PL98124B1 - Srodek do regulacji wzrostu i rozwoju roslin - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek do regula¬ cji wzrostu i rozwoju roslin, który jako substan¬ cje czynna zawiera nowe N-podstawione chlorow- coacetanilidy o ogólnym wzorze 1, w którym A oznacza niepodstawiony lancuch etylenowy 5 (—CH2—CH2—) lub lancuch etylenowy podstawio¬ ny jedna grupa metylowa lub dwoma grupami metylowymi, Ri oznacza fluor, chlor, grupe mc- toksylowa, etoksylowa, trójfluorometylowa, R2 oz¬ nacza atom wodoru, grupe metylowa, etylowa, izo- io propylowa, R3 oznacza podstawnik umiejscowiony w jednym z dwóch polozen meta w stosunku do grupy aminowej taki jak atom wodoru, chloru, grupa metylowa, metoksylowa lub trójfluoromety¬ lowa, podczas gdy R oznacza grupe metylowa lub is etylowa, z tym, ze co najmniej jeden z podstawni¬ ków okreslonych symbolem R2 i Rs oznacza rózny od atomu wodoru wyzej wymieniony podstawnik jesli Ri oznacza grupe metoksylowa lub etoksylo¬ wa, razem z odpowiednim nosnikiem i/lub rozrze- 20 dzalnikiem.Nowe substancje czynne srodka wedlug wyna¬ lazku charakteryzuja sie miedzy innymi selektyw¬ na wlasciwoscia chwastobójcza, zwlaszcza przy zwalczaniu chwastów w uprawach roslin uzytko- r:3 wych.Jako stan techniki obejmujacy znane do chwili obecnej biologicznie czynne wobec roslin chlorow- coacetanilidy nalezy wskazac francuskie opisy ni* nr 1337529, 1419116 i 2028991, belgijski opis paten- 30 towy nr 746288, jak i opisy patentowe Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 2863752, 3442949 i 3547620.Celem wynalazku jest dostarczenie srodka za¬ wierajacego jako substancje czynna chlorowcoace- tanilidy, które w porównaniu z dotychczas znanymi wykazuja korzystniejsze oddzialywanie na rosliny i stosowane w dawkach mniejszych niz dotychczas znane umozliwiaja uzyskanie bardziej wyrazistego zwalczenia wiekszego zakresu chwastów, a zwla¬ szcza chwastów bardzo odpornych, bez szkodliwe-, go oddzialywania na uprawe roslin uzytkowych.Substancja czynna srodka wedlug wynalazku stanowiaca nowe N-podstawione chlorowcoaceta- nilidy o wyzej podanym wzorze 1 wykazuje za¬ sadnicza róznice w budowie w porównaniu z bu¬ dowa dotychczas znanych chwastobójczych chlo- rowcoacetanilidów.W zaleznosci od doboru podstawników i ich umiejscowienia w zwiazku o wzorze 1, a zwlaszcza w pierscieniu fenylowym, zwiazki te wykazuja pewne róznice w oddzialywaniu umozliwiajace uzyskanie róznych grup zwiazków, odpowiednich dla okreslonych upraw roslin uzytkowych. Jednak wspólna cecha wszystkich zwiazków o wzorze 1, jest ich zdolnosc do zwalczania traw, a zwlaszcza traw jednorocznych gatunku palusznika, w upra¬ wach roslin uzytkowych przy stosowaniu w niz¬ szych ilosciach nakladczych.Nieoczekiwanie stwierdzono, ze wsród zwiaz- 9812498 3 4 ¦ ków o wzorze 1 wystepuja takie zwiazki czynne, które sa odpowiednie do zwalczania gatunku chwa¬ stów prosowatych jak digitaris, setaria, echino- chloa itp., ale równoczesnie charakteryzujace sie zdolnoscia nie oddzialywania wzglednie znikomego oddzialywania na uprawe uszlachetnionych roslin prosowatych, jak np. sorghum hybridum.Powyzszy fakt jest niezwykle istotny. Sorgo jest dotychczas uprawiane przede wszystkim na obsza¬ rach o goracym i przewaznie suchym klimacie.Jednak dotychczas pomimo intensywnych poszu¬ kiwan nie udalo sie znalezc zadnej zadowalajacej -mozliwosci stlumienia rozrostu chwastów, bota¬ nicznie scisle spokrewnionych gatunków prosowa¬ tych, rozrastajacych sie na uprawach sorgo.Dla osiagniecia wyzej wymienionego celu szcze¬ gólnie korzystny jest srodek, który jako substan¬ cje czynna zawiera podgrupe zwiazków okreslo¬ nych wzorem 2, w którym R's oznacza wodór, chlor lub grupe metoksylowa, a R4 oznacza wodór lub grupe metylowa. Sposród tych zwiazków szczegól¬ nie korzystne wlasciwosci wykazuje 2-trójfluoro- metylo-N-/2'metoksyetylo/-N-chloroacetanilid.Innymi szczególnie waznymi zwiazkami umozli¬ wiajacymi uszkodzenie lub wyniszczenie nie tyl¬ ko jedno- i kilkuletnich traw ale takze i waznych chwastów dwuliscieniowych w uprawach soji, bu¬ raków cukrowych, bawelny, lucerny, rzepaku jak i innych roslin uzytkowych, sa zwiazki o ogólnym wzorze 3, w tórym R, R3 i A maja wyzej podane znaczenie podczas gdy R'i oznacza chlor, grupe metoksylowa lub etoksylowa, a R'2 oznacza grupe metylowa lub etylowa.Sposród tych zwiazków jako szczególnie wazne wymienia sie nastepujace: 2- metylo-6-metoksy-N- /2'-metoksyetylo/ N-chloro- acetanilid, 2-metylo-6-metoksy-N - /l/-metoksyprop-2/-ylo/ -N- -chloroacetanilid, 2-metoksy-5-trójfluorometylo-N-/ 2'-metoksyetylo /- -N-chloroacetanilid, 2-metoksy-5-trójfluorometylo- -N-^-etoksyety1© '-N-chloroacetanilid, 2-metoksy-5-trójfluorometylo-N-/l'-metoksyprop-2'- -ylo/-N-chloroacetanilid, . 2-chloro-6-mety]o-N-/2'-metoksyetylo/-N-chloroace- •tanilid, 2-chloro-6-metylo-N-/2'-etoksyetylo/-N-chloroaceta- nilid, 2-chloro-6-metylo-N-/ l'-metoksyprop-2'-ylo /- N - -chloroacetanilid, 2-chloro-6-etylo-N-/ l,-metoksyprop-2,-ylo /-N-chlo¬ roacetanilid, 2-chloro-6-etylo-N-/2'-metoksyetylo/-N-chloroaceta- nilid, 2-metylo-6-etoksy-N-/2'-metoksyetylo/-N-chloroace- tanilid, 2-metylo-6-etoksy- N -/ l'-metoksyprop-2'-ylo/ - N - -chloroacetanilid.Istnieje wiele wariantów metody wytwarzania substancji czynnej stanowiacej zwiazki o wzo¬ rze 1, warunkowanych mozliwoscia zmiany naj- róznorodniejszych etapów reakcji. Przede wszyst¬ kim warianty te dotycza reakcji wprowadzania podstawników do pierscienia fenylowego odpo¬ wiedniej aniliny. Korzystnie przed reakcja z gru- 124 * 4 pa aminowa wprowadza sie najpierw podstawniki oznaczone symbolami od Ri do Rs.Substancje -czynna srodka, Btiuaowifcce, nowe chloroacetanilidy o wzorze 1, wytwarza sie sposo- s bem polegajacym na. poddaniu reakcji N-podsta- wionej aniliny o wzorze 2, w którym R, Ri, R2, R3 i A maja znaczenie jak podane dla wzoru 1, ze zwiazkiem chloroacetylujacym. Y_~< ¦* Zwiazki o wzorze 1 mozna równ^t wytworzyc przez poddanie reakcji aminobenze^U,/podstawio¬ nego wyzej okreslonymi podstawnikami Ri, R2 i R3, z jednym z nizej wymienionych zwiazków, jak np. z 2-chlorowcoacetanolem lub tlenkiem etylenu, w celu wprowadzenia lancucha hydroksyalkilowego —CH«—CH2—OH, albo z 2-chlorowcOp*cfianQlem w celu wprowadzenia lancucha hydroksyalkilowe¬ go o wzorze —(CH3)CH—CH2—OH, albo z 1-chlo- rowcopropanolem-2 lub tlenkiem propylenu dla wprowadzenia lancucha hydroksyalkilowego —CH2—(CHs)CH—OH lub z 3-chlorowcobutanolem- -2 dla wprowadzenia lancucha hydroksyalkilowego —CH(CHs)—CH(CH3)—OH lub z 2-chlorowco-2-me- tylopropanolem dla wprowadzenia lancucha hydro¬ ksyalkilowego o wzorze —C(CH32—CH2—OH, z tym, ze w wyzej okreslonych wzorach okreslenie „chlorowiec" oznacza chlor *lub brom i otrzymane zwiazki o wzorze 5 poddaje sie nastepnie chloro- acetylowaniu a mianowicie zwlaszcza bezwodni¬ kiem lub halogenkiem kwasu chlorowcooctowego i nastepnie eteryfikuje sie wolna grupe wodoro¬ tlenowa za pomoca alkoholu o wzorze R—OH, w którym H ma znaczenie jak we wzorze 1, w kwa¬ sowym srodowisku, zwlaszcza kwasu solnego lub siarkowego, w lagodnych warunkach wedlug ogól- nie znanego sposobu. • Reakcje mozna prowadzic ewentualnie w srodo¬ wisku obojetnego wobec reagentów rozpuszczalni¬ ka lub rozcienczalnika, takiego jak alifatyczne, aromatyczne lub chlorowcowane weglowodory, ta- 4o kie jak benzen, toluen, ksyleny, eter naftowy, chlorobenzen, chlorek metylenu, cBlorek etylenu, chloroform, eter i zwiazki typu eteru, jak eter dwu- etylowy, dioksan, tetrahydrofuran; nitryle jak acetonitryl; N,N-dwualkilowane amidy, jak dwu- 45 metyloformamid; a dalej dwumetylosulfotlenek jak i mieszaniny tych rozpuszczalników ze soba.Jako odpowiedni srodek chloroacetylujacy sto¬ suje sie zwlaszcza bezwodnik kwasu chlorooctowe¬ go i halogenki kwasu chlorooctowego, jak chlorek 50 chloroacetylu.^ Reakcje mozna jednak prowadzic równiez i z kwasem chlorooctowym, jego estrami lub amidami. Reakcje prowadzi sie w temperatu¬ rze 0—200°C, a korzystnie w temperaturze 20— —100°C. W niektórych przypadkach, a zwlaszcza 55 przy stosowaniu halogenków chloroacetylu, chlo- roacetylacje prowadzi sie w obecnosci srodka wia¬ zacego kwas, takiego jak trzeciorzedowe aminy, jak trójalkiloaminy, np. trójetyioamina, pirydyna i zasady pirydynowe lub nieorganiczne zasady, 60 takie jak tlenki, wodorotlenki, wodoroweglany i weglany metali alkalicznych i metali ziem alka¬ licznych. Jako srodek wiazacy kwas mozna poza tym stosowac kazda aniline o wzorze 4, która w tym przypadku nalezy uzyc w nadmiarze. 65 Niektóre ze zwiazków wyjsciowych o wzorze 498124 6 i ich odpowiednie pochodne hydroksyalkilowe o wzorze 5 (wzór 4, w którym R=H) sa zwiazka¬ mi znanymi, np. z opisu- patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 2381071 1 2739943 jak i publikacji w Am. Soc. 84, 734 i Buli. Soc.Chim. France 1962, 303 i 1965, 2037. Te zwiazki jak i nieopisane w literaturze zwiazki wyjsciowe o ogólnym wzorze 1 mozna latwo wytworzyc we¬ dlug specyficznych metod, jak np.: a) przez poddanie kondensacji odpowiedniej po¬ chodnej aniliny o wzorze 6, w którym Ri, Es i Rs maja wyzej podane znaczenie, ze zwiazkiem kar- bonylowym o wzorze 7, w którym symbole Rb, Re i R? oznaczaja atomy wodoru lub grupy metylo¬ we, ale razem zawieraja nie wiecej jak 2 atomy wegla, podczas gdy R ma znaczenie takie jak po¬ dane dla wzoru 1 i równoczesne lub nastepne ka¬ talityczne uwodornienie otrzymanego zwiazku azo- metinowego o ogólnym wzorze 8, albo b) przez poddanie reakcji odpowiedniej aniliny o wzorze 6, w której symbole Ri, Rs i Rs maja znaczenie, jako podane dla wzoru 1, za zwiazkiem Substancje czynne srodka wedlug wynalazku sa zwiazkami stabilnymi, wykazujacymi bardzo do¬ bre wlasciwosci chwastobójcze wobec roslin tra¬ wiastych jak chwastnica i rosliny prosowate z ga¬ tunku setaria, digitaria, rotboellia itp., jak i wo¬ bec traw, takich jak z gatunku* lolium i wobec licznych chwastów dwuliscieniowych, jak amarant- hus, sesbania, chryzanthemum i pomoca, sinapis, sulfonowa sie patentowym nr 869083. jest oczywiste, ze znany jest jeszcze szereg in¬ nych metod wytwarzania zwiazków- wyjsciowycli o wzorze 4, z odpowiednio podstawionych anilin.Aniliny o wzorze 6, sa albo oipsane w literatu¬ rze albo sa zwiazkami nowymi, które mozna wy¬ tworzyc stosujac ogólnie znane metody.- Zwiazki wyjsciowe lub produkty posrednie dla wytwarzania zwiazków o'wzorze 1, sa np. zwiaz¬ kami o ogólnym wzorze 4, w którym znaczenie, podstawników oraz temperature wrzenia poszcze¬ gólnych zwiazków okreslona symbolem t.wrz. wy¬ mieniono w tablicy I.Tablica I R1 i Cl Cl CHsO— CHsO— CHsO— CHsO— CHsO— CHsO— Cl CFs x CFs CHsO— CHsO— CHsO— CHsO— Cl C2H5O— Cl C2H5O— C2H5O— Cl 1 CHsO— , f CHsO-- CHsO— F R, 2 ~~ CHs CHs H H H H H H H H H CHs CHs H H H H H H < H CHs H H H H Ri j | ' "1 | H H —CHs —CHs —Cl —Cl ¦, 3—CL 3—CL —CFs H '¦¦H * H H —CFs —CFs 1 H H H H H H H H H H A '¦' ' *-¦' "" 4~~ —CH2—CH2— —CH2—CH2— —CHt—CH2— —CH(CHs)—CH2— —CH2—CH2— —CH2—CH2— —CHj—CH2— —CH2—CH2— —CH2—CH2— —CH2—CH2— —CH2—CH2— —CH2—CH2— —CH(CHs)—CH2— N—CH2-^CH2— —CH2—CH2— —CH2—CH2— —CH2-^CH2—" —CH(CHs)—CH*— —CH2—CH2— —CH(CHs)—CH2— —CH(CHs)—CH2— —CH2—CH2— —CH2—CH2— CH(CHs)—CH2— —CH2—CH2— R C2H5 CHs CHs CHs.CHs [ C2H5 CHs C2H5 C2H5 CHs C2H5 CHs CHs | CHs C2H5 CHs C2H5 C2H5 CHs C2H5 C2H5 CHs C2H5 C2H5 CHs t. wrz. °C/toi * 75—77°/0,3 . . 82—88°A),2 105°/0,3 85°/0,001 113—119°/0,4 120—130°/0,4 110—110°/0,8 112—115°A),9 80—85°/0,001 45°A),005 68°/0,001 65—67^/0,03 68—71°/0,001 110°/0,5 99°A),6 80°/0,5 k 114—116°/0,5 75°/0,2 85°/0,15 95°/0,5 82°/0,3 80—81°/0,2 98°/0,4 85°/0,2 76—83°/0,3 o ogólnym wzorze I—A—OR, w którym A i R maja znaczenie takie jak podano we wzorze 1, a Y oznacza atom chlorowca lub inna reszte kwa¬ sowa a zwlaszcza reszte alkilosulfónowa lub ary- losulfonowa. ^ Zwiazki o wzorze Y—A—CR- w którym Y ozna¬ cza reszte kwasu benzenosulfonowego sa opisane np. w Can. J. Chem. 33, 1207, a z reszta tózylo- 60 69 galium, pastinaca nie powodujac przy tym zadnego uszkodzenia upraw roslin uzytkowych, takich jak np. soja, lucerna, sloneczniki, groch, bawelna, ku¬ kurydza, buraki cukrowe, trzcina cukrowa z ga¬ tunku brassica, jak rzepak i kapusta; jak rów¬ niez i zbóz wszelkich -gatunków, jak jeczmien i pszenica lub suchej — albo wodnej uprawy ry¬ zu, oraz uszlachetnionych upraw sorgo.98124 Substancja czynna mozna stosowac zarówno przed- jak i po wzejsciu roslin oraz chwastów i niepozadanych traw, ale korzystnie stosuje sie ja zwlaszcza po wzejsciu roslin w ilosciach rzedu 0,1—10 kg na 1 hektar, z tym, ze przy zastosowa- 5 niu przed wzejsciem roslin osiaga sie juz daleko idace wyniszczenie chwastów po zastosowaniu 0,25 kg substancji czynnej na 1 ha. W celu za¬ bezpieczenia sie przed wzrostem chwastów na wa¬ lach kolejowych, na terenach instalacji fabrycz- io nych, ulic itp., stosuje sie zazwyczaj do 10 kg sub¬ stancji czynnej na 1hektar. r Substancja czynna o wzorze 1, wykazuje poza tym równiez i wlasciwosci regulacji wzrostu, po¬ wodujac np. w przypadku traw (np. w uprawach 1B darni) opóznienie wzrostu wzdluznego i zwieksze¬ nie rozkrzewiania sie* Rozwój chwastów ulegaja¬ cych silnemu i szybkiemu wysiewaniu zostaje za¬ hamowany juz po ich wykielkowaniu i wzejsciu i w ten sposób za pomoca srodka wedlug w^ra- * lazku chwasty te zostaja usuniete z uprawy roslin uzytkowych.Acylowane aminy o wzorze 1, wykazuja równiez i dzialanie defoliacyjne i moga byc dlatego stoso¬ wane do opóznienia kwitnienia. * Przedstawione substancje czynne z reguly wply¬ waja korzystnie na zdolnosc roslin do odkladania zapasów, tak wiec np. niektóre ze zwiazków o wzo¬ rze 1 podwyzszaja wzrost zawartosci cukru w bu¬ rakach cukrowych i trzcinie cukrowej lub skrobi 30 w ziemniakach albo tluszczu w soji lub w orze¬ chach ziemnych.Jak juz uprzednio wspomniano, chwastobójcze chlorowcoacetanilidy znane sa z literatury. T^ zna¬ ne zwiazki albo zawieraja w pierscieniu fenylo- 35 wym, korzystnie w polozeniu orto, zawsze jedna wysokoczasteczkowa reszte alkilowa (ca najmniej o 2 atomach wegla, korzystnie III-rzed-alkil, jak we francuskim opisie patentowym nr 1337529) i/lub tylko jedna grupe alkoksymetylowa przy atomie 40 azotu (opis patentowy St. Zjedn. Ameryki nr 3 547 620).Wedlug pogladów podanych w znanym pismien¬ nictwie stwierdza sie, ze chlorowcoacetamilidy nie sa stabilne, jesli nie zawieraja podstawnika o co 45 najmniej 2 atomach wegla ^w polozeniu orto piers¬ cienia fenylowego przy czym jednoczesnie podaje sie, ze aktywnosc N-alkoksymetylowych pochod¬ nych w kazdym przypadku przewyzsza aktywnosc odpowiednich N-alkoksyetylo- i N-alkoksypropylo- 5* pochodnych (opis patentowy St. Zjedn. Ameryki nr 3547620, przyklad 85).Z powyzszych danych pismiennictwa oczywiste jest dla kazdego fachowca, ze N-podstawione chlor rowcoacetanilidy, które zawieraja grupy alkoksylo- 55 we zwiazane z atomem azotu anili^du poprzez dwu¬ czlonowy lancuch nie moga miec praktycznego znaczenia jako substancje chwastobójcze, niezalez¬ nie od tego, czy zawieraja one zamiast grup alki¬ lowych jako podstawników pierscienia fenylowego 60 grupy inne, usytuowane w polozeniu meta do gru¬ py aminowej.Dlatego nie mozna byk zupelnie przewidziec* ze substancja czynna srodka wedlug wynalazku charakteryzujaca sie odmienna budowa struktural- *? na od budowy N-alkoksymetylochloroacetanilidów, wskazywanej w opisie patentowym St. Zjedn.Ameryki nr 3547620, jako warunkujacej korzystne oddzialywanie/ moze przewyzszac te znane zwiaz¬ ki zarówno pod wzgledem zdolnosci zwalczania chwastów jak i stabilnosci, niezaleznie od tego, ze zawiera ona inaczej podstawione grypy w piers¬ cieniu fenyIowym< Wytwarzanie srodka wedlug wynalazku jest zna¬ ne dla fachowca i dokonywane jest w znany przez sie sposób, polegajacy na dokladnym zmieszaniu i zmieleniu substancji czynnej o ogólnym wzo¬ rze 1, razem z odpowiednim nosnikiem ewentuaK nie przy dodaniu obojetnych wobec substancji czynnej srodków dyspergujacych i rozpuszczalni¬ ków. Srodek mozna wytwarzac w postaci naste¬ pujacych preparatów: Preparatów stalych: srodki do opylania, srodki do rozsiewania, granulaty, granulaty zaopatrzone w otoczke, granulaty'napawane i granulaty jed¬ norodne; Koncentraty substancji czynej do wytwarzania zawiesin w wodzie, proszki do spryskiwania, pa¬ sty, emulsje; Preparaty ciekle: roztwory.Ponizej podano sklad i sposoby wytwarzania poT szczególnych preparatów: Granulat. Dla wytworzenia 5% granulatu stosu¬ je sie nastepujace substancje: czesci wagowych substancji czynnej o wzorze 1 0,25 czesci wagowych epichlorohydryny 0,25 czesci wagowych eteru cetylopoliglikolowego 3,50 czesci wagowych glikolu polietylenowego 91 czesci wagowych kaolinu (wielkosc ziarna 0,3—0,8 mm) ( Substancje aktywna miesza sie z epichlorohydry- na i rozpuszcza w 6 czesciach acetonu, po czym do roztworu dodaje sie glikolpolietylenowy i eter cetylopoliglikolowy. Otrzymany roztwór natryskuje sie na kaolin i rozpuszczalniki odparowuje pod zmniejszonym cisnieniem.Pro.-zck do spryskiwania. Dla wytworzenia a) 50%, b) 25% i c) 10%-ego proszku do spryskiwa¬ nia stosuje sie nastepujace skladniki: a) 50 czesci wagowych substancji czynnej o wzo¬ rze 1, np. 2-metoksy-6-metylo-N-/2'-metoksy- ety'o/-N-chl oroacetanilidu czesci wagowych dwubutylonaftylosulfonianu sodu : J 3 czesci wagowych kondensatu kwasu naftylo- sulfonowego sulfofenolu i formaldehydu 3:2:1 czesci wagowych kaolinu 22 czesci wagowych kredy z Szampanii b) 25 czesci wagowych substancji czynnej o wzo¬ rze 1 czesci wagowych soli sodowej oleilometylo- taurydu 2,5 czesci wagowych kondensatu kwasu nafta- lenosulfonowego z formaldehydem 0,5 czesci wagowych karboksymetylocelulozj czesci wagowych krzemianu potasowo-glino¬ wego (obojetnego) 62 czesci wagowych kaolinu " c) 10 czesci wagowych substancji czynnej o wzo¬ rze 1 :¦¦-¦¦9 3 czesci wagowe mieszaniny soli sodowych siar¬ czanów alkoholi z kwasów tluszczowych czesci wagowych kondensatu kwasów naftale- nosulfonowych z formaldehydem 82 czesci wagowych kaolinu Wyzej wymienione substancje czynne nanosi sie na odpowiedni nosnik (kaolin i kreda) a nastepnie miesza sie i miele. Otrzymuje sie proszek do spry¬ skiwania o wyjatkowej zwilzalnosci i pylistosci.Z proszków tego rodzaju po zmieszaniu z woda mozna otrzymac zawiesine o kazdej zadanej kon¬ centracji.Pasty. Dla wytworzenia 45°/o pasty stosuje sie nastepujace skladniki: —50 czesci wagowych substancji czynnej o wzo¬ rze 1 czesci wagowych glinokrzemianu sodu 14 czesci wagowych eteru cetylopoliglikolowe- go z 8 molami tlenku etylenu 1 czesc wagowa eteru oleilopoliglikolowego ¦¦¦¦¦¦' z 5 molami tlenku etylenu 2 czesci wagowe oleju wrzecionowego czesci wagowych glikolu polietylenowego 38—18 czesci wagowych wody W odpowiednich urzadzeniach miesza sie doklad¬ nie i miele substancje czynna z podanymi sklad¬ nikami. Otrzymuje sie paste, z której pó rozcien¬ czeniu woda mozna uzyskac zawiesiny o dowol¬ nym stezeniu substancji czynnej.Koncentrat emulsyjny. Dla wytworzenia 20—30*/o koncentratu emulsyjnego stosuje sie nastepujace skladniki: —30 czesci wagowych substancji czynnej o wzo¬ rze 1, np. 2-trójfluorometylo-N-/2--metoksy- etylo/-N-chloroacetanilidu czesci wagowych mieszaniny nonylofenolo- polieksyetylenu z dodecylobenzenoaulfonia- nem wapnia czesci wagowych 3,5,5-trójmetylo-2-cykTo- heksenonu-1 40—30 czesci wagowych dwumetyloformamidu Wymienione skladniki miesza sie starannie i uzyskuje koncentrat z którego po rozcienczeniu woda mozna sporzadzic emulsje o dowolnym ste¬ zeniu substancji czynnej. Emulsje te sa odpowied¬ nie do zwalczania chwastów w uprawach roslin.Wynalazek ilustruja nizej podane przyklady, z których przyklady I—III wyjasniaja sposób wy¬ twarzania nowej substancji czynnej srodka, jak i podaja wlasnosci fizyczne wytworzonych zwiaz¬ ków, a przyklady IV—VI ilustruja wyniki badan aktywnosci substancji czynnej. Temperatury po¬ dane sa w stopniach Celsjusza.Przyklad I. A. Roztwór 1530 g (10,8 mola) 2-chloro-6-metyloaniliny z 1320 g (5,4 mola) estru (2-etoksyetylowego) kwasu p-toluenosulfonowego w 2200 ml toluenu utrzymuje sie w stanie wrzenia pod chlodnica zwrotna w ciagu 20 godzin, po czym roztwór odparowuje sie pod obnizonym cisnieniem, a uzyskany osad traktuje eterem. Nastepnie osad odsacza sie, przesacz odparowuje i otrzymana olei¬ sta pozostalosc oczyszcza za pomoca frakcjonowa¬ nej destylacji pod obnizonym cisnieniem. Zadany produkt, 2-chloro-6-metylo-N-/2-etoksyetyla/-anili- na destyluje w temperaturze 80—88°C przy 0,3 tor.B). Roztwór 21,3 g (0,1 mola) 2-chloro-6-metylo- -N-/2-etoksyetylo/aniliny w 70 ml absolutnego ete¬ ru zadaje sie 10,6 g (0,1 mola) bezwodnego wegla¬ nu sodu. Do otrzymanego roztworu, energicznie s mieszajac, wkrapla sie roztwór 11,3 g (0,1 mola) chlorku chloroacetylu w 30 ml absolutnego eteru w ten sposób aby mieszanina reakcyjna utrzymy¬ wala sie w stanie lagodnego wrzenia. Po zakon¬ czeniu wkraplania miesza sie dalej jeszcze w cia- gu 14—16 godzin w temperaturze pokojowej, po czym mieszanine zadaje sie 100 ml wody i oddzie¬ lona faze wodna ekstrahuje 200 ml eteru. Pola¬ czone ekstrakty eterowe przemywa sie woda, suszy siarczanem sodu, saczy, odparowuje i otrzymuje praktycznie w ilosciowej wydajnosci 2-chloro-#- -metylo-N-/2'etoksyetylo/-chloroacetanilid w posta¬ ci czerwonawo-zóltego oleju o n * = 1,5373. Zwia¬ zek ten ma budowe zwiazku o wzorze 9, który w tablicy II oznaczano jako zwiazek 2.Przyklad II. A) 48,0 g (0,3 mola) o-aminoben- zenotrójfluorku w 150 ml toluemi poddaje sie reak¬ cji z 94,5 g (0,15 mola) estru (metoksyetylowego) kwa¬ su p-toluenosulfonowego wedlug sposobu opisanego w przykladzie I. Zadana 2-trójfluorometylo-N-/2- -metoksyetylo/-aniline otrzymuje sie w postaci frak¬ cji o temperaturze wrzenia 45°C przy 0,005 tor. - B) 10,1 g (0,046 mola) aniliny, opisanej jwjtfei,, w punkcie A), w 100 ml eteru poddaje sie acylo- waniu 3,7 ml (0,46 mola) chlorku chloroacetylu w obecnosci 4,9 g (0,046 mola) wody. Warunki.Reakcje i dalsze warunki procesu sa takie, jak opisane w przykladzie I.Otrzymany surowy 2-trójfluorometylo-N-/2'-me- toksyetyloZ-chloroacetanilid oczyszcza sie za pomo¬ ca destylacji pod obnizonym, cisnieniem; tempera¬ tura wrzenia 135°C przy 0,7 tor.Otrzymany zwiazek okresla wzór 10.Przyklad III. A- Wedlug sposobu opisanego 40 w przykladzie I poddaje sie reakcji 17,5 g (0,128 mola) 6-metylo-o-anizydyny w 100 ml toluenu, z 112 g (0,064 mola) estru (2-metoksyetylowego) kwasu p-toluenosulfonowego. Otrzymuje sie 17,3 g surowego produktu, który oczyszcza sie za pomoca 45 frakcjonowanej destylacji pod obnizonym cisnie¬ niem uzyskujac 2-metoksy-6-metylo-N'-/2'-meto- ksyetylo/-aniline o temperaturze wrzenia 65—67°C przy 0,03 tor.B) Zawiesine 11,08 g (0,0102 mola) sody w roz- 50 tworze 2,0 g (0,0102 mola) 2-metoksy-6-metylo-N- -/2'-metoksyetylo/-aniliny w 50 ml eteru poddaje sie reakcji z 0,815 ml (0,0102 mola) chlorku chlo¬ roacetylu w warunkach opisanych w przykladzie I.Otrzymany 2-metoksy-6-metylo-N-/2'-metoksyety- 55 lo/-chloroacetanilid oczyszczony za pomoca destyla¬ cji pod obnizonym cisnieniem wrze w temperatu¬ rze 145°C przy 0,15 tor, a topnieje w temperaturze 59—61°C. Zwiazek ten okresla wzór 11.W tablicy II wymieniono znaczenie podstawni- ao ków Ri—Rs i A dla dalszych wytworzonych zwiaz¬ ków o wzorze 2. W tablicy tej symbol t.pl. oznacza temperature plyniecia zwiazku, a t.wrz. oznacza temperature wrzenia.' Przyklad IV. Zwalczanie chwastów z gatun- 65 ku prosowatych i innych niepozadanych traw w11 98124 12 Tablica I I Zwia¬ zek nr 1 1 1 2 3 4 6 7 8 9 •j 11 12 13 14 Ri ; ' T " Cl Cl CH,Ó— CH.O— CH,0— CHtO— CH.O— C,H.O- CH.O- CHtO— CH.O— CF, CF, CF, CF, R. ~~ ~3 0 CH, CH, CH, CH, CH, C,HB C,H6 CH, CH, H H H H H ¦ H K 4 H H H H H H H H H —CF, —CF, H % H 3—CH.O— —CHsO— —A—OR ^ ~~5 —CH,—CH,—O—CH, —CH,—CH,—O—C,HV —CH,—CH,—O—CH, —CH,—CH,—O—C,H5 —CH/CH,/—CH,—O— —CH, —CH,—CH,—O—CH, —CH/CH,/—CH,—O— —CH, —CH,—CH,—O—CH, —CH/CH,/—CH,—O—CH, —CH,CH,—OCH, —CH,—CH,—OC,H5 —Crf2—CHa—OCH, —CH,—CH,—OC,H5 —CH,—CH,—O—CH, " —CH,—CH,—O—CH, btaic fizyczne ""* t. pl. 45—48° n» 1.5373 t. pl. 59—61° t. pl. 62—65° t. wrz. 143°/0,2 tor t. pl. 64—66° t. pl. 66—68° t. wrz. 142—146° t. wrz. 145—150° /0,2 tor. t. pl. 74—76° t. pl. 55—56° t. wrz. 135° /0,7 tor t. wiz. 88—91°/ /0,001 tor t. pl. 63—66° t. pl. 72—75° uprawach roslin uzytkowych przed ich wzejsciem.Po uplywie 1 dnia od wysiania badanych roslin do doniczek, powierzchnie gleby spryskano roz¬ cienczona wodna zawiesina substancji czynnej sto¬ sujac w poszczególnych badaniach nastepujace ste¬ zenia substancji czynnej w przeliczeniu na 1 hektar: 2 kg, 1 kg i 0,5 kg Doniczki utrzymywano w tem¬ peraturze 22—25°C przy okolo 70Va wilgotnosci wzglednej powietrza. Po uplywie 28 dni dokonano oceny wyników wedlug nastepujacej skali ocen: 9 = rosliny nieuszkodzone (takie jak kontrolne) "¦ 1 = rosliny obumarle 8—2 *= stopnie posrednich uszkodzen — = nie badane.Uzyskane wyniki przedstawiono w tablicy III.Z uzyskanych wyników jest widoczne, ze sub¬ stancja czynna srodka wedlug wynalazku zastoso¬ wana w bardzo niskich ilosciach 0,5 kg/l hektar umozliwia zniszczenie niepozadanych traw a zwla¬ szcza trudno zniszczalnych traw z gatunku pro- sowatych bez jakiegokolwiek, szacowalnego uszko¬ dzenia roslin uzytkowych.Przyklad V. Wanny z syntetycznego tworzy¬ wa o wymiarach 30 cm X 50 cm i 30 cm glebokosci wypelnione srednio ciezka ziemia uprawna. Kazde z wysianych na powierzchnie gleby nasion przy¬ kryto okolo 2 cm warstwa ziemi i zwilzono, po czym w ciagu 24 godzin spryskano glebe zawie¬ sina substancji czynnej, stosujac stezenie substan¬ cji czynnej odpowiadajacej 1 kg, 0,5 kg, 0,25 kg, i 0,125 kg na 1 hektar. Naczynia utrzymywano w temperaturze 22—25°C przy okolo 70% wzglednej wilgotnosci powietrza. 45 95 60 Jako zwiazki porównywane uzyto chlorowcoace- tanilidy wymienione w opisie patentowym St.Zjedn. Am. nr 3547620: Zwiazek A = 2,6-dwuetylo-N-/metoksymetylo/-chlo- roaeetanilid (produkt handlowy) Zwiazek B = 2,6-dwuetylo-N-/2'-butoksyetylo/-chlo- roacetanilid. • Po uplywie 20 dni dokonano oceny wyników okreslajac procentowo uszkodzenie badanych ro¬ slin. Wyniki przedstawiono w tablicy IV. Zakres silniejszych uszkodzen byl bardziej zróznicowany niz zakres uszkodzen srednich lub znikomych.Przyklad VI. Hamowanie wzrostu traw (po wzejsciu). W doniczkach z syntetycznego tworzywa wypelnionych mieszanka ziemi—torfu—piasku wy¬ siano nasiona traw lolium perenne, poa pratensis, festuca ovina i dactylis glomerata. Po uplywie 3 tygodni wzeszle rosliny przycieto do wysokosci okolo 4 cm od powierzchni gleby i w dwa dni póz¬ niej spryskano je wodna zawiesina do spryskiwa¬ nia substancji czynnej o wzorze 1. W przeliczeniu, ilosc substancji^ czynnej odpowiadala 5 kg substan¬ cji na 1 hektar. Po uplywie 14 dni od zabiegu okreslono wzrost traw wedlug nizej podanej linio¬ wej skali ocen: Ocena 1 = silne zahamowanie (roslina nie urosla od zabiegu) Ocena 9 = nie stwierdzono zahamowania wzrostu (wzrost normalny, jak roslin kontrolnych) Sposród badanych substancji czynnych bardzo silne hamowanie wzrostu (oceny 1 do 3) wykazaly zwiazki nr 1, 3, 4, 6, 10, 12, 13, 14, 15.98 124 oSjog BDIU3ZSJ Bf°S BUpM.Bg Bzp^jnyjn^j 3MOJ5frtD i^Bing UUISDW] BnjBJ BU3Ay uini|oq snin^adoiY sru^dX3 Bijpoqwoi i BIJBll§TQ BTJB}9g BOJlpOUIlpg BIUBMOSOJSBZ ?SO]J JU 5pZBIAV£ 1 | 1 1 Q^O\ O^^HHriMOOa v£ooor^ooas| i i i i o o a^ o* o ^ hMOooMaa^a^oso 000000000\ONOOOOOm'OON<^C'vO' LO00OI 1 1 1 1 1 1 1 lONO^ON ^O^hOOO^hOO^^t^O^^O^ oo a or-ooooooooovot^ooovos*o< t-i CS ro | I I I 1 l-l-HT-icSOOOoo NrSTt^Mnn 1 1 1 -«s* 1 1 N«« 1 1 1 o" o" o" o" o" "- CS t-h CO <^ T—1 115 98 124 16 Tablica IV Zwiazek nr 2 1 A B § t Ilosc zastoso AS/ha w kg 1 ' 0,5 0,25 0,125 1 0,5 0,25 0,125/ 1 0,5 0,25 0,125 1 0,5 0,25 0,125 1 ab Digitaria san 100 100 100 98 100 100 100 98 \ 98 98 75 60 85 0—35 0—35 u c Lolium pere 100 100 - 95 90 100 98 98 85 100 98 98 75 75 60 0—35 0—35 Bromus tect. 98 95 85 60 100 100 95 90 95 90 60 0—35 0—35 0—35 0—35 0—35 | Sorgo (sorgh almum) 100 98 95 90 100 98 98 95 90 85 75 0—35 75 60 0—35 0—35 bJD U Echinochlos 100 100 100 98 100 100 100 98 100 95 * 90 85 98 98 75 cd Setaria italic 100 100 98 98 100 100 100 98 100 100 98 95 98 85 0—35 Soja 0 0 0 0 0 0 0 0. 0 0 0 0 0 0 0 0 Bawelna 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kukurydza 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 H3 W 13 'a d a-0-0-0=0 3asa 9 J?ZM 2iJ 'a Z J?ZM 102H0-03 EH0-0-H0-H3- U LJ0 !« 102H0-00 =v ^ v^ WI86 PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek do regulacji wzrostu i rozwoju roslin, zawierajacy substancje czynna z nosnikiem i/lub rozrzedzalnikiem znamienny tym, ze jako substan¬ cje czynna zawiera zwiazek o wzorze 1, w którym A oznacza niepodstawiony lancuch etylenowy lub lancuch etylenowy podstawiony jedna grupa me¬ tylowa albo dwoma grupami metylowymi, Rt oznacza atom fluoru, chloru, grupe metoksylowa, U 40 etoksylowa lub trójfluorometylowa, R2 oznacza atom wodoru, grupe metylowa, etylowa lub izopro- pylowa, Ra oznacza podstawnik umiejscowiony w jednym z dwóch polozen meta w stosunku do gru¬ py aminowej, taki jak atom wodoru, chloru, grupa metylowa, metoksylowa lub trójfluorometylowa, podczas gdy R oznacza grupe metylowa lub etylo¬ wa, z tym, ze co najmniej jeden z podstawników okreslonych -symbolem R2 i R3 oznacza rózny od atomu wodoru, wyzej wymieniony podstawnik, je¬ sli Ri oznacza grupe metoksylowa lub etoksylowa.s jpzm a HO-V-HN 'a c 3y ^jpzm J=x ao-v-HN 10*H0-03 ao-v w J?ZM 132H3-03 £H00JH0-H3 Of J?ZM 102HO-00^ ;nj " ' '" £ho «H00WH3 'JO T3^3^ M s 2 , z y^-^j SH*00-H3-* PL