio na północ od zachodniej części Beskidu Niskiego. Maksymalna szerokość pogórza dochodzi do 20 km[1]. Czasami zaliczane jest do Pogórza Ciężkowickiego[2]. Najwyższym wzniesieniem jest Dąbrowska Góra (583 m) nad Jeziorem Rożnowskim[3].
Topografia
[edytuj | edytuj kod]- Granice
Od zachodu graniczy z Pogórzem Wiśnickim (granicę stanowi dolina Dunajca), od wschodu z Pogórzem Ciężkowickim (rozdziela je dolina Białej). Granicę północną trudniej wyznaczyć jednoznacznie, dlatego umownie przyjmuje się, że przebiega wzdłuż linii kolejowej Kraków – Tarnów. Ma ona zaledwie 6 km długości. Granica południowa biegnie od Grybowa tylko na krótkim odcinku linią kolejową Grybów – Nowy Sącz, dalej północno-wschodnimi podnóżami Rosochatki i Jodłowej Góry, które należą już do Beskidu Niskiego, oraz obrzeżem Kotliny Nowosądeckiej. W najszerszym miejscu Pogórze Rożnowskie w kierunku równoleżnikowym ma szerokość 20 km[1].
- Rzeźba terenu
Region cechuje się urozmaiconą rzeźbą, wysokimi wzniesieniami oraz głęboko wciętymi dolinami Dunajca, Białej i ich dopływów. Wysokość wierzchowin na działach wodnych przekracza 500 m n.p.m. Niektóre ze wzniesień na tych wierzchowinach mają charakter małych gór, np. Dąbrowska Góra (583 m), Kobylnica (582 m) i inne[1]. Większe z wierzchowin to[3]:
- rozróg Wału (na północy),
- pasmo Mogiły, Styru i Suchej Góry, ciągnące się równoleżnikowo od Czchowa do Gromnika,
- grupa Rosulca, Bukowca i Jamnej,
- pasmo Żebraczki.
- masyw Majdanu nad Jeziorem Rożnowskim i pasmo Ostryża.
Opis regionu
[edytuj | edytuj kod]W obrębie regionu znajdują się dwa zbiorniki wodne: Jezioro Rożnowskie (16,9 km²) i Jezioro Czchowskie (3,5 km²), ich lokalizacje w krętej, przełomowej dolinie Dunajca nadaje regionowi szczególne walory krajobrazowe[1]. Jedynym miastem w całości leżącym na Pogórzu Rożnowskim jest Zakliczyn, na granicy regionu znajdują się Bobowa i Grybów[3].
Przyroda należy do średnio przekształconych w wyniku działalności człowieka. W użytkowaniu przeważają pola uprawne i łąki, lasy zachowały się na bardzo stromych stokach. Na najlepiej zachowanych obszarach regionu utworzono Ciężkowicko-Rożnowski Park Krajobrazowy. Istnieją dwa rezerwaty przyrody – Diable Skały i Styr[1]. Z ciekawszych pomników przyrody warto wymienić skałę Wieprzek i Diable Boisko[3].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]- Szlaki turystyki pieszej[3]
Rożnów – pd. zbocza góry Majdan (512 m) – Bartkowa-Posadowa – Przydonica – Żebraczka (502 m) – Bukowiec – Falkowa (506 m) – Bruśnik – Styrek (430 m) – Kąśna Dolna – Ciężkowice. Szlak długodystansowy, prowadzący z Tarnowa przez Pogórze Ciężkowickie, Rożnowskie, Beskid Wyspowy, Gorce, Pieniny i Beskid Sądecki
Czchów – Piaski-Drużków – szczyt Głowaczka – szczyt Sucha Góra – Ruda Kameralna – Mogiła (478 m) – Styr (460 m) – Sucha Góra (Budzyń) (396 m) – Sucha Góra (360 m) – Polichty – Gromnik (województwo małopolskie) – Babia Góra (327 m) – Wał (523 m) – Lubinka
Bartkowa-Posadowa – Majdan (512 m) – Ostryż (447 m) – Ostryż Płd. (417 m) – Jamna (490 m) – Rosulec (Jastrzębia Góra) (516 m) – Jastrzębia – Sucha Góra (Budzyń) (396 m) – Sucha Góra (360 m) – Brzozowa – Siemiechów – Wielkie Góry (Jurasówka) (458 m) – Wał (523 m) – Pleśna
Jamna – skała Wieprzek – Jastrzębia
Jamna – Rosulec – Styr Południowy
- Szlaki rowerowe
- Pogórze Rożnowskie jest doskonałym terenem dla turystyki rowerowej. Wyznakowano kilkanaście tras rowerowych, najdłuższa prowadzi z Tarnowa do Jamnej (73 km).
- Niektóre atrakcje turystyczne
- rozległe panoramy widokowe z bezleśnych wzgórz,
- wieża widokowa w Bruśniku,
- ośrodki sportów wodnych nad Jeziorem Rożnowskim (w Rożnowie i Gródku nad Dunajcem),
- formacje skalne: Diable Skały (rezerwat przyrody z grupą ostańców skalnych), Diable Boisko (skała w postaci łuku skalnego), skała Wieprzek, Skałki Siekierczyńskie
- liczne cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej,
- miejsca pamięci ofiar II wojny światowej i walk AK,
- zabytki architektury drewnianej (liczne zabytkowe kościoły),
- muzea: dwór I.J. Paderewskiego w Kąśnej Dolnej, muzeum parafialne w Tropiu, Galeria „Koronki Klockowe” w Bobowej.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Mieczysław Klimaszewski: Geomorfologia Polski. Warszawa: PWN, 2003. ISBN 83-01-13951-X.
- ↑ a b c d e Pogórze Rożnowskie. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2004. ISBN 83-89165-72-4.