Wagon do pomiaru nawierzchni i sposób przeprowadzania pomiarów i/lub kontroli stanu nawierzchni kolejowej zwlaszcza polozenia i stanu toru Przedmiotem wynalazku jest wagon do pomiaru nawierzchni i sposób przeprowadzania pomiarów i/lub kontroli stanu nawierzchni kolejowej, zwlasz¬ cza polozenia i stanu toru, za pomoca co najmniej jednego statywu mierniczego, umieszczonego prze¬ waznie pod rama podwozia wagonu.Takie wagony pomiarowe maja jak wiadomo te zalete, ie przy pomiarach parametrów toru jest wy¬ kluczony wplyw ruchów wlasciwej ramy podwozia wagonu.Celem wynalazku jest za pomoca takiego wagonu zwiekszenie mozliwosci dokonywania wiekszej licz¬ by pomiarów oraz polepszenie przy tym dokladnos¬ ci odczytu róznych wartosci zmierzonych i parame¬ trów. Nalezy to osiagnac dzieki temu, ze odbiór tych wartosci zmierzonych i parametrów odbywa sie sa¬ moistnie, tylko za pomoca statywów mierniczych, bez udzialu w tym skrzyni wagonu, przy czym od¬ biór ten dotyczy prawie wszystkich parametrów, miarodajnych dla stanu nawierzchni.Dalszym celem wynalazku jest wykorzystanie do odbioru parametrów, charakterystycznych dla polo¬ zenia toru i stanu nawierzchni, mozliwie mocnych i dokladnie wspóldzialajacych z torem organów, przy uwzglednieniu jednak przy tym optymalnie malej liczby tych organów. Moze to byc osiagniete dzieki temu, ze rózne organy pomiarowe i odbior¬ cze spelniaja funkcje podwójna i wieloczynnoscio¬ wa. Mysla przewodnia wynalazku jest wiec mozli¬ wosc wykonywania nadzwyczaj duzej liczby zadan 10 15 25 30 zwiazanych z ocena stanu nawierzchni przy zasto¬ sowaniu stosunkowo nielicznych i prostych organów mierniczych i. odbiorczych.Zadania te rozwiazuje sie zgodnie z istota wyna¬ lazku dzieki temu, ze w kierunku wzdluznym toru sa umieszczone jedne za drugimi, w pewnej od sie¬ bie odleglosci, co najmniej dwa statywy miernicze, niezaleznie od ramy podwozia, szczególnie pod wzgledem pomiarów technicznych, oraz przewidzia¬ ne sa organy miernicze, za pomoca których ustalane jest polozenie tych statywów mierniczych lub zmiany ich polozenia wzgledem siebie a takze w sto¬ sunku do toru oraz podawane sa wynikajace stad parametry nawierzchni Jak wynika z dalszej czesci opisu, w której wyjas¬ niona jest blizej istota wynalazku, korzystny wynik osiaga sie przez zastosowanie odpowiednio uksztal¬ towanych i umieszczonych blisko siebie, jeden za drugim statywów mierniczych, umozliwiajacych w mniejszym lub wiekszym zakresie bezposredni po¬ miar i odbiór prawie wszystkich parametrów swiad¬ czacych o stanie toru.Konstrukcja statywów mierniczych jest, jak juz wspomniano, niezalezna pod wzgledem techniki poy miarowej, bez wzgledu na zmiane polozenia ramy podwozia, spowodowana dociskami do niego kól wa¬ gonu, mogacych zmieniac wielkosc mierzonych pa¬ rametrów toru.Aby móc wykonac te zadania, statywy miernicze umieszczone korzystnie ciasno obok siebie sa dwu- 7261272612 osiowe oraz posiadaja podatna rame, skladajaca sie z polaczonych ze soba przegubowo czesci, która umozliwia skrecenie toru z przylegajacymi do niego stale kolami bieznymi. Dzieki temu ustalone sa przez statywy miernicze wielkosci geometryczne to¬ ru nie tyle ze wzgledu na polozenie ramy podwozia, ile ze wzgledu na wzajemne polozenie tych staty¬ wów. Rama podwozia moze byc jednak zblizona we wszystkich przypadkach jako baza wyjsciowa do ustalania wielkosci pomiarów obu statywów mier¬ niczych, a wartosci pomiarów ustalone przez oba statywy miernicze moga byc takze w tym przypadku zblizone do siebie. Dokladnosc i dopuszczalnosc ustalania wartosci pomiarów i ich wykorzystania jest tym wieksza, im blizej sa umieszczone obok siebie oba statywy miernicze. Najkorzystniej sa one umieszczone bezposrednio jeden za drugim pod ra¬ ma podwozia wagonu pomiarowego.Osie niosace rame podwozia wagonu do pomiaru nawierzchni sa umieszczone najkorzystniej pomie¬ dzy obydwiema osiami poszczególnych dwuosiowych statywów mierniczych. W niektórych przypadkach moze byc takze zastosowany inny uklad tych sta¬ tywów, na przyklad pomiedzy osiami ramy podwo¬ zia lub na zewnatrz tych osi. Nieznaczna odleglosc osi umieszczonych na zwróconych do siebie na bo¬ kach czolowych obu statywów mierniczych przynosi te korzysc, ze zmiany polozenia obu statywów mier¬ niczych moga byc ze wzgledu na bliskosc ich osi zmierzone szczególnie latwo i bardzo dokladnie.Wazne jest równiez ponadto dla pomiaru szerokosci toru, co zostanie jeszcze wyjasnione w dalszej czes¬ ci opisu, utrzymanie mozliwie niewielkiej odleglosci sasiadujacych ze soba osi obu statywów mierniczych, aby nie wplywalo to ujemnie na dokladnosc pomia¬ ru i aby mozliwe bylo wyeliminowanie dlugich or¬ ganów mierniczych.Kazdy z dwóch statywów mierniczych stanowi baze odniesienia, przeto odleglosc obu osi kazdego statywu nie powinna byc zbyt mala. Z drugiej jed¬ nak strony dla niektórych pomiarów konieczne sa osie, które powinny byc polozone obok siebie mozli¬ wie bardzo blisko. Dlatego tez zgodnie z dalsza ce¬ cha znamienna wynalazku osie znajdujace sie na zwróconych do siebie bokach czolowych statywów mierniczych posiadaja miedzy soba mniejsza odle¬ glosc niz osie nalezace do podobnego statywu mier¬ niczego, stanowiacego baze odniesienia.Jezeli statywy miernicze musza stanowic wlasci¬ wa baze odniesienia przy wspóldzialaniu z torem, po którym sie tocza, lub musza byc one umieszczo¬ ne na szynie mierniczej toru, to wówczas co naj¬ mniej poszczególne osie tych statywów sa wyposa¬ zone w cylindryczne kólka oporowe i sa dociskane z boku naprzemian do jednej lub do drugiej szyny toru, aby stworzyc z jednym lub z drugim ciagiem szyny baze odniesienia zwiazana z torem.Poszczególne parametry stanu nawierzchni moga byc mierzone i ustalane za pomoca zamierzonych naprezen o regulowanej wielkosci i przez dokony¬ wanie pomiarów zmian ksztaltu wynikajacych z ta¬ kich naprezen lub z innych reakcji. Wedlug dalszej cechy znamiennej wynalazku co najmniej poszcze¬ gólne osie statywów mierniczych i/lub, ramy podwo¬ zia sa tak uksztaltowane, aby mogly one wywierac na tor docisk w dól i/lub w bok o regulowanej i wymierzalnej wielkosci.Aby móc ustalic polozenie statywów mierniczych lub zmiany ich polozenia wzgledem siebie a takze 5 w stosunku do toru, zaleca sie podporzadkowanie tym statywom urzadzenia do pomiaru wielkosci od¬ niesienia, na przyklad do pomiaru zmiennych ka¬ tów, utworzonych przez linie posiadajace wspólny punkt przeciecia i przebiegajace w kierunku 10 wzdluznym toru, pomiedzy punktami okreslonymi przez polozenie poszczególnych statywów mierni¬ czych.Jest równiez istotne jeszcze to, aby istniala mozli¬ wosc dopuszczalnego wykorzystania wartosci zmie- 15 rzonych. W tym celu statywom mierniczym sa pod¬ porzadkowane urzadzenia do rejestracji i do liczbo¬ wego oszacowania zmierzonych i ustalonych para¬ metrów nawierzchni, zwlaszcza toru. Urzadzenia te moga zgodnie ze stanem techniki miec postac przy- 20 rzadów elektronicznych i komputerów pozwalaja¬ cych na ustalanie duzej liczby wartosci zmierzonych tego samego lub róznego rodzaju w postaci diagno¬ zy oraz na ustalanie wlasciwego parametru o duzej niezawodnosci i dokladnosci. 2s Dla dlugich, prostych torów moze byc zastosowa¬ ny w szczególnosci taki uklad odniesienia, który po¬ siada co najmniej jedna prosta wyjsciowa o znacz¬ nie wiekszej dlugosci niz wynosi dlugosc statywów mierniczych, przy czym statywy te stanowia z tym 30 ukladem jedna calosc. Prosta wyjsciowa moze byc utworzona w znany sposób za pomoca wiazki fal, ciegna drucianego lub tym podobnego srodka. Ko¬ rzystne jest wykorzystanie promienia laseru jako prostej wyjsciowej, poniewaz promien laseru od- 35 znacza sie duza precyzja, z jaka mozna okreslac je¬ go kierunek.Jezeli zamierza sie budowac pojazdy pomiarowe, umozliwiajace dokonywanie pomiarów przy duzej predkosci, to odleglosc osi takich pojazdów musi 40 byc duza i zamiast prostych osi musza byc stosowa¬ ne wózki skretne do lozyskowania ramy podwozia. £rzy tak duzych odleglosciach statywów mierni¬ czych jest jednak z drugiej strony trudne przepro¬ wadzenie pomiarów bezposrednich pomiedzy staty- 45 wami mierniczymi. W tym przypadku skierowuje sie korzystnie promien laseru lub tym podobny sro¬ dek od jednego statywu mierniczego do drugiego statywu. Zmiany punktu trafienia takiego promie¬ nia daje wówczas pomiar zmian polozenia statywów so mierniczych wzgledem siebie. Uklad ten jest ko- korzystny, poniewaz daje bardzo dokladne wyniki w postaci dlugich linii prostych.Wynalazek obejmuje równiez kilka sposobów przeprowadzenia zdjec, pomiarów i/lub kontroli sta- 55 nu nawierzchni kolejowej za pomoca wagonu .po¬ miarowego o wspomnianych juz cechach znamien¬ nych. Wagon i sposoby wedlug wynalazku sa wy¬ jasnione blizej, w celu lepszego ich zrozumienia, na przykladach rozwiazania uwidocznionych na zala- 60 czonych rysunkach schematycznych, na których fig. 1 przedstawia wagon do pomiaru nawierzchni w widoku z boku, fig. 2 urzadzenie do pomiaru krzywizny luku toru, fig. 3 — urzadzenie do niwe¬ lacji toru, w widoku z boku, fig. 4 — urzadzenie do 65 pomiaru szerokosci toru, w widoku z góry, fig. 5 —72612 6 urzadzenie do badania stanu podkladów kolejowych i zamocowania szyn, fig. 6 do 8 urzadzenie do po¬ miaru skretu lub poprzecznego nachylenia wzgled¬ nie wygiecia szyn lub toru i stanu podloza, w wi¬ doku z przodu a fig. 9 — sposób stosowania promie¬ ni lasera do pomiaru krzywizny lub kierunku bocz¬ nego toru, w widoku z góry.Szczególnie korzystna jest wielorakosc pomiarów, które moga byc przeprowadzone za pomoca wagonu pomiarowego wedlug wynalazku w odpowiedniej kolejnosci, przedstawionej na poszczególnych figu¬ rach.Skrzynia i rama 1 podwozia wagonu pomiarowe¬ go wedlug wynalazku* przedstawionego jako przy¬ klad na fig. 1, spoczywa na sztywnych, ulozyskowa- nych na sprezynach gumowych osiach 2 i 2', -które moga byc zastapione w koniecznych przypadkach przez wózki skretne. Pod rama 1 podwozia znajdu¬ ja sie dwa niezaleznie od siebie poruszajace sie dwuosiowe statywy miernicze o osiach A i B lub C i D, polaczonych ze soba parami za pomoca czesci 3 lub 3' ramy 1.Wagon do pomiaru nawierzchni jest przystosowa¬ ny do jazdy za pomoca osi 2, 2' i A do D po torze 4, przeznaczonym do przeprowadzania pomiaru jego parametrów. Osie^ 2 i 2' sa obciazone przez wagon pomiarowy i moga byc obciazane takimi samymi lufo TÓznymi ciezarami o zmiennej i w danym przy¬ padku regulowanej wielkosci, aby powodowac na¬ ciski na osie o okreslonej wielkosci.Takie osie A, B, C i D moga byc poddawane na¬ ciskowi o regulowanej i zmiennej wielkosci, skiero¬ wanemu przez rame 1 podwozia od dolu do góry i z góry na dól. Oprócz tego osie A do D statywów mierniczych sa co najmniej czesciowo przesuwne takze w bok, aby mogly one wywierac naciski po¬ przez obrzeza kól w bok z wiekszym lub mniejszym zakresie na szyny i na tor.Ramy 3 lub 3' obu statywów skladaja sie z czes¬ ci, polaczonych ze soba obrotowo lub przegubowo, tak, ze taka rama moze przylegac zawsze wszystki¬ mi czterema kolami do szyn toru 4 oraz jest tak podatna, ze umozliwia ona stale skret toru 4 na przyklad w rampach przechylek jego luków.[Kola statywów mierniczych maja cylindryczna obrecz i obrzeze, za pomoca których moga byc one dociskane naprzemian do jednego lub do drugiego ciagu szyn toru 4, a wiec w bok szyny, aby stworzyc baze odniesienia lub wywolac takze sile na ten lub inny ciag szyn, a tym samym spowodowac zamie¬ rzone, elastyczne zmiany ksztaltu toru 4 lub jego czesci skladowych.Jak wynika z fig. 1, osie 2 i 2' dzwigajace rame 1 podwozia sa umieszczone pomiedzy dwiema osiami A i B lub C i D poszczególnych dwuosiowych sta¬ tywów mierniczych. Osie B i C znajduja sie na zwróconych do siebie bokach tych statywów posia¬ daja przede wszystkim znacznie mniejsza odleglosc miedzy soba niz osie nalezace do takiego samego statywu mierniczego, tworzacego baze odniesienia.Jak wynika z fig. 1, wagon pomiarowy wedlug wynalazku moze byc wyposazony w dodatkowe, no¬ we lub znane urzadzenia, które nie maja nic wspól¬ nego z ukladem statywów mierniczych, na przy¬ klad z urzadzeniami 5 do pomiaru szerokosci toru 4, a takze z mikrofonem M, za pomoca którego moga byc przesluchiwane i szacowane w zamierzony spo¬ sób wywolywane drgania toru 4 lub jego czesci, aby otrzymac informacje o stanie toru 4. 5 Za pomoca wagonu do pomiaru nawierzchni mo¬ ga byc zbadane rózne wlasnosci nawierzchni oraz moga byc one podane w postaci parametrów, przy czym we wszystkich przypadkach osiaga sie te ko¬ rzysc, ze toczace sie jeden za drugim statywy mier- io nicze moga byc umieszczone w nieznacznej od sie¬ bie odleglosci, tak, ze zmiany polozenia jednego sta¬ tywu wzgledem drugiego moga byc zmierzone bar¬ dzo prosto i bezposrednio. Nie wyklucza to jednak mozliwosci bezposredniego przeprowadzenia w ra- 15 mach wynalazku w razie potrzeby, przy wiekszej odleglosci miedzy statywami mniej prostych pomia¬ rów.Wagon pomiarowy umozliwia zmierzenie krzy¬ wizny luku toru. Jak wynika z fig. 2, ido pomiaru tej 2p krzywizny sluza oba toczace sie jeden za drugim statywy miernicze o osiach A i B lub C i D. Przez punkty 7 i 8 jednego ze statywów, a mianowicie przez statyw, wyposazony w osie A i B przedluza sie w wyobrazni linie 6 oraz mierzy sie odleglosc d 25 tej linii 6 od punktu 9, przynaleznego do drugiego statywu o osiach C i D. Pomiar ten nie mlisi byc bezposredni, tylko celowo jest zmierzenie funkcji kata P i y lub samych katów. Kat P jest zawarty pomiedzy przedluzona linia 6 statywu o osiach A 30 i Ba linia 10, która laczy punkt 8 z punktem 11 statywu o osiach C i D. Punkt 11 jest punktem kon¬ cowym linii 12 przynaleznej do statywu o osiach C i D, fctórja rozciaga sie od punktu 11 do punktu 9.Odleglosc d wymika z wtzoru a=ib-tg«R+c tg, w 35 kjtórym C jest znana dlugoscia poszczególnych baz odniesienia, utworzonych przez odleglosc osi A—B lufo C—D statywów mierniczyteh, a b jest odleglos¬ cia korespondujacych ze soba punktów przednich lub tylnych osi A-^C lub B—D obu statywów oraz 4) sttanowi jednoczesnie co najmniej odleglosc staty¬ wów. d jest znane, a promien R luku moze byc obli¬ czony takze z wzoru _ _b-(b+c) 45 2d (Zalozeniem slpsznoisci oznaczenia jesit, aby punk¬ ty 7, 8, 9 i 11 mialy podobna odleglosc od osi toru, lub od tak zwanej szyny mierniczej, wlaczonej w luk toru przed szyna zewnetrzna oraz aby lezaly so one na osiach A—B, C—D statywów mierniczych.Wagon pomiarowy uimozlifwia równiez mierzenie profilu podluznego toru. Podobnie jak krzywizna toru 4 na jego lukach, tak i krzywizna toru 4 daje sie ustalic w pionowym profilu podluznym, a wiec 55 w poziomie.Zgodnie z fig. 3 linie 13 nalezaca do statywu mier¬ niczego o osiach A—B przedluza sie w zasiegu dru¬ giego statywu mierniczego oraz mierzy sie odle¬ glosc d tej linii 13 od punktu 14 najdalej oddalonej 60 osi D od linii B. Z wymiaru d muoze byc ustalona i sprawdzona krzywizna itoru 4 w plaszczyznie pio¬ nowej,. Takze w rtyim przypadku jest mozliwie, ze wymiaru d nie mierzy sie bezposrednio, tylko przez ustalenie wiefcosci funkcji katów P i y miedzy li- 65 niami 13, 15 i 16.72612 8 Punkty 14, 17, 18 i 19 jako punkty koncowe linii 13, 15 i 16 powinny lezec znowu w jednakowej od¬ leglosci od szyny mierzonej na osiach A, B, C lub D. Jako szyne miernicza w lukach toru 4 wybiera isie przede wszystkim do niwelacji torów szyne we¬ wnetrzna na luku.Wagon pomiarowy pozwala (takze na zmierzenie szerokosci tam. W 'tym celu dociska sie najblizej sasiadujace ze soba osie statywów mierniczych, a wiec najkorzystniej osie B i C obu statywów, a przeciwnym kierunku do ciagów szyn toru 4, tak, ze przylegaja one sizynami cylindrycznymi obrze¬ zami do szyn toru 4. Wymiair wzajemnego przesuwu osi B i C (umozliwia kontrole szerokosci toru. Wy¬ miary a+b podane na irysunjku daja razem szero¬ kosc S itoru 4. Wielkosc wymiaru alb mierzy sie za pomoca ramy podwozia wagonu pomiarowego.Polozenie ramy podwozia w stosunku do toru 4 jest przy tym obojetne lecz sluzy ono równiez jako baza pomiarowa. Jezeli a jest wieksze, to b jest mniejsze i na odwrót, tak, ze skrecenie ramy podwozia nie ma wplywu na wielkosc a i b, poniewaz osie B i C leza blisko siebie.(Docisk boczny nie powinien byc oczywiscie w tym przypadku tak duizy, aby mógl spowodowac od¬ ksztalcenie szyn, tyllko musi eliminowac sie przylegania obrzezy kól i umozliwiac pelny styk tych obrzezy z szyna miernicza. Jezeli konieczna jest informacja, jak u/trzynnuge sie szerokosc toru 4 pod obciazeniem wskultek ruchu pociagów przy na¬ prezeniach skierowanych w bok przez kola pojaz¬ dów, to musi byc wówczas celowy taki dobór do¬ cisku bocznego osi B i C statywu mierniczego, aby sila skierowana w ibok osiagnela wielkosc napre¬ zen, wystepujaca w praktyce.Wagon pomiarowy umozliwia równiez pomiar stanu podkladów, W podobny sposób jak przy po¬ miarze szerokosci toru 4 dlwie sasiadujace ze soba osie, a zwlaszcza osie Bi C dociska sie zgodnie z fig. 5 ich kolami do szyn toru 4, jednakze z sila Kj wystarczajaca do odksztalcenia toru 4, na przy¬ klad do zwiekszenia szerokosci /toru 4. Jest korzyst¬ ne zmierzenie dwóch odksztalcen, na przyklad przy osi A i B—C na podstawie silKj i K2 o róznej wiel¬ kosci, na przyklad o okolo 1000 kp oraa ustalenie wspólczynnika elastycznosci lub sprezystosci po¬ przecznej. Tego rodzaju naprezenie toru daje rów¬ niez dodaitkowo kontrole jakosci zamocowania szyn na podkladach.Sily Kj i K2 sa przenoszone celowo z ramy 1 pod¬ wozia wagonu pomiarowego za pomoca statywów mierniczych na tor 4, a sila K^ moze byc takze prze¬ kazywana bezposrednio z ramy 1 podwozia na tor 4. W kazdym jednak przypadku da sie ustalic wspól¬ czynnik odksztalcenia toru 4 ze stosunku pomiedzy zastosowana sila a czasowa zmiana ksztaltu. Jeze¬ li przeprowadza sie w tym samym torze pomiary naprezen i odksztalcen za pomoca dwóch sil o róz¬ nej wielkosci, Ho wówczas daje sie wyeliminowac wplyw udzialu materialu pozostajacego bez zmian, na przyklad szyn toru oraz zbyfteczny staje sie wplyw drugiego materialu itoru, na przyklad pod¬ kladów. Pomiary te sa wiec tym bogatsze pod wzgle¬ dem badawczym, im wieksza dobierze sie róznice pomiedzy silami o róznej wielkosci. Celowy jest wiec dobór stosunkowo mniejszej sily.Wagon pomiarowy umoizliwia równiez pomiar ka¬ ta skrecenia i pochylenia poprzecznego. Do tego ce- 5 lu sluza dwa umieszczone jeden za drugim statywy miernicze z osiami A, Bi C, D, jak to jest widocz¬ ne ma fig. 6.Jest celowe przeprowadzenie pomiaru odleglosci dwóch par punktów lezacych w zasiegu kazdego io ciagu szyn, przy czym w tym przypadku okresla sie polozenie tych punktów w oparciu o ustawienie jednego lub drugiego statywu mierniczego lub ich osi A, B lub C, D.Fig. 6 przedstawia tor skrecony o ciagach 4 lub 4' 13 szyn. Na ciagach 4 iuib 4' szyn tocza sie za pomoca kól osie A, B, C i D statywów mierniczych. Kola osi A, B, C i D leza na róznej wysokosci. Jezeli utworzy sie przekattne 20 i 21 w statywie mierni¬ czym o osiach A—B i przekaftne 22 i 23 w statywie 20 o osiach C—D oraz przedluzy sie te przekatne do srodka ukladu pomiedzy B i C, to wówczas mozna zmierzyc kat skrecenia dla bazy bL Wymiar kata skrecenia dla bazy b2 wynika z sumy ^[+^2, a wy¬ miar kaita skrecenia dla bazy b2 wynika z pomiaru 25 w2 w srodku przekatnych. Wymiar w2 stenowi róz¬ nice wysokosci w srodku przekaitnych, która moze byc zastapiona dokladnie przez odleglosc srodków przekatnych.Wielkosc pochylenia poprzecznego toru, a wiec so przechylka toru na lukach stanowi sume róznic wy¬ sokosci ustalonych przy pomiarach kaita skrecenia.Wagon pomiarowy sluzy takze do pomiaru ugie¬ cia szyn. Jezeli osie C i D obciazy sie jednakowo, jak przedstawia to na fig. 7 os Z*, to wówczas szyna 35 4 musi posiadac pod kazda osia takie same ugiecie.Jezeli os 2' lezy nad stykiem szyn, to wówczas ko¬ niec szyny ugina sie mocniej, poniewaz tworzy on przy zlym podbiciu podkladu dzwigar wysiegniko¬ wy. Obnizenie osi 2' w stosunku do ramy 3' stanó- 40 wi wiec wymiar polozenia styku. Wedlug fig. 7 mie¬ rzy sie polozenie osi 2 Iuib 2' statywów 3 i 3'. Tak wiec polozenie ramy 1 podwozia nie ma zadnego wplywu na tego rodzaju wielkosci pomiaru i jest obojetne. Takze i w tym przypadku pomiar odby- 45 wa sie za pomoca obu statywów mierniczych.Wagon pomiarowy sluzy równiez do pomiaru sta¬ nu podsypki. Na fig. 8 jest przedstawiony ukfad do okreslania stanu podsypki. Jezeli naciski osi A, B, C i D sa jednakowe, a mianowicie tak duze, ze 5« moga one wykryc brak podkladów w podsypce, a nacisk osi 2 jest wiekszy niznacisk osi 2', to wów¬ czas moze byc ustalona róznica obnizenia osi 2 w stosunku do osi 2'. Ta róznica zalezna od wiel¬ kosci obciazen stanowi liczbe pomiaru stanu pod- 55 sypki.Jezeli bada sie odcinek toru i okresla sie za po¬ moca urzadzen elektronicznych wartosc srednia i sume wartosci liczb podsypki, to wówczas mozna rozstrzygnac, czy konieczna jest naprawa podsypki. 60 Tak wiec dla oceny stanu odcinka toru pomiar w tym samym miejscu ma znaczenie podrzedne.Jezeli zmierzy sie zmiany polozenia wysokosci co najmniej osi obciazonych przez rame 1 podwozia w punkcie, którego polozenie okresla sie za pomo- 65 ca jednego ze statywów mierniczych oraz wywrze72612 9 10 sie na tor 4 w tym samym lub w róznych miejscach toru 'naprezenie p róznej wielkosci i mierzy wyniki (odksztalcenia) wynikajace z tych naprezen, to wów¬ czas mozna porównac róznice tych odksztalcen i wy¬ ciagnac z nich wnioski dotyczace stanu podsypki.Jest oczywiste, ze przedstawione zakresy zasto¬ sowania wagonu do pomiaru nawieirzchni kolejowej wedlug .wynalazku- nie wyczerpuja wszystkich jego mozliwosci. Taki waigon pomiarowy musi byc bo¬ wiem wyposazony jeszcze w dalsze liczne urzadze¬ nia do pomiaru parameltrów nawierzchni, zwiazane lulb nie zwiazane funkcjonalnie z ukladem statywów mierniczych o osiach A-^B i C—D. Wagon ten umo¬ zliwia .na przyklad pomiar naprezen w szynach.W tym przypadku szyne napreza sie i wprawia w drgania za pomoca kól jednej lub kilku osi 2, 2' lulb A do D przez ich uderzenia, a czestotliwosc drgan wlasnych okresla sie za pomoca przyrzadów i- analizatorów dzwieku. Jezeli czestotliwosc jest du¬ za, to wówczas duze jest naprezenie rozciagajace.Przez porównanie czesitoltiliwosci z czestotliwoscia próbki moze byc ustalona wielkosc naprezenia w szynach. Pomiar czesitotillwe-sci odbywa sie przy tym sposobem elektroakustycznym, na przyklad za po¬ moca mikrofonu M (fig. 1).Podobnie odbywa sie takze kontrola osadzenia czesci sluzacych do mocowania szyn. Oprócz tego mierzy sie równiez czesitoftiiwosc dzwieku, wynika¬ jaca z drgan szyn w czasie nieznacznego ich pod¬ niesienia w góre. Jezeli zamocowanie szyn jest luz¬ ne, a osadzenie srodków je mocujacych jesit zle, to wówczas daje o tym znac nieco nizszy dzwiek.Za pomoca wagonu pomiarowego wedlug wyna¬ lazku moze byc przeprowadzane badanie jakosci powierzchni bieznej szyn. Potrzebne do tego celu pomiary przeprowadza sie najlepiej jako pomiary betzposredtnie na osiach B i C w diuzyim powieksze¬ niu. Drgania uderzeniowe na zlaczach szyn nie mu¬ sza tu byc uwzglednione.(Niezbedne urzadzenia miernicze moga byc w ra¬ mach wynalazku uksztaltowane dowolnie, na przy¬ klad alby wyeliminowac wstrzasy urzadzenia saimo- piszacego, moze byc psrzewictziane elektryczne prze¬ noszenie zmierzonych wielkosci mechanicznych.Dla niektórych pomiarów nadaje sie równiez le¬ piej uklad elektroniczny. Pod uwage moze byc tak¬ ze wziete hydrauliczne przenoszenie wartosci zmie¬ rzonych, zwlaszcza wówczas, kiedy konieczne jest tlumienie ruchów organów mierniczych. Otwarte sa równiez wielokrotnie mozliwosci szacowania wyni¬ ków pomiaru. Szacowanie to moze odbywac sie elek¬ trycznie lub elektronicznie za pomoca przyrzadów, które przetwarzaja rezultaty liczbowe jak kompu¬ tery.Jezeli wagon pomiarowy wedkug wynalazku jest wyposazony w uklad komtookiy, sluzacy do nadzo¬ ru i kontroli polozenia toru, a zwlaszcza jednej lub kilku prostych odniesienia, io wówczas te prosie moga byc oczywiscie dowolnie dobierane i przez do¬ wolne media wyznaczane. Z punktu widzenia wy¬ magan specjalnej precyzji od wyników pomiaru zaleca sie, aby wykorzystywac do tego celu obok wiazek fal, drutów i linii patrzenia i tym podob¬ nych srodków równiez promienie laserowe.W ukladzie przedstawionym na fig. 9 ustala sie polozenie podwozia lulb statywu mierniczego o osiach A—B w stosunku do drugiego statywu o osiach C—D za pomoca dwóch takich promieni laserowych M luib 24', które stosowanie do polozenia statywów 5 trafiaja na rózne komórki 25 luib 25' odbiornika.Precyzyjne zwielokroitnienie takiego promienia la¬ serowego pozwala przy tym na dokladna kontrole przebiegu promienia a tym samym na precyzyjne ustalenie polozenia statywów. Oba statywy mierni- 10 cze o osiach A—B lulb C—D, przedstawione na filg. 9, sa sprzezone ze soba w okreslonej odleglosci za pomoca prejta 10'.Jest oczywiste, ze w ramach wynalazku sa mozli¬ we do wykonania inne odmiany poszczególnych ele- 15 mentów i ich ukladów poza szczególami zawartymi w opisie i przedstawionymi na rysunku. PL PL