Kleń

Kleń
	Squalius cephalus
	(Linnaeus, 1758)
	; Kleń (na górze) na wystawie Subaqueous Vltava w Pradze
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	karpiokształtne
Rodzina	karpiowate
Rodzaj	Squalius
Gatunek	kleń
Synonimy
	Cyprinus albula Nardo, 1827; Cyprinus cephalus Linnaeus, 1758; Cyprinus chub Bonnaterre, 1788; Cyprinus kietaibeli Reisinger, 1830; Cyprinus kittaibeli Reisinger, 1830; Cyprinus lugdunensis Walbaum, 1792; Cyprinus orthonotus Hermann, 1804; Cyprinus rufus Vallot, 1837; Cyprinus salmoneus Gronow, 1854; Leucalburnus kosswigi Karaman, 1972; Leuciscus albiensis Valenciennes, 1844; Leuciscus brutius Costa, 1838; Leuciscus cabeda Risso, 1827; Leuciscus cavedanus Bonaparte, 1838; Leuciscus cephalus (Linnaeus, 1758); Leuciscus cephalus albus Bonaparte, 1838; Leuciscus cephalus cabeda Risso, 1827; Leuciscus cephalus cephalus (Linnaeus, 1758); Leuciscus cephalus macedonicus Karaman, 1955; Leuciscus cephalus orientalis Nordmann, 1840; Leuciscus cephalus ruffoi Bianco & Recchia, 1983; Leuciscus cephalus wjatkensis Lukasch, 1925; Leuciscus fellowesii Günther, 1868; Leuciscus frigidus Valenciennes, 1844; Leuciscus latifrons Nilsson, 1855; Leuciscus nothulus Bonaparte, 1841; Leuciscus orientalis Nordmann, 1840; Leuciscus orientalis pursakensis Hanko, 1924; Leuciscus rissoi Schinz, 1840; Leuciscus ruffoi Bianco & Recchia, 1983; Leuciscus squalius Valenciennes, 1844; Leuciscus vandoisulus Valenciennes, 1844; Squalius berak Heckel, 1843; Squalius cephalopsis Heckel, 1843; Squalius cephalus athurensis Roule & Cardaillac de Saint-Paul, 1903; Squalius clathratus Blanchard, 1866; Squalius meridionalis Blanchard, 1866; Squalius meunier Heckel, 1852; Squalius orientalis Heckel, 1847; Squalius pareti Bonaparte, 1841; Squalius turcicus platycephala Kamenskii, 1897; Squalus tyberinus Bonaparte, 1841;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kleń^[3] (Squalius cephalus) – gatunek słodkowodnej ryby karpiokształtnej z rodziny karpiowatych (Cyprinidae).

Występowanie

Europa z wyjątkiem wysp Morza Śródziemnego, Portugalii, Irlandii, Islandii i północnej Szkocji oraz dorzecza Wołgi, Uralu, Tygrysu i Eufratu. W zasadzie jest rybą rzeczną, ale spotyka się go w jeziorach, zbiornikach zaporowych i zatokach morskich. Najchętniej przebywa w wodach o przepływie rzędu 0,2–1,6 m/s, chociaż potrafi pokonywać prąd o sile do 2,7 m/s. Bardzo odporny na wahania temperatur. Kleń nie podejmuje większych wędrówek.

Cechy morfologiczne

Przeciętnie osiąga długość 50–60 cm i 3–5 kg masy ciała, maksymalnie dorasta do 80 cm. Ciało wrzecionowate, lekko bocznie spłaszczone, pokryte dużymi, czarno obrzeżonymi łuskami. Dzięki temu charakterystycznemu ułuszczeniu łatwo go odróżnić od jazia i jelca. Szeroki otwór gębowy w położeniu końcowym. Płetwa grzbietowa i ogonowa szarozielone, płetwy brzuszne i odbytowa – czerwone. Płetwa odbytowa zaokrąglona. Grzbiet szaro-brązowy z zielonym odcieniem, boki srebrzyste, brzuch jasny. Tęczówka szara. Liczba łusek w linii nabocznej 44–46^[4].

Odżywianie

Ryba wszystkożerna. Wylęg zjada głównie wrotki i widłonogi, osobniki o długości od 10 cm zjadają przede wszystkim mięczaki, rośliny naczyniowe i mniejsze ryby, głównie świnki, płocie, kiełbie, ukleje oraz małe osobniki własnego gatunku.

Rozród

Dojrzałość płciową samce osiągają w wieku 3–4 lat (>16 cm), samice w wieku 6–7 (>20 cm). Kleń jest rybą litofilną, trze się w kwietniu i maju w temperaturze powyżej 18 °C. Tarło odbywa się w samo południe. Samica składa około 60 tys. ziaren ikry na kilogram masy ciała. Ikra ma średnicę 1,5–2 mm i trzyma się podłoża za pomocą lepkich osłonek. Inkubacja trwa 3–6 dni. Wylęg ma około 5,5 mm, przy długości 1,5 cm wykształcają się płetwy, przy 3 cm ciało pokrywa się łuską. W drugim roku życia kleń osiąga długość około 10 cm, w trzecim 15 cm, w czwartym 17 cm. W wieku 10 lat osiąga długość około 30–33 cm. Krzyżuje się z płocią i ukleją.

Znaczenie gospodarcze

Gatunek poławiany gospodarczo na niewielką skalę. Z racji niezbyt smacznego mięsa nie cieszy się wielką popularnością. Natomiast jeśli chodzi o czujność i waleczność jest pierwszorzędnym trofeum wędkarskim. Klenie łowione są zarówno metodami gruntowymi, jak i na spinning. Z metod gruntowych szczególnie skuteczny jest klasyczny feeder, jak i gruntówka. Również dobrą metodą jest tzw. „bolonka”.

Rekord Polski wynosi 3,71 kg.

Ochrona

Wymiar ochronny	25 cm
Okres ochronny	brak
Limit połowowy	5 kg na dobę

Zobacz też

Przypisy

↑ Squalius cephalus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Squalius cephalus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
↑ Wędkarski atlas ryb [online], www.pzwwalcz.pl [dostęp 2020-03-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-28] .

Bibliografia

Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb. Słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
Squalius cephalus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 11 czerwca 2009]

[itis-1] Squalius cephalus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Squalius cephalus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Nikolski-3] G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.

[4] Wędkarski atlas ryb [online], www.pzwwalcz.pl [dostęp 2020-03-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-28] .

[1]

[2]

[3]

[4]