Litworowy Szczyt
 Litworowa Przełęcz i Litworowy Szczyt | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
2421 m n.p.m. |
| Wybitność |
43 m |
| Pierwsze wejście |
1897 |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°10′16,0″N 20°07′47,2″E/49,171111 20,129778
| |
Litworowy Szczyt (słow. Litvorový štít, niem. Litvorovyspitze, dawniej Wagnerspitze, węg. Litvorovy-csúcs, dawniej Wagner-csúcs[1]) – zwornikowy szczyt o wysokości 2421 m n.p.m.[2] położony na terenie Słowacji w głównej grani Tatr.
Od Litworowego Szczytu główna grań Tatr prowadzi początkowo w kierunku południowym, później w południowo-wschodnim przez Litworową Przełęcz do Zadniego Gerlacha (Zadný Gerlach), zaś w kierunku wschodnim przez Wielicką Przełęcz na Wielicki Szczyt (Velický štít) i dalej przez Polski Grzebień (Poľský hrebeň) do Małej Wysokiej (Východná Vysoká)[3].
W kierunku północno-zachodnim i zachodnim od szczytu odchodzą dwa duże filary, oddzielające górne piętra Doliny Litworowej (Litvorová kotlina) i Doliny Kaczej (Kačacia dolina). Filar zachodni odchodzi bezpośrednio od głównego wierzchołka. Na północny wschód on najwyższego punktu masywu Litworowego Szczytu położony jest Litworowy Zwornik, od którego odchodzi filar północno-zachodni z sześcioma Litworowymi Mnichami, oznaczonymi rzymskimi cyframi od I do VI[4]. Pomiędzy tymi dwoma filarami opada w stronę Zielonego Stawu olbrzymia żlebowa depresja[4] – Litworowe Koryto[3].
Grań główna na odcinku zawierającym Litworowy Szczyt graniczy z systemem Doliny Białej Wody (Bielovodská dolina) (do niego należą doliny Kacza i Litworowa) oraz z Doliną Wielicką (Velická dolina)[3].
Nazewnictwo Litworowego Szczytu pochodzi od położonej poniżej jego Doliny Litworowej. Dawniej wraz z Wielickim Szczytem określany był zbiorczym określeniem Wysokie Gerlachowskie – z uwagi na ich położenie w pobliżu Gerlacha[4]. Niemiecka i węgierska nazwa szczytu upamiętniały Wilhelma Wagnera, działacza sekcji śląskiej MKE, nie zyskały jednak popularności[1]. Wcześniejsze pomiary określały wysokość szczytu na 2431 m[1], 2423 m[1] lub 2413 m[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze znane wejścia:
- August Otto i Pavel Čižák, 12 sierpnia 1897 r. – letnie
- Károly Fodor, Lajos Károly Horn i Jenő Serényi, 11 kwietnia 1909 r. – zimowe[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania [online].
- ↑ a b c d Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005. ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ a b c d Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XIII. Litworowy Szczyt – Staroleśna Szczerbina. Warszawa: Sport i Turystyka, 1967, s. 24–25.