Mekka
21°25′N 39°49′E/21,416667 39,816667
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Zarządzający | |
| Populacja (2010) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+966-2 |
Położenie na mapie Arabii Saudyjskiej  | |
| 21°25′N 39°49′E/21,416667 39,816667
| |
| Strona internetowa | |
Mekka (arab. مكة, Makka) – miasto w zachodniej części Arabii Saudyjskiej, w krainie Hidżaz, u podnóża gór Dżabal al-Hidżaz, siedziba administracyjna prowincji Mekka. W 2010 roku liczyło ok. 1,5 mln mieszkańców[1].
Centrum religijne islamu i najświętsze miasto muzułmanów, dostępne tylko dla wyznawców tej religii. Według wyznawców islamu miejsce urodzenia Mahometa (w 571) oraz miejsce objawienia sur mekkańskich. Od powrotu proroka z Medyny w 630, cel pielgrzymek wszystkich muzułmanów z całego świata. Zarządzana przez członków rodziny kalifa Alego (Alidów), od 960 noszących tytuł szarifów. Szarifowie Mekki zachowywali niezależność od kalifatu, którą zdołali utrzymać także po włączeniu Mekki w skład imperium osmańskiego (1517). Od 1924 należy do Arabii Saudyjskiej.
W sensie przenośnym „mekka” oznacza miejsce o szczególnie dogodnych warunkach do rozwoju jakichś zainteresowań, przyciągające szeregi miłośników, hobbystów i znawców jakiejś dziedziny.
W 2018 Mekkę odwiedziło 9,73 mln turystów z całego świata – była trzynastym najczęściej odwiedzanym miastem na świecie[2].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Najważniejszym miejscem w mieście jest prostokątna, ceglana budowla w środku miasta, miejsce naznaczone przez Mahometa – Al-Kaba. Wokół tego sanktuarium wzniesiono meczet Al-Haram, mogący pomieścić jednocześnie 300 tysięcy wyznawców. Jest to najważniejsze miejsce dla muzułmanów.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]W Mekce powstało na przestrzeni dziejów wiele budynków o charakterze zabytkowym, w szczególności te związane z początkami islamu. Na przełomie XX i XXI wieku wiele z tych budynków zostało wyburzonych w celu zabudowania działek nowymi budowlami. Wyburzenia tłumaczone są koniecznością rozbudowy Wielkiego Meczetu, który jest celem pielgrzymek, choć istnieją także plany wyburzenia zabytkowych fragmentów meczetu w celu zastąpienia ich nowym budynkiem. Według szacunków Gulf Institute wyburzone zostało 95% zabytków, wśród nich m.in.[3]:
- dom żony Mahometa (Chadidży), w miejscu którego zbudowano bibliotekę
- dom kalifa Abu Bakra, w miejscu którego zbudowano hotel
- grób matki Mahometa (Aminy)
- XVIII-wieczna cytadela, w miejscu którego wybudowano wieżowiec Mecca Royal Hotel Clock Tower (trzeci pod względem wysokości budynek świata; czwarty po oddaniu do użytku Merdeka 118)
Wyburzenia zabytków o charakterze religijnym wynikają z doktryny wahabizmu, odmiany islamu, która zabrania odstępstw od fundamentalnych zasad religii, takich jak czczenie obiektu lub osoby. Z tej zasady wynika umieszczona na domu rodzinnym Mahometa tablica informacyjna zakazująca w tym miejscu modlitw. Dom Mahometa znajduje się wśród budynków planowanych do wyburzenia, a w jego miejscu zbudowany zostanie pałac króla Abdullaha[3].
Al-Kaba
[edytuj | edytuj kod]
Według podań, Al-Kaba to dzieło Adama, zaś Abraham i jego syn Izmael przebudowali ją na wzór Boskiego Domu w Niebie. Jest również uznawana za pierwszą na Ziemi budowlę wzniesiona przez człowieka. Wewnątrz są trzy 15-metrowe drewniane filary podtrzymujące strop, a ściany i wyłożoną marmurem podłogę oświetla kilka srebrnych i złotych lamp. Przez większą część roku sanktuarium pokrywa czarna tkanina (kiswa), wykonana z mieszanki bawełny i jedwabnego brokatu. W czasie dwutygodniowej przerwy w przyjmowaniu wiernych Al-Kaba zostaje przestrojona w białą materię. Gdy rozpoczyna się kolejny okres pielgrzymek, świątynię okrywa się nową kiswą.
Czarny kamień
[edytuj | edytuj kod]W południowo-wschodnim narożniku Al-Kaby znajduje się czarny kamień (al-hadżar al-aswad), który jest celem hadżu – pielgrzymek milionów muzułmanów. Prawdopodobnie jest to meteoryt.
Pielgrzymki
[edytuj | edytuj kod]Odbycie pielgrzymki do Mekki jest piątym filarem islamu. Taka pielgrzymka (حج, hadżdż) dla muzułmanina jest obowiązkiem warunkowym. Oznacza to, że każdy muzułmanin powinien go wypełnić o ile jest do tego fizycznie zdolny, tzn. pozwala mu na to jego zdrowie i majątek. Ten, kto chciałby, lecz nie jest w stanie odbyć pielgrzymki, może wysłać w swoim imieniu zastępcę. Pielgrzymka główna odbywa się w dniach 7–13 miesiąca zu al-hidżdża, (12 miesiąc kalendarza muzułmańskiego) według ściśle określonego rytuału. Po obmyciu się, mężczyźni zakładają specjalny strój, składający się z dwóch niezszytych ze sobą kawałków białego płótna. Na nogach pielgrzymi mogą nosić tylko sandały. Cały dziedziniec potężnego meczetu Al-Masdżid al-Haram wypełniony jest pogrążonym w modlitwie tłumem o twarzach pełnych zachwytu, zamyślenia i refleksyjnego upojenia. Zdecydowana większość wiernych odwiedza to miejsce tylko raz w życiu. Liczba pielgrzymów jest dokładnie kontrolowana – w ciągu roku do Mekki może przyjechać określona grupa wyznawców z danego kraju. Trudno się tu dostać, a dla niemuzułmanów jest to wręcz niemożliwe. Muszą objeżdżać miasto. Ponadto na drogach do Mekki i w samym mieście są punkty kontrolne, mające powstrzymać intruzów przed zbliżaniem się do świętych miejsc.
Oprócz Al-Kaby bardzo ważnymi miejscami związanymi z pielgrzymką są studnia Zamzam, wzgórza Safa i Marwa i góra Arafat.
Bezpieczeństwo pielgrzymów
[edytuj | edytuj kod]W czasie hadżu, 24 września 2015 roku zadeptanych zostało 717 pielgrzymów, a ponad 860 zostało ciężko rannych. W styczniu 2006 roku, zadeptanych zostało 364 pielgrzymów, a ponad trzystu zostało ciężko rannych. W roku 1997 zadeptanych zostało 340 pielgrzymów, a w roku 1994 – 270. Najwięcej, bo aż 1426 pielgrzymów zostało zadeptanych w czasie pielgrzymki w 1990 roku[4].
W roku 2006 nad bezpieczeństwem uczestników pielgrzymki czuwało około 50 tysięcy saudyjskich policjantów i wojskowych.
Częściowo przebudowano też jeden z głównych punktów marszu wiernych – most Dżamarat, gdzie co roku dochodziło do tratowania słabszych pielgrzymów.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Number of Population in Cities with More than 5,000 People. General Authority for Statistics. [dostęp 2017-07-31]. (ang.).
- ↑ Top 20 miast najchętniej odwiedzanych przez turystów w 2018 roku [online], Business Insider, 13 października 2018 [dostęp 2019-06-25] (pol.).
- ↑ a b Marta Urzędowska: Parking zamiast Mekki. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2014-11-13. [dostęp 2014-11-14]. (pol.).
- ↑ Hajj stampede: At least 717 killed in Saudi Arabia. bbc.com. [dostęp 2015-09-24]. (ang.).