TARIFNAME BIR ÇEVRIM SAYAR MEKANIZMASI Bu bulus, serim kaliplarinin kullanim ömrünün izlenebilmesi için bir çevrim sayar mekanizmasi ile ilgilidir. Endüstriyel uygulamalarda, kompozit serirn kaliplarinin kullanim ömür bilgisi için sayaçlar kullanilmaktadir. Kompozit serim kalibi üzerinde sabit olarak yer alan gösterge vasitasiyla kompozit serim kalibinin, kullanici tarafindan önceden sisteme girilen sicaklik degerini geçtiginde kaç kez kullanildigi bilinmektedir. Kompozit serim kalibi, kullanim ömürleri üreticileri tarafindan önceden belirlenmektedir. Kompozit serim kalibi, operatör tarafindan önceden belirlenen kullanim sayisina ulasildiginda degistirilmektedir. Ancak kompozit serim kalibi ömrü sadece kullanim sayisina bagli degildir. Kompozit serim kalibi ömrü, kalip üzerine uygulanan sicaklik ve/veya basinç gibi farkli etmenlere göre degisebilmektedir. Üretici tarafindan belirlenen kullanim ömrü, gerçek kullanim ömründen daha fazla veya daha az olabilmektedir. Bu durumda, örnegin kompozit serim kalibi ömrünü üretici tarafindan belirlenen kullanim sayisindan önce tamamladiginda nihai parçada hatalar olusabilmektedir. Kompozit serim kalibinin kaç kere kullanildigi bilinse de kompozit serim kalibinin maruz kaldigi farkli sicakliklar sebebiyle kalipta asinmalar vb. meydana gelmektedir. Bu durumda, nihai üründe de hatalar meydana gelebilmektedir. Kompozit serim kalibi ömrünü üretici tarafindan belirlenen kullanim sayisina ulasildiginda tamamlamamasi durumunda ise kompozit serim kalibi degistirildiginde isletme maliyetleri artabilmektedir. Teknigin bilinen durumuna dâhil olan U85452335 sayili Amerika Birlesik Devletleri patent dokümaninda sicakliga duyarli araçlar ile sisteme önceden girilen bir sicaklik degerinden sonraki döngülerin takibi için bir sayaçtan bahsedilmektedir. Bu bulusla gelistirilen bir mekanizma sayesinde, kompozit serimleri için kullanilan kaliplarda, kalibin kaç kez kullanildiginin tespiti için bir mekanizma gelistirmektir. Bu bulusun diger bir amaci kompozit serim kaliplarinin kullanim tespitleri için otomatik ve kontrollü olarak gerçeklestirilmesini saglayan bir çevrim sayar mekanizmasi gelistirmektir. Bu bulusun bir diger amaci da kompozit serim kaliplarinin kullanim tespitlerinin insan gücünden bagimsiz olarak gerçeklestirilmesini saglayan bir çevrim saya mekanizmasi gelistirmektir. 45731'T R Bu bulusun bir diger amaci ise, basit, kullanimi kolay, pratik, etkin, verimli ve güvenilir bir çevrim sayar mekanizmasi gelistirmektir. Bu bulusun amacina ulasmak için gerçeklestirilen, ilk istem ve bu isteme bagli istemlerde tanimlanan çevrim sayar mekanizmasi, otoklav firin içerisinde k'ür edilecek parça 'üretimi için üzerinde serim islemi yapilan, kalip için, otoklav firinda kullanima uygun gövde üzerinde yer alan, otoklav firin isisini kontrol eden sisteme üretici tarafindan önceden belirlenen referans sicaklik degerini astiginda, ortamdaki isiya bagli olarak uzayip daralabilen çubuk, gövde üzerinde kendi ekseni etrafinda dönebilir sekilde yer alan en az bir disli, otoklav firin içerisindeki isinin artmasi ile uzanarak disli üzerinde yer alan en az bir çikintidan dislinin kendi ekseni etrafindan dönmesini sagalayan uzayan çubugun temasi ile tetiklenerek kalip kullanim sayisi ve/veya kalan ömür bilgisi ile ilgili bilgi veren bir sayaç içermektedir. Bulus konusu Çevrim sayar mekanizmasi, otoklav firin içerisinde kalip isitilirken herbiri digerinden farkli zamanda disliyi tetikleyen birden fazla çubuga sahip gövde içermektedir. Herbiri birbirinden farkli elastik deformasyon göstermesine olanak saglayan, birbirinden farkli uzunluk vei'veya çap boyutlarinda imal edilen, farkli sicaklik degerleri için farkli boyutlara gelerek tetiklenen çubuk içermektedir. Bu sayede, sadece üretici tarafindan sisteme 'önceden girilen sicaklik degeri yerine birçok sicaklik degeri için çubuk tetiklenmekte ve kalip için kalan kullanim ömür tayini saglamaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi, her biri farkli malzemeden üretilen, üzerine uygulanan basinç ve/veya sicaklik degisimiyle tetiklenerek uzayan yapida birden fazla çubuk içermektedir. Farkli sicaklik ve/veya basinç etkisiyle kalip kullanim sayisi degisiklik gösterebilmektedir. Referans bir sicaklik degerinin altinda bir sicaklikta, mekanizma içerisinde birden fazla farkli uzama ve/veya genlesme katsayisina sahip çubuk vasitasiyla, farkli sicaklik ve/veya basinç degerleri için çubuk tetiklenerek kalibin kullanim sayisi vei'veya `ömür bilgisinin izlenimi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi, bimetal malzemeden üretilen çubuk içermektedir. Farkli sicaklik ve/veya basinç etkisiyle, kalip kullanim sayisi degisiklik gösterebilmektedir. Mekanizma içerisinde birden fazla farkli elastik deformasyon gösteren çubuk vasitasiyla, farkli sicaklik ve/veya basinç degerleri için tetiklenen çubuk sayesinde kalibin kullanim sayisi izlenimi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi, farkli sicaklik ve/veya basinç etkisiyle, kalip kullanim sayisi degisiklik gösterebilmektedir. Çubugun, sekil hafizali alasim malzemeden 'üretilmesi sayesinde, farkli sicaklik ve/veya basinç degerleri için çubuk tetiklenerek, kalibin kullanim sayisi ve/veya ömür bilgisi hakkinda bilgi saglamaktadir. 45731'T R Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi, bimetal vei'veya sekil hafiza alasim malzemeden `üretilen çubuk, üzerine uygulanan basinç vei'veya sicaklik degisimiyle tetiklenerek uzayan yapiya sahiptir. Sicaklik ve/veya basinç ile çubuk boyutu degisip, dislinin harekete geçmesi ve bu sirada dislinin boyutunun sabit kalamsi sayesinde kullanim sayisi takibi güvenilir sekilde yapilmasi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi, Kalip üzerinde çikarilabilir sekilde takilan, bu sayede farkli kaliplara uyum saglayan gövde içermektedir. Birbirinden farkli sicaklik ve/veya basinçalarda kullanilmasi gereken farkli kaliplar için, gövde kalip üzerine yerlestirilip uyum saglamaktadir. Bu sayede, üretici tarafindan belirlenen referans sicaklik yerine serim kalibinin maruz kaldigi sicaklik ve/veya basinç degerleri için de sayar mekanizmasi kullanimi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi, her biri digerini tetikleyebilecek sekilde gövde üzerinde yer alan birden fazla sayida disli ve her biri farkli disliyi tetikleyecek sekilde gövde üzerinde yer alan birden fazla sayida çubuk sayesinde sinirli döngü sayilari yerine yüksek döngü sayilarina uyum saglayabilecek sekilde birden fazla disli içermektedir. Bu sayede birbirinin dönmesi ile dönerek yüksek döngü sayilari için sayaç üzerinde kullanim sayisi ve/veya ömür bilgisi izlenebilmesi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi, ayni ve/veya birbirinden farkli kaliplar için kullanilabilen, kullanici tarafindan sifirlanarak ve/veya kullanici tarafindan önceden belirlenen degere indirgenerek tekrar sayim yapilmasina olanak saglayan sayaç içermektedir. Bu sayede, kullanim ömrü biten ve/veya bakima gönderilen serim kaliplarindan çikarilarak baska serim kaliplarinda kullanilabilmektedir. Sayaç, sifirlanarak ve/veya referans degerine indirgenerek, tekrar döngü sayimi yapabilmesi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi, kaliplar için, üretici tarafindan önceden belirlenen bakim ve/veya onarim, tamir islemlerinin tabibi için ek bir takip göstergesi içermektedir. Bu sayede bakim ve/veya onarim zamani gelen kaliplar için es zamanli olarak takibi yapilmasi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi, disli üzerinde konumlandirilan sayaç sayesinde ek bir mekanizmaya gerek kalmadan, disli üzerinden kalibin kullanim sayisi Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi, havacilik ve/veya uzay araçlarin nihai parçasinin kürlenmesi için yüksek sicaklik ve/veya basinca sahip otoklavlarda kullanilmasina uygundur. Çok yüksek sicaklik ve/veya basinçta üretilen nihai parçalarin, 45731'T R üretimi yapilirken sayaç kullanimi sayesinde kalibin kullanim sayisi takip edilmesi saglanmaktadir. Bu bulusun amacina ulasmak için gerçeklestirilen çevrim sayar mekanizmasi ekli sekillerde gösterilmis olup, bu sekillerden; Sekil 1 - Otoklav ve kompozit kalip sematik gösterimidir. Sekil 2 - Çevrim sayar mekanizmasi sematik görünümüdür. Sekil 3 - Kalip ve Çevrim sayar mekanizmasi sematik görünümüdür. Sekil 4 - Çevrim sayar mekanizmasi sematik görünümüdür. Sekil 5 - Çevrim sayar mekanizmasi sematik görünümüdür. Sekillerdeki parçalar tek tek numaralandirilmis olup bu numaralarin karsiliklari asagida verilmistir. Çevrim sayar mekanizmasi Takip göstergesi (O) Otoklav firin Çevrim sayar mekanizmasi (1), otoklav firin (O) içerisinde parça üretimi için kullanilan en az bir kalip (K), kalip (K) üzerinde yer alan, otoklav firinda (O) kullanima uygun bir gövde (2), gövde (2) üzerinde yer alan, isiya bagli olarak uzayip daralabilen en az bir çubuk (3), gövde (2) üzerinde kendi ekseni etrafinda dönebilir sekilde yer alan en az bir disli (4), otoklav firin (O) içerisindeki isinin artmasi ile uzanarak disliyi (4) tetikleyen. çubuk (3) tarafindan tetiklenerek kendi ekseni etrafinda dönüs yapan disli (4). disli (4) dönüs hareketi ile tetiklenen, dönüs hareketine bagli olarak kalip (K) kullanim sayisi ile ilgili bilgi veren bir sayaç (5) içermektedir. (Sekil -1 ve Sekil - 2 ) 45731'T R Bulus konusu çevrim sayar mekanizmasi (1), otoklav firin (O) içerisinde kalip (K) isitilirken herbiri digerinden farkli zamanda disliyi (4) tetikleyen birden fazla çubuga sahip gövde (2) içermektedir. (Sekil - 2) Çevrim sayar mekanizmasi (1), otoklav firin (O) içerisinde parça üretimi için kullanilan en az bir kalip (K), kalip (K) üzerinde yer alan, otoklav firinda (O) kullanima uygun bir gövde (2) içermektedir. Gövde (2) üzerinde yer alan, isiya bagli olarak uzayip daralabilen en az bir çubuk (3) vasitasiyla gövde (2) üzerinde kendi ekseni etrafinda dönebilir sekilde yer alan en az bir disli (4), otoklav firin (O) içerisindeki isinin artmasi ile uzanarak disliyi (4) tetiklemektedir. Çubuk (3) tarafindan tetiklenerek kendi ekseni etrafinda dönüs yapan disli (4), disli (4) dönüs hareketi ile tetiklenen, dönüs hareketine bagli olarak kalip (K) kullanim sayisi ile ilgili bilgi veren bir sayaç içermektedir. Çevrim sayar mekanizmasi (1), otoklav firin (O) içerisinde kalip (K) isitilirken, gövde (2) üzerinde yer alan, birden fazla çubuk (3) sayesinde her biri digerinden farkli zamanda disliyi (4) tetiklemesi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi (1), her biri farkli malzemeden üretilen birden fazla çubuk (3) içermektedir. Farkli sicaklik ve/veya basinç degerleri için birden fazla çubuk (3) sayesinde, kalip (K) kullanim sayisi ve/veya ömür bilgisinin izlenimi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi (1), bimetal malzemeden üretilen çubuk (3) içermektedir. Bimetal malzemeden üretilen, üzerine uygulanan basinç ve/veya sicaklik degisimiyle tetiklenerek uzayan birden fazla çubuk (3) içermektedir. Çubuk (3) için bimetal malzemeden üretilmesi ile sicaklik ve/veya basinç etkisi geçtiginde kendi haline dönebilir forma sahip çubuk (3) içermektedir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi (1), sekil hafizali alasim malzemeden üretilen çubuk (3) içermektedir. Sekil hafizali alasim malzemeden üretilen, üzerine uygulanan basinç ve/veya sicaklik degisimiyle tetiklenerek uzayan birden fazla çubuk (3) içermektedir. Çubuk (3) için sekil hafizali alasim malzemeden üretilmesi ile sicaklik ve/veya basinç etkisi geçtiginde kendi haline dönebilir forma sahip çubuk (3) içermektedir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi (1), otoklav firin (O) içerisinde parça üretimi esnasinda sekil ve/veya boyutu sabit kalan disli (4) içermektedir. Çubuk (3) için bimetal ve/veya sekil hafizali alasim malzemeden üretilmesi ile sicaklik ve/veya basinç etkisi ile tetiklenmektedir. Sicaklik ve/veya basinç etkisi ile tetiklenen çubuk (3) için sicaklik 45731'T R vei'veya basinç degerlerinden etkilenmeyen malzemeden imal edilen disli (4) sabit formunda kalmasi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi (1), kalip (K) üzerinde çikarilabilir sekilde takilan, bu sayede farkli kaliplara (K) uyum saglayan gövde (2) içermektedir. Farkli sicaklik ve/veya basinç etkisinde kalan kaliplar (K) için kullanimi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi (1), her biri digerini tetikleyebilecek sekilde gövde (2) üzerinde yer alan birden fazla sayida disli (4) ve her biri farkli disliyi (4) tetikleyecek sekilde gövde (2) üzerinde yer alan birden fazla sayida çubuk (3) içermektedir. Birbirlerini harekete geçiren birden fazla disli (4) ve/veya her biri farkli disliyi (4) harekete geçirecek olan birden fazla çubuk (3) sayesinde yüksek çevrim sayilari için kullanimi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi (1), ayni ve/veya birbirinden farkli kaliplar (K) için kullanilabilen, kullanici tarafindan sifirlanarak ve/veya kullanici tarafindan önceden belirlenen degere indirgenerek tekrar sayim yapilmasina olanak saglayan sayaç (5) içermektedir. Bu sayede kalip (K) kullanilmamasi durumunda çevrim sayar mekanizmasi (1) kullanimi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi (1), üretici tarafindan önceden belirlenen, üzerinde kalip (K) ömür bilgilerinin yer aldigi, kalip (K) bakim ve/veya onarim takibi için gövde (2) 'üzerinde yer alan en az bir takip göstergesi (6) içermektedir. Bu sayede bakim ve/veya onarim zamani gelen kaliplar (K) için es zamanli olarak bakim ve/veya onarim takibi yapilmasi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi (1), disli (4) üzerinde konumlandirilan sayaç (5) içermektedir. Disli (4) üzerine konumlandirilan sayaç (5) sayesinde, kalibin kullanim sayisi takibi disli (4) üzerinde yapilmasi saglanmaktadir. Bulusun bir uygulamasinda, çevrim sayar mekanizmasi (1), Havacilik ve/veya uzay araçlarinda kompozit parça üretimi için kullanima uygun gövde (2) içermektedir. Yüksek sicaklik ve/veya yüksek basinçta üretilen havacilik ve/veya uzay araçlarinda, kompozit parça üretimi için kalip (K) kullanim sayisi takip edilmesi saglanmaktadir TR