PL175029B1 - Pochodne puryny oraz kompozycje farmaceutyczne zawierające pochodne puryny - Google Patents

Abstract

1. Pochodne puryny o wzorze (I), lub ich farmaceutycznie dopuszczalne sole, w którym X oznacza chlorowiec, grupe amino, trifluorometyl, C 1 -6-alkil, C 1-6-alkilotio, C 1 -6-alkilami- no lub di-C1-6-alkiloamino; oznacza H lub prosty lub rozgaleziony C 1 -6-alkil lub trifluorometyl; R oznacza H lub prosty lub rozgaleziony C 1 -6-alkil; lub R1 i R5 lacznie tworza pierscien cyklopen- tylowy; Y oznacza S, SO 2 lub N-H; R oznacza grupe o wzorze (XI) lub (XII): w których A oznacza -NH-, -0- lub -S-; B oznacza -CH- lub -N-; C oznacza -CH- lub - N - ; ........................ PL PL PL PL PL PL PL PL

Description

Niniejszy wynalazek dotyczy terapeutycznie czynnych N-podstawionych pochodnych adenozyny, podstawionych w pozycji 2 puryny oraz ich farmaceutycznie dopuszczalnych soli oraz kompozycji farmaceutycznych zawierających wspomniane związki. Adenozyna jest naturalnie występującym nukleozydem purynowym, z którego wprowadza się szereg agonistów receptorów adenozynowych o znacznym potencjale w leczeniu choroby u człowieka (Life Sciences, 1991, 49, 1435-1453; Journal of Medicinal Chemistry, 1992, 35, 407-422; Annual Reports in Medicinal Chemistry, 1993, 28, 295-304). Wykazano, że adenozyna wywiera szereg efektów na ośrodkowy układ nerwowy ssaków (OUN) (Annual Report in Medicinal Chemistry, 1988, 23, 3‘9^'48; Adenosine in the Nervous System, TW. Stone, Ed., Academic Press Ltd., London 1991) zwłaszcza w warunkach stresu neuronowego, gdzie związek wydaje się, że działa

175 029 jako endogenny neuroprotektant (Progress in Neurobiology, 1988, 31, 85-108, Trends in Pharmacological Sciences, 1992, 11, 439-445). Np. wykazano, że stężenie adenozyny wzrasta znacznie w pewnych obszarach mózgu po atakach epileptycznych lub stanach neuronowej niedokrwienia/anoksji (Brain Research, 1990, 516, 248-256).

Ustalono, przed kilkoma laty, że działający centralnie agoniści receptora adenozynowego lub związki, które zwiększają zewnątrzkomórkowe poziomy adenozyny mogą wykazywać, to co nazywa się aktywnością neuromodulacyjną (Trends in Neurosciences, 1984,164-168). Takie substancje wpływają na uwalnianie neurotransmitterów w obszarach ośrodkowego układu nerwowego (Annual Review of Neuroscience, 1985,8,103-124; Trends in Neurosciences, 1984, 164-168), ze szczególnymi efektami inhibitowania na uwalnianie pobudzającego aminokwasu - kwasu glutaminowego (glutaminianu) w OUN (Nature, 1985, 316, 148-150) zwłaszcza w stanach niedokrwienia (Journal of Neurochemistry, 1992. 58,1683-1690). Istnieje zatem szereg chorób OUN, dla których ta aktywność neuromodulacja za pośrednictwem receptora adenozynowego mogłaby być wyraźną korzyścią terapeutyczną. Przykłady takie obejmowałyby leczenie zaburzeń drgawkowych (European Journal of Pharmacology, 1991, 195, 261-265; Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics, 1982,22Q, 70-76; European Journal of Pharmacology, 1993, 242, 221-228), zapobieganie neurodegeneracji w stanach niedokrwienia/anoksji mózgu (Neuroscience Letters, 1987, 83 287-293; Stroke, 1988, 19, 1133-1139; Neuroscience, 1989, 30 451-462; Pharmacology of Cerebral Ischaemia 1990, (Kriegelstein, J.,Oberpichler, H., Eds., WissenschaftlicheVerlagsgesellschaft mbH: Stuttgart, 1990, str. 439-448; Trends in Pharmacological Sciences 1992,11,439-445) lub stosowanie czynnika purynergicznego w leczeniu bólu (European Journal of Pharmacology, 1989,162,365-369; Neuroscience Letters, 1991,121, 267-270). Receptory adenozynowe stanowią podklasa (P1) grupy purynowych receptorów nukleotydowych i nukleozydowych znanych jako purynoreceptory. Tę podklasę dalej sklasyfikowano w dwa odróżniające się rodzaje receptorów, znane jako Al i A2. Przeprowadzono rozległe badania, aby zidentyfikować selektywne ligandy na tych miejscach. Selektywne ligandy istnieją dla receptorów adenozynowych Ali A2, a zależności struktura-aktywność różnych ligandów odniesienia omówiono w przeglądzie (Biochemical Pharmacology, 1986, 35, 24672481; Comprehensive Medicinal Chemistry, Volume 3, (Nansch, C., Sammes, P.E., Taylor, J.B., Eds., Pergamon Press PLC: 1990, str. 601 -642). Spośród znanych agonistów receptora adenozynowego najbardziej selektywne dla receptora Al w porównaniu z receptorem a2 są przykłady, gdzie rdzeń adenozynowy jest podstawiony grupą cykloalkilowa na grupie funkcyjnej aminowej, np., N-cyklopentyloadenozyna (CPA) i N-cykloheksyloadenozyna (CHA)(Journal of Medicinal Chemistry, 1985, 28, 1383-1384) lub 2-chloro-N-cyklopentyloadenozyna (CCPA) (NaunynSchmiedeberg's Arch. Pharmacol. 1988, 337, 687-689). W literaturze opisywano różne A1selektywne analogi adenozyny podstawione N-heteroaryloalkilem. Należy zaznaczyć, że niektóre z nich są nazywane N-6 lub N6-podstawionymi pochodnymi adenozyny, lecz jest to równoważne nomenklaturze zaproponowanej przez Amerykańskie Towarzystwo Chemiczne, gdzie związki podstawione w pozycji 6-aminoadenozyny są określane jako N-podstawione pochodne adenozyny.

Istnieje dowód na dalszy podział receptorów adenozynowych na podtypy A2a, A2b (o wysokim i niskim powinowactwie), A3 oraz A4. Ostatni stan tych podtypów poddano przeglądowi (Journal of Biological Chemistry, 1992, 267, 6451-6454; Drug Development Research, 1993, 28 207-213; Trends in Pharmacological Sciences 1993, 290-291). Receptor A3 (Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA, 1992, 89, 7432-7436) wydaje się być odpowiedzialny za pewne z efektów naczyniowo-sercowych ligandów odniesienia (British Journal of Pharmacology, 1993, 109, 3-5).

W literaturze naukowej opublikowano syntezę i właściowści farmakologiczne N-tienyloalkilowych i N-pirydyloalkilowych pochodnych adenozyny (np. Nucleosides and Nucleotides, 1992, 11, 1077-1088; Nucleosides and Nucleotides, 1991, 10 1563-1572; Canadian Journal of Pharmacology, 1986, 33, 313-332). Ponadto, 2-podstawione pochodne N-piperydynyloadenozyny opisano ostatnio (Bioorganic and Medicinal Chemistry Letters, 1993, 3, 2661-2666). Opisano również pewne N-imidazoliloalkilowe i N-indoliloalkilowe pochodne adenozyny (Life Sciences, 1987,41,2295-3202; Justus Liebigs Annalen der Chemie 1976, 4,74-5-761; Chemical

175 029 & Pharmaceutical Bulletin, 1974, 22, 1410-13, Biochemical Pharmacology, 1974, 23, 28832889). Opublikowano różne badania podobszaru 6-amino-adenozyn obejmujących podstawniki N-heteroaryloalkilowe (Journal of Medicinal Chemistry 1986,29,989-996; Naunyn-Schmiedeberg’s Archives of Pharmacology, 1986, 33, 313-322; Biochemical Pharmacology, 1986, 35, 2467-2481). Przykłady zmodyfikowanych pochodnych adeninowych zawierające szereg podstawników N-heteroaryloalkilowych zastrzeżono w szeregu patentach i zgłoszeniach patentowych. Np., EP 0 232 813 A2 obejmuje N-heteroarylocykloalkilometyloadenozyny, które wydają się być przydatne jako środki przeciwbólowe, antypsychotyczne, uspokajające, przeciwnadciśnieniowe i przeciw anginie. US 4600707 ujawniaN-benzotienyloadenozyny i odpowiadające temu N-tlenek i S-dwutlenki jako środki antypsychotyczne. W WO 8504882 zastrzeżono N-heteroaryloetyloadenozyny jako nasercowe środki rozszerzające naczynia. Pewne podobne analogi zawierające związki N-heteroaryloalkilowe adenozyny zawarto w Ger. Offen. DE 2147314, Ger. Offen. DE 2139107, EP 0 423 776 A2, EP 0 423 777 A2, US 4,340,730 oraz US 1,164,580 bez żadnej wzmianki o ich potencjalnych efektach farmakologicznych on OUN. PublikacjaPCT WO 9205177 oraz USP 3,901,876 ujawniaN-podstawione pochodne adenozyny o właściwościach obniżania ciśnienia, przy czym żadna z tych pochodnych nie była dalej podstawiona w pozycji 2 puryny.

Użyteczność agonistów receptora adenozynyjako neuroprotektantów mózgowych zastrzeżono w następujących patentach i publikacjach patentowych: WO 90/05526, EP 0490818 Al, US 5187162, EP 526866 Al, US 5,219,839, WO 93/08206, WO 93/23417 i WO 93/23418.

Niniejszy wynalazek dotyczy nowych analogów adenozynowych o silnym wiązaniu in vitro do receptora A1 adenozynowego, a równocześnie wykazuj ących selektywność dla wiązania receptora Al in vitro w porównaniu do podtypu A2 receptora (opis metody zob.. European Journal of Pharmacology, 1993,242,221-228). Ponadto, związki według niniejszego wynalazku mają stosunkowo wysoka lipofilowość, zwłaszcza w porównaniu do analogów adenozyny, które nie są podstawione na grupie 6-amino lub w pozycji 2 puryny. Ta ostatnia właściwość czyni te związki odpowiednimi, dla przejścia przez barierę krew-mózg, i podtrzymuje sugestię, że związki te mogą być kandydatami na leki OUN i inne choroby wspomniane w niniejszym wynalazku. Możliwość, że niektóre ze związków mogą być substratami dla układów nukleozydospecyficznego aktywnego transportu przez barierę krew-mózg nie jest jednak wykluczona. Te przydatne właściowści wspierają sugestię, że związki mogą być kandydatami na leki na choroby OUN wyżej wspomniane u ludzi. Istnieją jednak przypadki, gdy wykazano, że współpodawanie peryferyjnie aktywnego antagonisty receptora adenozyny może zmniejszyć spodziewane efekty uboczne związane z dawką na układ naczyniowosercowy, gdy agonista adenozyny jest stosowany jako neuroprotektant w modelach zwierzęcych (Journal of Molecular Neuroscience, 1990, 2, 53-59). Ten sposób obniżenia potencjalnych efektów ubocznych jest również stosowalny podczas stosowania terapeutycznego agonistów receptora adenozynowego objętego niniejszym wynalazkiem.

Niniejszy wynalazek obejmuje również potencjalne proleki opisanych wyżej pochodnych adenozynowych. Estry układu cukier-adenozyna, które mogą znaleźć zastosowanie jako proleki są wyszczególnione w tym patencie.

Związki według niniejszego wynalazku są pochodnymi puryny o wzorze I, lub ich farmaceutycznie dopuszczalną solą: .

R¹ TR⁵

(I)

175 029 w którym X oznacza chlorowiec, grupę aminową, trifluorometylową, Ci-6-alkilową, Ci6alkilotiową, C1-6-alkilominową lub di-Ci-6-alkilaminową;

R1 oznacza H lub prosty lub rozgałęziony Cr-6-alkil lub trifluorometyl;

R⁴ oznacza H lub prosty lub rozgałęziony Ci-6-alkil; lub Ri i R⁴ tworzą razem pierścień cyklopentylowy;

Y oznacza S, SO2 lub N-H;

R⁵ oznacza grupę o wzorze XI lub XII:

R⁸ (XI)

w którym A oznacza -NH-, -0- lub -S-;

B oznacza -CH- lub -N-;

C oznacza -CH- lub -N-;

g który może być ewentualnie podstawiony przez R , oznaczający H, fenyl, Ci-6-alkil, tri-fluorometyl, amino, lub chlorowiec;

r6 oznacza wodór lub Ci-6-alkanoil;

R oznacza wodór lub Ci6-alkanoil.

W pewnych przykładach, grupa

może zawierać jeden lub więcej asymetrycznych atomów węgla centrów asymetrycznych już obecnych w ugrupowaniu rybozowym tych agonistów adenozynowych.

Niniejszy wynalazek obejmuje wszystkie wynikające z tego diastereoizomery i ich mieszaniny. Związki według niniejszego wynalazku obejmują różne sole, które można uważać za dopuszczalne fizjologicznie. Obejmują one sole addycyjne z kwasami nieorganicznymi lub organicznymi, np. octany, fumarany, glutarany, glutakoniany, chlorowodorki, mleczany, maleiniany, metanosulfoniany, fosforany, salicylany, bursztyniany, siarczany, amidosulfoniany, winiany oraz para-toluenosulfoniany. W pewnych przypadkach, solwaty wolnych nukleozydów lub soli addycyjnych z kwasami można wyodrębnić i te solwaty mogą być np. hydratami lub alkoholanami.

Związkami według niniejszego wynalazku są np.

[IS, trans]-N- {2-['(2-benzo4iazolilo) tiojcykl obuty lo }-2-chloroadenozyna,

[i R, trans]-N- {2-[(2-benzotia/olilc)tio]cyklobutylo}-2-chloroadenoz.y na,

[iS,cis]-N-{2-[(2-benzotiazolilo)tio]cyklobutylo}-2-chloroadenozyna,

[i R, cis]-N-{2-[(2-b^e^nzotia^zolilo)tio|cyklobutylo - -2-chCocoadenozyna,

[IS, trans]-N- {2^ [(2^ n zo^i rizdl i 1 lo - 2-c^llk)nKK^i^iK)zyna.

[i R, trans]-N- {2-[(2~benzotiazolilo)tio]czkloheksylo} - 2-chk)roadenozy na,

[IS, cis]-N - {2-[(2-benzctia/olilo)tio]cykloheksylo} -2-chloroadenoz y im,

[i R, cis]-N-{ 2-[(2-benzotia/olilo)tio]cykloheksylo}-2-chloroadenozyna,

N-[(R)-i-[(2-benzotia/olilo)tio-2-propylo]-2-metoksyadenozyna,

N- [(R)-1 - [(2-benzotiazolilo)oksz-2-propylo]-2-chloroadenozyna, lub

175 029

2-Chloro-N-[(R)-1-(6-hydroksy-2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]adenozyna.

Można oczekiwać na podstawie obserwacji w modelach zwierzęcych, że związki o wzorze I działające jako agoniści receptora adenozyny są przydatne w leczeniu stanów OUN, takich jak niepokój, neuronowe niedokrwienie/anoksja, zaburzenia drgawkowe (np. epilepsja) i neurodegeneracja (w tym choroba Parkinsona) u ludzi. Obejmuje to leczenie zaburzeń, w których przepływ krwi do obszarów mózgu jest przerwany, np. podczas urazowego uszkodzenia głowy, zatrzymanie serca i wylew. Ponadto, jest prawdopodobne, że związki o wzorze (I) będą przydatne jako środki przeciwbólowe, przy obniżeniu poziomów wolnych kwasów tłuszczowych w osoczu lub jako środki naczyniowo-sercowe np. w leczeniu niedokrwienia mięśnia sercowego.

Związki według niniejszego wynalazku można otrzymać kilkoma sposobami podanymi poniżej.

Sposób A

Związek o wzorze I można wytworzyć przez poddanie reakcji substancję o wzorze II, w którym L oznacza grupę opuszczającą, taką jak atom chlorowca (np. atom chloru lub bromu) lub grupę trimetylosililoksy, zaś R² i R^{3 * * * * *} są jednakowe lub różne i oznaczają wodór lub grupę zabezpieczającą, taką jak grupa benzoilowa, p-toluoilowa, Ct^-alkanoilowa (np. acetyl), 2,3-0(1 -metylo)etylidenowa lub podstawioną grupę sililową (np. trimetylosilil lub t-butylodimetylosilil) (opis: zob. Nucleic Acid Chemistry, TownsendL.H., Tipson R.S., eds., John Wiley ans Sons, 1986, 3 i wcześniejsze tomy) z pochodną aminową o wzorze ogólnym III, zsyntetyzowaną według sposobów znanych według stanu techniki (zob. np. WO 93/08206 oraz WO 93/23418).

3 · dając związek o wzorze IV jako produkt reakcji. W przypadkach, gdy R i R nie są wodorem będzie wymagany dodatkowy etap, by usunąć grupy zabezpieczające ze związku o wzorze IV; w przypadkach, gdy grupy r2 i R³ są np. C{-6-alkanoilem lub benzoilem, odpowiednie warunki dla odbezpieczenia obejmują metanolan amonu, węglan metalu alkalicznego w metanolu, alkoholan metalu alkalicznego w odpowiednim alkoholu. Gdy grupy zabezpieczające są np. pochodnymi alkilosilikonowymi lub arylosilikonowymi, odpowiednie sposoby odbezpieczania obejmują np. działanie fluorkami czteroalkiloamoniowymi lub hydrolizę wodną w obecności kwasu lub zasady.

SposóbB

Związek o wzorze I, w którym X oznacza -NH-R⁹, S-R⁹ lub -O- R⁹, gdzie R⁹ oznacza

C1-6-alkil można wytworzyć przez reakcję substancji o wzorze ogólnym V

175 029

R^łO OR^J

(gdzie L oznacza grupę opuszczającą jak określono w sposobie (A)) z nukleofilem, np. Ci-6-idJkloamino (ewentualnie w obecności odpowiedniej zasady) lub z anionem (Ci-6-alkiholanem lub Ci-6--toalkoksydem) dając 4. W przypadkach, gdy R² i R³ są wodorem, związek o wzorze (I) można otrzymać bezpośrednio. Jednak w przypadkach, gdy r2 i R³ nie są wodorem, występuje dodatkowy etap dla usunięcia grup zabezpieczających, takich jak Ci^--^h^i^noil lub benzoil ze związku o wzorze (IV); przykładu warunków dla usunięcia grup zabezpieczających podano przy sposobie (A).

W pewnych reakcjach związanych z podstawieniem nukleofilowym związku o wzorze (V) z anionem (Ci-e-aakoholan lub Ci f-ti(.oó!^ohoian), gdzie r2 i r3 oznaczają np. Ci-e-aakanoil lub benzoil, może nastąpić częściowe lub całkowite odbezpieczenie. W przypadkach, gdy zaszło jedynie częściowe odbezpieczenie, możnaje dokończyć w warunkach podanych w sposobie (A).

Sposób C

Związek o wzorze (I) można wytworzyć przez poddanie reakcji substancji o wzorze ogólnym (VI) (gdzie B oznacza

lub L jak określono powyżej) ze środkiem diazującym (takim jak np. azotyn 3-metylobutylu) tworząc półprodukt diazowy, który można następnie poddać reakcji z szeregiem substratów (np. chloroformem, tetrachloroetanem, chlorkiem trimetylosilylu, bromoformem lub kwasem fluoroborowym) jak wyszczególniono poniżej, aby wprowadzić grupę -X do związku o wzorze (VII).

175 029

R’O OR^ł

W przypadku, gdy B oznacza grupę opuszczającą L, będzie wymagana dalsza reakcja podstawienia z np. związkiem o wzorze (III), by otrzymać związek o wzorze (IV). W przypadkach, gdy grupy R² i R³ nie są wodorem, lub nie wszystkie są wodorem, będzie wymagany jeszcze jeden etap dla usunięcia grup zabezpieczających ze związku o wzorze (IV); warunki dla usuwania grup zabezpieczających opisano w sposobie A.

Związki o wzorze (I), w którym R⁶ i R⁷ są Cró-alkanoilem lub benzoilem można wytworzyć według sposobów A-C, jako związki o wzorze (IV) i (VII), w którym r2 i R³ są C16-alkanoilem lub benzoilem. W przypadkach, gdy r2 i r3 są różne od R⁶ i r7, r2 i r3 można zamienić przez wodór, C1-6-alkanoil lub benzoil, według sposobów znanych według stanu techniki.

Sposoby oceny wiązania in vitro receptora adenozynowego poddano przeglądowi [Adenosine Receptors, (Cooper, D.M.F., Londos, C., eds.) Alan R. Liss, Inc. New York, 1988,43-62]. Ocena tych związków w ustalonych modelach zwierzęcych wskazała, że związki według niniejszego wynalazku posiadają pożądane właściwości odnośnie OUN. Np. działają one jako środki przeciwdrgawkowe, są skuteczne w zwierzęcych paradygmatach bólu, oraz wykazują efekty chroniące mózg w badaniach laboratoryjnych zwierząt poddanych symulowanemu niedokrwieniu mózgowemu. Ponadto, związki mogą być skuteczne jako środki neuroprotektywne w przypadkach obrzęku mózgu i urazowego uszkodzenia głowy, oraz jako protektanty w niedokrwieniu mięśnia sercowego.

Ocena wiązania in vitro do receptorów A1 i A2 adenozyny.

Powinowactwo nowych związków opisanych w niniejszym wynalazku do receptora adenozyny A1 określono zasadniczo jak opisano w literaturze przy użyciu [3H]-(R)-PIA {N-(R)-( 1-fenylo-2-propylo)adenozynyl] jako radioligand (Naunyn-Schmiedeberg’s Archives of Pharamcology, 1980,313, 179-187). Powinowactwo do receptora A2 zmierzono przy użyciu radioligandu [3H]-CGS 21680 (European Journal of Pharmacology, 1989, 168, 243-246), a wartości reprezentatywnych związków (jedynie pojedyncze oznaczenia) podano w tabeli poniżej. Wartości wiązania receptora in vitro otrzymane dla wzorców odniesienia CPA i (R)-PIA zawarto dla porównania. Użyte sposoby opisano w pełni w European Journal of Pharmacology, 1993,242, 221-228.

Ataki u myszy wywołane przez DMCM I.P. 30 min. DMCM (6,7-dimetoksy-4-etylo-Pkarbolino-3-karboksylan metylu) jest odwrotnym agonistą przy receptorze benzodiazepinowym, przypuszczalnie wytwarzającym ataki przez obniżenie mocy inhibitowania kompleksu receptor GAB A/receptor benzodiazepinowy/jonofor chlorkowy.

175 029

Metody mg/kg DMCM rozpuszczonego w 0,02 N HCl (1 mg/ml) podano i.p. w objętości 300 ml myszom-samcom NMRI ważącym 20+/-2g. To wywołuje dwie różne reakcje: a) Niektóre zwierzęta wykazują utratę odruchów postawy i ułożenia lub przyjmowania pozycji stojącej, w której mają one łagodny krótki stożek górnych kończyn, b) Inne zwierzęta wykazują drgawki kloniczne i toniczne wszystkich kończyn, po których często następuje śmierć. DMCM jest podawany 30 min po śródotrzewnowym wstrzyknięciu związku badanego. Czas utajenia na obecność intensywnych drgawek klonicznych i tonicznych oraz śmierć jest odnotowana do 15 min po podaniu DMCM. Co najmniej 5 dawek każdego związku badanego zbadano na 8 myszach na dawkę. Ten sposób opisano bardziej szczegółowo w European Journal of Pharmacology, 1993, 242, 221-228.

Wyniki prób otrzymanych przez badanie związków według niniejszego wynalazku podano w tabeli

Tabela I.

Badany agonista adenozyny (Przykład nr)	Wiązanie receptora Al (Ki, nM)	Wiązanie receptora A2 (Ki, nM)	Stosunek A2/A1
XIII	3,4	2570	756
XXIII	4,5	170	38
XV	7	950	136
III	9	990	110
XXII	10	1000	100
XXVII	14	4970	355
CPA	1,2	192	160
(R)-PIA	1,9	116	61

Związki według niniejszego wynalazku, wraz z konwencjonalnym adiuwansem, nośnikiem lub rozcieńczalnikiem, i jeśli jest to pożądane w postaci jej farmaceutycznie dopuszczalnej soli addycyjnej z kwasami, można umieścić w postaci kompozycji farmaceutycznych i ich dawek jednostkowych, i w takiej postaci mogą być zastosowane, jako tabletki napełnionych kapsułek, lub ciecze, takie jak roztwory, zawiesiny, emulsje, eliksiry, lub kapsułki napełnione tym samym, wszystkie do stosowania doustnego, w postaci czopów dla podawania doodbytniczego; lub w postaci sterylnych roztworów iniekcyjnych dla stosowania pozajelitowego (włączając w to podawanie podskórne i infuzję). Takie kompozycje farmaceutyczne i formy ich dawek jednostkowych mogą zawierać konwencjonalne składniki w konwencjonalnych proporcjach, z lub bez dodatkowych aktywnych składników lub czynników, i takie formy dawek jednostkowych mogą zawierać jakąkolwiek skuteczną ilość agonisty receptora adenozyny współmierną z przewidywanym zakresem dawki dziennej. Tabletki zawierające dziesięć (10) miligramów składnika aktywnego lub szerzej, dziesięć (10) do stu (100) miligramów, na tabletkę, są zgodnie z tymi odpowiednimi reprezentatywnymi formami dawek jednostkowych.

Związki według niniejszego wynalazku można zatem stosować do formułowania preparatu farmaceutycznego, np. dla doustnego i pozajelitowego podawania ssakom w tym ludziom, zgodnie z konwencjonalnymi metodami farmacji galenowej.

Konwencjonalnymi zarobkami są takie farmaceutycznie dopuszczalne organiczne lub nieorganiczne substancje nośnika odpowiednie dla stosowania pozajelitowego lub dojelitowego, które nie reagują szkodliwie ze związkami aktywnymi.

Przykładami takich nośników są woda, roztwory soli, alkohole, glikole polietylenowe, polihydroksyetoksylowany olej rycynowy, żelatyna, laktoza, amyloza, stearynian magnezu, talk,

175 029 kwas silicie, monoglicerydy i diglicerydy kwasu tłuszczowego, estry kwasu tłuszczowego pentaerytritolu, hydroksymetyloceluloza i poliwinylopirolidon.

Preparaty farmaceutyczne można sterylizować i zmieszać, o ile jest to pożądane, z czynnikami pomocniczymi, emulgatorami, solą dla wpłynięcia na ciśnienie osmotyczne, buforami i/lub substancjami barwiącymi itp., które nie działają szkodliwie ze związkami aktywnymi.

Dla stosowania pozajelitowego, szczególnie odpowiednie są iniekcyjne roztwory lub zawiesiny, korzystnie roztwory wodne ze związkiem aktywnym rozpuszczonym w polihydroksylowanym oleju rycynowym.

Ampułki są dogodnymi formami dawek jednostkowych.

Tabletki, drażetki lub kapsułki zawierające talk i/lub nośnik węglowodanowy lub lepiszcze, przy czym nośnikiem korzystnie jest laktoza i/lub skrobia kukurydziana i/lub skrobia ziemniaczana, są szczególnie odpowiednie dla stosowania doustnego. Syrop, eliksir lub tym podobne można użyć w przypadkach, gdy można użyć słodzoną zaróbkę.

Zasadniczo, związki według niniejszego wynalazku są sporządzane w formie jednostkowej obejmującej 0,05-100 mg w farmaceutycznie dopuszczalnym nośniku na dawkę jednostkową. Dawkowanie związków według niniejszego wynalazku wynosi 0,1-300 mg/dzień, korzystnie 10-100 mg/dzień, w przypadku podawania pacjentom, np. ludziom, jako lek.

Typowa tabletka, którą można wytworzyć konwencjonalnymi technikami tabletkowania, zawiera:

Związek aktywny Laktoza Avicel TM Amberlite TM IRP 88 Magnesii stearas

5,0 mg

67,0 mg pH. Eur. 31,4 mg 1,0 mg

0,25 mg pH. Eur.

W wyniku swojej aktywności przeciwbólowej lub zabrudzeniom drgawkowym i zapobiegania neurodegeneracji w warunkach anoksji/niedokrwienia, związki według niniejszego wynalazku są skrajnie przydatne w leczeniu związanych z tym symptomów u ssaków, w przypadku podawania w ilości skutecznej do aktywności agonisty związków według niniejszego wynalazku. Związki według niniejszego wynalazku można zgodnie z tym podawać osobnikowi np. żywemu ciału zwierzęcemu, w tym człowiekowi w przypadku potrzeby agonisty receptora adenozynowego i jeśli jest to pożądane, w postaci farmaceutycznie dopuszczalnej soli addycyjnej z kwasami (takiej jak bromowodorek, chlorowodorek, lub siarczan, w każdym przypadku przygotowanej w zwykły lub konwencjonalny sposób, np. odparowanie do suchości wolnej zasady w roztworze wraz z kwasem), zwykle współbieżnie, równocześnie lub łącznie z farmaceutycznie dopuszczalnym nośnikiem lub rozcieńczalnikiem, zwłaszcza i korzystnie w postaci jego kompozycji farmaceutycznej, drogą doustną, doodbytniczą lub pozajelitową (w tym podskórną), w skutecznej ilości agonisty receptora adenozynowego, i w każdym przypadku ilość jest efektywna w leczeniu anoksji, urazowego uszkodzenia głowy, niedokrwienia, migreny lub innych symptomów bólu, epilepsji lub chorób neurodegeneratywnych dzięki aktywności agonisty receptora adenozynowego. Odpowiednie zakresy dawek wynoszą 1-200 mg dziennie, 10-100 mg dziennie, a zwłaszcza 5-25 mg/dziennie, w zależności jak zwykle od dokładnego trybu podawania, formy podawania, wskazania na które jest skierowane podawania, przy czym. osobnik związany z tym oraz ciężar ciała tego osobnika oraz preferencji o doświadczenia dyżurnego lekarza lub weterynarza.

Wytworzenie związków o wzorze (I) jest dalej ilustrowane w następujących przykładach.

W dalszej części niniejszego tekstu TLC oznacza chromatografię cienkowarstwową, THF oznacza tetrahydrofuran, TFA jest kwasem trifluorooctowym, a t.topn. jest temperaturą topnienia. W przypadkach gdy są podane temperatury topnienia, są one nieskorygowane. Struktury związków są potwierdzone przez przypisanie widma 400 MHz ( z którego zacytowano reprezentatywne piki) i przez mikroanalizę, o ile ma to zastosowanie. Związki użyte jako materiały wyjściowe są znanymi związkami lub też związki można wytworzyć sposobami znanymi samo przez się. Chromatografię kolumnową wykonać techniką opisaną przez Stilla, W.C. et al., Journal

175 029 of Organie Chemistry, 43, 2923 na żelu krzemionkowym ó0 firmy Merck (Art 9385). HPLC wykonano na chromatografie Waters model 5I0 połączonym przez moduł systemowy do detektora (o wielu długościach fali) Waters 490 do kolumny z odwróconymi fazami Ci8 (250 x 4 mm, 5 pm, I00 A; szybkość przepływu eluenta i ml/min). Czasy retencji podano w minutach.

P rzykład I. 2-Chloro-N-[(R)-1-(2-tiazolilo)tio-2-propylo]adenozyna

Związek tytułowy otrzymano według ogólnego sposobu A.

2', 3', 5^/-Tri-O-benzoilo-2-ehloro-N-[(R)~i-tiazolilo)tio-2-propy)o]adenozyna

Do zawiesiny 2-[(R)-N-tert-butyloksykarbonyl)amino-I-propanolu (4,0 g, 23 mmol), 2-merkaptotiazolu (2,9 g, 25 mmol) i trifenylofosfiny (7,3 g, 28 mmol) w suchym toluenie (50 ml) w atmosferze azotu, dodano kroplami roztwór diizopropylazokarboksylanu (4,9 g, 28 mmol) w suchym toluenie (30 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano poprzez 40 h w 20 °C i przesączono. Przesącz odparowano do uzyskania oleju przed oczyszczaniem za pomocą chromatografii rzutowej. Wymycie mieszaniną heptanu i octanu etylu (3:2) dało 2-[2-(R)-tertbutyloksykarbonyloamino-i-propylotio]tiazol (3,0 g, 48%) jako olej, TLC R, 0,33 [heptan/octan etylu (3:2i)]..{2-(R)-tert-butyloksykarbonyloamino-i-propyhio)tiazol (3,0 g ii mmol) rozpuszczono w octanie etylu (30 ml) i dodano -N roztwór kwasu solnego w suchym octanie etylu (i5 ml). Po 20 h w temperaturze pokojowej mieszaninę reakcyjną przesączono otrzymując nieoczyszczony 2-[((R)-2-aminopropuM-propyltio]tiazol jako higroskopijną, widoczną sól dichlorowodorek (2,3 g).

Do roztworu 9-(2,3,5-tri-O-benzoilo- -D-rybofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryny (i,5 g,

2,4 mmol) w sm^łh^im dioksanie ((50 im), wprowadzono w 20 ⁰C powyższy dii^łhoroA^aoc^cotiłk 2-[(R)-2-aminopropyło-I-propylotio]tiazolu (i,5 g, 7,i mmol) i triethylamine (0,78 g, 7,7 mmol). Po mieszaniu w 50°C przez 40 h mieszaninę reakcyjną zatężono do uzyskania żółtego oleju, który oczyszczono za pomocą chromatografii rzutowej wymywając mieszaniną heptanu i octanu etylu (i:i), uzyskując tytułową 2', 3', 5'-tri-O-benzoilo-2-chloro-N-[(R)-i-(2-tiazolilojtio^-propyOadenozynę (i,2 g, β3%) w postaci piany, TLC Rf 0,i9 [SiO2; heptan/octan etylu (i :i)].

2-Chloro-N-[(R)-i-(2-tiazohlo)tio-2-propylo)]adenozyna 2', 3', 5'-tri-O-benzoi)o-2-ehloro-N-^Rj-I-^-tiazoho^io^-propylo^denozynę (i.2 g, i,5 mmol) rozpuszczono w etanolanie amonu (25 ml) (uprzednio nasycony w -I0°C) i mieszano w 20°C przez 40 h. Mieszaninę reakcyjną zatężono do uzyskania oleju pod zmniejszonym ciśnieniem i oczyszczono za pomocą chromatografii rzutowej wymywając mieszaniną dichlorometanu, etanolu i amoniaku (90: i 0:i), otrzymując tytułową 2-chloro-N-[(R)-I-(2-tiazohlo)tio-2-propyl)]adenozynę (0,32 g, 4β%) jako pianę.

IHNMR (DMSO-d-) δ i,3i (3H, d, CHCH3), 3,95 (IH, q, H-4'), 4,i2 (IH, q, H-3'), 4,5i (iH, q, H-2'), 5,07 (i H, t, 5'-OH), 5.22, 5,50 (2H, 2d, 2'-and 3'-OH), 5,82 (IH, d, H-i'), 7,-3 (iH, d, Ar-H), 7,72 (iH, d, Ar-H), 8,4i (iH, s, H-8), 8,48 (iH, d, N-H).

Cl6Hl9C)N6O4S2 · H2O; obliczono: C, 4i,i; H, 4,3; N, i8,0 znaleziono: C, 4i,2; H, 4,3; N, i7,4%

P r zykła d II. 2-Chloro-N-[(R)-1-( 1-metylo-2-imidazolilo)tio-2-propylo]adenozyna

Związek tytułowy otrzymano według sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku (Rj-HI-metylo^-imidazolilojtio^-propylaminy [wytworzony przy użyciu tego samego sposobu jak opisano w przykładzie I z 2-merkapto-I-metyloimidazolu (3,3i g, 29 mmol) i 2-[(R)-N-tert-butyloksykarbonyl)amino-1-propano)u (5,08 g, 29 mmol) a następnie przez hydrolizę kwasową) (2,30 g, ii,i mmol) z 9-(2,3,5-tri-O-acetylo-D-rybofuranozylo^^-dichloro^H-puryną (2,4- g, 5,5 mmol), a następnie przez debenzoilowanie oczyszczonego produktu przy użyciu metanolanu amonu. Otrzymano tytułową 2-chloro-N-[(R)-I-(i-metylo-2-imidazolilo)tio-2-propylo]adenozynę (i,i g, 43%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

IH NMR (DMSO-d-) δ i,28 (3H, d, -CHCH3), 3,53-3,β0 (iH, m, H-5'), 3,ύ3-3,70 (iH, m, H-5'b), 3,95 (iH, q, H-4'), 4,i3 (iH, q, H-3'), 4,5i (iH, q, H-2'), 5,07 (iH, t, 5'-OH), 5,22,

5,50 (2H, 2d, 2'-and 3ΌΗ), 5,82 (iH , d, H-i') , 6,92 (IH, s, A^i-^łi) 7,20 (iH, s , Ar-H), 8,40 (iH, s, H-8), 8,55 (iH, s, N-H).

175 029

HPLC - czas retencji 19,3 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1% TFA)].

C17H22CIN7O4S · 1,0 H2O; obliczono: C 43,1; H, 5,1; N, 20,7 znaleziono: C, 43,4; H, 5,0; N, 20,7%.

Przykład III. 2-Chloro-N-{(R)-1-(5-metylo-(1,3,4-tiadiazol-2-ilo)]tio-2-propylo}adenozyna

Związek tytułowy otrzymano według sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(R)-2-amino-1-propylotio]-5-metylo[1,3,4]-tiadiazolu [wytworzony przez alkilowanie 2-merkapto-5-metylo-(1,3,4)-tiadiazolu (1,32 g, 10 mmol) przy użyciu kwasu metanosulfonowego, 2-[(R)-N-tert-butyloksykarbonyloamino)-1-propyloestru (3,04 g, 12 mmol) a następnie przez hydrolizę kwasową] (1,01 g, 4,47 mmol) z 9-(2,3,5tri-O-benzoilo-D-rybofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (2,36 g, 3,73 mmol), a następnie przez debenzoilowanie oczyszczonego produktu przy użyciu metanolanu amonu. Otrzymano tytułową2-chloro-N- {(R)-1 -(5-metylo-( 1,3,4-tiadiazol-2-ilo))tio-2-propylo} adenozynę (0,94 g, 53%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

1HNMR (DMSO-d6) δ 1,35 (3H, d, -CHCH3), 2,67 (3H, s, -CH3), 3,53-3,61 (2H, m, H-5'a i H-5'b), 3,96 (1H, q, H-4), 4,14 (1H, q, H-3'), 4,52 (1H, q, H-2'), 5,07 (1H, t, 5'-OH), 5,22,

5,50 (2H, 2d, 2'- i 3'-OH), 5,83 (1H, d, H-1'), 8,33-8,46 (2H, m, H-8 and -NH).

HPLC - czas retencji 9,9 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1% TFA)).

Przykład IV. N-[(R)-1-(2-Benzoksazolilo)tio-2-propylo]-2-chloroadenozyna

Związek tytułowy otrzymano zasadniczo według sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(R)-2-amino-1 -propylotio)benzoksazolu [wytworzony przez alkilację 2-merkaptobenzoksazolu (3,5 g, 23 mmol) przy użyciu kwasu metanosulfonowego, 2-[(R)-N-tert-butyloksykartbonyloainino]-1-propyloestru (7,2 g, 30 mmol), a następnie przez hydrolizę kwasową] (1,7 g, 6 mmol) z 9-(2,3,5-tri-O-acetylo-D-rybofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (2,7 g, 6,0 mmol), a następnie przez deacylowanie oczyszczonego produktu przy użyciu metanolanu sodu w metanolu. Otrzymano tytułową N-[(R)-1-(2-benzoksazolilo)tio-2-propylo)-2-chloroadenozynę (0,37 g, 28%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

1HNMR (DMSO-dó) δ 1,38 (3H, d, -CHCH3), 3,40-3,75 (4H, m, H-5'a - i H-5'b i -CH2-),

3.94 (1H, q, H-4), 4,12 (1H, q, H-3'), 4,52 (1H, m, H-2'), 5,06 (1 H, t, 5'-OH), 5,22, 5,49 (2H, 2d, 2' i 3'-OH), 5,82 (1H, d, H-1'), 7,26-7,35 (2H, m, Ar-H), 7,35-7,64 (2H, m, Ar-H), 8,39 (1H, s, H-8), 8,48 (1H, d, -NH).

C20H21CIN5O5S 0,25 EtOH; obliczono; C, 48,8; H, 4,5; N, 16 znaleziono: C, 48,6; H, 4,5; N, 16,5%.

Przykład V. N-[(R)-1-(2-Benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-chloroadenozyna

Tytułowy związek otrzymano według ogólnego sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(R)-2-amino-1-propylotio)benzotiazolu (wytworzony przez reakcję Mitsunobu jak opisano w przykładzie I przy użyciu 2-[(R)-N-tertbutyloksykarbonylo)amino]-1-propanolu (2,5 g, 14 mmol) i 2-merkaptobenzotiazolu (2,3 g, 14 mmol) a następnie hydrolizę kwasową) (1,7 g, 5,7 mmol) z 9-(2,3,5-tri-O-benzoilo-D-rybofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (2,8 g, 4,5 mmol), a następnie przez debenzoilowanie oczyszczonej 2', 3', 5', -tri-O-benzoilo-2-chloro-N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]adenozyny w metanolanie amonu (200 ml) (uprzednio nasycony w -10°C) otrzymując tytułową 2-chloroN-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)-tio-2-propylo]adenozynę (1,05 g, 24%) (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-d6) δ 1,38 (3H, d, -CHCH3), 3,50-3,68 (4H, m, H-5A', i 5'b i -CH2-),

3.95 (1H, d, H-4'), 4,12 (1H, d, H-3'), 4,51 (1H, q, H-2'), 5,07 (1H, t, 5'-OH), 5,22, 5,50 -(2H,

2d, 2'-and 3'-OH), 5,83 (1H, d, H-1)'), 7,34, 7,45 (2H, 2t, ArH), 7,85, 7,98 (2H, 2d, Ar-H), 8,40 (1H,s, H-8), 8,53 (1H,d,N-H). ·

HPLC - czas retencji 16,6 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1% TFA)].

175 029

C20H21CIN6O4S2 · 0,5 EtOH; obliczono: C, 47,4; H, 4,5; N, 15,8 znaleziono: C, 47,3; H, 4,5; N, 15,8%

P rzykład VI. N-[(S)-1-(2-Benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-chloroadenozyna

Związek tytułowy otrzymano według ogólnego sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(S)-2-amino-1 -propylotio]benzotiazolu (wytworzony w reakcji Mitsunobu jak podano w przykładzie I przy użyciu 2-((S)-N-tert-butyloksykarbonylo)amino-1-propanolu (3,5 g, 20 mmol) i 2-merkaptobenzotiazolu (3,35 g, 20 mmol) a następnie przez hydrolizę kwasową) (1,1 g, 4,2 mmol) z 9-(2,3,5-tri-O-benzyl- -D-rybofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (2,8 g, 4,5 mmol), a następnie przez debenzoilowanie oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-benzoilo-2-chloro-N-[(S)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo)adenozyny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu otrzymując tytułową 2-chloro-N-[(S)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo)adenozynę (0,88 g, 49%) (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-d6) δ 1,38 (3H, d, -CHCH3), 3,50-3,68 (4H, m, H-5'a i H-5'b i -CH2-),

3,95 (1H, d, H-4'), 4,12 (1H, d, H-3'), 4,51 (1H, q, H2'), 5,07 (1H, t, 5'-OH), 5,22,5,50 (2H, 2d, 2'-and 3'-OH), 5,83 (1H, d, H-1'), 7,34, 7,45 (2H, 2t, Ar-H), 7,85,7,98 (2H, 2d, Ar-H), 8,40 (1H, s, H-8), 8,52 (1H, s, N-H).

Czas retencji - HPLC 20,1 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1% TFA)].

C20H21ClN6O4S2 · 1,5 H2O; obliczono: C, 44,8; H,4,5; N, 15,7 znaleziono: C, 9; H, 4,1; N, 15,2%

Przykład VII. N-{(R)-1-(2-Benzotiazolilo)tio-2-propyło]-2-bromoadenozyna

Tytułowy związek otrzymano według ogólnego sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2- {(R)-'2-amino-1 -propylotio)benzotia/olu (wytworzony jak podano w przykładzie V) (1,07 g, 3,6 mmol) z 2-bromo-9-(2,3,5-tri-O-acetylo-β-Ε)-rybofuranozylo)-6-chloro-9H-puryną (zob. WO 93/08206; Bioorganic i Medicinal Chemistry Letters, 1993,3,2661-2666) 1,48 g, 3,0 mmol) a następnie przez deacylację oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetyl-2-bromo-N-[(R)-I-(2-ben/otia/olilo)tio-2-propylo]adenozynyprzy użyciu metanolanu sodu w metanol otrzymując tytułową N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo)-2bromoadenozynę (0,20 g, 14%) jako pianę (po chromatografii kolumnowej)

1H NMR (DMSO-dć) δ 1,8 8 (3H, d, -CHCH3), 3,00-,77 (4H, m, Η-5'a i Η-5'b i -CH₂-), 3,94 (1H, d, H-4'), 4,12 (1H, , H-3'), 4,51 (1H, q, H-2’), 4,70 1H, m, -CHCHd, 5,05 (HH, t, 5'-OH), 22, 5,49 (2H, 2d, 2'-and 3'-OH), 5,83 (1H, d, H-1'), 7,36, 7,46 (2H, t, Ar-H), 7,86, 7,99 (2H, 2d, Ar-H), 8,40 (1H, s, H-8).

HPLC - czas retencji 6,74 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1% TFA)].

C2oC2(N6Br04S2 · 0,1 C20; obliczono: C, 43,3; H, 3,8; N, 15,1 znaleziono: C 43,7; Ii, 4,3; N, 14,7%.

Przykład VIII. N-[(R)-1-(2-Benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-metyloadenozyna

Tytułowy związek otrzymano według ogólnego sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(R)-2-amino-1-propylotio]benzotiazolu (wytworzony jak opisano w przykładzie V) (0,89 g 3,0 mmol) z 9i(2,3,5itri-O-aceyyi(βiDrybofuranozyIo)-6-chloro-2imetylo-9C-puryny (1,07 g, 2,5 mmol) [wytworzona z 2-metylinozyny (Journal of Organie Chemistry, 1967, 32 3258-3260) przez standardowe etapy acylowania i chlorowania], Deacylowanie oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetyIo-N-[(R)-(-(2-benzotiazolilo)tio-2-propyl]-2-metyloadenozyny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu dało żądaną N-[(R)-(-(2-benzotiazoliIo)tio-2-propylo)i2imetyladenozynę (0,28 g, 11%) (po chromatografii kolumnowej).

1HNMR (DMSO-d₆) δ 1,40 (3H, d, -CCCH(), 2,30 (3H, s, -CH^, 3,50-3,77 (4H, m, H-5'a i H-5'b i -CH2-), 3,98 (1H, d, 1-4'), 4,13 (1H, d,C-3'), 4,63 (1H, q, H^2'), 4,86 (1H, br, -CCCC(), 5,19, 5,42 (2H, 2d, 2'- i 3'-OH), 5,70 (1H, t, 0'-OH), 5,85 (1 H, d, H-1'), 7,36, 7,47 (2H, 2t, Ar-H), 7,80-7,96 (2H, m, Ar-H), 8,0 (1H, s, N-H), 8,26 (1H, s, H-8), 8,52 (1H, s, N-H).

HPLC - czas retencji 22,4 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

175 029

C21H24N6O4S2 · H20; obliczono: C, 49,8; H, 4,8; N, 16,6.

znaleziono: C, 49,9; H5,1; N, 16,4%.

Przykład IX. N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo)-2-metylotioadenozyna

Tytułowy związek otrzymano według ogólnego sposobu A. (2,3,5-tri-O-acetylo-[P-Drybofuranozylo)-2-amino-6-chloro-9H-purynę (Nucleic Acid Chemistry, Townsend L.B. i Tipson, R.S., eds., John Wiley i Sons Inc., 1986, 3, 144) (4,0 g, 9,3 mmol) rozpuszczono w acetonitrylu (100 ml). Wprowadzono izoamyloazotyn (10,84 g, 93 mmol). a następnie dwusiarczek metylu (4,14 ml, 46 mmol) i mieszaninę reakcyjną ogrzewano w temperaturze łaźni olejowej 100°C przez 2h. Wydzielony gaz utleniono przy użyciu skrubera z podchlorynem. Mieszaninę reakcyjną ochłodzono, odparowano i oczyszczono za pomocą chromatografii rzutowej na żelu krzemionkowym. Wymycie początkowo dichlorometanem, a następnie układem dichlorometan/metanol (100:1) dało 9-(2,3,5-tri-0-acety'l-D-ribofuranozyl)-6-chloro-2-metylotio-9H-purynę (3,1 g, 72%) w postaci piany.

1H NMR (CDCb)b 2,12,2,14,2,18 (9H, 3s, 2', 3' i 5'-O-acetyl CH3), 2,66 (3H, s, -SCH3), 4,28-4,51 (3H, m, H-5'a, H^ i H-4'), 5,66 (1H, t, H-3'), 6,0 (1H, t, H-2'), 6,13 (1H, d, H-1'), 8,11 (1H, H-8).

Powyższą 9-(2,3,5-tri-O-acetylo- -D-rybofuranozylo)-6-chloro-2-metylotio-9H-purynę (0,5 g, 1,1 mmol) poddano reakcji z chlorowodorkiem 2-[(R)-2-amino-1-propylotio]benzotiazolu (0,5 g, 1,5 mmol) (wg procedury opisanej w przykładzie V), a następnie przez deacylowanie oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetylo-N-l(R)-l-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-mctylotioadenozyny przy użyciu metanolanu amonu (200 ml) (uprzednio nasyconego w 10°C) otrzymując związek tytułowy -N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2metylotioadenozynę (0,085 g, 16%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-d6) δ 1,39 (3H, d, -CHCH3), 2,31, (3H, s, -SCH), 3,46-3,71 (4H, m, H-5'a i H-5'b i -CH2), 3,92 (1H, q, H-4'), 4,14 (1H, q, H-3'), 4,60 (1H, q, H-2'), 4,70-4,91 (1H, m, -CH), 5,05 (1H, t, 5'-OH), 5,22, 5,45 (2H, 2d, 2'- i 3'OH), 5,83 (1H, d, H-1'), 7,31-7,53 (2H, m, Ar-H), 7,84, 8,0 (2H, 2d, Ar-H), 8,10 (1H, d, N-H), 8,25 (1H, s H-8).

P rzykład X. X'~lR)-!d2 ienizetiaizoiilotiin2-pr(pjvl())-2dhnie[\'loamifio)(idefoz~nna

Tytułowy związek otrzymano według ogólnego sposobu B przez reakcję N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-chloroadenozyny (1,02 g, 2,0 mmol) (Przykład V) w dimetyloformamidzie (10 ml) otrzymując żądaną N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio -2-propylo]-2- (dimetylamino)adenozynę (0,12 g, 12%)w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-d3) δ 1,38 (3H, d, -CHCH3), 2,92 (6H, s, -N(CH3)₂), 3,40-3,72 (4H, m, H-5', i H-5'b i -CH2-), 3,88 (1H, q, H-q, H-4'), 4,15 (1H, q, H-3'), 4,65 (1H, q, H-2'), 4,72-4,85 (1H, m, -CH-), 4,89 (1H, t, 5'OH), 5,14, 5,36 (2H, 2d, 2'- i 3'-OH), 5,75 (1H, d, H-1'), 7,35,7,46 (2H, 2t, Ar-H), 7,50 (1H, d, N-H), 7,84, 7,99 (2H, 2d, Ar-H), 7,94 (1H, s, H-8).

HPLC - czas retencji 16,8 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1% TFA)].

C22H26N7O4S2. 0,5 H₂0; obliczono: C, 50,2; H 5,2; N, 18,6 znaleziono: C, 50,5; H, 5,7; N, 18,2%.

Przykład XI. N-[(R)-1-(2-Benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-(etylamino)adenozyna

Związek tytułowy otrzymano według ogólnego sposobu B przez reakcję N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio2-propylo]-2-bromoadenozyny (Przykład VII) (0,24 g, 0,35 mmol) z 70% wag./wag. wodną etylaminą (0,23 g) w dioksanie (10 ml) w zatopionym naczyniu w 100°C otrzymując żądanąN-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-(etylamino)adenozynę w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-d6) δ 1,04 (3H, br, t, -NCH2CH3), 1,42 (3H, d, -CHCH), 3,20 (3H, br, m, NCH2CH3), 3,55-3,80 (4H, m, H-5'a i H-5'b i -CH2-), 3,95 (1H, q, H-4'), 4,15 (1H, q, H-3'), 5,16, 5,41 (2H, 2d, 2'-and 3'-OH), 5,79 (1H, d, H-1'), 6,22 (1H, t, -NHCH2, 7,43 7,54 (2H, 2t, Ar-H), 7,98 (1H, s, H-8).

HPLC - czas retencji 17,0 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

Przykład XII. 2A{minoNI[[(R)—d2b;>enzotiazolllottio-2-propyO]]adencιyyna

175 029

Tytułowy związek otrzymano według ogólnego sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(R)-2-amino-1-propylotio]benzotia/olu (wytworzony jak opisano w przykładzie V) 7,i3 g, 24 mmol) z 2-amino-9-(2,3,5-tri-0-acetyl-P D-rzbofuranozzlo)-6-chloro-9H-puryną (Nucleic Acid Chemistry, Townsend L.B. i Tipson, R.S., eds., John Wiley i Sons Inc., I986, 3, I44) (8,56 g, 20 mmol) a następnie przez deacylację części oczyszczonej 2', 3', 5^/-t)i-O~acetzlo-2-amino-N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo) adenozyny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu otrzymując tytułową 2-amino-N-[(R)-i(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]adenczznę (0,7i g, i9%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

IH NMR (DMSO-ds) δ i ,34(3H, d, -CHCH3), 3,50-3,73 (4H, H-5'a i H-5'b i -CH2-), 3,90 (IH, q, H-4'), 4,i0 (IH, d, H-3'), 4,5i (IH, q, H-2'), 5,ii, 5,37, (2H, 2d, 2'- i3'-OH), 5,40 (IH, t, 5' 7H), 5,73 II H, d, H-i'), 5,79 (IH, br, -NH2), 7,36 7,47 (2H, 2t, Ar-H), 7,92 (IH, s, H-8), 8,0 (IH, d, N-H).

HPLC - czas retencji i3,5 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,i % TFA)].

Przykład. XIII. N-l(R)~l-(2-Benz,otiai,olilo^^i()-2-prop\loj-2-jłu()roadeno7yna

Tytułowy związek otrzymano według ogólnego sposobu C przez poddanie reakcji 9(2,3,5-tri-0-acetylc-β-D-rybofuranozylo)-2-amino-6-chloro-9H-puryny (zob. przykład IX) 0,45 g, 0,73 mmol) przy użyciu metody diazowania/kwasu fluoroborowego opisanej uprzednio (zob. Wo 93/08206; Bioorganic i Medicinal Chemistry Letters, I993,3,266I-2666) otrzymując 2', 3', 5'-tri-O-acetyl-N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tic-2-propylc)-2-fluoroadenozynę (0,i9 g, 43%), a następnie przez deacylację przy użyciu metanolanu sodu w metanolu otrzymując tytułową N-[(R)-i-(2-benzotiazolilo)tio-2-propzlo)-2-fluoroadenozynę (0,088 g) (po chromatografii kolumnowej),

IH NMR (DMSO-de) δ i,37 (3H, d, -CHCH3), 3,50-3,79 (4H, m, H5'a i H-5'b i -CH2-),

3,95 (IH, d, Η-Ψ, , 4J3 (IH , m, Η-3Ί , 4,51 (IH, q, Η-2Ί, 4,67 (IH , b,, -CHCH3), 5,07 (IH,,, 5'-OH), 5,23, 5,50 (2H, 2d, 2'-i 3'-OH), 5,79 (IH, d, H-i'), 7,37, 7,48 (2H, 2t, Ar-H), 7,85, 7,79 (2H, 2d, Ar-H), 8,36 (IH, s, H-8), 8,58 (IH, d, N-H).

HPLC - czas retencji i8,9 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,i % TFA)].

C2oH2iFN6C4S2 i,25 H20; obliczono: C, 46,6; H,4,i; N, i6,3 znaleziono: C 46,5; H, 4,5; N, i6,3%

P r zy k ł a d XIV.

N-[(Spl-(2-Benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-ch]oroadeno:/zna(S)-(2-Benzotiazolilo)tio-i-propylaminę, (i,5 g, 5,0 mmol) (wytworzona sposobem opisanym w przykładzie I z (S)-2-hydroksypropylaminz) poddano reakcji z 9-(2,3,5-tri-O-acetyl-β-D-iybofuranozylc)-2,6<ΰc]hlor)^9H-purzną (i,49 g, 2,4 mmol) w dioksanie (20 ml) w obecności Metyloaminy (2,77 ml, 20 mmol) otrzymując 2', 3', 5'-tri-O-acetyloN-[(S)-2-(2-benzotiazolilo)tio- i-propylo]-2-chloroadeno/znę, którą deacylowano przy użyciu metanolanu amonu (uprzednio nasycony w -i0°C) otrzymując tytułową N-[(S)-2-(2-ben/otiazolilo) tioI-propylo]-2-chloroadenozynę (0,78 g, 47%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

IH NMR (DMSO-dó) δ i,52 (3H, d, -CH3), 3,56 (IH, ABX, H-5'a), 3,68 (IH, m, H-5'b), 3,73-3,9I (IH, m, -C-H), 3,84-3,92 (IH, m, -C-H), 3,96 (IH, q, H-4'), 4,i5 (IH, m, H-3'), 4,53 (IH, dd, H-2'), 5,08(iH, t, 5'-OH), 5,23, 5,50 (3H, 3 br, 2' i 3'-OH), 5,84 (IH, d, H-i'), 7,36, 7,47 (2H, 2, Ar-H), 7,83, 7,99 I2H, 2d, Ar-H), 8,40 (IH, s, H-8), 8,72 (IH, t, N-H).

HPLC - czas retencji i7,8 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,i % TFA)].

C2oH2iClN604S2, 0,5 · H20, 0,i EtOAc; obliczono: C, 46,5; H, 4,4; N, i6,0 znaleziono: C, 46,6; H, 4,4; N, i5,8%.

Przykład XV. N-[(R)-1-(2-Benzotiazolilo)tio-2-butylo]-2-chloroadenozyna

Tytułowy związek otrzymano według ogólnego sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(R)-2-amino-I-butyltio]benzotiazolu (i,i6g, 4,2 mmol) z 9-(2,3,5-tri-O-acetyl-β-D-rybcfuranozylo)-2,6-dichloro-9H-purzny (i,57 g,

3,5 mmo^, a następnie przez deacylację oczyszczonej 2', 3', Y^-tr-O-acctylo-S -chloro-N--(RR1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo)adeno/yny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu. Otrzy175 029 mano tytułową N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-butylo)-2-chloroadenozynę (0,93 g, 51%) (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-d6) δ 1,38 (3H, d, -CH2CH3), 1,65-1,86 (2H, m, -CH2CH3), 3,95 (1H, q H-4'), 4,14 (1H, d, H-3'), 4,48-4,62 (2H, m; H-2' oraz CHCH2H3), 5,07 (1H, t, 5'-OH), 5,22,

5,50 (2H, 2d, 2'-and 3'-OH), 5,83 (1H, d, H-1'), 7,34, 7,45 (2H, 2t, Ar-H), 7,84, 8,0 (2H, 2d, Ar-H).

HPLC - czas retencji 21,8 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

C20H21CIN6O4S2; obliczono: C, 48,2; H, 4,4; N, 16,1.

znaleziono: C, 47,9; H, 4,5; N, 15,7%.

Przykład XVI. N-1-(2-Benzotiazolilo)tio-3-metyło-2-butylo]-2-chloroadenozyna

Związek tytułowy otrzymano według ogólnego sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[2-amino-3-metylo-1-butylotio)benzotiazolu (1,37 g. 4,2 mmol) z 9-(2,3,5-tri-O-acetylo-P-D-ryboftrranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (1,57 g,

3,5 mmol), a następnie przez deacylację oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetylo-2-chloro-N-[ 1-(2benzotiazolilo)tio-2-propylo]adenozyny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu.

Otrzymano tytułową N-{ 1-(2-benzotiazolilo)tio-3-metylo-2-butylo]-2-chloroadenozynę (0,69 g, 37%) w postaci piany (mieszanina diastereoizomerów) po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-d6) δ 0,97-1,05 (6H, m, -CH(CH3b), 2,0-2,13 (1H, m, -CH(CH3)2), 3,50-3,70 (3H, m, H-5'a i H-5'b i -CH-), 3,88-3,97 (2H, m, H-4' i CH-), 5,02, 5,06, 11H, 22, 5'-OH), 5,21, 5,50 (2H, 2d, 2'-and 3'- OH1) 5,32 (1H, dd, H-1'), 7,36, 7,46 (2H, 2ζ Ar-H).

HPLC - czas retencji 23,8 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

C22H25CIN6O4S2; obliczono: C, 49,2; H, 4,7; N, 15,7.

znaleziono: C, 49, 3; H, 5,0; N, 15,4%

Przykład XVII. N-[3-(2-Benzotiazoliło)tio-1,1,1-trifluoro-2-propylol-2-chloroadenozyna

Związek tytułowy otrzymano według sposobu A. 2-(N-tert-butyloksykarbonyl)amino1.1.1- trifluoro-3-propanol otrzymano przez reakcję kwasu 2-hydroksymetylo-3,3,3-triiluoiOpropionowego (3,16 g, 20 mmol) z azydkiem difenylofosforylu (5,50 g, 20 mmol) w tert-butanolu. Na otrzymany 4-(trifluorometylo)oksazolidyn-2-on podziałano kwasem solnym uzyskując 2-amino-3,3,3-trifluoropropanol. Tę aminę zabezpieczono N-Boc w warunkach standardowych (zob. przykład XVIII) otrzymując 2-(N-tert-butyloksykarbonyl)amino-1,1,1 -trifluoro-3-propanol (0,65 g), TLC Rf 0,37 [SiO2; octan etylu/cykloheksan (1:1)] N-[3-(2-Benzotiazolilo)tio1.1.1- trifluoro-2-propylo]-2-chloroadenozynę otrzymano według ogólnego sposobu A jak opisano w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(R)-2-amino-1,1,1-trifluoro-3propylotio]benzotiazolu wytworzonego w reakcji Mitsunobu jak opisano w przykładzie I przy użyciu powyższego 2-(N-tert-butyloksykarbonylo)amino-1,1,1-trifluoro-3-propanolu i 2merkaptobenzotiazolu, a następnie przez hydrolizę kwasową] (0,13 g, 0,47 mmol) 9-(2,3,5-triO-acetyl—D-ribofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (0,21 g, 0,45 mmol). Debenzoilowanie oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetyl-N-[3-(2-benzotiazolilo)tio-1,1,1 -trifuoro2-propylo]-2-chloroadenozyny w metanolanie amonu (20 ml) uprzednio nasycony w -10°C) dało tytułowąN[3-(2-benzotiazolilo)tio-1,1,1-trifluoro-2-propyl)-2-chloroadenozynę (0,12 g, 45%) (po chromatografii kolumnowej) [mieszanina diastereoizomerów (R) i (S)];

1H NMR (DMSO-d6) δ 3,39-3,49 (1H, m, -CH), 3,58, 3,68 (2H, ABX, H-5'a, i H-5'b), 3,98 11H, q, H-4'), 4,11-4,18 (2H, m, H-3' i -CH-), 4,47-4,56 (1H, m, H-2'), 5,08 (1H, m, 5'-OHI, 5,18-5,28 (1H, m, -CHCH2-), 5,27, 5,57 (2H, 2d, 2' i 3'-OH), 5,94 (1H, d, H-1'), 7,08, 7,22, 7,30 (3H, 3t, Ar-H), 7,71 (1H, d, Ar-H), 8,75 (1H, s, H-8), 8,79 (1H, d, N-H).

Przykład XVIII

Trans-N[2-[(2-Benzotiazolilo)tio]cyklopentylo]-2-chloroadenozyna trans-N-(tert-Butylo- ksykarbonylo)-2-hydroksycyklopentylaminę (zob. WO 93/23418) otrzymano jako mieszaninę enancjomerów przez reakcję epoksydu cyklopentenowego (8,0 g, 95,1 mmol) z 25% wodny roztworem amoniaku (35 ml) w zatopionym szklanym naczyniu w 110°C przez 1,5 h.

Mieszaninę reakcyjną ochłodzono i odparowano do połowy jej pierwotnej objętości zanim wprowadzono roztwór 1N wodorotlenku sodu (95 ml) i THF (100 ml) w 0°C Roztwór dwuwęglanu di-tert-butylu (21,8 g, 99,6 mmol) w THF (50 ml) dodano kroplami i mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 18 h. Fazy rozdzielono i fazę wodną przemyto octanem etylu (100 ml). Fazy organiczne połączono i przemyto nasyconą solanką (100 ml), osuszono (MgSOą) i odparowano. Stałą pozostałość rekrystalizowano z mieszaniny (10:1) heptanu i octanu etylu (55 ml) otrzymując analityczną próbkę trans-N-(tert-butyloksykarbonylo)-2-hydroksycyklopentylaminy (4,06 g, 21%), t. topn. 103-105°C.

C10H19NO3; obliczono: C, 59,7; H, 9,5; N, 7,0 znaleziono: C, 69,6; H, 9,8; N 7,0%.

Powyższą trans-N-(tert-butyloksykarbonylo)-2-hydroksyeyklopentyloaminę (24,7 g, 123 mmol) (wytworzonajak opisano w przykładzie XI) rozpuszczono w THF (500 ml) i dodano kwas 4-nitrobenzoesowy (20,51 g, 123 mmol), a następnie trifenylofosfinę (48,28 g, 184 mmol). Kroplami wprowadzono roztwór dietylazodikarboksylanu (32,06 g, 184 mmol) w THF (250 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 18 h w temperaturze pokojowej, odparowano i oczyszczono za pomocą chromatografii rzutowej wymywając mieszaniną cykloheksan i octan etylu (4:1) otrzymując półprodukt - ester 4-nitrobenzoilowy jako ciało stałe (25,5 g), TLC Rf 0,52 [S1O2: cykloheksane/octan etylu (1:1)]. Ester ten przeprowadzono w zawiesinę w mieszaninie mieszaniny metanolu (180 ml) i 25% wodnego roztworu amoniaku (20 ml) i otrzymaną mieszaninę mieszano w temperaturze pokojowej przez 70 h przed odparowaniem do stałej pozostałości. Oczyszczenie za pomocą chromatografii rzutowej” wymywając mieszaniną cykloheksanu i octanu etylu (4:1) dało frakcje zaw. związek tytułowy, który krystalizował przy odparowywaniu dając eis-N-(tert-butyloksykarbonylo)-2-hydroksyeyklopentylaminę jako ciało stałe (11,0 g, 44%), t.topn. 64-65°C.

Trans-N- [2-[(2-BenzotiaLzolilo)tio]cyklopentylo]-2-chloroadenozyna.

Powyższą cis-N-(tert-butyloksykarbonylo)-2-hydroksycyklopentylaminę przeprowadzono w chlorowodorek trans^-^-benzotiazolilo^yklopentyloaminy przez ciąg reakcji opisany w przykładzie I (tzn. tworzenie tioeteru za pomocą procedury Mitsunobu dająca w wyniku inwersję w pozycji 2, a następnie przez hydrolizę kwasową grupy N-Boc-).

Wspomniany chlorowodorek trans-2-(2-benzotiazolilo)cyklopentyloaminy (1,0 g, 3,0 mmol) połączono z 9-(2,3,5-tri-O-acetyl-p-D-ribofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (1,34 g, 3 mmol) i trietyloaminą (1,66 ml) i przereagowano przy użyciu procedury opisanej w przykładzie I. Deacylowanie of oczyszczonej [trans]-2’, 3’, 5’-tri-O-aeetylo-N-[2-[(2-benzotiazolilo)tio)cyklo- pentylo]-2-chloroadenozyny przeprowadzono przy użyciu metanolanu amonu (200 ml) (uprzednio nasycony w -10°C) co dało tytułowy produkt jako mieszaninę w przybliżeniu 1:1 diastereoizomerów, HPLC - czas retencji 24,1 i 24,82 min {elucja izokratyczna, 35% acetonitryl/ 65% woda zaw. 0,1% TFA)]. Pojedynczy diastereoizomertrans-N-^-^-benzotiazolilo^iofcyklopentylo]-2-chloroadenozyny (0,11 g, 7%). otrzymano w postaci piany (po chromatografii kolumnowej o krótkiej drodze).

1H NMR (DMSO-d6) δ 1,65-2,62 (6H, 5m, -CH2CH2CH2-), 3,51-3,58 i 3,62-3,69 (2H, ABX, H-5', i H-5'b), 3,94 (1H, br q, H-4'), 4,13 (1H, br q, H-3'), 4,28 (1H, q, -CH-), 4,49 (1H, q, H-2'), 4,68 (1H, m, -CH-), 4,62 (1H, q, H-2'), 5,07 (1H, t, 5'-OH), 5,22, 5,50 (2H, 2d, 2'- i 3'-OH), 5,82 (1H, d, H-1'), 7,35,7,45 (2H, 2t, Ar-H), 7,79,7,98 (2H, 2d, ArH), 8,40 (1H, s, H-8), 8,71 11H, d, N-H).

HPLC - czas retencji 24,82 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

C22H23ClN₆C4S2,0, 5 EtOH; obliczono: C, 49,5; H, 4,7; N, 15,1.

znaleziono: C, 49,1; H, 4,8; N, 14,9%.

Przykład XIX eis-N-[2-[(Benzotiazolilo)tio]cyklopentylo]-2-ehloroadenozyna trans-N-(tert-Butyloksykarbonylo^-hydroksycyklopentylaminę (zob. przykład XVI) przeprowadzono w chlorowodorek cis-2-(2-benzotiazolilo)cyklopentylaminy przez ciąg reakcji opisany w przykładzie I (tzn. tworzenie tioeteru wg procedury Mitsunobu dająca w wyniku inwersję w pozycji 2 cyklopentanu, a następnie przez hydrolizę kwasową grupy Boc) (zob. też WO 93/23418).

175 029

Powyższy chlorowodorek cis-2-(2-benzotiazolilo)cyklopentylaminy (1,5 g, 4,6 mmol) połączono z 9-(2,3,5-tri-O-acetyl- p-D-rybofuranozylo)2,6-diehloro-9H-puryną (2,0 g, 4,5 mmol) i trietylaminą (2,49 ml) i poddano reakcji sposobem opisanym w przykładzie I. Deacylacja oczyszczonej cis-2', 3', 5'-tri-O-ίe;ety(o-N((2-((2-benzoiiazoLi(o)i(ojcyk(opentyl(o)-2-ch(oroadenozyny przy użyciu metanolami sodu w metanolu dała tytułową cis-N-[2-[(2-benzotiazolil) tio)cyklopentylo)2-chloroadenozynę (0,89 g, 38%)jako pianę (po chromatografii kolumnowej) mieszanina ok. 2:1 diastereoizomerów.

1H NMR (DMSO-d6) 8 1,62-2,45 (6H, 5m, -CH2CH2CH2-), 3,52-3,60 (1H, m, H-5'a), 3,64-3,70 (1H, m, H-5'), 3,94 (1H, br q, H-4'), 4,11 (1H, br q, H-3'), 4,62 (1H, q, H-2'), 5,75-5,83 (1H, 2m, H-1'), 7,26-7,94 (4H, 4m, Ar-H).

Przykład XX. N-[(R)-1 -(6-Amino-2-benzotiazolilo)tio-2-propylo-2-chloroadenozyna

Związek tytułowy otrzymano według ogólnego sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 6-amino-2-[(R)-2-aminopropylo-1-propyltio] benzotiazolu [wytworzony w reakcji Mitsunobu jak opisano w przykładzie I przy użyciu 2-[(R)-N-tert-butyloksykarbonyl]amino-1-propanolu (13,1 g, 75 mmol) i 6-amino-2-merkaptobenzotiazolu (13,7 g, 75 mmol), a następnie przez hydrolizę kwasową) (2,51 g, 7,2 mmol) 9-(2,3,5-trio-O-acetylo-P-D-rybofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (2,68 g, 6,0 mmol), a następnie przez deacylację oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-C^-aιcetylo-N[(R)-1(6-amino-2-benz0iia/olilo)tio-2-propylo)-2-chloroadenozyny w metanolanie amonu (200 ml) (uprzednio nasycony w -10°C) otrzymując tytułową N-((R)-1 ^(6--amanac^^2^^t^c^n>^^i7Liiz^cl!ilo)Lic7^^^p^ro^p^y^/lc^)^2^^^hloroadenozynę (1,97 g, 63%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-d6) δ 1,36 (3H, d, -CHCH3), 3,50-3,71 (4H, m, H-5a i H-5'b i -CH2-),

3,95 (1H, d, H-4'), 4,14 (1H, d, H-3'), 4,53 (1H, q, H-2'), 4,63 (1H, m, -CH), 5,08 (1H, t, 5'-OH), 5.22, 5,50 (2H, 2d, 2'- i 3'-OH), 5,83 (1H, d, H-1'), 6,71, 6,99, 7,53 (3H, 3d, Ar-H), 8,41 (1H, s, H-8), 8,52 (1H, d, N-H).

HPLC - czas retencji 10,29 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

Przykład XXI. 2-Chłoro-N-[(R)-1 -6-etoksy-2-benzotiazolil)tio-2-propyl]adenozyna

Związek tytułowy otrzymano według ogólnego sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(R)-amino-1-propylotio)-6-etoksybenzotiazolu (wytworzony w reakcji Mitsunobu jak opisano w przykładzie I przy użyciu 2-[(R) -N-tert-butyloksykarbonyl)amino-1- propanolu (3,5 g, 20 mmol) i 6-etoksy-2-merkaptobenzotiazolu (4,23 g, 20 mmol), a następnie przez hydrolizę kwasową) (3,8 g, 11,1 mmol) 9(2,3,5-tri-O-acetylo--β-D-rybofuranczylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (1,1 g, 2,5 mmol), a następnie przez deacylację oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetylc-2-ehloro-N-[(R)-1-(6-etoksy-2-benzotiazolilo)tio-2-propyl]adenozyny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu otrzymując tytułowy N[(R)-1-(6-etoksy-2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-chloroadenozynę (0,22 g, 17%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-d6) δ 1,32-1,40 (6H, m, -CH2CH3 i -CHCH3), 3,44-3,81 (4H, m, H-5'a i H-5'b i -CH2-), 3,97 (1H, d, H-4'), 4,08 (2H, q, -CH2CH3), 4,14 (1H, d, H-3'), 4,53 (1H, q, H-2'), 4,68 (1H, m, -CH), 5,09 (1H, t, 5'- OH), 5,23, 5,51 (2H, 2d, 2'- i 3'-OH), 5,83 (1H, d, H-1'), 7,06, 7,57, 7,74 (3H, 3d, Ar-H), 8,42(1H, s, H-8), 8,53 (1H, d, N-H).

HPLC - czas retencji 22,4 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

C22H25C1NO5S2. 0,5 H20, 0,2 EtOAc; obliczono: C, 47,2; H, 4,8: N, 14,5 znaleziono: C, 47,3; H, 4,9; N, 14,3%.

Przykład XXII. 2-Chłoro-N-[(R)-1-(5-chloro-2-benzotiazolilo)tio-2-propyl]adenozyna

Związek tytułowy otrzymano według ogólnego sposobu A jak opisano powyżej w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(R)-2-amino-1-propylotio]-5-ehlcrobenzotiazolu [wytworzony w reakcji Mitsunobu jak opisano w przykładzie I) z 2-[(R) -N-tert -buty loksykarbonylo)amino-1 -propanolem (1,75 g, 10 mmol) i 5-chloro-2-merkaptoeenzotLazolem (2,02 g, 10 mmol) a następnie przez hydrolizę kwasową) 0,5 g, 1,5 mmol) 9-(2,3,5-tri-Oacetyl-P-P-rybofuranozylo)-2,6-dihydro-9H-puryną (0,54 g, 1,2 mmol), a następnie przez deacylaęję oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetyl-2-chloro-N-[(R)-l-(5-ehloro-2-benzotiazolilo)tio-220

175 029 propylo]adenozyne przy użyciu metanolanu sodu w metanolu otrzymując tytułową N-[(R)-i -(5chloro^-benzotiazoHlo^io-Z-propylop-chloroadenozynę (0,30 g, 4ć%) w postaci ciała stałego, t.topn. I45°C (po chromatografii kolumnowej).

IH NMR (DMSO-d-) δ i,39 (3H, d, -CHCH3), 3,45-3,78 (4H, m, H-5'a i H-5% i -CH2-), 3,9ά (iH, q, H-4'), 4,i4 (iH, t, H-3'), 4,52 (iH, t, H-2'), 4,72 (iH, m, -CH), 5,84 (iH, d, H-i'),

7.41 (iH, dd, Ar-H), 7,94 (iH, s, Ar-H), 8,02 (iH, dd, Ar-H), 8,42 (iH, s, H-8), 8,52 (iH, d, N-H).

HPLC - czas retencji 23,58 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,i % TFA)].

C2^^oCi2N-O4S₂. i,0 H₂0; obliczono: C,42,8; H, 3,9; N, i5,0 znaleziono: C, 42,9; H, 3,8; N, i4,8%.

Przykład. XXIII. 2-Chłoro-N-[(R)-1-(2-tienylo)tio-2-propylo]adenozyna

Związek tytułowy otrzymano według sposobu A jak opisano w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(R)-2-ami^o^i-propylotio]tiofenu (wytworzony w reakcji Mitsunobu jak opisano w przykładzie I przy użyciu 2-[(R)-N-tert-butyloksykarbonyl)amino-ipropanolu (7,53 g, 43 mmol) i 2-merkaptotiofenu (5,00 g 43 mmol) a następnie przez hydrolizę kwasową) (0,-13 g, 3,0 mmol) 9-(2,3,5-tri-O-acetyl-β-D-ribofuranozylo)-2,6-dich)oro-9H-puryną (i,i2g, 2,5 mmol), a następnie przez deacylację oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetyl-2-ehloro-N-[(R)-1 -(2-tienylo)tio-2-propy)o]adenozyny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu otrzy mując tytułową 2-ch)oro-N-[(R)-i-(2-tienylo)tio-2-propylo)adenozynę (0,95 g, 82%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

IHNMR (DMSO-d-) δ i,2ć(3H, d, - CHCH3), 2,95-3,i8 (2H, ABX, -CH2-S-), 3,55 i 3,-i (2H, ABX, H5'a, i H-5'b), 3,95 (iH, q, H-4), 4,i4 (iH, t, H-3'), 4,44 (iH, m, -CHCH3), 4,54 (iH,t, H-2'), 5,84 (iH, d, H-i'), 7,03 (iH, t, Ar-H), 7,23, 7,ći (2H, 2d, Ar-H), 8,38 (iH, d, -NH),

8.42 (iH, s, H-2).

HPLC - czas retencji i9,5 min (elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,i % TFA)).

Ci7H20ClN₅O4S2; obliczono: C, 44,β; H, 4,4; N, i5,3.

znaleziono: C, 44,2; H, 4,5; N, i5,0%.

Przykład XXIV. 2~Chloro-N-[(R)-1-(4-metylo-1,2,4-triazolo-3-ylo)tio -2-propylo] adenozyna

Związek tytułowy otrzymano według sposobu A jak opisano w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 3-[0R'2-amino-I-propylotio]-4-metylo-I,2,4-tnazolu [wy tworzony w reakcji Mitsunobu reaction jak opisano w przykładzie I przy użyciu 2-[(R)-Ntert-butyloksykarbonylpmino-i-propanolu (3,5 g, 20 mmol) i 3-merkapto-4-metyl-i,2,4triazolu (2,3 g, 20 mmol) a następnie przez hydrolizę kwasową) (0,5ć g, 2,2 mmol) z 9-(2,3,5-tri-O-acetyl-β-D-rybofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (i,0 g, 2,2 mmol), a następnie deacylację oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-Ό-acetyl-2-eh)oro-IV[(R)-i-(4-mety)oi,2,4-triazo)3-ilo)tio-2-propylo)adenozyny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu otrzymując tytułowy 2-ehloro-[V[(R)-i-(4-metylo-i,2,4-triazol-3-ilo)tio-2-propyl]adenozynę (0,i7. g, i7%) w postaci piany (po chro- matografii kolumnowej).

IH NMR (DMSO3d-) δ I,24(3H, d, -CHCH3), 3,5ά, 3,β7 (2H, ABX, 5'a, i H-5'b), 3,95 (iH, q, H-4), 4,i4 (iH, br q, H-3'), 4,i5-4,42 (2H, m, -CH2S-), 4,52 (iH, br q H-2'), 4,80 (iH, m, CHCH3), 5,07 (iH, br, 5'-OH), 5,22, 5,50 (2H, 2 br, 2'- i 3'-OH), 5,82 (iH, d, H-i'), 8,33 (iH, d, -NH), 8,39, 8,4i (2H, 2s, H-2 i Ar-H).

HPLC - czas retencji 7,79 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,i % TFA)].

Przykład XXV. N-[(R)-1-(2-Benzimidazolil)tio-2-propylo]-2-chloroadenozyna

Związek tytułowy otrzymano według sposobu A jak opisano w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(R)-2-amino-i-propy)otio)benzimidazo)u [wytworzony w reakcji Mitsunobu jak opisano w przykładzie I przy użyciu 2-[(R'-N-tert-buty)oksykarbony^amino-i-propanolu (i,75 g, I0 mmol) i 2-merkaptobenzimidazolu (i,5 g, I0 mmol), a następnie przez hydrolizę kwasową) (0,-3 g, 2,20 mmol) z 9-(2,3,5-tri-O-aeety)-β-D-rybofuranozylo)-2,6-dich)oro-9H-puryną (i,0 g, 2,2 mmol), a następnie przez deacylację oczyszczonej

175 029

2', 3', 5'-tri-O-acetyl-NL(R)-1-(2-benzimidazolyl)tio-2piOpylo]-2-chloroadenozyny w metanolanie amonu (200 ml) (uprzednio nasycony w -10°C) otrzymując tytułowąN-[(R)-1-(2-benzimidazolilo)tio-2-propylo)-2-chloroadenozynę (0,52 g, 52%) t.topn. 213-215°C (po chromatografii kolumnowej) i rozcieranie na proszek z dichlorometanem.

1H NMR (DMSO-d6) δ 1,38 (3H, d, -CHCH3), 3,95 (1H, q, H-4), 4,12 (1H, br q, H-30, 4,42-4,70 (2H, m, -CHCH3 i H-2'), 5,07 (1H, br, 5'-OH), 5,22, 5,50 (2H, 2 br, 2'-i 3'-OH), 5,82 (1H, d, H-1'), 7,04-7,57 (4H, 2m, Ar-H), 8,42 (1H, s, H-2), 8,73 (1H, d, -NH).

HPLC - czas retencji 13,7 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

P r zykład XXVI. 2-Chloro-N-[(R)-1-(4-fenylo-2-tiazolil)tio-2-propylo]adenozyna

Związek tytułowy otrzymano według sposobu A jak opisano w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 2-[(R)-2-am^no^1-propylotio)-4-fenyltiazolu [wytworzony w reakcji Mitsunobu jak opisano w przykładzie I przy użyciu 2-[(R)-N-tert-butyloksykarbonyl]amino- 1 -propanolu (2,72 g, 15,5 mmol) i 2-merkapto-4-fenylotiazolu (3,0 g, 15,5 mmol) a następnie przez hydrolizę kwasową) (1,15 g, 4,0 mmol) z 9-(2,3,5-tri-O-acetylo-β-D-rybofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (1,5 g, 3,35 mmol), a następnie przez deacylację oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetylo-2-chloro-N[(R)-1-(4-fenylo-2-tiazolilo)tio-2-propylo]adenozyny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu otrzymując tytułową 2-chloro-N-|(R)-1-(4-fenylo-2-tiazolilo)tio-2-propylo]adenozynę (0,36g, 20%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-d6) δ 1,37 (3H, d, -CHCH3), 3,4-3,73 (2H, m, 5'a, i H-5'b i -CH2-S-),

3.94 (1H, q, H-4), 4,13 (1H, q, H3'), 4,52 (1H, q, H-2'), 4,71 (1H, m, -CHCH3), 5,06 (1H, t, 5'-OH), 5,22 5,50 (2H, 2d, 2'-i 3'-OH), 5,83 (1H, d, H-1'), 7,33, 7,42 (3H, dt, Ar-H), 7,91 (2H, d, Ar-H), 8,41 (1H, s, H-2), 8,47 (1H, d, -NH).

HPLC - czas retencji 18,99 min (elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)).

Przykład XXVII. 2-Chloro-N-{(R)-1-[5-fenylo-(1,2,4-triazol-3-ilo)]tio-2-propylo}adenozyna

Związek tytułowy otrzymano według sposobu A jak opisano w przykładzie I przez poddanie reakcji chlorowodorku 3-[(R)-2-amino-1-propyltio)-5-fenylo-1,2,4-triazolu [wytworzony w reakcji Mitsunobu jak opisano w przykładzie I przy użyciu 2-[(R)-N-tert-butyloksykarbonyl]amino-1-propanolu (2,0 g, 11,4 mmol) i 3-merkapto-5-fenyl-1,2,4-tiazolu (2,0 g, 11 mmol) a następnie hydrolizę kwasową) (0,50 g, 1,8 mmol) z 9-(2,3,5-tri-O-acetylo-3D-rybofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (0,75 g, 1,75 mmol), a następnie przez deacylację oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetylo-2-chloro-N {(R)- 1-[5-fenylo-( 1,2,4rtπay.ol-3ri]o)]tio-2-pr)r pylo}adenozyny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu otrzymując tytułową 2-chloro-N{(R)-1-(5-fenylo(1,2,4-triazol-3-ilo)]tio-2-propyl}adenozynę '(0,21g, 24%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-d6) δ 1,34 (3H, d, -CHCH3), 3,37-3,70 (4H, m, -CH2-, H-5'a, i H-5'b),

3.95 (1H, q, H-4), 4,13 (1H, t, H-3'), 4,53 (1H, t, H-2'), 4,59-4,69 (1H, m, -CHCH3), 5,07 (1H, t, 5'-OH), 5,22, 5,50 12H, 2d, 2'-i 3'-OH), 5,83 (1H, d, H1'), 7,43-7,54 (3H, m, Ar-H), 7,90, 8,0 (2H, m, Ar-H), 8,40 (1H, s, H2), 8,42 (1H, d, -NH).

HPLC - czas retencji 14,5 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

C2iH23ClN8O4S. 1,0 H20. 0,15 C7H16 obliczono: C, 48,0; H, 5,0; N, 20,3 znaleziono: C, 48,2; H, 4,8; N, 20,2%.

Przykład XXVIII. N-[(R)-2-(2-Benzotiazolilotio)-1-etylo]-2-chloroadenozyna

Dichlorowodorek 2-(2-benzotiazolilotio)etylaminy otrzymano według standardowych eta pów syntezy z reakcją Mitsunobu między N-(2-hydroksyetylo)ftalimidem i 2-merkaptobenzotiazolem, a następnie przez reakcję z hydratem hydrazyny. Ten dichlorowodorek aminy (0,52 g, 2,11 mmol) przereagował z 9-(2,3,5-tri-O-acetylo-β-D-rybofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (0,79 g, 1,7 mmol), a następnie przez deacylację oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetylo-N[(R)r 2-(2rbenzotiazolilotio-1-etylo)r2-chloroadenozyny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu otrzymując tytułową Nr[(R)r2r(2-benzotiazolilotio)-1retylo]r2-chloroadenozynę w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

175 029

1H NMR (DMSO-Ć6) δ 3,54-3,60 i 3,64-3,71 (4H, m, H-5'a, i H-5b i -CH2), 3,42, (2H, q, -CH2-), 3,96 (1H, d, H-4'), 4,15 (1H, q, H-3'), 4,52 (1H, q, H-2'), 5,08 (1H, t, 5'-OH), 5,22, 5,51 (2H, 2d, 2'-i 3'-OH), 5,85 (1H, d, H-1'), 7,38, 7,48 (2H, 2t, Ar-H), 7,85, 8,02 (2H, 2d, Ar-H),

8,43 (1H, s, H-8), 8,68 (1H, t, N-H).

HPLC - czas retencji 18,5 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

Przykład XXIX

N-[(R)-1-(2-Benzotiazolil)amino-2-propyl]-2-chloroadenozyna [(R)-N-tert-butyloksykar bonyloamino]-1-propyloaminę otrzymano według standardowych etapów syntezy z (R)-2-(Ntert-butyloksykarbonylamino)-1-propanolu przez reakcję Mitsunobu z ftalimidem, a następnie przez reakcję z hydratem hydrazyny.

Aminę (0,52 g, 3,0 mmol) i 2-chlorobenzotiazol (0,76 g, 4,5 mmol) rozpuszczono w dioksanie (20 ml) i dodano trietylaminę (0,83 ml, 6,0 mmol). Mieszaninę reakcyjną ogrzewano w 50°C przez 18 h, odparowano i oczyszczono przez chromatografię kolumnową 'rzutową, wymywając układem heptan/octan etylu (10:3) otrzymując 2-[(R)-2-(N-tert-butyloksykarbonylamino)-1-propylamino]benzotiazol (0,09g, 10%) w postaci oleju, TLC Rf 0,31 (S1O2; heksan/octan etylu (10:3)]. Trichlorowodorek 2-[(R)-(2-amino-1-propyl) amino]benzotiazolu (0,065 g, 70%, t. top. 226-226°C, otrzymano następnie przez hydrolizę w mieszaninie 6N kwasu solnego i octanie etylu (2 ml); procedurę opisano w przykładzie I. Wspomniany trichlorowodorek 2-[(R)-(2-amino-1-propyl)amino)benzotiazolu (0,06 g, 0,19 mmol) poddano reakcji z 9-(2,3,5-tri-O-acetylp-D-rybofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (0,127 g, 1,2 mmol), a następnie przez deacylację oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-ace-tyl-N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)amino-2-propyl]-2-chloio);idcnozyny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu (by usunąć grupy 2'i 3'-acetylowe), a następnie etylaminy w etanolu, otrzymano tytułową N-[(R)-1-(2-benzotiazolil)amino-2-propylo)-2-chloroadenozynę (0,027 g, 29%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-dó) δ 1,25 (3H, d, -CHCH3), 3,52-3,70 (4H, m, H-5'a, H-5'b i -CH2-), 3,94 (1H, q, H-4'), 4,12 (1H, q, H-3'), 4,52 (1H, q, H-2'), 4,53-4,62 (1H, m, -CHCH3), 5,07 (1H, t, 5'-OH), 5,22,5,48 (2H, 2d, 2'-i 3'-OH), 5,84 (1H, d, H-1'), 7,01,7,22 (2H, 2t, Ar-H), 7,43 7,66 (2H, 2d, Ar-H), 8,14 (1H, t, N-H), 8,41 (1H, s, H-8), 8,44 (1H, d, N-H). .

HPLC - czas retencji 10,7 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

P rzykład XXX. N-[(R)-1-(2-Benzotiazolilosulfonylo)-2-propylo]-2-chloroadenozyna

[(R)-2-(N-tert-Butyloksykarbonylamino)-1-propylosulfonylo]benzotiazol otrzymano przez utlenienie 2-l(R)-2-(N-tert-butyloksykarbonylaniiiKyy-1-propyltio]benzotiazolu (zob. przy kład V) (0,55 g, 1,7 mmol) Oxone'm na podłożu Montmorillionite. Otrzymano mieszaninę pochodnych sulfonylowych i sulfinylowych i 2-[(R)-2-(N-tert-butyloksykarbonylamino)-1-propylosulphonylo]benzotiazol wyodrębniono w następstwie chromatografii kolumnowej. Odbezpieczenie wykonano w standardowych warunkach chlorowodorem w octanie etylu. Otrzymany chlorowodorek 2-{(R)-2-aminopropylo-1-propylosulfonylo)benzotiazolu (0,088 g, 0,4 mmol) poddano reakcji z 9-(2,3,5-tri-O-'acetyl-p-D-rybofuranozylo)-2,6-dichloro-9H-puryną (0,18 g, 0,4 mmol), a następnie przez deacylację oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetyl-N[(R)-1-(2-benzotiazolilo)sulfonylo-2-propylo]-2-chloro^^^denozyny przy użyciu metanolanu sodu w metanolu otrzymano tytułową N- [(R)-1 -(2-benzotiazolilotio)-sulfonylo-2-propylo]-2-chloroadenozynę w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-d6) δ 1,83 (3H, d, -CHCH3), 3,55, 3,66 (2H, ABX, H-5'a i H-5b), 3,96 (1H, q, H-4'), 4,17 (1H, q, H-3'), 4,59 (1H, q, H-2'), 5,08 (1H, t, 5'-OH), 5,24, 5,68 (2H, 2d, 2'-i 3'-OH), 5,95 (1H, d, H-1'), 7,34, 7,47 (2H, 2t, Ar-H), 7,84, 8,01 (2H, 2d, Ar-H), 8,14 (1H, t, N-H), 8,71 (1H, s, H8).

HPLC - czas retencji 13,5 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

175 029

Przykład XXXI. 5'-O-Acetylo-2-chloro-N-[(R)-1-(6-etoksy-2-benzotiazolilo)tio-2propylo ]-adenozyna

Częściowa deacylacja oczyszczonej 2', 3', 5'-tri-O-acetylo-2-chloro-N-[(R)-1-(6-etoksy-2ben/otiazolilo)tio-2-propylo]adenozyny (opisana w przykładzie XIX) przy użyciu metanolanu sodu w metanolu dała w wyniku tytułową 5'-O-acetylo-N-[(R)-1-(6-etoksy-2-benzotia/olik))tio-2-prυpy'lo]-2-chloroadenozynę (0,070 g, 18%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

NMR (DMSO-dó), δ 1,34-1,41 (6H, m, -CC2CC( i -CHCC(), 2,03 (3H, s, iCOCH(), 4,60 (1H, q, H-2'), 4,68 (1H, m, -CHCO, 5,42, 5,62 (2H, 2d, 2'- i C-OH), 5,86 (1H, d, H-1'), 7,04 (1H, dd, Ar-H), 7,57, 7,72 (2H, 2d, AiH), 8,38 (1H, s, H-8), 8,52 (1H, d, N-H).

HPLC - czas retencji 25,6 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 % TFA)].

C24H2₇C1N6₈O6S2. 0,5 H2O 0,2 C7H14; obliczono: C, 48,9; H, 5,0; N, 13,5.

znaleziono: C, 48,7; II, 4,9; N, 13,4%

P rzykład XXXIII. 5'-O-AceAylo-2-chlor()-N-{(R)-1-(5-fenylo-( 1^2^4--truizo-3--ik)ttó)2^) propyloadenozyna

Częściowa deacylacja oczyszczonej 2', 3', 5'tΏ-O-acetylo-2-chloro-N-{(R)-Ii[5-fenyl0i (1,2,4-tria/ol-3-iIo)]tio-2-propyI} adenozyny (opisane w przykładzie XXVII) przy użyciu metanolanu sodu w metanolu dała w wyniku tytułową 5'-O-acetylo-2-chloro-N-{(R)- (-[5-fenyIoi (1,2,4-triazol-3-ilo)]tio-2-propylo} adenozynę (0,035 g, 8%) w postaci piany (po chromatografii kolumnowej).

1H NMR (DMSO-dć) d, 1,34 (3H, d, -CCCC(), 2,02 (3H, s, -COCHO, 4,53-4,68 (2H, q, H-2' i -CCCC(), 5,40, 5,61 (2H, 2d, 2'-i 3'-OH), 5,86 (1H, d, H-1'), 7,38-8,01 (5H, 3m, Ar-H), 8,37 (1H, s, H-2).

HPLC - czas retencji 16,9 min [elucja gradientowa, 20-80% acetonitryl/woda (zaw. 0,1 %

Claims (11)

1. Pochodne puryny o wzorze (I), lub ich farmaceutycznie dopuszczalne sole, (I) w którym X oznacza chlorowiec, grupę amino, trifluorometyl, Cb6-alkil, Cb6-alkilotio,

Curalkilamino lub di-C16-alkiloamino;

R¹ oznacza H lub prosty lub rozgałęziony Cb6-alkil lub trifluorometyl;

R⁴ oznacza H lub prosty lub rozgałęziony C1-6-alkil; lub R¹ i R⁵ łącznie tworzą pierścień cyklopentylowy;

Y oznacza S, SO2 lub N-H;

r5 oznacza grupę o wzorze (XI) lub (XII):

(XI) w których A oznacza -NH-, -O- lub -S-;

B oznacza -CH- lub -N-;

C oznacza -CH- lub -N-;

g które mogą być ewentualnie podstawione grupą R , który oznacza H, fenyl, C^-alkil, trifluorometyl, amino, lub chlorowiec;

r6 oznacza wodór lub Cb6-alkanoil; oraz R⁷ oznacza wodór lub C16-alkanoil.

2. Związek według zastrz. 1, znamienny tym, że R5 oznacza grupę o wzorze (XI).

3. Związek według zastrz. 1, znamienny tym, że R5 oznacza grupę o wzorze (XII).

4. Związek według zastrz. 1, znamienny tym, że B oznacza -N-.

5. Związek według zastrz. 4, znamienny tym, że A oznacza -S-.

6. Związek według zastrz. 1, znamienny tym, że A oznacza -S-, a X oznacza chlorowiec.

7. Związek według zastrz. 6, znamienny tym, że Y oznacza -S-, r6 oznacza wodór, i r7 oznacza wodór.

175 029

8. Związek według zastrz. 7, znamienny tym, że X oznacza Cl.

9. Związek według zastrz. 1, znamienny tym, że wybrany jest spośród:

2-Chloro-N-[(R)- 1-(2-tiazolilo)tio-2-propylo]adenozyny,

2-Chloro-iN-[(]R)-1-(1-metylo-2-imidazolilo)tio-2-propylo]adenozyny,

2-Chloro-N-[(R)-1-[5-metylo-(1,3,4-tiadiazol-2-ilo)]tio-2-propylo]adenozyny,

N-[(R)-1-(2-benzoksazolilo)tio-2-propylo]-2-chloroadenozyny,

N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-chloroadenozyny,

N-[(S)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-chloroadenozyny,

N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-bromoadenozyny,

N-[(R)-1 -(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo] -2-metyloadenozyny,

N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-metylotioadenozyny,

N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-dimetyloamino)adenozyny,

N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-etylamino)adenozyny,

2-Amino-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]adenozyny,

N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propyło]-2-fluoroadenozyny,

N-[(S)-1-(2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]-2-chloroadenozyny,

N-[(R)-1 -(2-benzotiazolilo)tio-2-butylo]-2-chloroadenozyny, N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)tio-3-metylo-2-butylo]-2-chloroadenozyny, N-[3-(2-benzotiazolilo)tio-1,1,1 -trifluoro-2-propylo]-2-chloroadenozyny, trans-N- {2-[(2-benzotiazolilo)tio]cyklopentylo} -2-chloroadenozyny, cis-N- {2- [(2-benzotiazolilo)tio]cyklopentylo} -2-chloroadenozyny, N-[(R)-1-(6-amino-2-benzotiazolilo)-tio-2-propylo]-2-chloroadenozyny, 2-chloro-N-[(R)-1-(6-etoksy-2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]adenozyny, 2-chloro-N-[(R)-1-(5-chloro-2-benzotiazolilo)tio-2-propylo]adenozyny,

2-chloro-N- [(R)-1 - (2-tienylo)tio-2-propylo] adenozyny,

2-chloro-N-[(R)-1 -(4-metyl-1,2,4-triazol-3-ilo)tio-2-propylo]adenozyny,

N-[(R)-1-(2-benzimidazolilo)tio-2-propylo]-2-chloroadenozyny,

2-Chloro-N-[(R)-1-(4-fenylo-2-tia/olilo)tio-2-propylo)adenozyny,

2-Chloro-N - {(R)-1 - [5-fenylo-( 1,2,4-triazol-3-ilo)tio-2-propylo]} adenozyny,

N-[(2-benzotiazolilo)tio-1-etylo]-2-chloroadenozyny,

N-[(R)-1-(2-benzotiazolilo)amino-2-propylo)-2-chloroadenozyny,

N -[(R)-1 -(2-benzotia/olilo)sulfonylo-2-propylo]-2-chloroadenozyny, 5’-O-acetylo-2-chloro-N-[(R)-1-(6-etoksy-2-benzotiazolilo)tio-2-propyloadenozyny, 5 ’-O-acetylo-2-chloro-N- {(R)-1 -(5-feny lo-( 1,2,4-triazol-3-ilo)]tio-2-propylo} adenozyny, lub jego farmaceutycznie dopuszczalną sól.

10. Kompozycja farmaceutyczna do leczenia schorzeń ośrodkowego układu nerwowego, znamienna tym, że zawiera związek o wzorze ogólnym (I) lub jego farmaceutycznie dopuszczalną sól jako składnik aktywny, oraz farmaceutycznie dopuszczalny nośnik.

11. Kompozycja według zastrz. 10, znamienna tym, że ma postać jednostkowej dawki doustnej zawierającej około 1-200 mg związku aktywnego.