Pierwszenstwo: iZ£H969_ Wielka Brytania Zgloszenie ogloszono: 25.05.1973 Opis patentowy opublikowano: 29.07.1974 71012 KI. 21c,28/02 MKP HOlh 23/00 "czy"vllniA| Urzedu ^Ok^ov/eqo polsiiel Hz?."- ¦-- ^' l Twórcawynalazku: Edward Cryer Uprawniony z patentu tymczasowego: Joseph Lucas (Industries) Limited, Birmingham , (Wielka Brytania) Przelacznik elektryczny Przedmiotem wynalazku jest przelacznik elektryczny, zwlaszcza do sterowania silnika napedu wycieraczki przedniej szyby pojazdu.Znany jest przelacznik do sterowania silnika napedu wycieraczki przedniej szyby pojazdu, który zawiera styk ruchomy z silnikiem przeznaczony do tworzenia polaczenia ze stykiem nieruchomym w celu napedzania wycieraczek, przy czym styk ruchomy jest poruszany z powrotem za pomoca sprezyny powrotnej od swego styku nieruchomego, stanowiac element wlaczajacy silnik wycieraczki najeden kompletny cykl.Celem wynalazku jest zmniejszenie ilosci czesci przelacznika przy zachowaniu jego cech funkcjonalnych, co umozliwia latwiejszy i szybszy montaz i polepsza niezawodnosc przelacznika.Przelacznik wedlug wynalazku zawiera korpus, rotor osadzony obrotowo w zakresie okreslonego kata obrotu w korpusie pierwszy styk laczacy, usytuowany na rotorze, pierwszy i drugi styk nieruchomy, usytuowane na korpusie w odstepie katowym od siebie, przy czym pierwszy i drugi styk nieruchomy sa polaczone ze soba przez pierwszy styk laczacy w pierwszym polozeniu rotora, oraz drugi styk laczacy, poruszany na skutek ruchu rotora w dalsze polozenie w celu polaczenia pierwszego i drugiego styku.Przedmiot wynalazkujest dokladniej opisany na podstawie rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przelacz¬ nik wedlug wynalazku w przekroju zas fig. 2,- w widoku od strony strzalki A z fig. 1.Przedstawiony przykladowo na rysunku przelacznik zawiera korpus 11 w postaci pary usytuowanych równolegle w odstepie od siebie czlonów izolujacych 12, 13, pomiedzy którymi umieszczony jest izolacyjny rotor 14. Rotor 14 jest ulozyskowany swymi czopami 15 w czlonach 12, 13 obrotowo w zakresie okreslonego kata obrotu w plaszczyznie równoleglej do plaszczyzn czlonów 12, 13 przy czym czopy 15 sa wspólosiowo i wykonane po przeciwnych stronach rotora. Rotor 14 ma wystajacy do góry wystep 16 który wchodzi w luko¬ wa szczeline czlonu 12, przy czym dlugosc tej szczeliny okresla zakres kata obrotu rotora 14 w stosunku do korpusu 11. Z rotora 14 po jednej stronie jego osi obrotu wystaje dzwignia manipulacyjna 17, a z drugiej strony osi obrotu rotor 14 ma tuleje 18.Pomiedzy czlonami 12 i 13 równolegle do osi obrotu rotora 14 umieszczone sa cztery przewodzace slupki 19,21,22,23. Slupki te sa do siebie równolegle i sa usytuowane na wycinku okregu^którego srodek znajduje sie na osi obrotu rotora 14. Kazdy ze slupków 19, 21, 22, 23 iest na swym dolnym koncu przedluzony, tworzac2 71012 koncówke wystajaca z czlonu 13.'W tulei 18 rotora 14 osadzona jest przewodzaca kulka 24, wypychana z tulei 18 za pomoca osadzonej w niej sprezyny 25 w polozenie styku z parami sasiadujacych ze soba slupków 19,21, 22, 23. Na dolny czop 15 rotora jest nalozona przewodzaca sprezyna 26 z drutu, której wolne czesci koncowe 27,28 sa skierowane ku slupkom 16,21,22 23.Czesci 27, 28 sprezyny 26 krzyzuja sie ze soba w poblizu konców, które sa utrzymywane w styku ze slupkiem 22 dzieki sprezystosci czesci 27, 28. Z rotora 14 wystaje do dolu w kierunku czlonu 13 kolek 29, który podczas obrotu rotora 14 wzgledem korpusu 11 wchodzi w styk z czescia 27 sprezyny 26. Slupki 19,21, 22,23 wraz ze sprezynowo dociskana kulka 24 okreslaja trzy polozenia stabilne rotora 14 wzgledem korpusu 11.W pierwszym polozeniu kulka 24 zetknieta jest ze slupkami 22, 23, laczac je ze soba elektrycznie, W drugim polozeniu i w trzecim polozeniu rotora 14 kulka ta jest zetknieta odpowiednio ze slupkami 22 21, i 21 19 laczac je ze soba elektrycznie. Rotor 14 moze przejsc przez trzecie polozenie stabilne w czwarte polozenie, w którym kulka 24 styka sie tylko ze slupkiem 19. W czasie ruchu rotora pomiedzy pierwszym, drugim i trzecim polozeniem sprezyna 26 jest nieruchoma, a poniewaz czesci 27, 28, tej sprezyny stykaja sie tylko ze slupkiem 22, zatem sprezyna 26 nie tworzy w przelaczniku zadnego polaczenia. Jednakze w czasie ruchu rotora z trzecie¬ go w czwarte , niestabilne polozenie, kolek 29 styka sie z czescia 27 sprezyny 26 i gdy rotor 14 osiaga czwarte polozenie czesc 27 sprezyny 26jest odgieta od slupka 22 do zetkniecia sie ze slupkiem 21, tworzac polaczenie pomiedzy slupkami 21, 22. W celu utrzymania polaczenia pomiedzy slupkami 21, 22 za pomoca sprezyny 26 rotor 14 musi byc przytrzymany w swym czwartym, niestabilnym polozeniu. Po zwolnieniu rotora sprezystosc czesci 27 sprezyny 26 wraz z dzialaniem sprezyny 26 powoduje powrót rotora w jego trzecie polozenie.W wykonaniu praktycznym przelacznik wedlug wynalazku zastosowany jest do sterowania dwupredkos- ciowego silnika napedzajacego wycieraczke przedniej szyby pojazdu. Slupek 22 jest polaczony ze zródlem zasilania. Slupek 23 jest polaczony z obwodem duzej predkosci silnika, a slupek 21 jest polaczony z obwodem malej predkosci tego silnika tak, ze w pierwszym i w drugim polozeniu rotora 14 kulka 24 laczy ze soba odpowiednio slupki 22, 23, i 21, 22, wlaczajac obwód duzej lub malej predkosci silnika. Slupek 19 jest polaczony przez zestyk w przelaczniku wylaczania silnika do ziemi tak, ze w trzecim polozeniu rotora, gdy wycieraczka osiaga koniec suwu obwód silnika zostaje zwarty w celu uzyskania dynamicznego hamowania silnika.Jednak gdy rotor dochodzi do trzeciego polozenia przed koncem pelnego suwu wycieraczki, silnik pracuje nadal az wycieraczka dojdzie do konca suwu.Przy przejsciu rotora 14 w czwarte polozenie obwód malej predkosci silnika zostaje zamkniety przez sprezyne 26. Zatem przez przestawienie na chwile rotora w jego czwarte polozenie i nastepnie zwolnienie go tak, by powrócil w swe trzecie polozenie, spowoduje sie zadzialanie silnika na czas jednego pelnego suwu wycie¬ raczki.Przelacznik moze byc zastosowany równiez do sterowania silnika jednopredkosciowego. W takim przy¬ padku slupek 23 zostaje z przelacznika usuniety a kat obrotu rotora 14 wzgledem korpusu 11 nie musi byc tak duzy jak to jest potrzebne w przelaczniku do sterowania silnika dwupredkosciowego. W tym celu czlon 13 korpusu 11 wyposazony jest w szczeline lukowa o mniejszej dlugosci niz szczelina w czlonie 12„ a rotor 14 ma drugi kolek 29a, stanowiacy odpowiednik usytuowany w pewnym odstepie od niego kolka 29. Przelacznik do sterowania silnika jednopredkosciowego moze byc zatem zlozony z czesci wspólnych równiez dla przelacznika dla silnika dwupredkosciowego przez takie zmontowanie przelacznika, aby rotor 14 wraz ze sprezyna 26 byly w polozeniu odwrotnym niz opisane wyzej, a slupek 23 nalezy pominac. W takim przelaczniku do sterowania wycieraczki jednopredkosciowej wystep 16 rotora 14 wchodzi w krótsza szczeline w czlonie 13 korpusu 11, a kolek 29a, zazebia sie z czescia 27 sprezyny 26 przemieszczajac te czesc w polozenie rotora, odpowiadajace niestabilnemu, czwartemu polozeniu w przelaczniku do sterowania wycieraczki dwupredkosciowej. PL PL