Škoda 742

Škoda 742
Škoda 105/120/125/130/135/136
	; Škoda 125L w muzeum Škody
Inne nazwy	Škoda Estelle
Producent	AZNP (Škoda)
Zaprezentowany	Brno 1976
Okres produkcji	1976−1988 (105); 1976−1990 (120); 1984−1988 (130); 1987−1990 (135/136); 1988−1990 (125)
Miejsce produkcji	Mladá Boleslav; Vrchlabí; Kvasiny
Poprzednik	Škoda 100/110
Następca	Škoda Favorit
	Dane techniczne
Segment	C
Typy nadwozia	4−drzwiowy sedan; 2−drzwiowe coupé (typ 743 Rapid)
Silniki	R4, 4-suw., benzynowe:; 1046 cm³ 45 KM (105); 1174 cm³ 52-58 KM (120); 1174 cm³ 50 KM (125); 1289 cm³ 56-58 KM (130); 1289 cm³ 63 KM (130 i 136)
Skrzynia biegów	4− i 5−biegowa manualna
Napęd	tylny
Długość	4160 mm (4200 mm od roku 1983)
Szerokość	1595 mm (1610 mm od roku 1983)
Wysokość	1400 mm
Rozstaw osi	2400 mm
Masa własna	855−1290 kg
Zbiornik paliwa	38 l ; 37 l (od 1984)
Liczba miejsc	5
Bagażnik	280/400 l
Ładowność	400 kg
	Dane dodatkowe
Pokrewne	Škoda Garde/Rapid
Konkurencja	Dacia 1310; FSO 125p; Łada 2107; Moskwicz 2140; Wartburg 353/1.3; Zastava 101
	Multimedia w Wikimedia Commons

Škoda 742 − rodzina kompaktowych samochodów osobowych produkowanych w Czechosłowacji pod marką Škoda w latach 1976−1990. Należały do niej przede wszystkim wielkoseryjne modele Škoda 105 i 120 oraz mniej liczne: 125, 130, 135, 136. Zastąpiła modele 100/110. Do napędu używano benzynowych silników R4 OHV montowanych za tylną osią pojazdu na którą przenoszony był napęd. Następcą został przednionapędowy model Favorit.

Škoda 105

Škoda 105 była uboższą wersją modelu Škoda 120, odróżniała się przede wszystkim słabszym silnikiem i skromniejszym wykończeniem. Występowała w trzech podstawowych wariantach wyposażenia: podstawowej S oraz luksusowych L i GL. Podstawowy model 105S nie miał opuszczanych szyb w tylnych drzwiach, pomimo iż w tym czasie stanowiły one standardowe wyposażenie aut w wersji 4 - i 5 - drzwiowej.

W sierpniu 1981 roku w wersji wyposażeniowej L okrągłe reflektory przednie zostały zastąpione prostokątnymi. Były one montowane aż do kolejnej modernizacji nadwozia w lipcu 1983 roku.

W roku 1982 pojawiła się wersja SP, czyli użytkowa wersja modelu 105 S bez tylnych siedzeń. Model ten był dostępny tylko w Czechosłowacji, gdzie był bardzo popularny wśród dostawców i przedsiębiorców.

W roku 1983 modele 105 i 120 przeszły gruntowną modernizację. W dużym stopniu zmieniono przednią i tylną część pojazdów, zastosowano nowe reflektory przednie oraz tylne lampy zespolone, a także zmieniono rozstaw kół, co przełożyło się na lepsze prowadzenie samochodów Škody. Ze względu na zmiany karoserii długość auta wzrosła do 4200 mm. Zmieniła się też tablica rozdzielcza gdyż zastosowany zegary okrągłe oraz takie detale jak klamki czy korek wlewu paliwa.

W roku 1984 zmodernizowano pas przedni pojazdu, umieszczając w nim otwory do chłodzenia tarcz hamulcowych oraz zamontowano kierunkowskazy boczne na błotnikach.

Modele 105 i 120 produkowane po roku 1983 rozróżnić można łatwo po wyglądzie przednich reflektorów. Prostokątne, nieco "schowane" w atrapie lampy występowały tylko w modelach 105. Skody 120 i 130 miały reflektory "trapezowe", równe z przednią atrapą.

Łącznie wyprodukowano 840 561 egzemplarzy Škody 105 w różnych wersjach wyposażenia^[1].

Lata produkcji

Škoda 105 S (Standard) − 1976−1986
Škoda 105 L (de Luxe) − 1976−1988
Škoda 105 GL (Grand de Luxe) − 1981−1983
Škoda 105 SP (Speciální) − 1982−1988

Dane techniczne

105 rocznik 1977^[2]

R4 1,0 l (1046 cm³), 2 zawory na cylinder, OHV
Układ zasilania: gaźnik
Średnica cylindra × skok tłoka: 68,00 mm × 72,00 mm
Stopień sprężania: 8,5:1
Moc maksymalna: 45 KM (33,1 kW) przy 4800 obr./min
Maksymalny moment obrotowy: 73 N•m przy 2800 obr./min
Przyspieszenie 0-100 km/h: 23,0 s
Prędkość maksymalna: 130 km/h
Prześwit: 170 mm
Promień skrętu: 5,1 m
Rozstaw kół tył / przód: 1290 / 1320 mm
Opony: 155 SR14

Škoda 120

Zastosowano wloty w pasie przednim i kierunkowskazy boczne na błotnikach. — Škoda 120 L po 1984 roku

Škoda 120 L − tył pojazdu przed liftingiem

Silnik umieszczony był z tyłu, zaś chłodnica z przodu. Z racji takiego rozmieszczenia elementów układu chłodzenia i konieczności doprowadzenia płynu chłodniczego do chłodnicy i układu ogrzewania przez całą długość pojazdu, pojemność układu chłodzenia wynosiła 11,5 l^[3]. Pojazd był wyposażony w dwa bagażniki - z przodu i mniejszy za tylnymi, uchylanymi siedzeniami. Stosunkowo wolnoobrotowy, gaźnikowy silnik miał aluminiowy kadłub z mokrymi, żeliwnymi tulejami oraz żeliwną głowicę (2 zawory na cylinder). Z racji konstrukcji silnika oraz układu wydechowego Skoda w czasie pracy wydawała bardzo charakterystyczny dźwięk. Pojazd miał niezależne zawieszenie wszystkich kół. Lekki przód (silnik, akumulator i zbiornik paliwa były z tyłu) powodował złe prowadzenie się pojazdu.

Podstawowy model 120 produkowany był od kwietnia 1978 do lipca 1983. Najdłużej produkowanymi, już od sierpnia 1976 r., odmianami Škody 120 był modele w wersjach wyposażenia L (do 1990 roku) oraz luksusowe LS i GLS (do 1987 roku). W październiku 1982 roku pojawiła się wersja ekonomiczna LE. Modele w odmianie LX posiadały te same silniki co 120 LS, ale miały 5-biegową skrzynię biegów i tylne zawieszenie z modelu Škoda 130. W limitowanej wersji wyposażenia GL zastosowano tapicerkę z modelu Rapid. W wersjach eksportowych pojawiały się wersje z 5-stopniową skrzynią biegów.

W roku 1983 modele 105 i 120 przeszły modernizację. Gruntownie zmieniono przednia i tylna część pojazdów, zastosowano nowe reflektory przednie oraz tylne lampy zespolone. Ze względu na zmiany karoserii długość auta wzrosła do 4200 mm. W 1985 w Finlandii pojawiła się limitowana edycja Škody 120 − wersja LSX. W roku 1988 za podstawowy model 120 L trzeba było zapłacić 65 630 Kčs.

Łącznie wyprodukowano 1 070 693 egzemplarzy Škody 120 w różnych wersjach wyposażenia^[1].

Na przełomie lat 70. i 80. XX wieku przystosowanymi do udziału w rajdach Škodami 120 z powodzeniem startowało w europejskich rajdach wielu czeskich kierowców. Wśród nich był między innymi Jiřího Sejka na zmodernizowanej Škodzie 120 L nazwanej − Dakos. Brytyjski importer Škody od października 1979 roku oferował także ekonomiczną wersje LSE Škody Estelle (bo tak nazywano modele 105/120/130 w Wielkiej Brytanii), była ona stworzone w oparciu o model LS i dostępne tylko na brytyjskim rynku.

Lata produkcji

Škoda 120 − 1978−1983
Škoda 120 L (de Luxe) − 1976−1990
Škoda 120 LE (de Luxe Ekonomic) − 1982−1983
Škoda 120 GL (Grand de Luxe) − 1984−1987
Škoda 120 LS (de Luxe Super) − 1976−1988
Škoda 120 LX − 1984−1987
Škoda 120 GLS (Grand de Luxe Super) − 1976−1988

Dane techniczne

biała skoda 120 L w czasie zlotu zabytkowych pojazdów na Górze Św Anny 2021

120L rocznik 1985^[4]

R4 1,2 l (1174 cm³), 2 zawory na cylinder, OHV
Układ zasilania: gaźnik
Średnica cylindra × skok tłoka: 72,00 mm × 72,00 mm
Stopień sprężania: 8,5:1
Moc maksymalna: 50 KM (37 kW) przy 5000 obr./min
Maksymalny moment obrotowy: 82,0 N•m przy 3000 obr./min
Przyspieszenie 0-100 km/h: 19,0 s
Prędkość maksymalna: 140 km/h
Prześwit: 170 mm
Promień skrętu: 5,1 m
Rozstaw kół tył / przód: 1350 / 1390 mm
Opony: 165 SR13

120LS rocznik 1984^[5]

R4 1,2 l (1174 cm³), 2 zawory na cylinder, OHV
Układ zasilania: gaźnik
Średnica cylindra × skok tłoka: 72,00 mm × 72,00 mm
Stopień sprężania: 9,5:1
Moc maksymalna: 55 KM (40,5 kW) przy 5200 obr./min
Maksymalny moment obrotowy: 85,5 N•m przy 3250 obr./min
Przyspieszenie 0-100 km/h: 17,0 s
Prędkość maksymalna: 150 km/h
Prześwit: 170 mm
Promień skrętu: 5,1 m
Rozstaw kół tył / przód: 1350 / 1390 mm
Opony: 165 SR13

Škoda 125

Škoda 125 była dostępna tylko w jednym wariancie wyposażenia − L. Samochód był unowocześnioną wersją Škody 120 L. Jedynymi różnicami były :

5−biegowa skrzynia biegów,
dźwignia zmiany biegów z modelu Škoda 130,
alternator (700 W, 55 A).

W czasie krótkiego okresu produkcji 1988−1990 wytworzono 50 041 egzemplarzy Škody 125^[1].

Dane techniczne

125 L rocznik 1989^[6]

R4 1,2 l (1174 cm³), 2 zawory na cylinder, OHV
Układ zasilania: gaźnik
Średnica cylindra × skok tłoka: 72,50 mm × 72,00 mm
Stopień sprężania: 8,5:1
Moc maksymalna: 50 KM (37 kW) przy 5000 obr./min
Maksymalny moment obrotowy: 82 N•m przy 3000 obr./min
Przyspieszenie 0-100 km/h: 19,0 s
Prędkość maksymalna: 140 km/h
Rozstaw kół tył / przód: 1350 / 1390 mm

Škoda 130

Škoda 130 weszła do produkcji w sierpniu 1984 r. jako zmodernizowana wersja modeli 105 i 120, których produkcję kontynuowano aż do 1990 roku. Miała zmodyfikowany silnik o pojemności 1289 cm³ i mocy 58 KM (typ silnika Š 781.13). Škoda 130 dostępna była w dwóch wariantach wyposażenia: L i GL odpowiadającymi pod względem standardu wykończenia wnętrza modelom 120 LS i 120 GLS. Na bazie modelu 130 stworzono także sportowe dwudrzwiowe coupé Škoda 130 Rapid^[1].

W latach 1984−1988 produkowano także rajdowy pojazd Škoda 130 LR (typ 745). Wytworzono około 200 egzemplarzy tego modelu. Brał on udział w Rajdowych Mistrzostwach Świata w latach 1985−1986 startując w Grupie B.

W roku 1989 stworzono prototyp sportowego pojazdu Škoda 130 R. Zmontowano tylko kilka egzemplarzy, uczestniczyły one m.in. w wytrzymałościowym 24-godzinnym wyścigu.

Lata produkcji

Škoda 130 L (1984−1989)
Škoda 130 GL (1986−1989)
Škoda 130 Rapid (1984−1990)

Dane techniczne

130 rocznik 1984^[7]

R4 1,3 l (1289 cm³), 2 zawory na cylinder, OHV
Układ zasilania: gaźnik
Średnica cylindra × skok tłoka: 75,50 mm × 72,00 mm
Stopień sprężania: 9,7:1
Moc maksymalna: 58 KM (43 kW) przy 5200 obr./min
Maksymalny moment obrotowy: 97 N•m przy 2850 obr./min
Przyspieszenie 0-100 km/h: 15,0 s
Prędkość maksymalna: 150 km/h
Prześwit: 170 mm
Promień skrętu: 5,1 m
Rozstaw kół tył / przód: 1350 / 1390 mm
Opony: 165 SR13

Škoda 135 i 136

Škoda 135 jako radiowóz *Veřejná Bezpečnost (*czechosłowacki odpowiednik polskiej Milicji Obywatelskiej)

Montowany w 135 i 136 58 konny silnik Š 781.135 oraz 63 konny silnik Š 781.136 wykorzystano następnie w konstrukcji Škody Favorit 135.

W roku 1988 wprowadzono do produkcji model 135 GLi, wyposażony w silnik z jednopunktowym wtryskiem paliwa o mocy 56 KM.

Ogółem wytworzono 1020 egzemplarzy modelu 135 i 1631 modelu 136^[1].

Lata produkcji

Škoda 135 L (1987−1990)
Škoda 135 GL (1987−1990)
Škoda 135 GLi (1988−1990)
Škoda 135 Rapid (1987−1990)
Škoda 135 RiC Rapid (1988−1990)
Škoda 136 L (1987−1990)
Škoda 136 GL (1987−1990)
Škoda 136 Rapid (1987−1990)

Dane techniczne

135 L rocznik 1988 i 135 GLi rocznik 1989^[8]^[9]

R4 1,3 l (1289 cm³), 2 zawory na cylinder, OHV
Układ zasilania: gaźnik / jednopunktowy wtrysk paliwa
Średnica cylindra × skok tłoka: 75,5 mm × 72,00 mm
Stopień sprężania: 8,8:1
Moc maksymalna: 58 KM (43 kW) przy 5000 obr./min / 56 KM (41 kW) przy 5000 obr./min
Maksymalny moment obrotowy: 94 N•m przy 3000 obr./min / 92 N•m przy 3000 obr./min
Przyspieszenie 0-100 km/h: 15,0 s / 16,0 s
Prędkość maksymalna: 145 km/h
Rozstaw kół tył / przód: 1350 / 1390 mm

136 rocznik 1988^[10]

R4 1,3 l (1289 cm³), 2 zawory na cylinder, OHV
Układ zasilania: gaźnik
Średnica cylindra × skok tłoka: 75,5 mm × 72,00 mm
Stopień sprężania: 9,7:1
Moc maksymalna: 63 KM (46 kW) przy 5000 obr./min
Maksymalny moment obrotowy: 100 N•m przy 3000 obr./min
Przyspieszenie 0-100 km/h: 14,0 s
Prędkość maksymalna: 150 km/h
Rozstaw kół tył / przód: 1350 / 1390 mm

Furgonet

W lecie 1982 roku w zakładach BAZ (Bratislavské automobilové závody) w Bratysławie powstał pierwszy z prototypów dwumiejscowego samochodu dostawczego typu furgon, który w stosunku do wersji osobowej miał wzmocnioną tylną oś. Pojazd oparty był całkowicie na Škodzie 742. Przednia część auta pochodziła z wersji 120 LS z podwójnymi, okrągłymi reflektorami. Jako jednostki napędowej użyto silnika 1,2 o mocy 56 KM, który mógł rozpędzić auto do 130 km/h^[11]. Pojazd zaprezentowano na Międzynarodowych Targach Inżynierii w Brnie. Drugi prototyp powstał w 1983 roku i w porównaniu do pierwszego nie posiadał dodatkowej, podłużnej szyby w części towarowej nad dachem kabiny pasażerskiej oraz posiadał okrągłe, pojedyncze reflektory przednie. W tym egzemplarzu do napędu użyto silnika z modelu 105 o pojemności 1,0 i mocy 46 KM, który rozpędzał pojazd do 117 km/h^[12]. Trzeci z prototypów powstał również w 1983 roku i posiadał w części towarowej drzwi boczne z obu stron. Przednie reflektory były prostokątne, a do napędu użyto silnika 1,2 o mocy 58 KM. Istnieją też informacje o czwartym prototypie w kolorze zielonym, który miał być stworzony do użytku wewnętrznego fabryki BAZ. Jednak mimo istnienia zdjęć żadne oficjalne dokumenty nie potwierdzają istnienia samochodu. Rozwój wersji Furgonet został zatrzymany jesienią 1983 roku po stworzeniu oficjalnie 3 prototypów, a powodem tej decyzji było rozpoczęcie prac nad nowym modelem Škody – typ 781 (późniejszy Favorit)^[13].

Wielkość produkcji

Liczba produkowanych samochodów w kolejnych latach^[14]
Rok	Škoda 105	Škoda 120	Škoda 125	Škoda 130	Škoda 135	Škoda 136	Łącznie
1976	19	3 788					3 807
1977	72 926	52 298					125 224
1978	68 243	91 719					159 962
1979	54 203	113 266					167 469
1980	77 586	91 919					169 505
1981	95 917	77 296					173 213
1982	88 394	77 247					165 641
1983	87 737	78 817					166 554
1984	76 479	91 086		1 087			168 652
1985	61 771	97 934		10 929			170 634
1986	61 169	93 327		17 713			172 209
1987	59 974	86 016		15 031	3	59	161 083
1988	35 389	79 087	9 348	4 989	1 545	1 020	131 378
1989	4	34 387	40 617		430	536	75 974
1990		2	76		4 625	4 242	8 945
Łącznie	839 811	1 068 189	50 041	49 749	6 603	5 857	2 020 250

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Škoda 105, 120, 130 (typ 742). oldtimery.com. [dostęp 2015-05-07]. (pol.).
↑ 1977 SKODA 105 specs and performance. automobile-catalog.com. [dostęp 2011-09-04]. (ang.).
↑ Instrukcja obsługi i konserwacji samochodów osobowych Skoda 105L, 120L, 120GL, 130L, 130GL, 135L, 135GL, 136L, 136GL. Wydanie VI(1987), Zakłady Samochodowe, Przedsiębiorstwo Państwowe Mlada Boleslav
↑ 1985 SKODA 120 L specs and performance. automobile-catalog.com. [dostęp 2011-09-04]. (ang.).
↑ 1984 SKODA 120 LS specs and performance. automobile-catalog.com. [dostęp 2011-09-04]. (ang.).
↑ 1989 SKODA 125 L. auta5p.eu. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).
↑ 1984 SKODA 130 specs and performance. automobile-catalog.com. [dostęp 2011-09-04]. (ang.).
↑ Skoda 135 L. auta5p.eu. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).
↑ Skoda 135 GLi. auta5p.eu. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).
↑ Skoda 136 GL. auta5p.eu. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).
↑ Škoda BAZ 120 LS Furgonet, Československo 1982. auta5p.eu. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).
↑ BAZ Škoda 105 Furgonet, Československo 1982. auta5p.eu. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).
↑ Škoda Furgonet – malý a šikovný. cck-brno.com. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).
↑ KOŽÍŠEK, Petr & KRÁLÍK, Jan: L&K – Škoda 1895 – 1995, díl II. Let okřídleného šípu; Motorpress 1995, ISBN 978-80-901749-4-8.

[SKO-1] Škoda 105, 120, 130 (typ 742). oldtimery.com. [dostęp 2015-05-07]. (pol.).

[2] 1977 SKODA 105 specs and performance. automobile-catalog.com. [dostęp 2011-09-04]. (ang.).

[3] Instrukcja obsługi i konserwacji samochodów osobowych Skoda 105L, 120L, 120GL, 130L, 130GL, 135L, 135GL, 136L, 136GL. Wydanie VI(1987), Zakłady Samochodowe, Przedsiębiorstwo Państwowe Mlada Boleslav

[4] 1985 SKODA 120 L specs and performance. automobile-catalog.com. [dostęp 2011-09-04]. (ang.).

[5] 1984 SKODA 120 LS specs and performance. automobile-catalog.com. [dostęp 2011-09-04]. (ang.).

[6] 1989 SKODA 125 L. auta5p.eu. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).

[7] 1984 SKODA 130 specs and performance. automobile-catalog.com. [dostęp 2011-09-04]. (ang.).

[8] Skoda 135 L. auta5p.eu. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).

[9] Skoda 135 GLi. auta5p.eu. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).

[10] Skoda 136 GL. auta5p.eu. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).

[11] Škoda BAZ 120 LS Furgonet, Československo 1982. auta5p.eu. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).

[12] BAZ Škoda 105 Furgonet, Československo 1982. auta5p.eu. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).

[13] Škoda Furgonet – malý a šikovný. cck-brno.com. [dostęp 2015-05-07]. (cz.).

[14] KOŽÍŠEK, Petr & KRÁLÍK, Jan: L&K – Škoda 1895 – 1995, díl II. Let okřídleného šípu; Motorpress 1995, ISBN 978-80-901749-4-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

p • d • e Chronologia samochodów Škoda Auto. Modele produkowane od lat 80. XX w. do czasów współczesnych
Segment / Typ	Lata 1980–1989										Lata 1990–1999										Lata 2000–2009										Lata 2010–2019										Lata 2020–2029
Segment / Typ	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	0	1	2	3	4	5
A																																Citigo								Citigo-e iV
B									Favorit											Fabia I									Fabia II
B															Felicia																				Fabia III							Fabia IV
B+											Forman / Forman Plus					Felicia Combi / Felicia Vanplus																	Rapid
C	110 R	Rapid			130 Rapid			135 R / 136 R
	105				130				135 / 136									Octavia I / Octavia Tour																Rapid Spaceback						Scala
	120 / 125																								Octavia II									Octavia III							Octavia IV
D																						Superb I							Superb II							Superb III								Suberb IV
kombivan																											Roomster
kombivan																												Praktik
crossover																																														Epiq
																																								Kamiq
																																													Elroq
																														Yeti
																																						Karoq
																																									Enyaq iV
SUV																																					Kodiaq I							Kodiaq II
Pick-up												Pick-up				Pickup / VW Caddy Pickup II
Prototypy	Joyster MissionL Montreux Tudor Yeti Concept