Bolesław Kominek
Bolesław Kominek (ur. 23 grudnia 1903 w Radlinie, zm. 10 marca 1974 we Wrocławiu) – polski duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita wrocławski w latach 1972–1974, kardynał od 1973.
| Kardynał prezbiter | |||
| |||
| |||
| Kraj działania | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
23 grudnia 1903 | ||
| Data i miejsce śmierci |
10 marca 1974 | ||
| Miejsce pochówku | |||
| Arcybiskup metropolita wrocławski | |||
| Okres sprawowania |
1972–1974 | ||
| Wyznanie | |||
| Kościół | |||
| Prezbiterat |
11 września 1927 | ||
| Nominacja biskupia |
26 kwietnia 1951 | ||
| Sakra biskupia |
10 października 1954 | ||
| Kreacja kardynalska |
5 marca 1973 | ||
| Kościół tytularny | |||
| Odznaczenia | |||
| |||
| Data konsekracji |
10 października 1954 | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||||||||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Życiorys
edytujUrodził się 23 grudnia 1903 w Radlinie (obecnie dzielnica Radlin II w Wodzisławiu Śląskim)[1]. Syn Franciszka i Katarzyny z domu Kozielskiej. Pochodził z górnośląskiej rodziny wielodzietnej i był najstarszym spośród dziewięciorga dzieci[2]. Posługiwał się zarówno językiem polskim, jak i niemieckim, którego uczył się w niemieckiej szkole[3].
Ukończył Państwowe Gimnazjum w Rybniku. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i w Instytucie Katolickim w Paryżu (1927–1930). Święcenia kapłańskie przyjął 11 września 1927 w Katowicach. W okresie studiów paryskich działał jako duszpasterz wśród emigrantów polskich. Od 1930 pracował w diecezji katowickiej, gdzie był m.in. sekretarzem Akcji Katolickiej. Podczas II wojny światowej przebywał w Lublinie i na Górnym Śląsku, prowadził działalność charytatywną i duszpasterską na rzecz jeńców wojennych i więźniów obozów koncentracyjnych. Jego brat wcielony został do Wehrmachtu, a on został wpisany do III grupy Volkslisty, jednocześnie będąc kapelanem Armii Krajowej na Górnym Śląsku i pełnomocnikiem rządu na emigracji ds. kościelno-społecznych[3].
15 sierpnia 1945 został prekonizowany administratorem apostolskim Opola. Stworzył podstawy do powołania w 1972 diecezji opolskiej. Nie zgadzał się na osobne, nowe parafie dla repatriantów z Kresów, podobnie jak zakazywał nabożeństw tylko dla Górnoślązaków. Z nagrobków na cmentarzach w ramach odniemczania nakazywał skuwać niemieckie napisy, kapłanów mówiących w gwarze górnośląskiej zachęcał do nauki polskiego. W Niemczech traktowano go jako polskiego nacjonalistę, a w Polsce jego działalność spotkała się z niechętnym przyjęciem władz komunistycznych, które oskarżały go o antypolonizm[3]. Często odwiedzali go Niemcy, zarówno ci, którzy zostali na Górnym Śląsku jak i z RFN-u, a także Górnoślązacy, którzy po wojnie zostali na zachodzie Europy. W celu nawiązania bliższych kontaktów z wiernymi, osobiście wygłaszał wykłady dla inteligencji w głównych kościołach większych miast (Opole, Bytom, Gliwice, Zabrze, Nysa, Prudnik, Racibórz i Strzelce Opolskie), które zapoczątkowały systematyczne duszpasterstwo inteligencji katolickiej[4]. 26 stycznia 1951 został zmuszony do opuszczenia Opola. Przebywał w Krakowie i w Sierczy.
26 kwietnia 1951 otrzymał papieską nominację na biskupa tytularnego Sophene z zadaniami rządcy polskiej części archidiecezji wrocławskiej i rezydencją we Wrocławiu. Tej nominacji ponownie sprzeciwiły się władze państwowe. Biskup nie mógł rezydować we Wrocławiu, a sakrę przyjął potajemnie 10 października 1954 w Przemyślu.
W październiku 1956 został ostatecznie dopuszczony do objęcia urzędu. 1 grudnia 1956 mianowany biskupem tytularnym Vagi i specjalnym delegatem Prymasa Polski z uprawnieniami biskupa rezydencjalnego we Wrocławiu. 19 marca 1962 został podniesiony do godności arcybiskupa tytularnego Eucaity, a od 15 maja 1967 był administratorem apostolskim ad nutum Sanctae Sedis archidiecezji wrocławskiej. 28 czerwca 1972 został pełnoprawnym arcybiskupem metropolitą wrocławskim, pierwszym od śmierci Adolfa Bertrama w 1945.
W latach 1962–1965 uczestniczył w I i IV sesji soboru watykańskiego II[5]. Zasiadał w soborowej Komisji do Spraw Apostolstwa Świeckich[6]. Uczestniczył także w II sesji zwykłej Światowego Synodu Biskupów w Watykanie w 1971. W latach 1971–1974 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady Konferencji Episkopatów Europy. 5 marca 1973 papież Paweł VI kreował go kardynałem, z tytułem prezbitera bazyliki Świętego Krzyża na Via Flaminia.
Był inicjatorem i autorem listu biskupów polskich do niemieckich z 1965, przez wiele lat działał na rzecz uznania przez Niemcy Zachodnie granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej.
Został pochowany w kaplicy św. Kazimierza w południowej nawie archikatedry wrocławskiej.
Odznaczenia, upamiętnienie
edytujW 1939 „za zasługi na polu pracy społecznej” został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[7]
Jedną z ulic, ciągnącą się od Wodzisławia Śląskiego (niedaleko miejsca urodzenia kardynała Kominka) do miasta Radlin, nazwano jego imieniem. Ulice jego imienia znajdują się również w: Opolu[8], Katowicach[9], Legnicy[10], Polkowicach[11], Wrocławiu[12] i Rybniku[13]. W 2005 roku z okazji 40-lecia wymiany listów między episkopatami polskim i niemieckim we Wrocławiu na Bulwarze Wyszyńskiego postawiono poświęcony mu pomnik[14].
Kardynał Kominek jest ponadto patronem Szkoły Podstawowej nr 1[15] w Kątach Wrocławskich i Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 3[16] w Wodzisławiu Śląskim. W należącej do niego Szkole Podstawowej nr 17, której był absolwentem znajduje się izba pamięci poświęcona życiu kardynała.
Przypisy
edytuj- ↑ Biografia. kardynalkominek.pl. [dostęp 2012-12-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-27)].
- ↑ Patron szkoły. zsp3.wodzislaw.pl. [dostęp 2013-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-15)].
- ↑ a b c B. Maciejewska, Udzielamy wybaczenia i prosimy o nie, w: Ale Historia, Nr 46 (200), 16 listopada 2015, s. 7–9.
- ↑ Hanich 2012 ↓, s. 91.
- ↑ B. Bejze: Sobór Watykański II. W: Z. Pawlak (red.): Katolicyzm A–Z. Wyd. III. Łódź: 1989, s. 419. ISBN 83-850-22-03-1.
- ↑ B. Bejze: Sobór Watykański II. W: Z. Pawlak (red.): Katolicyzm A–Z. Wyd. III. Łódź: 1989, s. 420. ISBN 83-850-22-03-1.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 43, poz. 70
- ↑ Opole, ul. Kominka Bolesława, kard. – Töpfer Strasse. na str. polska-org.pl
- ↑ Katowice – Śródmieście, ulica Kominka Bolesława, kard.. na str. fotopolska.eu
- ↑ Legnica, ulica Kominka Bolesława, kard. – Kaiser Strasse, 8-go Lutego.na str. polska-org.pl
- ↑ Polkowice, ulica Kominka Bolesława, kard..na str. polska-org.pl
- ↑ Wrocław, ul. Kominka Bolesława, kard. – Scheitniger Strasse.na str. polska-org.pl
- ↑ Rybnik – Maroko. Ulica Kominka Bolesława, kard..na str. fotopolska.eu
- ↑ Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 389. ISBN 83-7384-561-5.
- ↑ Uroczyste nadanie szkole imienia w osobie KARDYNAŁA BOLESŁAWA KOMINKA w Kątach Wrocławskich.
- ↑ Nasz patron
Bibliografia
edytuj- Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, Henryk Gulbinowicz, Warszawa: „Pax”, 2000, ISBN 83-211-1311-7, OCLC 189782455.
- Urszula Rzewiczok, Dzieje Dębu (1299–1999): monografia historyczna dzielnicy Katowic, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, s. 87–88, ISBN 83-87727-30-X, OCLC 189698957.
- Andrzej Hanich, Ksiądz infułat Bolesław Kominek, pierwszy administrator apostolski Śląska Opolskiego (1945–1951), Opole: Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski, 2012, ISBN 978-83-7126-288-3.
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona poświęcona Bolesławowi Kominkowi. [dostęp 2010-11-24].
- Nota biograficzna Bolesława Kominka na stronie Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu. [dostęp 2012-11-25].
- Wspomnienie o Bolesławie Kominku na oficjalnym portalu internetowym Wrocławia. [dostęp 2020-05-03].
- Bolesław Kominek [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-11-24] (ang.).