PL236889B1 - Nowa forma krystaliczna bezwodnego 17-β-estradiolu, sposób jej otrzymywania oraz kompozycja farmaceutyczna zawierająca nową formę krystaliczną bezwodnego 17-β-estradiolu i jej zastosowanie - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest nowa forma krystaliczna bezwodnego 17-^-estradiolu (estra1,3,5(10)-trien-3,17^-diolu), sposób jej otrzymywania oraz jej zastosowanie.

17-^-Estradiol (estra-1,3,5(10)-trien-3,17^-diol) (Rys. 1), zaliczany jest do steroidowych hormonów płciowych należących do estrogenów naturalnych i jest najczęściej stosowanym w lecznictwie związkiem z tej grupy farmakoterapeutycznej (G03CA wg systemu ATC).

Powyższą klasyfikację umożliwia występowanie w jego cząsteczce układu cyklopentanoperhydrofenantrenu, czyli steranu, tworzącego szkielet cząsteczki, składającego się z czterech sprzężonych ze sobą pierścieni węglowych. Cechą charakteryzującą 17-^-estradiolu, a także inne estrogeny, jest występujący w cząsteczce pierścień aromatyczny (A) oraz obecność w pozycji 3 grupy hydroksylowej. Umożliwia to tworzenie soli 17-^-estradiolu, co wykorzystywane jest przy rozdziale chromatograficznym i oznaczaniu ilościowym oraz bierze udział w wiązaniu tego hormonu z receptorem estrogenowym.

Synteza 17-^-estradiolu w organizmie, podlega trójstopniowej regulacji na zasadzie sprzężenia zwrotnego. Zachodzi ona w nabłonku pęcherzykowym jajników, a dokładniej w komórkach osłonki i ziarnistych. Prekursorem17-^-estradiolu, podobnie jak innych hormonów steroidowych, jest cholesterol, z którego pod wpływem desmolazy mitochondrialnej powstaje pregnenolon, dający z kolei początek dwóm drogom metabolicznym katalizowanym przez enzymy mikrosomalne. W wyniku powyższej syntezy powstają wszystkie naturalne estrogeny.

Mechanizm działania estradiolu polega na regulacji ekspresji określonych genów, przez ich połączenie z jądrowymi receptorami estrogenowymi. W tym przypadku istotny jest charakter chemiczny cząsteczki. Estradiol jest hormonem cechującym się wysoką lipofilowością, dzięki czemu łatwo przenika przez błony biologiczne do miejsca docelowego. Do połączenia hormonu z receptorem estrogenowym niezbędna jest obecność pierścienia aromatycznego (A) oraz grupy hydroksylowej przy atomie węgla nr 3. Połączenie hormonu z receptorem powoduje jego fosforylację, zmianę konformacji i łączenie się z określonym rejonem DNA (rejonem ERE, ang. Estrogen Response Element). Kompleks estrogenreceptor stanowi zatem czynnik transkrypcyjny, wpływający na odpowiedź fizjologiczną organizmu.

Obecnie najczęstszym wskazaniem dla zastosowania 17-^-estradiolu w farmakoterapii jest hormonalna terapia zastępcza (HTZ), stosowana w okresie klimakterium. Równie istotnym zastosowaniem 17-^-estradiolu jest antykoncepcja hormonalna. Na polskim rynku farmaceutycznym 17-^-estradiol stosowany jest także w profilaktyce osteoporozy u kobiet w okresie pomenopauzalnym oraz w leczeniu łysienia (głównie androgenowego) u kobiet i mężczyzn.

Niestety naturalne estrogeny po podaniu doustnym charakteryzują się niewielką aktywnością, spowodowaną niską dostępnością biologiczną i krótkim biologicznym okresem półtrwania. W celu zwiększenia dostępności biologicznej estradiolu, w lecznictwie stosuje się różne pochodne wspomnianego związku, m.in. etynyloestradiol oraz estry estradiolu, tj.: octan, propionian, cyklopentylopropionian (cypionat), benzoesan, walerianian, czy undecylenian. Jednym ze sposobów zwiększenia dostępności biologicznej poprzez poprawę rozpuszczalności może być również przeprowadzenie hydratu substancji leczniczej w formę bezwodną.

Wydanie X Farmakopei Polskiej z 2014 roku wraz z suplementem z 2015 roku, zawiera monografie estradiolu półwodnego, benzoesanu estradiolu oraz walerianianu estradiolu. Wspomniane pochodne 17-^-estradiolu występują w produktach leczniczych dopuszczonych do obrotu na terenie Polski.

Formy bezwodne i hydraty to szczególne odmiany tej samej substancji leczniczej występującej w formie krystalicznej, różniące się między sobą liczbą przyłączonych cząsteczek wody w przeliczeniu na jedną komórkę elementarną sieci krystalicznej (szczególny przykład tzw. solwatomorfizmu). Wbudowanie lub usuwanie cząsteczek wody z sieci krystalicznej prowadzi do wytworzenia nowej komórki elementarnej, charakteryzującej się innymi parametrami oraz prowadzi do zmiany właściwości fizycznych. Efekt ten jest analogiczny do polimorfizmu, gdyż dla jednej substancji chemicznej występują co najmniej dwie struktury krystaliczne, jednak solwaty są w rzeczywistości adduktami chemicznymi, natomiast pojęcie polimorfizmu odnosi się jedynie do substancji charakteryzujących się jednakową stechiometrią. Znaczenie form bezwodnych i hydratów w farmacji zaczęto dostrzegać stosunkowo niedawno. W wydaniu VII Farmakopei Polskiej (rok wydania - 2006) brakuje monografii odmian solwatomorficznych. Monografie takie pojawiają się dopiero w Farmakopei Polskiej VIII wydanej w roku 2008. Najnowsze wydanie Farmakopei Polskiej (X, rok wydania 2014) zawiera monografie dla 22 substancji leczniczych, które posiadają odmiany solwatomorficzne. Jest to bardzo istotne z medycznego punktu widzenia, gdyż

PL 236 889 B1 włączenie lub usunięcie cząsteczki (lub cząsteczek) wody z sieci krystalicznej substancji leczniczej powoduje zmianę jej właściwości fizycznych, co wpływa na dostępność biologiczną i rzutuje na skuteczność terapii. Zwiększenie biodostępności substancji leczniczych jest niezwykle istotne dla pacjenta ze względów zarówno fizjologicznych (obciążenie organizmu mniejszą dawką substancji czynnej przy takim samym działaniu terapeutycznym) jak i ekonomicznych (zmniejszenie cen leków, ze względu na użycie mniejszych ilości substancji leczniczej).

Dlatego zwłaszcza w przypadku substancji aktywnych przeznaczonych do wytwarzania leków szczególnie pożądane jest dostarczenie tych substancji w bezwodnej formie krystalicznej. Pożądane jest również aby sposób wytwarzania takiej bezwodnej formy krystalicznej był łatwy do przeprowadzenia.

W opisie patentowym USA nr 5928666 przedstawiono pewną krystaliczną formę bezwodnego 17-^-estradiolu i preparaty farmaceutyczne ją zawierające.

W opisie patentowym USA nr 5827245 przedstawiono transdermalny system terapeutyczny z wykorzystaniem innej formy bezwodnego 17-^-estradiolu jako substancji aktywnej.

W opisach patentowych USA nr 3056811 oraz nr 3117142 przedstawiono różne sposoby i związki pośrednie służące do wytwarzania 17-^-estradiolu.

17-^-estradiolu wytwarza się w postaci jego estrów tzn. jako octan lub walerianian 17-^-estradiolu. Ponadto, istnieje zapotrzebowanie na 17-^-estradiol w postaci czystej i krystalicznej, umożliwiającej wytwarzanie preparatów spełniających surowe wymagania i specyfikacje farmaceutyczne.

W opisach patentowych USA (nr 5928666 i nr 5827245) przedstawiono formę krystaliczną bezwodnego 17-^-estradiolu, który ma lepsze właściwości farmaceutyczne niż stosowany na szeroką skalę hemihydrat 17-^-estradiolu, którego otrzymywanie opisano w opisach patentowych USA (nr 3056811 i nr 3117142). Tylko w jednym z wymienionych patentów (US 5928666) przedstawiono sposób otrzymywania bezwodnego krystalicznego 17-^-estradiolu. Wśród trzech zaproponowanych we wspomnianym patencie metod, dwie wymagają rozpuszczania hemihydratu 17-^-estradiolu w odpowiednim rozpuszczalniku (Metoda 1. i Metoda 2.), a następnie ogrzewania i odparowania rozpuszczalnika w kontrolowanych warunkach. Znacznie ogranicza to możliwość przemysłowego wykorzystania znanej formy krystalicznej i sposobów jej wytwarzania. Ostatnia z wymienionych w patencie US 5928666 metod otrzymywania bezwodnego krystalicznego 17-^-estradiolu (Metoda 3.) wymaga mikronizacji kryształów hemihydratu 17-^-estradiolu (substratu), ogrzania do temperatury przekraczającej temperaturę topnienia (stopienie substratu), a następnie schładzania w odpowiednich warunkach. Również ta metoda jest trudna do stosowania w przemysłowej produkcji.

Nieoczekiwanie opisane powyżej problemy zostały rozwiązane w niniejszym wynalazku.

Istota wynalazku

Niniejszy wynalazek dotyczy nowej formy krystalicznej bezwodnego 17-^-estradiolu (estra1,3,5(10)-trien-3,17^-diolu), zwanej dalej w tekście Formą SPJ, sposobu jej otrzymywania oraz kompozycji farmaceutycznej zawierającej Formę SPJ i jej zastosowania.

Forma krystaliczna bezwodnego 17-^-estradiolu według wynalazku charakteryzuje się tym, że: na zarejestrowanym dla niej rentgenowskim dyfraktogramie proszkowym występują refleksy przy następujących wartościach kąta 2Θ zmierzone stosując promieniowanie CuKa: 4,506, 4,687, 11,813, 11,898, 13,915, 15,351, 15,675, 16,237, 16,427, 17,979, 18,584, 18,712, 27,494, a jej widmo wykonane techniką jądrowego rezonansu magnetycznego 13C dla postaci ciała stałego charakteryzowane jest przez sygnały o następujących przesunięciach chemicznych wyrażonych w częściach na milion: 154,4, 153,2, 138,6, 137,2, 132,7, 131,7, 129,8, 126,0, 115,8, 115,1, 114,1, 81,6, 50,0, 45,4, 44,4, 43,5, 40,8, 38,3, 33,5, 31,3, 30,0, 27,5, 23,9, 22,8, 14,2, 11,0.

Kolejnym przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania formy krystalicznej bezwodnego 17-^-estradiolu z hemihydratu 17-^-estradiolu określonej powyżej, charakteryzujący się tym, że odparowuje się wodę krystaliczną z hemihydratu 17-^-estradiolu poprzez jego stopniowe ogrzewanie do temperatury 443 K. W przykładowej realizacji proces prowadzi bez rozpuszczania czy stapiania hemihydratu 17-^-estradiolu.

Korzystnie, hemihydrat 17-^-estradiolu ogrzewa się w normalnej atmosferze i pod normalnym ciśnieniem rozpoczynając ogrzewanie od temperatury 293 K i w sposób stały zwiększając temperaturę z szybkością 10 K/minutę aż do osiągnięcia temperatury 443 K, pozostawia w tej temperaturze przez 225 minut a następnie przenosi do miejsca o temperaturze 293 K.

PL 236 889 B1

Kolejnym przedmiotem wynalazku jest kompozycja farmaceutyczna zawierająca substancję czynną i farmaceutycznie dopuszczalny nośnik charakteryzująca się tym, że jako substancję czynną zawiera określoną powyżej formę krystaliczną bezwodnego 17-^-estradiolu według wynalazku.

Kolejnym przedmiotem wynalazku jest określona powyżej forma krystaliczna bezwodnego 17-^-estradiolu z hemihydratu 17-^-estradiolu według wynalazku do zastosowania w hormonalnej terapii zastępczej lub antykoncepcji hormonalnej, zwłaszcza w postaci leku do dawkowania wielokrotnego.

Szczegółowy opis wynalazku

Nowa forma krystaliczna bezwodnego 17-^-estradiolu według niniejszego wynalazku (Forma SPJ) jest składnikiem kompleksu estrogen-receptor estrogenowy, stanowi zatem czynnik transkrypcyjny wpływający na odpowiedź fizjologiczną organizmu i z tego względu w postaci preparatu farmaceut ycznego może być środkiem stosowanym w hormonalnej terapii zastępczej i antykoncepcji hormonalnej.

Uzyskana zgodnie z wynalazkiem metoda otrzymywania krystalicznego bezwodnego 17-^-estradiolu w Formie SPJ jest zdecydowanie łatwiejsza i bardziej ekonomiczna niż metody znane ze stanu techniki. Po pierwsze nie wymaga ona mikronizacji kryształów substrata (hemihydratu 17-^-estradiolu), co zmniejsza koszty i czas otrzymywania formy bezwodnej. Ponadto, nie wymaga osiągania temperatury topnienia, a jedynie stałej, ustalonej temperatury tj. 443 K w sposób opisany powyżej. Ze względu na to, iż ta sama substancja może się różnić temperaturą topnienia w zależności od jej stopnia czystości metoda nr 3. opisana w patencie US 5928666 wymaga kontroli stanu skupienia próbk i podczas ogrzewania w celu potwierdzenia, czy uległa ona stopieniu w całości. Dodatkowo, wymaga również monitorowania temperatury topnienia.

Uzyskana zgodnie z wynalazkiem metoda jest natomiast procesem jednoetapowym i nie wymaga takiej kontroli, co ogranicza koszty oraz przyspiesza i ułatwia sam proces otrzymywania. Ponadto podczas odwracalnego zmiany stanu skupienia próbki (topienia a następnie krzepnięcia) opisanego w Metodzie 3. patentu US 5928666 może potencjalnie dojść do jej rekrystalizacji pod postacią mieszaniny odmian krystalicznych lub powstania postaci amorficznej, czy szklistej. Sposób według wynalazku jest łatwiejszy, gdyż nie wymaga zmiany stanu skupienia próbki, jednocześnie zapewnia odpowiednią wydajność, co zostało potwierdzone poprzez porównanie wyników analiz PXRD i NMR dla substancji wyjściowej i formy SPJ, opisanych poniżej.

Porównanie wyników analizy wykonanej techniką rentgenowskiej dyfraktometrii proszkowej dla: bezwodnego krystalicznego 17-^-estradiolu (Forma SPJ, będąca przedmiotem tego wniosku), bezwodnego 17-^-estradiolu (Formy opisanej w Patencie US nr 5928666), bezwodnego 17-^-estradiolu (Forma uprzednio znana, dane pochodzą z bazy International Centre for Diffraction Data; numer JCPDS JCPDS 00-038-1522) oraz hemihydratu 17-^-estradiolu, mogącego stanowić substrat do syntezy Formy SPJ, dane pochodzą z bazy International Centre for Diffraction Data (numer JCPDS 00-010-0549) przedstawiono w Tabeli 1. Porównanie to potwierdza, że forma według wynalazku jest różna od form krystalicznych 17-^-estradiolu znanych ze stanu techniki.

Kompozycja farmaceutyczna według wynalazku zawierająca substancję czynną i co najmniej jedną substancję pomocniczą (w tym nośnik lub rozpuszczalnik) wykorzystywaną w celu formulacji określonej postaci leku, np. tabletek, kapsułek, proszku, tabletek do ssania, maści, czopków lub iniekcji i wlewów, charakteryzuje się tym, że jako substancję czynną zawiera Formę SPJ krystalicznego bezwodnego 17-^-estradiolu opisaną wyżej.

Wynalazek obejmuje także zastosowanie Formy SPJ krystalicznego bezwodnego 17-^-estradiolu, opisanej powyżej, do wytwarzania kompozycji farmaceutycznej podawanej w celach leczniczych lub profilaktycznych w terapeutycznie skutecznej ilości Formy SPJ krystalicznego bezwodnego 17-βestradiolu, również w postaci leku przeznaczonej do dawkowania wielokrotnego.

Zgodnie z powyższym, niniejszy wynalazek dotyczy Formy SPJ krystalicznego bezwodnego 17-^-estradiolu, scharakteryzowanej w oparciu o poniżej przedstawiony, rentgenowski dyfraktogram proszkowy, wyrażony jako 2Θ oraz o względnej intensywności >20% (pomiary zostały wykonane na dyfraktometrze Discover D8 firmy Bruker z promieniowaniem CuKa: 1,5406 A = 1,5406 * 10^-10 m) lub o poniżej przedstawione widmo ¹³C NMR w fazie stałej o przesunięciach chemicznych sygnałów wyrażonych w jednostkach ppm (pomiary zostały wykonane na spektrometrze firmy Bruker DSX 400).

Na rysunku nr 1 przedstawiono wzór strukturalny 17-^-estradiolu wraz z numeracją atomów węgla.

Na rysunku nr 2 przedstawiono dyfraktogram Formy SPJ bezwodnego krystalicznego 17-^-estra diolu.

PL 236 889 B1

Na rysunku nr 3 przedstawiono dyfraktogram hemihydratu 17-^-estradiolu, opisanego m.in. w Farmakopei Polskiej X. Związek ten może stanowić substrat do otrzymania Formy SPJ.

Na rysunku nr 4 przedstawiono widmo ¹³C magnetycznego rezonansu jądrowego w fazie stałej Formy SPJ bezwodnego krystalicznego 17-^-estradiolu.

Na rysunku nr 5 przedstawiono widmo ¹³C magnetycznego rezonansu jądrowego w fazie stałej hemihydratu 17-^-estradiolu, opisanego m.in. w Farmakopei Polskiej X. Związek ten może stanowić substrat do otrzymania Formy SPJ.

W tabeli nr 1 przedstawiono dane dotyczące dyfraktogramu PXRD Formy SPJ krystalicznej bezwodnego 17-^-estradiolu i innych form 17-^-estradiolu.

W tabeli nr 2 przedstawiono dane dotyczące widma NMR Formy SPJ krystalicznej bezwodnego 17-^-estradiolu.

Warunki pomiarów:

Dyfraktografia proszkowa (PXRD)

Dyfraktometr proszkowy Discover D8 firmy Bruker (zakres 5-45°, czas wykonania pomiaru: 1 h/próbkę). Dyfraktometr pracuje z lampą miedziową (promieniowanie o długości λ, = 1,5406 A = 1,5406 * 10^-10 m, 20 mA, 40 kV). Szerokość próbki 13-15 mm. Próbki przechowywano i badano w temperaturze pokojowej.

Jądrowy rezonans magnetyczny ciała stałego (SSNMR)

Widma ¹³C CP/MAS NMR zarejestrowano na spektrometrze Bruker DSX 400. Próbki były wirowane z częstością 10 kHz w rotorze wykonanym z ZrO₂ o średnicy 4 mm. Przesunięcie ¹³C zostało skalibrowane na węgiel grupy karbonylowej glicyny - 176,5 ppm (części na milion). Wszystkie pomiary ¹³C NMR zostały otrzymane w warunkach odprzęgania od protonów (decoupling) i polaryzacji skrośnej (CP). W każdym z doświadczeń stosowano próbkę w przybliżeniu 300-450 mg.

Dokładne warunki, w których otrzymuje się Formę SPJ bezwodnego krystalicznego 17-^-estradiolu mogą być określone doświadczalnie i możliwe jest tylko podanie pewnej liczby sposobów, które zostały stwierdzone jako odpowiednie w praktyce.

Przykładowo, forma krystaliczna SPJ bezwodnego 17-^-estradiolu może być wytworzona poprzez odparowanie wody krystalicznej z hemihydratu 17-^-estradiolu w kontrolowanych warunkach. W szczególności, może ona być otrzymana poprzez ogrzewanie w cieplarce laboratoryjnej typu CLN 53 firmy POL-EKO Aparatura®, lub równoważnej, próbki 1000 mg hemihydratu 17-^-estradiolu spełniającego wymagania opisane w Farmakopei Polskiej VIII rozłożonej równomiernie na szalce Petriego o średnicy 10,1 cm w normalnej atmosferze i pod normalnym ciśnieniem przez okres 240 minut, rozpoczynając ogrzewanie od temperatury 293 K i w sposób stały zwiększając temperaturę z szybkością 10 K/minutę aż do osiągnięcia temperatury 443 K. Próbkę następnie pozostawia się w cieplarce na pozostały okres tj. 225 minut a następnie przenosi do miejsca o temperaturze 293 K.

Związek według niniejszego wynalazku może być wytwarzany i podawany w bardzo różnych postaciach leku, zarówno do podawania doustnego, pozajelitowego, jak i zewnętrznego - na skórę i błony śluzowe.

W przypadku proszków, substancja pomocnicza w postaci bardzo dobrze rozdrobnionego ciała stałego, występuje w mieszaninie z bardzo dobrze rozdrobnioną substancja leczniczą. W przypadku tabletek, składnik aktywny miesza się z substancją pomocniczą, która posiada właściwości wiążące lub/i wypełniające, w odpowiednich proporcjach, a następnie sprasowuje do pożądanego kształtu i wielkości. Odpowiednimi substancjami pomocniczymi są w tym przypadku: laktoza jednowodna, laktoza bezwodna, pektyna, dekstryna, skrobia, żelatyna, guma tragakantowa, pochodne celulozy, np. metyloceluloza, karboksymetyloceluloza sodowa. W celu wytworzenia czopków, najpierw topi się niskotopliwe podłoże, takie jak mieszanina glicerydów kwasu tłuszczowego lub masła kakaowego, po czym mieszając, dysperguje się w nim jednorodnie składnik aktywny. Następnie, stopioną, jednorodną mieszaninę przelewa się do form o dogodnej wielkości, pozostawia do schłodzenia i w ten sposób do zestalenia.

Preparaty ciekłe obejmują roztwory, zawiesiny, emulsje, iniekcje oraz wlewy. Do podawania pozajelitowego, ciekłe preparaty mogą być przygotowywane w postaci wodnych roztworów glikolu polietylenowego. Wodne roztwory, odpowiednie do podawania doustnego, mogą być wytwarzane poprzez rozpuszczenie składnika aktywnego w wodzie i dodanie, jeśli jest to wskazane, odpowiednich barwników, środków aromatyzujących, stabilizujących i zagęszczających. Zawiesiny wodne, odpowiednie do podawania doustnego, mogą być wytworzone poprzez zdyspergowanie bardzo dobrze rozdrobnionego składnika aktywnego w wodzie z odpowiednim dyspergatorem, takim jak: naturalne lub syntetyczne

PL 236 889 B1 gumy, żywice, metyloceluloza, karboksymetyloceluloza sodowa i inne, dobrze znane środki do wytwarzania zawiesin. Preparaty w postaci stałej, mogą być przekształcone, na krótko przed użyciem, do postaci preparatów ciekłych do podawania doustnego. Tego rodzaju ciekłe postacie obejmują roztwory, zawiesiny i emulsje. Preparaty te mogą zawierać, poza składnikiem aktywnym, barwniki, środki aromatyzujące, stabilizatory, bufory, sztuczne i naturalne środki słodzące, środki dyspergujące, zagęszczające, zwiększające rozpuszczalność i im podobne.

Preparat farmaceutyczny zawierający Formę SPJ może występować w postaci leku przeznaczonej do dawkowania wielokrotnego. W takiej postaci, preparat jest podzielony na dawki jednostkowe, zawierające odpowiednią ilość składnika aktywnego. Postać do dawkowania wielokrotnego może być opakowanym preparatem zawierającym oddzielone ilości preparatu, tj. opakowane tabletki, kapsułki oraz proszki w fiolkach lub ampułkach. Dawkę jednostkową może również stanowić pojedyncza kapsułka, tabletka. Ilość składnika aktywnego w dawce jednostkowej preparatu może się zmieniać lub być regulowana w zakresie od 0,1 mg do 10 mg w zależności od rodzaju zastosowania i mocy składnika aktywnego. Kompozycja może, o ile jest to wskazane, zawierać również inne, kompatybilne środki terapeutyczne.

W zastosowaniach terapeutycznych jako środki w ramach hormonalnej terapii zastępczej lub antykoncepcji krystaliczna Forma SPJ bezwodnego 17-^-estradiolu wykorzystywana w farmaceutycznym sposobie jest podawana w dawce początkowej od około 1 mg do około 2 mg dziennie. Jednakże, dawkowanie może się zmieniać w zależności od zapotrzebowania pacjenta, stanu zaawansowania leczonej choroby. Określenie właściwego dawkowania w danej sytuacji, należy do decyzji lekarza.

Claims (5)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Forma krystaliczna bezwodnego 17-^-estradiolu, znamienna tym, że na zarejestrowanym dla niej rentgenowskim dyfraktogramie proszkowym występują refleksy przy następujących wartościach kąta 2Θ zmierzone stosując promieniowanie CuKa: 4,506, 4,687, 11,813, 11,898, 13,915, 15,351, 15,675, 16,237, 16,427, 17,979, 18,584, 18,712, 27,494, a jej widmo wykonane techniką jądrowego rezonansu magnetycznego ¹³C dla postaci ciała stałego charakteryzowane jest przez sygnały o następujących przesunięciach chemicznych wyrażonych w częściach na milion: 154,4, 153,2, 138,6, 137,2, 132,7, 131,7, 129,8, 126,0, 115,8, 115,1, 114,1, 81,6, 50,0, 45,4, 44,4, 43,5, 40,8, 38,3, 33,5, 31,3, 30,0, 27,5, 23,9, 22,8, 14,2, 11,0.
2. 2. Sposób otrzymywania formy krystalicznej bezwodnego 17-^-estradiolu z hemihydratu 17-βestradiolu, określonej w zastrz. 1, znamienny tym, że odparowuje się wodę krystaliczną z hemihydratu 17-^-estradiolu poprzez jego stopniowe ogrzewanie do temperatury 443 K.
3. 3. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że hemihydrat 17-^-estradiolu ogrzewa się w normalnej atmosferze i pod normalnym ciśnieniem rozpoczynając ogrzewanie od temperatury 293 K i w sposób stały zwiększając temperaturę z szybkością 10 K/minutę aż do osiągnięcia temperatury 443 K, pozostawia w tej temperaturze przez 225 minut a następnie przenosi do miejsca o temperaturze 293 K.
4. 4. Kompozycja farmaceutyczna zawierająca substancję czynną i farmaceutycznie dopuszczalny nośnik, znamienna tym, że jako substancję czynną zawiera formę krystaliczną bezwodnego 17-^-estradiolu określoną w zastrzeżeniu 1.
5. 5. Forma krystaliczna bezwodnego 17-^-estradiolu z hemihydratu 17-^-estradiolu określona w zastrz. 1 do zastosowania w hormonalnej terapii zastępczej lub antykoncepcji hormonalnej, zwłaszcza w postaci leku do dawkowania wielokrotnego.