PL223415B1

PL223415B1 - Diamoniowe herbicydowe ciecze jonowe z kationem 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetyloalkiloamoniowym) oraz sposób ich otrzymywania

Info

Publication number: PL223415B1
Application number: PL407019A
Authority: PL
Inventors: Juliusz Pernak; Rafał Giszter; Michał Niemczak; Tadeusz Praczyk; Katarzyna Marcinkowska; Marcin Lewandowski
Original assignee: Inst Ochrony Roślin
Priority date: 2014-01-31
Filing date: 2014-01-31
Publication date: 2016-10-31
Also published as: PL407019A1

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku są diamoniowe herbicydowe ciecze jonowe z kationem 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetyloalkiloamoniowym) oraz sposób ich otrzymywania, mające zastosowanie jako środki ochrony roślin.

Przedmiotem wynalazku są nowe herbicydowe sole diamoniowe o wzorze ogólnym:

gdzie: R oznacza podstawnik alkilowy o długości węgla od 1 do 16 atomów węgla

A^- oznacza anion herbicydowy o wzorze ogólnym

Przykładami tego typu soli są:

- (4-chloro-2-metylofenoksy)octan 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowy)

- (4-chloro-2-metylofenoksy)propionian 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowy)

- (3,6-dichloro-2-metoksy)benzoesan 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowy)

- (2,4-dichlorofenoksy)octan 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowy) Czwartorzędowe sole diamoniowe należą do klasy surfaktantów zwanej gemini. Czwartorzędowe sole amoniowe wykazują właściwości związków nieorganicznych (np. bardzo dobrą rozpuszczalność w wodzie) jak i organicznych, a jonowy charakter tych związków decyduje o ich właściwościach

PL 223 415 B1 hydrofilowych. Popularność tych związków wiąże się z ich szerokim zastosowaniem i łatwością otrz ymywania.

Czwartorzędowe sole amoniowe są trwałe aż do 150°C, dobrze rozpuszczalne w wodzie, zazwyczaj nietoksyczne w stężeniu użytkowym, są powierzchniowo czynne, nie mają drażniącego działania na skórę oraz nie mają przykrego zapachu. Wiele z nich ma właściwości grzybobójcze, bakteriobójcze lub glonobójcze. Wykorzystuje się je między innymi jako: środki ochrony drewna, środki dezynfekujące, zmiękczające tkaniny, środki antyelektrostatyczne i substancje przeciwzatarciowe. W syntezie chemicznej stosuje się je jako katalizatory, w reakcji katalizy międzyfazowej oraz w redukcji aldehydów i alkenów, czy reakcji Friedla-Craftsa.

Surfaktanty gemini stanowią stosunkowo nową klasę związków amfifilowych. W swojej budowie zawierają dwie grupy hydrofilowe (tzw. „główki”) i dwa alifatyczne łańcuchy połączone razem sztywnym, bądź bardziej podatnym na odkształcenia łącznikiem. Jako łączniki wykorzystywane mogą być wszelkie wiązania mające symetrię mogą to być zarówno łańcuchy alkilowe jak i łańcuchy zawierające wiązania nienasycone, ich modyfikacja wpływa między innymi na stopień biodegradacji surfaktantów gemini.

Herbicydy to związki z grupy pestycydów służące do zwalczania roślin niepożądanych na p olach uprawnych. Podgrupę herbicydów stanowią fenoksykwasy takie jak 2,4-dichlorofenoksy octan (2,4-D) czy (4-chloro-2-metylofenoksy)octan (MCPA). Obecnie herbicydy z grupy fenoksykwasów stosuje się w postaci soli z kationem organicznym lub nieorganicznym, w formie estrów lub w formie kwasowej. Forma estrowa wykazuje wyższą aktywność herbicydową w porównaniu do soli nieorganicznej, jednak wadą tej formy jest wysoka prężność par.

Przedmiotem wynalazku są nowe jednofunkcyjne diamoniowe herbicydowe ciecze jonowe oraz sposób ich wytwarzania. Herbicydowe ciecze jonowe są nową grupą herbicydów opisanych dopiero w latach 2011-2013.

Istotą wynalazku są diamoniowe herbicydowe ciecze jonowe o wzorze ogólnym

A^- oznacza anion herbicydowy o wzorze ogólnym

PL 223 415 B1

Cl

OCHj

Cl a sposób ich otrzymywania polega na tym, że diamoniowy wodorotlenek rozpuszcza się w m etanolu. Następnie poddaje się reakcji zobojętniania w stosunku molowym 1:1 roztworem o stężeniu co najmniej 1%, zawierającym kwas będący źródłem anionów: (4-chloro-2-metylofenoksy)octanowego, lub (2,4-dichlorofenoksy)octanowego, lub (4-chloro-2-metylofenoksy)propionianowego, lub 4-(2,4-dichlorofenoksy)-butanianowego, lub (2,4,5-trichlorofenoksy)octanowego, lub 4-(4-chloro-2-metylofenoksy)butanianowego lub 3,6-dichloro-2-metoksybenzoesowego.

Inny sposób otrzymywania polega na tym, że diamoniowy chlorek rozpuszcza się w wodzie. Następnie miesza się z wodnym roztworem o stężeniu co najmniej 1%, mieszaniny soli sodowej lub potasowej kwasu: (4-chloro-2-metylofenoksy)octowego, lub (2,4-dichlorofenoksy)-octowego, lub (4-chloro-2-metylofenoksy)propionowego, lub 4-(2,4-dichlorofenoksy)butanowego, lub (2,4,5-trichlorofenoksy)octowego, lub 4-(4-chloro-2-metylofenoksy)butanowego lub 3,6-dichloro-2-metoksybenzoesowego, w stosunku molowym 1:1, w temperaturze od 283 do 373 K, korzystnie 293 K, przez co najmniej 30 minut, po czym odparowuje się wodę pod zmniejszonym ciśnieniem, suszy, a następnie dodaje bezwodnego rozpuszczalnika organicznego, korzystnie metanolu, dalej oddziela się osad, odparowuje rozpuszczalnik, po czym produkt suszy się w warunkach obniżonego ciśnienia w temperaturze od 293 do 373 K, korzystnie 353 K.

Dzięki zastosowaniu rozwiązania według wynalazku uzyskano następujące efekty techniczno-ekonomiczne:

- syntezowano nowe sole diamoniowe,

- w syntezie nie powstają żadne szkodliwe substancje,

- otrzymane sole są rozpuszczalne w wodzie i metanolu,

- otrzymane sole są stabilne termicznie,

- syntezowane sole mają postać mazistą, są to nowe ciecze jonowe,

- otrzymane ciecze jonowe wykazują aktywność herbicydową,

- otrzymane sole posiadają niską prężność par,

- syntezowane sole są nowymi jednofunkcyjnymi diamoniowymi herbicydowymi cieczami jonowymi,

- otrzymane sole są bezpieczne w przechowywaniu.

Wynalazek ilustrują poniższe przykłady:

P r z y k ł a d 1.

Sposób otrzymywania (4-chloro-2-metylofenoksy)octanu 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) skrót [EtOEtOEt][MCPA]₂

W reaktorze zaopatrzonym w mieszadło magnetyczne umieszczono 11,14 g (0,02 mola) chlorku

3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) rozpuszczonego w 75 cm metanolu o temperaturze 293 K. Następnie do reaktora dodano 2,24 g (0,04 mola) wodorotlenku potasu. Wytrącony osad chlorku potasu oddzielono od mieszaniny reakcyjnej przez sączenie grawitacyjne, a przesącz zobojętniono kwasem (4-chloro-2-metylofenoksy)octowym. Reakcję prowadzono w temperaturze 323 K przez 24 godziny kontrolując stężenie jonów wodorowych w roztworze za pomocą pH-metru. Po osiągnięciu stanu zobojętnienia odpędzono rozpuszczalnik za pomocą rotacyjnej wyparki próżniowej.

₃

Następnie otrzymaną mieszaninę rozpuszczono w 50 cm acetonu. Wytrącony osad oddzielono przez sączenie grawitacyjne a z przesączu odpędzono rozpuszczalnik za pomocą rotacyjnej wyparki próżniowej. Produkt suszono w suszarce próżniowej, w temperaturze 343 K, przez 24 godziny.

Otrzymano produkt z wydajnością 94%.

Strukturę produktu potwierdzono wykonując widma protonowego i węglowego magnetycznego rezonansu jądrowego oraz analizę elementarną:

PL 223 415 B1

H¹ NMR (CDCIs-di) δ ppm = 0,86 (t, J = 6,71Hz, 6H); 1,24 (s, 28H); 1,64 (m, 4H); 2,15 (s, 6H); 3,07 (s, 12H); 3,31 (m, 4H); 3,53 (t, 4H); 3,56 (s, 4H); 3,81 (s, 4H); 4,14 (s, 4H); 6,69 (d, 2H); 7,00 (d, 2H); 7,11 (s, 2H);

C¹³ NMR (CDCIs-d1) δ ppm = 13,9[4]; 16,0[2]; 21,9[2]; 22,1[2]; 25,9[2]; 28;6[2]; 28,9[2]; 31,3[2]; 50,5[4]; 62,1[2]; 63,9[2]; 64,1[2]; 68,5[2]; 69,2(2]; 113,0[2]; 122,5[2]; 125,9[2]; 127,8[2]; 129,3[2]; 156,3[2]; 170,1[2];

Analiza elementarna CHN dla C48H82CI2N2O8 (886,08): wartości obliczone (%): C = 65,06; H = 9,33; N = 3,16; wartości zmierzone: C = 65,40; H = 9,55; N = 3,41.

Nazwa związku	Dawka na 1 ha	Zniszczenie roślin komosy białej w %	Zniszczenie roślin gorczycy białej w %
[EtOEtOEt][MCPA]2	802,568 g	32	33
Środek porównawczy	666,667 ml	20	25

Tabela przedstawia porównanie skuteczności herbicydowej soli diamoniowej zawierającej anion MCPA i preparatu komercyjnego zawierającego ten sam anion. Testy aktywności herbicydowej przeprowadzono w próbach szklarniowych na komosie białej i gorczycy białej. Zawartość anionu MCPA była taka sama w obu porównywanych związkach. Sól diamoniowa wykazała wyższą aktywność herbicydową w przypadku obydwu badanych roślin.

P r z y k ł a d 2.

Sposób otrzymywania (4-chloro-2-metylofenoksy)propionianu 3,6-dioksooktametyleno-( 1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) skrót [EtOEtOEt][MCPP]2

W szklanym reaktorze zaopatrzonym w mieszadło magnetyczne umieszczono 5,57 g (0,01 mo₃ la) chlorku 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) rozpuszczonego w 50 cm alkoholu metylowego. Następnie do reaktora dodano 1,12 g (0,02 mola) wodorotlenku potasu. Wytrącony osad chlorku potasu oddzielono przez sączenie, a następnie przesącz zobojętniono kwasem (4-chloro-2-metylofenoksy)propionowym. Reakcję prowadzono w temperaturze 328 K przez 24 godziny kontrolując stężenie jonów wodorowych w roztworze za pomocą pH-metru. Po osiągnięciu stanu zobojętnienia odpędzono metanol za pomocą rotacyjnej wyparki próżniowej. Następnie otrzymaną mieszaninę rozpuszczono w acetonie, a wytracony osad oddzielono za pomocą sączenia grawitacyjnego. Następnie z przesączu odparowano aceton na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem. Otrzymany w ten sposób produkt suszono w suszarce próżniowej, w temperaturze 348 K, przez 36 godzin. Otrzymano produkt z wydajnością 92%.

H¹ NMR (CDCIs-d1) δ ppm = 0,89 (t, J = 6,7Hz, 6H); 1,26 (s, 28H); 1,54 (s, 4H); 1,56 (s, 6H); 2,22 (s, 6H); 3,04 (s, 12H); 3,18 (s, 4H); 3,35 (s, 4H); 3,55 (s, 4H); 3,77 (s, 4H); 4,47 (q, J = 3,4Hz, 2H); 6,74 (d, J = 8,7Hz, 2H); 6,98 (d, J = 2,5Hz, 2H); 7,04 (d, J = 0,8Hz, 2H);

C¹³ NMR (CDCI3-d1) δ ppm = 13,9[4]; 16,2[2]; 19,1[2]; 22,4[2]; 26,1[2]; 29,0[4]; 29,2[4]; 31,6[2]; 51,1[4]; 63,0[2]; 64,5[2]; 65,5[2]; 69,9[2]; 75,4[2]; 113,1[2]; 123,8[2]; 125,8[2]; 128,6[2]; 129,8[2]; 155,7(2]; 176,3(2];

Analiza elementarna CHN dla C50H86Cl2N2O8 (914,13): wartości obliczone (%): C = 65,69; H = 9,48; N = 3,06; wartości zmierzone: C = 65,59; H = 9,78; N = 3,31.

Nazwa związku	Dawka na 1 ha	Zniszczenie roślin komosy białej w %	Zniszczenie roślin gorczycy białej w %
[EtOEtOEt][MCPP]2	855,615 g	51	22
Środek porównawczy	666,667 ml	20	25

Tabela przedstawia porównanie skuteczności herbicydowej soli diamoniowej zawierającej anion

MCPP i środka porównawczego zawierającego ten sam anion herbicydowy. Testy aktywności herbicydowej przeprowadzono w próbach szklarniowych na komosie białej i gorczycy białej. Zawartość

PL 223 415 B1 anionu MCPP była taka sama w obu porównywanych związkach. Sól diamoniowa wykazała wyższą aktywność herbicydowa w odniesieniu do komosy białej.

P r z y k ł a d 3.

Sposób otrzymywania 3,6-dichloro-2-metoksybenzoesanu 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) skrót [EtOEtOEt][DICAMBA]2

W reaktorze szklanym zaopatrzonym w mieszadło magnetyczne umieszczono 11,14 g (0,02 mo3 la) chlorku 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) rozpuszczonego w 75 cm metanolu. Następnie do reaktora dodano porcjami 2,24 g (0,04 mola) wodorotlenku potasu. Wytrącony osad soli nieorganicznej (chlorku potasu) oddzielono przez sączenie, a przesącz poddano zobojętnieniu kwasem 3,6-dichloro-2-metoksybenzoesowym. Reakcję prowadzono w temperaturze 323 K przez 24 godziny kontrolując stężenie jonów wodorowych w roztworze za pomocą pH-metru. Po osiągnięciu stanu zobojętnienia odpędzono rozpuszczalnik za pomocą rotacyjnej wyparki próżniowej. Następnie otrzymaną mieszaninę rozpuszczono w acetonie. Roztwór przesączono w celu oddzielenia wytrąconego osadu. Następnie roztwór odparowano na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem. Produkt poddano suszeniu w suszarce próżniowej, w temperaturze 383 K, przez 36 godzin. Otrzymano produkt o wysokiej czystości z 95% wydajnością.

H¹ NMR (CDCI3-d1) δ ppm = 0,88 (t, J = 6,75Hz, 6H); 1,22 (s, 28H); 1,61 (s, 4H); 3,27 (d, J = 6,8Hz, 16H); 3,34 (m, 4H); 3,63 (s, 4H); 3,74 (s, 4H); 3,91 (s, 6H); 6,99 (d, J = 8,6Hz, 2H); 7,09 (d, J = 8,6Hz, 2H);

C¹³ NMR (CDC^-d-i) δ ppm = 13,9[2]; 22,2[2]; 26,1[4]; 29,0[4]; 29,2[4]; 31,6[2]; 51,3[4]; 61,5[2]; 62,9[2]; 64,6[2]; 65,5[2]; 69,9[2]; 125,3[2]; 125,9[2]; 127,4[2]; 127,7[2]; 139,5[2]; 151,6[2]; 167,9[2];

Analiza elementarna CHN dla C46H76CI4N2O8 (882,86): wartości obliczone (%): C = 59,61; H = 8,26; N = 3,02; wartości zmierzone: C = 59,29; H = 8,55; N = 3,31.

Nazwa związku	Dawka na 1 ha	Zniszczenie roślin komosy białej w %	Zniszczenie roślin gorczycy białej w %
[EtOEtOEt][DIKAMBA]2	802,568 g	58	33
Środek porównawczy	666,667 ml	26	13

3.6- dichloro-2-metoksybenzoesowy i środka porównawczego zawierającego ten sam anion herbic ydowy. Testy aktywności herbicydowej przeprowadzono w próbach szklarniowych na komosie białej i gorczycy białej. Zawartość anionu była taka sama w obu porównywanych związkach. Sól diamoniowa wykazała dwukrotnie wyższą aktywność herbicydową w stosunku do komosy białej i gorczycy białej w odniesieniu do preparatu porównawczego.

P r z y k ł a d 4.

Sposób otrzymywania (2,4-dichlorofenoksy)octanu 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) skrót [EtOEtOEt][2,4-D]2

W reaktorze zaopatrzonym w mieszadło magnetyczne umieszczono 5,57 g (0,01 mola) chlorku ₃

3.6- dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) rozpuszczonego w 50 cm wody. Następnie do reaktora dodano 5,18 g (0,02 mola) (2,4-dichlorofenoksy)octanu potasu. Reakcję prowadzono w temperaturze pokojowej przez 24 godziny. Mieszaninę poreakcyjną odparowano na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem. Następnie mieszaninę rozpuszczono w acetonie. Oddzielono wytrącany osad, a przesącz poddano odparowaniu na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem. Produkt suszono w suszarce próżniowej przez 20 godzin w temperaturze 383 K. Wydajność przeprowadzonej reakcji wyniosła 96%. Otrzymano produkt z wydajnością 94%.

H¹ NMR (CDCI3-d1) δ ppm = 0,88 (t, J = 6,8Hz, 6H); 1,25 (s, 28H); 1,65 (s, 4H); 3,23 (t, J = 19,6Hz, 12H); 3,42 (s, 4H); 3,64 (s, 4H); 3,73 (s, 4H); 3,92 (s, 4H); 4,45 (s, 4H); 6,89 (d, J = 8,8Hz, 2H); 7,13 (d, J = 8,9Hz, 2H); 7,31 (d, J = 2,4Hz, 2H);

PL 223 415 B1

C¹³ NMR (CDCIs-di) δ ppm = 13,8[2]; 22,3[2]; 26,0[2]; 28,9[6]; 29,1[4]; 31,5[2]; 51,2[4]; 62,9[2]; 64,5[2]; 65,5[2]; 68,8[2]; 69,9[2]; 114,5[2]; 122,3[2]; 124,5[2]; 127,3[2]; 129,1[2]; 153,5[2]; 171,8[2];

Analiza elementarna CHN dla C46H76Cl4N2O8 (882,86): wartości obliczone (%): C = 59,61; H = 8,26; N = 3,02; wartości zmierzone: C = 59,29; H = 8,55; N = 3,31.

Nazwa związku	Dawka na 1 ha	Zniszczenie roślin komosy białej w %	Zniszczenie roślin gorczycy białej w %
[EtOEtOEt][2,4-D]2	842,57 g	27	47
Środek porównawczy	666,667 ml	4	40

Tabela przedstawia porównanie skuteczności herbicydowej soli diamoniowej zawierającej anion 2,4-D i środka porównawczego zawierającego ten sam anion herbicydowy. Testy aktywności herbic ydowej przeprowadzono w próbach szklarniowych na komosie białej i gorczycy białej. Zawartość anionu była taka sama w obu porównywanych związkach. Sól diamoniowa wykazała wielokrotnie wyższą aktywność herbicydową wobec komosy białej w odniesieniu do preparatu porównawczego.

P r z y k ł a d 5.

Sposób otrzymywania 4-(2,4-dichlorofenoksy)butanianu 3,6-dioksooktametyleno-( 1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) skrót [EtOEtOEt][DCB]

W reaktorze zaopatrzonym w mieszadło magnetyczne umieszczono 13,86 g (0,02 mola) brom₃ ku 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) rozpuszczonego w 85 cm metanolu. Następnie do reaktora dodano 2,24 g (0,04 mola) wodorotlenku potasu. Wytrącony osad bromku potasu oddzielono przez sączenie, a przesącz zobojętniono kwasem 4-(2,4-dichlorofenoksy)butanowego. Reakcję prowadzono w temperaturze 323 K przez 24 godziny kontrolując stężenie jonów wodorowych w roztworze za pomocą pH-metru. Po osiągnięciu stanu zobojętnienia odpędzono rozpuszczalnik za pomocą rotacyjnej wyparki próżniowej. Następnie otrzymaną mieszaninę rozpuszczono w acetonie i oddzielono wydzielony osad. Następnie roztwór odparowano na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem. Produkt suszono w suszarce próżniowej, w temperaturze 338 K, przez 24 godziny. Otrzymano produkt z wydajnością 98%.

Analiza elementarna CHN dla C50H84CI4N2O8 (983,02): wartości obliczone (%): C = 61,09; H = 8,61; N = 2,85; wartości zmierzone: C = 62,10; H = 7,65; N = 3,81.

P r z y k ł a d 6.

Sposób otrzymywania (2,4,5-trichlorofenoksy)octanu 3,6-dioksooktametyleno-( 1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) skrót [EtOEtOEt][TCO]

W reaktorze zaopatrzonym w mieszadło magnetyczne umieszczono 6,43 g (0,01 mola) bromku ₃

3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) rozpuszczonego w 85 cm metanolu. Następnie do reaktora dodano 1,12 g (0,02 mola) wodorotlenku potasu. Wytrącony osad bromku potasu oddzielono przez sączenie, a przesącz zobojętniono kwasem (2,4,5-trichlorofenoksy)octowym. Reakcję prowadzono w temperaturze 328 K przez 24 godziny kontrolując stężenie jonów wodorowych w roztworze za pomocą pH-metru. Po osiągnięciu stanu zobojętnienia odpędzono rozpuszczalnik za pomocą rotacyjnej wyparki próżniowej. Następnie otrzymaną mieszaninę rozpuszczono w acetonie i oddzielono wydzielony osad. Następnie przesącz odparowano na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem. Produkt suszono w suszarce próżniowej, w temperaturze 338 K, przez 36 godzin. Otrzymano produkt z wydajnością 98%.

Analiza elementarna CHN dla C46H74CI6N2O8 (995,81): wartości obliczone (%): C = 55,48; H = 7,49; N = 2,81; wartości zmierzone: C = 56,49; H = 6,50; N = 3,81.

P r z y k ł a d 7.

Sposób otrzymywania 4-(4-chloro-2-metylofenoksy)butanianu 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) skrót [EtOEtOEt][CMB]

W reaktorze zaopatrzonym w mieszadło magnetyczne umieszczono 13,86 g (0,02 mola) brom₃ ku 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetylodecyloamoniowego) rozpuszczonego w 85 cm³ metanolu.

PL 223 415 B1

Następnie do reaktora dodano 2,24 g (0,04 mola) wodorotlenku potasu. Wytrącony osad bromku potasu oddzielono przez sączenie, a przesącz zobojętniono kwasem 4-(4-chloro-2-metylofenoksy)butanowego. Reakcję prowadzono w temperaturze 323 K przez 24 godziny kontrolując stężenie jonów wodorowych w roztworze za pomocą pH-metru. Po osiągnięciu stanu zobojętnienia odpędzono rozpuszczalnik za pomocą rotacyjnej wyparki próżniowej. Następnie otrzymaną mieszaninę rozpuszczono w acetonie i oddzielono wydzielony osad. Następnie roztwór odparowano na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem. Produkt suszono w suszarce próżniowej, w temperaturze 338 K, przez 24 godziny. Otrzymano produkt z wydajnością 98%.

Analiza elementarna CHN dla C₅₂H₉₀CI₂N₂O₈ (942,19): wartości obliczone (%): C = 66,29; H = 9,63; N = 2,97; wartości zmierzone: C = 67,30; H = 8,62; N = 3,96.

Przykładowe zastosowanie:

Aktywność biologiczną sprawdzono w próbach szklarniowych. Roślinami testowymi były kom osa biała i gorczyca biała. Nasiona wysiewano do doniczek napełnionych glebą na równą głębokość 1 cm. Po wytworzeniu liścieni dokonano przerywki, pozostawiając po 4 rośliny w każdej doniczce. Badane związki rozpuszczono w wodzie w ilości odpowiadającej 400 g MCPA lub 2,4-D na 1 ha oraz 200 g dikamby na 1 ha. Po wytworzeniu czwartego liścia rośliny opryskiwano cieczą zawierającą badane związki za pomocą opryskiwacza wyposażonego w rozpylacz Tee Jet 1102, przemieszczający się nad roślinami ze stałą prędkością 3,1 m/s. Odległość rozpylacza od wierzchołków roślin wynosiła 40 cm, ciśnienie cieczy w rozpylaczu wynosiło 0,2 MPa, a wydatek cieczy w przeliczeniu na 1 ha wynosił 200 dm³.

Po wykonaniu zabiegu opryskiwania doniczki z roślinami ponownie umieszczono w szklarni, w temperaturze 293 K (±2 K) i wilgotności powietrza 60%. Czas oświetlania wynosił 16 godzin na dobę. Ostatecznie wizualnie oceniano stan roślin.

Dokonując porównania badanych soli diamoniowych z preparatami komercyjnymi wykazano skuteczność nowych soli na poziomie środków porównawczych lub o wyższej skuteczności. Najkorzystniejsze jest stosowanie preparatów wobec komosy białej.

Diamoniowe herbicydowe ciecze jonowe, w postaci czystej, lub w postaci roztworów alkohol owych, lub wodno-alkoholowych o stężeniu substancji czynnej od 0,1% do 50%, wykazują aktywność herbicydową. Są to nowe herbicydy skuteczne w ochronie roślin.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Diamoniowe herbicydowe ciecze jonowe z kationem 3,6-dioksooktametyleno-(1,8)-bis(dimetyloalkiloamoniowym) o wzorze ogólnym gdzie: R oznacza podstawnik alkilowy długości węgla od 1 do 16 atomów węgla

A^- oznacza anion herbicydowy o wzorze ogólnym

PL 223 415 B1

2. Sposób otrzymywania diamoniowych herbicydowych cieczy jonowych, określonych zastrz. 1, znamienny tym, że diamoniowy wodorotlenek rozpuszcza się w metanolu, a następnie poddaje się reakcji zobojętniania w stosunku molowym 1:1 roztworem o stężeniu co najmniej 1%, zawierającym kwas będący źródłem anionów: (4-chloro-2-metylofenoksy)octanowego, lub (2,4-dichlorofenoksy)octanowego, lub (4-chloro-2-metylofenoksy)propionianowego, lub 4-(2,4-dichlorofenoksy)-butanianowego, lub (2,4,5-trichlorofenoksy)octanowego, lub 4-(4-chloro-2-metylofenoksy)butanianowego lub 3,6-dichloro-2-metoksybenzoesowego.

3. Sposób otrzymywania diamoniowych herbicydowych cieczy jonowych określonych zastrz. 1, znamienny tym, że diamoniowy chlorek rozpuszcza się w wodzie, następnie miesza się z wodnym roztworem o stężeniu co najmniej 1%, mieszaniny soli sodowej lub potasowej kwasu: (4-chloro-2-metylofenoksy)octowego, lub (2,4-dichlorofenoksy)-octowego, lub (4-chloro-2-metylofenoksy)propionowego, lub 4-(2,4-dichlorofenoksy)butanowego, lub (2,4,5-trichlorofenoksy)octowego, lub 4-(4-chloro-2-metylofenoksy)butanowego lub 3,6-dichloro-2-metoksybenzoesowego, w stosunku molowym 1:1, w temperaturze od 283 do 373 K, korzystnie 293 K, przez co najmniej 30 minut, po czym odparowuje się wodę pod zmniejszonym ciśnieniem, suszy, a następnie dodaje bezwodnego rozpuszczalnika organicznego, korzystnie metanolu, dalej oddziela się osad, odparowuje rozpuszczalnik, po czym produkt suszy się w warunkach obniżonego ciśnienia w temperaturze od 293 do 373 K, korzystnie 353 K.