[go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

World Piece Tour

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast funkcji strony do druku użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.
World Piece Tour
Wykonawca trasy koncertowej
Iron Maiden
Promowane albumy

Piece of Mind

Lokalizacje

Ameryka Północna, Europa

Data rozpoczęcia

28 kwietnia 1983

Data zakończenia

18 grudnia 1983

Liczba koncertów

147
odwołanych: 0

Widownia

2,8 mln

Iron Maiden
The Beast on the Road
(1982)
World Piece Tour
(1983)
World Slavery Tour
(1984–1985)

World Piece Tour – trasa koncertowa heavymetalowej formacji Iron Maiden, która trwała od 28 kwietnia 1983 do 18 grudnia 1983 roku. Koncerty odbywały się na dwóch kontynentach (Europa i Ameryka Północna) i obejmowały 17 krajów świata. Grupa po raz pierwszy odwiedziła Luksemburg. Trasa promowała czwarty album studyjny Piece of Mind, który okazał się dużym sukcesem artystycznym i rynkowym. Wbrew początkowym obawom o poziom zainteresowania biletami, „World Piece Tour 1983” wiodła przez największe areny sportowe i amfiteatry Ameryki, co było pierwszym tego typu przedsięwzięciem w historii grupy. Tournée było również pierwszym z Nicko McBrainem, wówczas nowym perkusistą, który zastąpił Clive’a Burra[1].

Większość koncertów wyprzedano bez zbędnej reklamy, zespół po raz pierwszy zagrał jako gwiazda wieczoru w Madison Square Garden, gdzie 20 tys. fanów zgotowało muzykom tzw. „standing ovation”. W wielu miejscach bookowano kolejne koncerty, lub zmieniano obiekty na większe. Jednak prawdziwym triumfem okazały się niemieckie występy, dziewiętnaście spektakli zobaczyło ponad 200 tys. widzów. Zamykające trasę koncerty (po dwa każdego dnia) w Dortmundzie odbyły się pod egidą „Rock & Pop Festival” zorganizowanym przez stację ZDF. Występy były transmitowane drogą satelitarną do 300 mln domostw. Sekwencję, w której muzycy rozbili lalkę Eddiego na oczach widzów, wyłączono z transmisji, z uwagi na „szkodliwy wpływ na młodych odbiorców i promocję przemocy”. Fragmenty koncertów z cyklu „Rock & Pop Festival” znalazły się w repertuarze retrospektywnego DVD The Early Days[1].

Oprawa i repertuar koncertów z 1983 r. zainspirowały pierwszą w historii formacji trasę retrospektywną „Eddie Rips Up the World Tour” z 2005 roku. Ostatecznie Iron Maiden stali się powszechnie szanowanym zespołem heavyrockowym, po trasie promującej Piece of Mind zespół został uznany za największą grupę heavymetalową świata, co potwierdzały liczne plebiscyty i kilkadziesiąt złotych i platynowych płyt. To właśnie wówczas Bruce Dickinson zaczął namiętnie stosować swój okrzyk: „Scream For Me”, wzywając do gromkiego odzewu audytorium. 147 koncertów tournée zgromadziło ogromną publiczność, szacowaną na około 2,8 mln widzów[1].

Setlista

  1. „Where Eagles Dare” (z albumu Piece of Mind, 1983)
  2. „Wrathchild” (z albumu Killers, 1981)
  3. The Trooper(z albumu Piece of Mind, 1983)
  4. „Revelations” (z albumu Piece of Mind, 1983)
  5. „Flight of Icarus” (z albumu Piece of Mind, 1983)
  6. „Die with Your Boots On” (z albumu Piece of Mind, 1983)
  7. „22, Acacia Avenue” (z albumu The Number of the Beast, 1982)
  8. The Number of the Beast(z albumu The Number of the Beast, 1982)
  9. „Still Life” (z albumu Piece of Mind, 1983)
  10. „To Tame a Land” (z albumu Piece of Mind, 1983)
  11. „Phantom of the Opera” (z albumu Iron Maiden, 1980)
  12. Hallowed Be Thy Name(z albumu The Number of the Beast, 1982)
  13. „Iron Maiden” (z albumu Iron Maiden, 1980)

Bisy:

  1. Run to the Hills(z albumu The Number of the Beast, 1982)
  2. Sanctuary(z albumu Iron Maiden, 1980)
  3. „Drifter” (z albumu Killers, 1981)
  4. „Prowler” (z albumu Iron Maiden, 1980)

Uwagi:

  • Podczas trasy po Ameryce Północnej „Sanctuary” (z albumu Iron Maiden, 1980) został przesunięty na pozycję drugą, poprzedzając „Wrathchild” (z albumu Killers, 1981), inne utwory zachowały swoją kolejność[2].
  • „Still Life” (z albumu Piece of Mind, 1983), „Phantom of the Opera” (z albumu Iron Maiden, 1980) oraz „Prowler” (z albumu Iron Maiden, 1980) nie były wykonywane w Kanadzie i USA[2].
  • Dave Murray zwykł wykonywać solo gitarowe po „To Tame a Land” (z albumu Piece of Mind, 1983), następnie Nicko McBrain prezentował solo perkusyjne przechodzące w „Phantom of the Opera” (z albumu Iron Maiden, 1980) (później „Hallowed Be Thy Name” (z albumu The Number of the Beast, 1982))[2].
  • „I´ve Got The Fire” (Montrose-cover) był prezentowany okazjonalnie np. w Preston czy Newcastle oraz podczas kilku innych koncertów[2].

Oprawa trasy

Przedstawienie jakie grupa zaprezentowała w ramach trasy „World Piece Tour 1983”, stanowiło rozwinięcie wielu pomysłów wypracowanych w minionym roku. Estrada, której podium zostało oparte na planie szachownicy, dźwigała podesty otaczające centrum sceny. Podium tylne zostało ozdobione replikami flag „Union Jack”. Wokół umieszczono specjalne rurki, przez które pneumatycznie pompowano parę z suchego lodu, zza perkusji wyłaniał się kilkumetrowy czerep Eddiego, znany z okładki albumu Piece of Mind. Był to pierwszy w historii grupy archetyp maskotki w wersji max. W trakcie prezentacji utworu „The Number of the Beast” w głębi estrady pojawiała się lalka przedstawiająca „Grim Rippera”, nie zabrakło tancerki „Lady Metal” podczas „22, Acacia Avenue”[3].

Począwszy od 1983 roku poszczególni muzycy grupy występowali w różnokolorowych kostiumach, wykonanych z modnego wówczas spandeksu. Po latach materiał ten stał się jednym z symboli kultury kiczu lat ’80. XX wieku. Bruce Dickinson zachował resztki typowo heavymetalowego entourage’u, wychodząc na estradę w ćwiekowanych rękawicach oraz pasie z wizerunkiem maskotki grupy spoczywającym na klamrze. Pas ten będzie towarzyszył mu na kolejnych trasach[3].

Po raz pierwszy (choć jeszcze dość nieśmiało), zastosowano zaawansowaną pirotechnikę oraz ogromny, mieniący się setkami światełek „mózg”. Podczas prezentacji „Iron Maiden” na estradę wkraczał ponad trzymetrowy EDDIE – niczym wyjęty z okładki albumu, zaś Bruce Dickinson po zdjęciu pokrywy z jego głowy, wyciągał z wnętrza maskotki „mózg”. Dziś taki spektakl może wydawać się wręcz groteskowy, jednak kilkadziesiąt lat temu mógł się podobać. Wykorzystano również potężne, podwieszane nagłośnienie o mocy ponad 100 tys. watów, po raz pierwszy w historii grupy specjalnie zaprojektowane do dużych aren sportowych. Rozrosła się również aparatura oświetleniowa. Oprócz standardowych ramp z reflektorami, trzonem konstrukcji były cztery mobilne, trójkątne rampy, unoszące się na różną wysokość nad estradą i oświetlające publiczność pod rozmaitymi kątami. Były to pierwsze tego typu rampy na świecie. Był to znaczący krok na przód, stanowiący punkt wyjścia dla stworzenia mobilnych, niezwykle rozbudowanych systemów świateł, używanych na kolejnych trasach. Oświetlenie zbudowano w oparciu o 550 lamp. Sprzęt niezbędny do realizacji koncertów przewożono w czterech specjalnych ciężarówkach. W kontekście późniejszych konstrukcji, były to ciągle nieśmiałe początki[3].

W 2005 roku system oświetleniowy wykorzystywany podczas trasy „Eddie Rips Up the World Tour”, powstał w oparciu o rampy świateł z 1983 roku, niemniej był znacznie większy. Część świateł oświetlało również podium główne oraz przód estrady. Spektakl grupy określono w epoce mianem „Heavy Metal Horror Show”, co dziś może wydawać się niedorzecznie, niemniej w 1983 roku nie brakowało głosów oburzenia przedstawieniami grupy, oczywiście publiczność uczestnicząca w koncertach miała zdecydowanie odmienne zdanie. Podczas koncertów występujący po raz pierwszy z Iron Maiden perkusista Nicko McBrain zaprezentował swój ikoniczny zestaw perkusyjny. Układ tomów oraz czyneli jaki preferował, w zasadzie pozostawał niezmienny przez kolejne dekady[3].

Daty trasy

UWAGA! w wyniku aktualizacji danych, nazwy obiektów nie muszą się pokrywać ze stanem pierwotnym, znanym z materiałów prasowych grupy.

Data Miasto Kraj Obiekt
Europa
28 kwietnia 1983 Stuttgart Niemcy Gustav-Siegle-Haus (Secret Show)
2 maja 1983 Hull Anglia Anglia Hull City Hall
3 maja 1983 Preston Preston Guild Hall
5 maja 1983 Oksford Apollo Theatre Oxford
6 maja 1983 Leicester De Montfort Hall
7 maja 1983 Southampton Mayflower Theatre
8 maja 1983 Ipswich Gaumont Theatre
10 maja 1983 Nottingham Nottingham Royal Hall
11 maja 1983 Bradford St George’s Hall
12 maja 1983 Glasgow Szkocja Szkocja Apollo Theatre
13 maja 1983 Edynburg Edinburgh Playhouse
15 maja 1983 Cardiff Walia Walia St David’s Hall
16 maja 1983 Sheffield Anglia Anglia Sheffield City Hall
17 maja 1983 Newcastle Newcastle City Hall
18 maja 1983 Hanley Victoria Hall
20 maja 1983 Bristol Colston Hall
21 maja 1983 Birmingham Birmingham Odeon
22 maja 1983
23 maja 1983 Manchester Manchester Apollo
25 maja 1983 Londyn Hammersmith Odeon
26 maja 1983
27 maja 1983
28 maja 1983
1 czerwca 1983 Helsinki Finlandia Finlandia Jäähalli
3 czerwca 1983 Göteborg Szwecja Szwecja Scandinavium
4 czerwca 1983 Drammen Norwegia Norwegia Drammenshallen
5 czerwca 1983 Sztokholm Szwecja Szwecja Isstadion
7 czerwca 1983 Kopenhaga Dania Dania Falkoner Center
10 czerwca 1983 Schifflange Luksemburg Luksemburg Hall Polyvalent
12 czerwca 1983 Amsterdam Holandia Holandia Jaap Edenhal
Ameryka Północna
21 czerwca 1983 Casper, Wyoming Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone Casper Events Center
22 czerwca 1983 Salt Lake City, Utah Salt Palace
23 czerwca 1983 Boise, Idaho BSU Stadium
24 czerwca 1983 Spokane, Waszyngton Spokane Coliseum
27 czerwca 1983 Portland, Oregon Veterans Memorial Coliseum
28 czerwca 1983 Seattle, Waszyngton Seattle Center Coliseum
29 czerwca 1983 Vancouver, Kolumbia Brytyjska Kanada Kanada Pacific Coliseum
2 lipca 1983 Daly City, Kalifornia Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone Cow Palace
3 lipca 1983 Sacramento, Kalifornia Sacramento Center
5 lipca 1983 Fresno, Kalifornia Selland Arena
7 lipca 1983 San Bernardino, Kalifornia Orange Pavilion
8 lipca 1983 San Diego, Kalifornia San Diego Sports Arena
9 lipca 1983 Los Angeles, Kalifornia Long Beach Arena
10 lipca 1983
11 lipca 1983 Tucson, Arizona Tucson Amphitheatre
12 lipca 1983 Phoenix, Arizona Arizona Coliseum
13 lipca 1983 Albuquerque, Nowy Meksyk Tingley Coliseum
14 lipca 1983 Denver, Kolorado McNichols Sports Arena
16 lipca 1983 Lubbock, Teksas Lubbock Center
17 lipca 1983 Amarillo, Teksas Amarillo Center
20 lipca 1983 El Paso, Teksas El Paso Coliseum
22 lipca 1983 Norman, Oklahoma Lloyd Noble Center
23 lipca 1983 Dallas, Texas Dallas Center
24 lipca 1983 Houston, Teksas Sam Houston Coliseum
26 lipca 1983 Corpus Christi, Teksas Corpus Christi Coliseum
27 lipca 1983 San Antonio, Teksas Convention Center Arena
29 lipca 1983 Shreveport, Luizjana Hirsch Coliseum
30 lipca 1983 Memphis, Tennessee Mid-South Coliseum
31 lipca 1983 Little Rock, Arkansas Barton Coliseum
1 sierpnia 1983 Nashville, Tennessee Nashville Coliseum
2 sierpnia 1983 Louisville, Kentucky Louisville Amphitheatre
6 sierpnia 1983 East Troy, Wisconsin Alpine Valley Amphitheatre
7 sierpnia 1983 Indianapolis, Indiana Market Square Arena
9 sierpnia 1983 Fort Wayne, Indiana Allen County Coliseum
10 sierpnia 1983 Kalamazoo, Michigan Wings Stadium
11 sierpnia 1983 Detroit, Michigan Cobo Arena
13 sierpnia 1983 Erie, Pensylwania Louis J. Tullio Arena
14 sierpnia 1983 Richfield, Ohio Richfield Coliseum
15 sierpnia 1983 Buffalo, Nowy Jork Buffalo Coliseum
16 sierpnia 1983 Pittsburgh, Pensylwania Pittsburg Arena
18 sierpnia 1983 Allentown, Pensylwania Allentown Open Air
19 sierpnia 1983 Filadelfia, Pensylwania Spectrum Arena
20 sierpnia 1983 Landover, Maryland Capital Centre
21 sierpnia 1983
23 sierpnia 1983 Glens Falls, Nowy Jork Glens Falls Auditorium
24 sierpnia 1983 Syracuse, Nowy Jork Oncenter Arena
25 sierpnia 1983 Hempstead, Nowy Jork Nassau Coliseum
26 sierpnia 1983 New Haven, Connecticut New Haven Coliseum
27 sierpnia 1983 Yarmouth, Massachusetts Cape Cod Coliseum
29 sierpnia 1983 Portland, Maine Cumberland County Arena
30 sierpnia 1983 Providence, Rhode Island Providence Arena
31 sierpnia 1983 Poughkeepsie, Nowy Jork Mid-Hudson Arena
1 września 1983 Rochester, Nowy Jork Rochester Coliseum
5 września 1983 Maple, Ontario Kanada Kanada Kingswood Music Theatre
6 września 1983 Montreal, Quebec Montreal Forum
7 września 1983 Chicoutimi, Quebec Centre Georges-Vézina
8 września 1983 Quebec, Quebec Colisée de Québec
10 września 1983 Toledo, Ohio Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone Toledo Sports Arena
11 września 1983 Lansing, Michigan Lansing Arena
13 września 1983 Madison, Wisconsin Alliant Energy Center
14 września 1983 Bloomington, Minnesota Met Center
17 września 1983 Winnipeg, Manitoba Kanada Kanada Winnipeg Arena
19 września 1983 Calgary, Alberta Stampede Corral
20 września 1983 Edmonton, Alberta Northlands Coliseum
29 września 1983 Peoria, Illinois Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone Peoria Civic Center
30 września 1983 Chicago, Illinois UIC Pavilion
1 października 1983 Cincinnati, Ohio Cincinnati Gardens
2 października 1983 Columbus, Ohio Columbus Arena
4 października 1983 Baltimore, Maryland Baltimore Center
8 października 1983 Nowy Jork Madison Square Garden
9 października 1983 Norfolk, Wirginia Norfolk Scope
10 października 1983 Charleston, Wirginia Zachodnia Charleston Civic Center
12 października 1983 Columbia, Karolina Południowa Carolina Coliseum
14 października 1983 Pembroke Pines, Floryda Hollywood Sportatorium
15 października 1983 Jacksonville, Floryda Jacksonville Coliseum
16 października 1983 Lakeland, Floryda Lakeland Center
18 października 1983 Johnson City, Tennessee Freedom Hall
19 października 1983 Knoxville, Tennessee Knoxville Coliseum
20 października 1983 Charlotte, Karolina Północna Charlotte Coliseum
21 października 1983 Atlanta, Georgia Omni Coliseum
22 października 1983 Lincoln, Nebraska Pershing Center
23 października 1983 Kansas City, Missouri Memorial Auditorium
24 października 1983 St. Louis, Missouri Kiel Auditorium
Europa
7 listopada 1983 Hanower Niemcy Niemcy Niedersachsenhalle
8 listopada 1983 Hamburg Ernst-Merck-Halle
9 listopada 1983 Kilonia Ostseehalle
10 listopada 1983 Brema Stadthalle Bremen
11 listopada 1983 Kerkrade Holandia Holandia Rodahal
14 listopada 1983 Bruksela Belgia Belgia Forest National
15 listopada 1983 Rouen Francja Francja Parc des Exposition
17 listopada 1983 Paryż Espace Balard
18 listopada 1983 Besançon Palais des Sports
19 listopada 1983 Clermont-Ferrand Maison des Sports
20 listopada 1983 Lyon Palais d’Hiver
22 listopada 1983 Barcelona Hiszpania Hiszpania Palau dels Esports de Barcelona
24 listopada 1983 Madryt Raimundo Saporta Pavilion
25 listopada 1983
27 listopada 1983 San Sebastián Velódromo de Anoeta
30 listopada 1983 Monachium Niemcy Niemcy Olympiahalle
1 grudnia 1983 Norymberga Hemmerleinhalle
2 grudnia 1983
3 grudnia 1983 Würzburg Carl-Diệm-Halle
4 grudnia 1983 Düsseldorf Philips Halle
6 grudnia 1983 Ulm Donauhalle
7 grudnia 1983 Ludwigshafen Friedrich-Ebert-Halle
8 grudnia 1983 Stuttgart Martin-Schleyer-Halle
9 grudnia 1983 Dortmund Westfalenhallen
10 grudnia 1983 Rüsselsheim Walter-Köbel-Halle
11 grudnia 1983 Lozanna Szwajcaria Szwajcaria Palais de Beaulieu
12 grudnia 1983 Padwa Włochy Włochy Palacio Dello Sport
13 grudnia 1983 Mediolan Mediolan Arena
17 grudnia 1983[a] Dortmund Niemcy Niemcy Westfalenhallen
17 grudnia 1983[a]
18 grudnia 1983[a]
18 grudnia 1983[a]

Uwagi

  1. a b c d Headliner „Rock & Pop Festival 1983”
  • Po raz pierwszy z Iron Maiden występował nowy perkusista – Nicko McBrain[3].
  • 22 koncertowa trasa po Wielkiej Brytanii została kompletnie wyprzedana. Grupa po raz pierwszy w karierze wyprzedała słynną salę Hammersmith Odeon w Londynie, aż czterokrotnie (20 tys. łącznie)[3].
  • Skandynawski etap trasy okazał się ogromnym sukcesem i przyniósł grupie niesłabnącą popularność w tym rejonie Europy[3].
  • Zespół po raz pierwszy w karierze wystąpił jako headliner koncertów w arenach sportowych i amfiteatrach Ameryki Północnej[3].
  • Po raz pierwszy zastosowano mobilne rampy oświetleniowe zaprojektowane specjalnie dla zespołu[3].
  • „BIG Eddie” pojawiający się podczas prezentacji utworu "Iron Maiden" zadebiutował na koncertach zespołu w 1983 roku[3].
  • Zespół po raz pierwszy zastosował podwieszane nagłośnienie o mocy 100 tys. Watt.[3]
  • 85 koncertów w arenach sportowych, amfiteatrach i na stadionach hokejowych USA i Kanady, zobaczyło ponad 1,5 mln widzów[3].
  • Podczas koncertu, który miał miejsce 7 sierpnia w Indianapolis, modelka nosząca tytuł „Miss Metal”, otrzymała w drodze konkursu radiowego zaproszenie na estradę. Podczas prezentacji kompozycji „22 Acacia Avenue” „tańczyła prowokująco wokół Bruce’a Dickinsona, przebrana w bikini, lateksowe buty na wysokich obcasach, długie rękawice PCV, wymachiwała pejczem oraz kajdankami zwisającymi przy ćwiekowanym pasie. Kiedy zakończyła swój występ, Dickinson podszedł do niej i zerwał stanik, pozostawiając ją pół-nagą przed kilkunastotysięcznym tłumem. Frontman tuż po koncercie został aresztowany, a wnet pozwany przez modelkę; pozew został oddalony przez sąd. Zdjęcie Dickinsona i (jeszcze ubranej) modelki zostało zamieszczone w booklecie zremasterowanej wersji albumu Piece of Mind z 1998 roku[3].
  • Bruce Dickinson został zatrzymany na lotnisku w Dallas, za posiadanie „niebezpiecznego narzędzia” – chodziło o ćwiekowany pierścień, którego używał podczas koncertów[3].
  • Grupa po raz pierwszy zagrała przed 20 tys. widzów jako gwiazda wieczoru w Madison Square Garden[3].
  • Zdjęcia z koncertu w El Paso znalazły się w dokumencie „’ello Texas”.
  • Większość aren na trasie amerykańskiej zostało całkowicie wyprzedanych[3].
  • Koncerty Brytyjczyków otwierała amerykańska formacja Quiet Riot, która wówczas była na szczycie popularności za sprawą multiplatynowego albumu Metal Health[3].
  • Radykalni działacze chrześcijańscy pikietowali niektóre koncerty formacji, błagając młodzież, by ta nie brała udziału w „Czarnych Mszach”[3].
  • Kompozycja „Mission from ’Arry” została nagrana 18 sierpnia 1983 przed koncertem w Allentown[3].
  • Trasa była ostatnią w historii zespołu, podczas której repertuar koncertów zawierał solo perkusyjne[3].
  • Jesienna trasa europejska przebiegała pod nazwą „Brain Damage Tour '83”, tournee zostało całkowicie wyprzedane[3].
  • 19 koncertów w Niemczech przyciągnęło około 220 tys. widzów, był to absolutny rekord dla grupy reprezentującej ciężki rock[3].
  • Grupa zagrała pięciokrotnie w dortmundzkiej Westfalenhallen, w tym po dwa razy jako gwiazda poszczególnych wieczorów „Rock & Pop Festival 1983”. Iron Maiden zobaczyło w Dortmundzie około 100 tys. widzów łącznie[3].
  • Podczas zamykającego trasę koncertu w Dortmundzie zespół postanowił „zabić” swoją maskotkę – Eddiego, tuż po utworze „Iron Maiden”. Bruce Dickinson wyjął mózg z jego głowy, zaś reszta muzyków kopała i rozrywała maskotkę. Gitarzysta Dave Murray rozbił swojego Fendera Stratocastera na karku Eddiego. Koncert był transmitowany do ponad 300 mln domostw, sceny egzekucji maskotki wyłączono z programu, jako zbyt drastyczne dla publicznej konsumpcji[3].
  • Fragmenty z koncertów w Dortmundzie znalazły się na pierwszym, historycznym DVD zespołu The Early Days oraz biograficznym VHS 12 Wasted Years, włączając w to „drastyczny performance” z maskotką grupy w roli głównej[3].
  • Oprawa trasy i grany w epoce repertuar zainspirowały muzyków do ruszenia w pierwszą retrospektywna trasę z 2005 roku „Eddie Rips Up the World Tour[3].
  • "World Piece Tour" uczyniła z Iron Maiden jedną z największych grup rockowych na planecie oraz największą formację metalową świata[3].

Przypisy

  1. a b c Tour 1983. ironmaidencommentary.com, 13 września 2006. (ang.).
  2. a b c d e Setlista 1983. maidenfrance.fr, 12 maja 2006. (fr.).
  3. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Garry Bushell: Running Free, The Official Story of Iron Maiden. Zomba Books, 1985, s. 121. ISBN 0-946391-84-X. (ang.).

Linki zewnętrzne