[go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

Caelbad

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Caelbad
legendarny król Ulaidu
Okres

od 343
do 358

Następca

Saran mac Coelbad

legendarny zwierzchni król Irlandii
Okres

od 357
do 358

Poprzednik

Innatmar

Następca

Eochaid XII Muigmedoin

Dane biograficzne
Dynastia

Dál nAraidi

Ojciec

Cruind Badrui

Żona

Céindi

Dzieci

Condla,
Saran,
Fiachra I Lonn

Caelbad lub Cóelub – legendarny król Ulaidu z dynastii Dál nAraidi w latach 343-358 oraz na wpół legendarny zwierzchni król Irlandii w latach 357-358. Syn Cruind Badrui (Crond ba Druí), króla Dál nAraidi, prawnuka Rossy mac Imchada, króla Ulaidu i zwierzchniego króla Irlandii.

Informacje o jego rządach w Ulaidzie z Emain Macha czerpiemy ze źródeł średniowiecznych. W „Rawlinson B 502”, manuskrypcie z XII w., zanotowano na jego temat: "Coelbad m[a]c Cruīn[n] .xu. b[liadna]" (faksym. 157), zaś „Laud 610” (XV w.) "Coelbad m[a]c Cruínd .xu. blī[adna]" (fol. 107 b 25). Zastosowano tam w tekście abrewiację oraz zapisano małymi literami rzymską cyfrę XV, oznaczającą piętnaście lat rządów. Według średniowiecznej irlandzkiej legendy i historycznej tradycji objął tron po dwunastu latach bezkrólewia. W 331 r. doszło do podboju Ulaidu i zniszczenia stolicy Emain Macha, zaś w bitwie zginął poprzednik i bratanek, Fergus IV Foga.

Caelbad objął zwierzchni tron w wyniku pokonania i zabicia swego poprzednika, Muiredacha II Tirecha, w Portrigh („Fort Królów”; prawdopodobnie antyczna nazwa Bernburbu) nad rzeką Dabhall (antyczna nazwa rzeki Abhainn-mhor lub „Czarna Woda” na terenie hrabstw Tyrone i Armagh). Cieszył się władzą tylko przez rok, bowiem został zabity przez swego następcę, Eochaida Muigmedoina, mściciela śmierci ojca. Caelbad miał żonę Céindi, która urodziła mu syna Condlę, ojca Eochaida V mac Condlai (zm. 553 r.). Miał także dwóch innych synów: następcę Sarana i Fiachrę I Lonna, przyszłych królów.

Chronologia

[edytuj | edytuj kod]

Uczeni uważają chronologię wczesnej irlandzkiej historycznej tradycji za sztucznie urobioną. Datują upadek stolicy Emain Macha na 450 r. Uważają, że „Trzej Collasowie” to Conall, Enda i Eógan, trzech synowie arcykróla Nialla I Noígiallacha, którzy także dokonali podboju Ulaidu w V w. Według danych genealogicznych Caelbad nie mógł tak wcześniej panować nad Irlandią, bowiem jego wnuk Eochaid V zmarł w 553 r. Na tej podstawie trzeba przesunąć czas rządów Caelbada na pierwszą połowę V w.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Annala Rioghachta Éireann. Annals of the Kingdom of Ireland by the Four Masters, Vol. I, ed. with translation J. O’Donovan, Second Edition, Dublin 1856, s. 124-125.
  • Charles-Edwards T. M., Early Christian Ireland, Cambridge University Press 2004, ISBN 0-521-36395-0.
  • Corpus genealogiarum Hiberniae, ed. M. O'Brien, Dublin 1982, s. 277 (uzup. na podstawie manuskryptu MS. Rawl. B. 502 z Biblioteki Bodlejańskiej).
  • Meyer K. (ed.), The Laud Genealogies and Tribal Histories, „Zeitschrift für Celtische Philologie”, 8 (1912), s. 327 (uzup. na podstawie manuskryptu MS. Laud Misc. 610 z Biblioteki Bodlejańskiej).
  • Truhart P., Regents of Nations. Systematic Chronology of States and Their Political Representatives in Past and Present. A Biographical Reference Book, Part 1: Antiquity Worldwide, München 2000, s. 374-375, ISBN 3-598-21543-6.