Amin al-Hafiz
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1921 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
17 grudnia 2009 |
| Prezydent Arabskiej Republiki Syrii | |
| Okres |
od 27 lipca 1963 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| sekretarz generalny oddziału syryjskiego partii Baas | |
| Okres |
od 4 października 1964 |
| Przynależność polityczna |
Baas |
| Poprzednik | |
| Następca |
Nur ad-Din al-Atasi |
| premier Syrii | |
| Okres |
od 4 października 1964 |
| Przynależność polityczna |
Baas |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| premier Syrii | |
| Okres |
od 12 listopada 1963 |
| Przynależność polityczna |
Baas |
| Poprzednik |
Salah ad-Din al-Bitar |
| Następca |
Salah ad-Din al-Bitar |
 W 1965 | |
 generał major
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
przed 1958–1965 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
polityk |
Amin al-Hafiz, arab. أمين الحافظ (ur. 1921 w Aleppo, zm. 17 grudnia 2009 tamże) – syryjski wojskowy i polityk, jeden z przywódców syryjskiego oddziału partii Baas, uczestnik zamachu stanu w Syrii w 1963, kilkukrotny premier Syrii i jej prezydent.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z ubogiej sunnickiej[1] rodziny z Aleppo, jego ojciec był policjantem. W 1946 ukończył akademię wojskową w Damaszku. Walczył w wojnie izraelsko-arabskiej 1948-1949, w czasie której stał się sympatykiem partii Baas. Po rewolucji w Egipcie w 1952 stał się także zwolennikiem naseryzmu[2].
Pierwszy raz zetknął się z wielką polityką w 1958, gdy był członkiem czternastoosobowej delegacji armii syryjskiej, która udała się do Kairu, by rozmawiać z Gamalem Abdel Naserem o przyszłej unii egipsko-syryjskiej. Po zawarciu unii al-Hafiz został skierowany do służby w Kairze[2]. Unia obydwu krajów, w której rola Syrii była konsekwentnie osłabiana, a politycy wywodzący się z partii Baas odsuwani od stanowisk[3], okazała się jednak nietrwała i niestabilna. We wrześniu 1961 al-Hafiz został wysłany do Argentyny jako attaché wojskowy[2]. Do Syrii wrócił już po rozpadzie unii egipsko-syryjskiej, przed zamachem stanu 8 marca 1963, po którym władzę w kraju przejęła partia Baas[2].
Odegrał znaczącą rolę w konsolidacji i utrzymaniu władzy przez partię Baas. Na czele grupy oficerów o zbliżonych zapatrywaniach doprowadził do odejścia z armii przeciwników zamachu stanu z 1963, przede wszystkim naserystów. Na zwolnione etaty oficerskie wprowadzono młodych wojskowych wiernych partii Baas. W czerwcu 1963 siły pod dowództwem Amina al-Hafiza krwawo stłumiły w Damaszku powstanie naserystowskie[1]. Był już wtedy (od maja) ministrem spraw wewnętrznych Syrii, zaś po stłumieniu wystąpień w Damaszku stanął na czele Narodowej Rady Dowództwa Rewolucyjnego[2][4].
Ogłosił w kraju stan wyjątkowy i przeprowadził nacjonalizację zasobów ropy naftowej oraz banków należących do arabskich właścicieli. Zacieśnił związki Syrii ze Związkiem Radzieckim i wspierał partyzantkę palestyńską Jasira Arafata[2]. Na nowo przystąpił do reformy rolnej i parcelacji majątków najzamożniejszych ziemian[5]. Związany z radykalnym, bardziej lewicowym skrzydłem partii Baas[1], był jednak w większym stopniu wojskowym oportunistą niż ideologiem[2]. W kwietniu 1964 stłumił zamieszki w Hamie, zorganizowane przez Braci Muzułmańskich, wymierzone także w prowadzone reformy społeczne[5]. Niektóre źródła przypisują mu wydanie rozkazu zbombardowania meczetu Sułtana w Hamie[2] lub współudziału w wydaniu tej decyzji[6]. Według innych al-Hafiz nie był odpowiedzialny za tłumienie zamieszek[7].
Po tym wydarzeniu sam mianował siebie premierem[2]. 25 kwietnia tego samego roku ogłoszona została tymczasowa konstytucja, w której Syrię określono mianem demokratycznej republiki socjalistycznej, a Syryjczyków jako część wielkiego narodu arabskiego (w myśl koncepcji baasistowskich[8]). W roku następnym powstała Rada Narodowa, której zadaniem było opracowanie nowej konstytucji Syrii opartej na ideach panarabizmu i socjalizmu. Na pierwszym posiedzeniu Rady, 1 września 1965, utworzono pięcioosobową Radę Prezydencką, a na jej przewodniczącego wybrano al-Hafiza[5].
Wielokrotne czystki w wojsku i niestabilność kolejnych gabinetów rządowych doprowadziło do stopniowej utraty przez niego poparcia i dotychczasowej bazy. Okazał się również niezdolny do mediowania między frakcjami partii Baas. W rezultacie stracił władzę wskutek kolejnego zamachu stanu 23 lutego 1966[2], w którym główną rolę odegrał były szef sztabu armii syryjskiej gen. Salah Dżadid, związany ze skrajnie lewicową frakcją partii[9], w 1965 usunięty przez al-Hafiza ze stanowiska[2]. Po zamachu stanu pełnię władzy w państwie przejęło wojskowe skrzydło partii Baas, w którym dominował alawici[5].
Ranny w czasie zamachu, al-Hafiz został uwięziony w więzieniu Mazza w Damaszku. W 1967 zdołał zbiec do Libanu, następnie osiadł w rządzonym przez partię Baas Iraku, gdzie został przyjęty z honorami przez Saddama Husajna. Po jego upadku w 2003 uzyskał możliwość powrotu do Syrii[2] i otrzymywał państwową pensję[10].
Miał żonę Zajnab i pięcioro dzieci[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Ł. Fyderek: Pretorianie i technokraci w reżimie politycznym Syrii. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 47-50. ISBN 978-83-7638-111-4.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m L. Joffe, Amin al-Hafez obituary
- ↑ Ł. Fyderek: Pretorianie i technokraci w reżimie politycznym Syrii. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 42-46. ISBN 978-83-7638-111-4.
- ↑ Zdanowski J.: Historia Bliskiego Wschodu w XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2010, s. 239. ISBN 978-83-04-05039-6.
- ↑ a b c d Zdanowski J.: Historia Bliskiego Wschodu w XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2010, s. 240-241. ISBN 978-83-04-05039-6.
- ↑ Lefèvre R.: Ashes of Hama. The Muslim Brotherhood in Syria. London: Oxford University Press, 2013, s. 46. ISBN 978-0-19-933062-1.
- ↑ van Dam N.: The Struggle for Power in Syria. Politics and Society under Asad and the Ba'ath Party. London: I. B. Tauris, 2011, s. 43. ISBN 978-1-84885-760-5.
- ↑ Fyderek Ł.: Pretorianie i technokraci w reżimie politycznym Syrii. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011, s. 132-135. ISBN 978-83-7638-111-4.
- ↑ Salah Jadid, 63, Leader of Syria Deposed and Imprisoned by Assad
- ↑ Soft de-Baathification in Syria. [dostęp 2013-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-27)].
