Mareca

	Mareca
	Stephens, 1824
	; Czuprynka (M. falcata)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Podrodzina	kaczki
Plemię	Anatini
Rodzaj	Mareca
	Typ nomenklatoryczny
	Mareca fistularis Stephens, 1824 (= Anas penelope Linnaeus, 1758)
Synonimy
	Penelops Kaup, 1829; Chauliodus Swainson, 1831; Marcia Warlow, 1833; Marica Swainson, 1837; Chaulelasmus Bonaparte, 1838; Ktinorhynchus Eyton, 1838; Chauliodous Olphe-Galliard, 1888;
	Penelops Kaup, 1829; Chauliodus Swainson, 1831; Marcia Warlow, 1833; Marica Swainson, 1837; Chaulelasmus Bonaparte, 1838; Ktinorhynchus Eyton, 1838; Chauliodous Olphe-Galliard, 1888;
Gatunki
	5 gatunków – zobacz opis w tekście
	5 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mareca – rodzaj ptaków z podrodziny kaczek (Anatinae) w obrębie rodziny kaczkowatych (Anatidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Afryce, Ameryce Południowej i Północnej^[9].

Morfologia

Długość ciała 46–58 cm, rozpiętość skrzydeł 75–95 cm; masa ciała samców 318–1134 g, samic 408–1043 g^[10].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1824 roku brytyjski zoolog James Francis Stephens w rozdziale dotyczącym ptaków opublikowanym w publikacji pod redakcją George’a Shawa poświęconej zoologii ogólnej^[1]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie)^[11] świstun zwyczajny (M. penelope).

Nazewnictwo

Mareca (Marcia, Marica): nazwa Marréco oznaczająca w brazylijskiej odmianie języka portugalskiego ‘mniejsze odmiany kaczek’^[12].
Penelops: łac. penelops ‘rodzaj kaczki lub gęsi’, różnie identyfikowane (być może lapsus od Penelope)^[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Anas penelope Linnaeus, 1758.
Chauliodus (Chauliodous): gr. χαυλιοδους khauliodous, χαυλιοδοντος khauliodontos ‘mający wystające zęby, kły’^[14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): „the well known Gadwall Duck” (= Anas strepera Linnaeus, 1758).
Chaulelasmus: gr. χειλος kheilos, χειλεος kheileos ‘warga, krawędź’; ελασμος elasmos ‘płyta’^[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Anas strepera Linnaeus, 1758.
Ktinorhynchus: gr. κτεις kteis, κτενος ktenos ‘grzebień’; ῥυγχος rhunkhos ‘dziób’^[16].

Podział systematyczny

Na podstawie badań filogenetycznych takson ten został ponownie wyodrębniony z Anas^[17]^[18]. Do rodzaju należą następujące gatunki^[19]:

Mareca strepera (Linnaeus, 1758) – krakwa
Mareca falcata (Georgi, 1775) – czuprynka
Mareca sibilatrix (Poeppig, 1829) – świstun chilijski
Mareca penelope (Linnaeus, 1758) – świstun zwyczajny
Mareca americana (J.F. Gmelin, 1789) – świstun amerykański

Fragment kladogramu obejmujący gatunki z rodzaju Mareca^[20]:

Mareca

	M. strepera

	M. falcata

M. penelope

	M. americana

	M. sibilatrix

Uwagi

↑ Nowa nazwa dla Chauliodus Bloch & Schneider, 1801 (Actinopterygii).
↑ Nowa nazwa dla Chauliodus Swainson, 1831.

Przypisy

↑ ^a ^b J.F. Stephens: Mareca. Wigeon.. W: G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. Cz. 12. Londyn: Printed for G. Kearsley, 1824, s. 130. (ang.).
↑ J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt : Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 31. (niem.).
↑ W. Swainson. On those birds which exhibit the typical perfection of the family of Anatidæ. „Journal of the Royal Institution of Great Britain”. 2 (4), s. 19, 1831. (ang.).
↑ W. Warlow. Systematically arranged Catalogue of the Mammalia and Birds belonging to the Museum of the Asiatic Society, Calcutta. „The journal of the Asiatic Society of Bengal”. 2, s. 100, 1833. (ang.).
↑ W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 2. London: John Taylor, 1837, s. 366. (ang.).
↑ Ch.-L. Bonaparte: A geographical and comparative list of the birds of Europe and North America. London: J. Van Voorst, 1838, s. 56. (ang.).
↑ Eyton 1838 ↓, s. wstęp.
↑ L. Olphe-Galliard: Contributions à la faune ornithologique de l’Europe occidentale: recueil comprenant les espèces d’oiseaux que se reproduisent dans cette région ou qui s’y montrent régulièrement de passage, augmenté de la description des principales espèces exotiques les plus voisines des indigènes ou susceptibles d’ètre confondues avec elles, ainsi que l’énumération des races domestiques. Bayonne: L. Lasserre, 1888, s. 49. (fr.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2024-11-02]. (ang.).
↑ D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Ducks, Geese, and Waterfowl (Anatidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, Mareca, DOI: 10.2173/bow.anatid1.01 [dostęp 2024-11-02] (ang.).
↑ Eyton 1838 ↓, s. 33.
↑ The Key to Scientific Names ↓, Mareca [dostęp 2022-01-03] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Penelops [dostęp 2022-01-03] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Chauliodus [dostęp 2022-01-03] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Chaulelasmus [dostęp 2022-01-03] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Ktinorhynchus [dostęp 2022-01-03] .
↑ J. Gonzalez, H. Düttmann & M. Wink. Phylogenetic relationships based on two mitochondrial genes and hybridization patterns in Anatidae. „Journal of Zoology”. 279 (3), s. 310–318, 2009. DOI: 10.1111/j.1469-7998.2009.00622.x. (ang.).
↑ E.C. Dickinson (red.) & J.V. Remsen Jr.: The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World. Cz. 1: Non-passerines. Eastbourne: Aves Press, 2013. ISBN 978-0-9568611-0-8. (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Anatini Leach, 1820 (wersja: 2024-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-11-02].
↑ J. Boyd III: Anatidae: Ducks, Geese, Swans. [w:] Taxonomy in Flux Checklist 3.08 [on-line]. John Boyd’s Home Page. [dostęp 2022-09-07]. (ang.).

Bibliografia

T.C. Eyton: A monograph on the Anatidae, or duck tribe. London: Longman, Orme, Brown, Green, & Longman, Paternoster-Bow and Eddowes, Shrewsbury, 1838, s. 1–183. (ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[3] Nowa nazwa dla Chauliodus Bloch & Schneider, 1801 (Actinopterygii).

[8] Nowa nazwa dla Chauliodus Swainson, 1831.

[Stephens-1] J.F. Stephens: Mareca. Wigeon.. W: G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. Cz. 12. Londyn: Printed for G. Kearsley, 1824, s. 130. (ang.).

[Kaup-2] J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt : Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 31. (niem.).

[Swainson1831-4] W. Swainson. On those birds which exhibit the typical perfection of the family of Anatidæ. „Journal of the Royal Institution of Great Britain”. 2 (4), s. 19, 1831. (ang.).

[Warlow-5] W. Warlow. Systematically arranged Catalogue of the Mammalia and Birds belonging to the Museum of the Asiatic Society, Calcutta. „The journal of the Asiatic Society of Bengal”. 2, s. 100, 1833. (ang.).

[Swainson1837-6] W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 2. London: John Taylor, 1837, s. 366. (ang.).

[Bonaparte-7] Ch.-L. Bonaparte: A geographical and comparative list of the birds of Europe and North America. London: J. Van Voorst, 1838, s. 56. (ang.).

[CITEREFEyton1838[https://www.biodiversitylibrary.org/page/36002136_wstęp]-9] Eyton 1838 ↓, s. wstęp.

[Olphe-Galliard-10] L. Olphe-Galliard: Contributions à la faune ornithologique de l’Europe occidentale: recueil comprenant les espèces d’oiseaux que se reproduisent dans cette région ou qui s’y montrent régulièrement de passage, augmenté de la description des principales espèces exotiques les plus voisines des indigènes ou susceptibles d’ètre confondues avec elles, ainsi que l’énumération des races domestiques. Bayonne: L. Lasserre, 1888, s. 49. (fr.).

[ioc-11] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2024-11-02]. (ang.).

[botw-12] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Ducks, Geese, and Waterfowl (Anatidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, Mareca, DOI: 10.2173/bow.anatid1.01 [dostęp 2024-11-02] (ang.).

[CITEREFEyton1838[https://www.biodiversitylibrary.org/page/36002107_33]-13] Eyton 1838 ↓, s. 33.

[14] The Key to Scientific Names ↓, Mareca [dostęp 2022-01-03] .

[15] The Key to Scientific Names ↓, Penelops [dostęp 2022-01-03] .

[16] The Key to Scientific Names ↓, Chauliodus [dostęp 2022-01-03] .

[17] The Key to Scientific Names ↓, Chaulelasmus [dostęp 2022-01-03] .

[18] The Key to Scientific Names ↓, Ktinorhynchus [dostęp 2022-01-03] .

[Gonzalez&inni-19] J. Gonzalez, H. Düttmann & M. Wink. Phylogenetic relationships based on two mitochondrial genes and hybridization patterns in Anatidae. „Journal of Zoology”. 279 (3), s. 310–318, 2009. DOI: 10.1111/j.1469-7998.2009.00622.x. (ang.).

[Dickinson&Remsen-20] E.C. Dickinson (red.) & J.V. Remsen Jr.: The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World. Cz. 1: Non-passerines. Eastbourne: Aves Press, 2013. ISBN 978-0-9568611-0-8. (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-21] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Anatini Leach, 1820 (wersja: 2024-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-11-02].

[tif-22] J. Boyd III: Anatidae: Ducks, Geese, Swans. [w:] Taxonomy in Flux Checklist 3.08 [on-line]. John Boyd’s Home Page. [dostęp 2022-09-07]. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[b]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]